A
1
Vrijdag 17 Mei 1901
Zestiende Jaarg. No. 813.
IN HOC SIGN O VINCE S
yoop de Knidhollandsche ©k SSeeMwseit© Eilanden
Orgaan
An tirevolu tionair
m
van af
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever:
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Bienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Alle stukken v©©s° «Ie MtecSactüe bestemd, Advertentiën ea verdere Administratie franco toe te zenden aai® den Uitgever.
Pas op <le vrienden.
Bclan^iijke motie.
tilt «Ie Pers.
Tuin- esa Landbouw.
25.
onartl, betere
teit.
f 17
li 19
26.
Corkscrew
afwerking,
f 38
42
£16
agonaal,
ijzersterk,
f 26
ii 28
naai betere kwal.
116
1/ 18
i Cheviot
stume.
f25
n 27
iliteit.
ia!.
f32
1/ 34
-•
fa|
SLUIS, te Oude
KORVINK en
7>"-
Deze Courant verschijnt eiken "Vrijdag.
T. BOEKHOVEN.
SO MM Eli M
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij be3la:>D
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Bij dit nummer behoort een
MlJWOCOSKEi.
ftfisaisterieele roem.
De Zutphensche Crt. legde er dezer
dagen bijzonder den nadruk op, dat
het tegenwoordig ministerie dan toch
maar heel wat heeft tot stand ge
bracht.
Dit geschiedde naar aanleiding
van het zeggen van Dr. Kuijper op
de Deputaten-vergadering, dat het
bij de aanstaande verkiezingen niet
kan gaan om het behoud of het
verlies van dit ministerie, maar dat
de stembus-strijd zal moe'en gevoerd
worden langs het ministerie heen,
omdat het afhankelijk was van de
antipathetische minderheden, en zijne
wetten alleen door steun van die
overigens niet verwaute partijen kon
tot stand brengen.
De Zutphensche Crt. bleef echter
volhouden, dat er dan toch voort
durend naar het zittend ministerie
kan verwezen worden bij de stem
bus-actie, dewijl het zooveel heeft ge
daan.
De Standaard antwoordt hierop
in één van die snedige driestarren,
welke vaak door kortheid treffen
zij vraagt eerlijke deeling met het
oog op de huip, door niet bevriende
partijen aan het ministerie geboden.
Inderdaad, als men ia aanmerking
neemt, dat èn bij de herziening der
kieswet (toen onaannem f ijk ver
klaarde amendementen alleen met
den steun van niet-ministeriëele par
tijen verworpen werden), èn bij de
tweede ongevallenwet èn bij de eind
stemming over leerplicht, èn bij het
subsidieontwerp, èn bij de legerher-
vorming (toen telkens radicalen en
socialisten hun steun onttrokken),
de z g. kerkelijke partijen toeschoten
om nog zooveel mogelijk van het
voorgestelde te redden, dan moet men
hetzij, men „liberaal1' of niet
„liberaal" heet wel toestemmen,
dat de resultaten van den ministeri-
ëelen arbeid, ook al getuigde die ar
beid van grooten ijver, gerust buiten
het gevecht kunnen blijven, en dat
het veel doelmatiger is den strijd .te
voeren over de tegenstelling der be
ginselen.
Want hoeveel practische sociale
belangen de tegen elkaar overstaande
partijen ook samen willen behartigen,
in de wijze van beh: ndeling, in de
richting der oplossingsmaatregelen
blijft een groot verschil gapen.
Een verschil, dat voor een groot
deel beslist over het toekomstig ge
luk van ods Vaderland.
Door overijling, door te hard van
stal te loopen, kunnen de vrienden
soms veel bederven
Dit bleek ook, bij de behandeling
van het „subsidie-wetje" in zake
het lageronderwrjs, aan de „neutra
le" onderwijzers.
Radicale en socialistische voorstan
ders der openbare school wilden,
dat de Minister bij deze gelegenheid
veel meer geld beschikbaar zou stel
len, en wel zooveel, dat er meer
dan 10 millioen mee zou gemoeid
zijn geweest alleen voor de onder
wijzers der neutrale school.
De minister stelde echter de keuze
tusschen het verwerpen van die te veel
eischende amendementen en in
trekking van bet geheele subsidie
wetje, welk-laatste de onderwijzers
alle verhooging zou hebben doen
derven.
En wat gebeurde toen De radi
cale en socialistische gezinde Kamer
leden stoorden zich aan de waar
schuwing des Ministers niet, en hiel
den hunne amendementen vastmaar
toen ook hebben de „clericale"
partijen met «fstemming der over
dreven voorstellen het wetsontwerp
gered.
Begrijpende dat een half ei beter
is dan een ledige dop, hebber, zij
het doorgaan der subsidie-wet mo
gelijk gemaakt, en alzoo door huu
gematigdheid den openbaren zoo
wel als dan chr. onderwijzers een
grooten dienst gedaan.
De hh. openbare onderwijzers mo
gen dit wel eens opmerken en waar-
deeren.
Zij schijnen zich vaak in te beel
den, dat de kerkelijke partijen hun
geen goede positie, geen milder be
zoldiging gunnen. Toch zijn zij met
die meeuing op een dwaalspoor. Is
overal de arbeider zijn loon waardig,
de „clericalen" willen hiervan aller
minst de onderwijzers uitzonderen.
In de ambtenaarswereld, die van
Rijkswege bezoldigd wordt is cok be
kend, en wordt vaak toegestemd,
dat men steeds het best promotie
maakte onder het bestuur van ker
kelijk gezinde ministers. Brak die
toestand veer aan, de openbare
ouderwijzers zouden er heusch niet
kwaad bij varen. Zij zouden volstrekt
niet in hun inkomen beknibbeld
worden, gelijk zij vaak van liberale
overheden ondervonden.
Het z. g. -subsidie-wetje, door den
heer Borgesius voorgedragen, ö/stem-
men, ging niet. Daarvoor was het
belang, dat in het wetje steekt, te
dringend. Door verwerping zouden
tal van bijzonders scholen hevig zijn
gedupeerd geworden. Immers het
wetje strekt om schadeloos te stellen
voor de meerdere schoolkosten, ver-
oo raakt door de leerplichtwet.
Die schadeloosstelling zal bestaan
in eene hoogere bijdrage voor eiken
onderwijzer; 30 ets per uur voor den
onderwijzer, belast met het geven van
herhalingsonderwijs, en 4 pCt van
de kosten van sclioolbouw.
Om zich bij de verplichtend gestelde
uitbreiding der school staande te hou
den, is deze tegemoetkoming onont
beerlijk.
Maar voldoende is ze niet.
Dat komt doordat de minister de
voorgestelde verhooging van subsidie
samenkoppelde met eene verhooging
der minimum-traktementen voor
hoofden en onderwijzers der openbare
scholen want deze verhooging noopt
ook de bijzondere scholen, tot ver
hooging over te gaan. En nu is dit
wel wenschelijk, maar vele besturen
van scholen hebben er geen geld voor,
en kunnen het ook niet doen van de
nu toegezegde subsidiën verhooging,
omdat zij daarvoor te gering is.
Voor breedere behandeling dezer
zaak was thans ook geen tijd. Maar
om er later behoorlijk op terug te
kunnen komen, stelden nu de hh.
Kuyper, Mackay, de S. Lohman, van
Alphen en de Visser bij motie voor om
de vastgestelde minima-jaarvvedden
der onderwijzers en wettelijke ver
hoogingen daarvan, zoowel voor de
bijzondere als voor do openbare scho
len, ten laste van het Rijk te brengen.
Daar moet het heen.
Nu de gemeenten zoo weinig school
geld blijven heffen, is het 't meest on
partijdig, dat het Rijk voor alle on
derwijzers het noodigste betaalt.
Verblijdend en moedgevend is het
levens, dat alle nuances der antirevo
lutionairen op dit punt samengingen.
ONBESCHAAFD en ONBESCHOFT.
Zoo meeuea wij da houding en het
gedrag der socialistische Kamerleden, en
met name van den heer Troelstra, te
mogen noemen bij de behandeling der
legerwetten in do vorige week. Waar
lijk het moet eene beproeving zjjn voor
een man van hooge beschaving als de
heer Gleichman om onder zulk soort
met de leiding der vergadering belast
te wezen en we kunnen begrijpen, dat
hij zich verlicht zal gevoelen, wanneer
hij weldra van dien last bevrijd zal zijn.
Men stelle zich eens voor de meer
derheid der Kamer te bestaan uit zulke
mannen, die dan nog onder het aan
wenden van woorden als nomverdonderenu
aan anderen het gebruik van „dikke
woorden" durven verwijten, en daarna,
als zij hun zin niet krijgeD, als kwa
jongens weg te loopen. Nog eens, men
stelle zich de meerderheid der Kamer
voor te bestaan uit zulke „mannen" en
men ziot de hel in de Kamer, waar
geen rechtschapen en ordelijk man het
meer kan uithouden en waardoor Land
cn Volk in de diepste ellende zouden
gedompeld worden.
Eene ernstige waarschuwing bij de
naderende verkiezingen. Alle kracht
daarom ingespannen om de mannen der
revolutie de „helden" der roode repu
bliek te weren. Men denke aan de Ro
bespierre's en de Santerre s 1 Deze waren
ook niet op eens de beulen van Frankrijk.
N. Sprolckelaav.
DE STERKTE DER R. K. PARTIJ.
Het „Centrum" acht het noodig don
volke mede te deelen hoe sterk wel de
r. k, partij is. We zullen die mededeeling
met de politieke moraal, die de redac
tie er uit haalt, hier overnemen
„Van allo politieke partjjen kan de
„katholieke, wat haar getalsterkte be
„treft zeker we! met het meeste vertrou-
„wen, althans inet het minste wantrou-
„wen, den naderenden strijd tegemoet
„gaan.
„In den letterlijken zin des woord heb-
„bon wij als partij weinig of niets te
„verliezen.
„Nagenoeg al onze afgevaardigden
„kiezen wij door eigen kracht en van
„ruim twintig zetels zijn wij dus weder-
„om verzekerd.
„Het toeval, dat bij de stembus dik-
„weif een grooten invloed uitoefent,kan
„het getal onzer kamerleden niet op be
langrijke wijze doen verminderen.
„Toch, al mogen wij hierin grond
„vinden voor een zeker gevoel van
„veiligheid, geheel voldaan, of zelfs maar
„tevreden, kunnen wij deswege niet zijn.
„Immers, het cijfer onzer vertegen
woordigers is geenszins in overeenstem-
„uiing met dat onzer kiezers.
„Wij komen minstens tien zetels te
„kort en het i3 derhalve niet meer dan
billijk, dat wij trachten dit tekort al-
„thans eonigermate san te vullen.
„Hierop mag dan ook wel worden
„gelet bij onze directe of indirecte onder-
handeling tot samenwerking met ati-
„dere partjjen.
„Gelet vooral door die andere partij—
„en zelve, wier attentie, zoo zij van ons
„tekort mocht zijn afgewend, daarop dan
„onbeschroomd dient te worden gevestigd.
„Met zekeren nadruk desnoods.
„Bescheidenheid is een groote deugd.
„Maar ecu deugd, waarvan zeer licht
„misbruik kan worden gemaakt, en ook
„word gemaakt door hen die haar missen"
tot predikant ng de tieref. ivt-
bedankt.
,)p de door het bestuur der vereeni-
Algemeen Belang" alhier, eertijds
aam voerende van Vereeniging tot
erkrijgen van een beter post- en
en verkeer voor Oost-F'akkee met
asten wal verzonden adressen aan
luister van Waterstaat, Handel en
heid en aan den Directeur Generaal
osterijen, inhoudende een verzoek
jrvoer der Post van en naar Oosr-
_ee te doen gerchieden over Oolt-
slaat per tramboot Zijpe Numans-
is als antwoord van den Di ecteur
raai der posterijen de mededeeling
rngen dat aan genoemd verzoek zal
an worden, zoodra Ooltgensplaat een
aanlegplaats heeft en de booten op
natige tijden die steiger zullen
„De Eigenheimer poters van mijn eigen gewas zijn
alle voor f 3 per H.L. verkocht. Ik kom er nog veel
te kort om aan alle aanvragen te voldoen. In 1901
zal dan ook de Eigenheimer, mits voldoende poters te
krijgen zijn, de Friesche Jam geheel vervangen hebben
de kwaliteit is dan ook veel beter, dan van onze
Flakkeesche Jammen."
„De Fortuna werden door mijn beurtschipper te
Rotterdam verkocht voor goed, maar de volgende week
alle teruggebracht als zonder bloem ik zet ze niet na."
„De Bravo heeft niet aan de hooggespannen ver
wachting beantwoord; de opbrengst aan grooten is
veel kleiner dan die van de Eigenheimer wellicht dat
op lichteren grond in 1901 betere resultaten verkregen
worden. Ik zet ze echter al na, daar het gezegd moet
worden, dat de vorm van de knol prachtig mooi is,
oie van de Eigenheimer ver overtreffend."
Proefveld met koolzaadvariëteiten
van den heer D Lodder te Goedereede.
In het meergenoemde „Plan" worden slechts een
tweetal variëteiten genoemd, n.l. Zeeuwsch geel
bloem en IIamburgsch koolzaad. Behalve
deze twee werden evenwel ook nog verbouwde in de
streek gebruikelijke soort (w i t b 1 o em) en Belg iscli.
Zoo langdurig we bij 't vorige proefveld stilstonden,
zoo vluchtig kunnen we dit voorbijgaan. Het eigenlijke
doel der proef werd niet bereikt. "Want door de
strenge vorst kwam er van drie varieteicen niets
terecht. Alleen Hamburgsch koolzaad bleef over.
Toch valt er uit deze proefneming wel iets te leeren.
In de eerste plaats blijkt er uit, dat Hamburgsch
een niet te versmaden variëteit is, wat betreft hare
eigenschappen. Ze schijnt weinig stof aan hetstroote
besteden, zooveel te meer aan 't zaad. De opbrengst
was goed, n.l. 21 II.L. per gemet of ruim 4G H.L.
per H.A.
En in de tweede plaats leerde deze proef, „dat uit
een oogpunt van wintervastheid het Hamburgsch zaad
boven de andere soorten is aan te bevelen." M.
(Wordt vervolgd.)
Vrij
teloos
A
zijn i
de vrs
96.
PROEFVELDEN.
II.
Proefveld met aardappelvarieteiten
van den heer C. A. Vogel te Goedeieede.
Niet minder dan de vorige verdient ook deze proef
neming van den heer Vogel onze aandacht. Hier
werden vergeleken drie aardappelvarieteiten, te weten
Bravo, Fortuna en Eigonhemeir. Niet ten
onrechte merkt de heer II. J. Mansliolt omtrent ce
laatst geroemde variëteit op, dat ze reeds op weg is,
op vele plaatsen,o.a. op Goeree, het burgerrecht te
verkrijgen.
Behalve tijd van poten, toestand van den grond,
gang der ontwikkeling enz. vinden we in de 't des
betreffende Verslag het volgende staatje aangaande
de versohillende opbrengsten, alles gerekend per h.A.
Groote.
Bravo 200 HL. of
14000 KG.
Fortuna 209 HL. of
18834 KG.
Eigenheim. 290,6 HL. of
20765 KG.
Poters.
108 HL. of
7565 KG.
40,6 HL, of
3260 KG.
64,3 HL. of
4500 KG.
Totaal.
308 HL. of
21565 KG.
315,6 HL, of
22094 KG.
360,9 HL. of
25265 KG.
Kekent men nu de Eigenheimer op 2.30 g. de IIL.
groote en 3 g. de HL. poters do Fortuna op 1,75 g.
en 1 g. en de Bravo op 2.30 g. en 1.50 g. dan vindt
men als Geldwaarde voor den oogst van
Bravo 622 g. Fortuna 516 g. Eigenheimer 873 g.
„De Eigenheimer," zoo schrijft do heer Mansholt,
blijkt dus het best te hebben voldaan. Indien het
mocht gelukken door teelt keus den vorm te verbeteren,
zou haast het ideaal bereikt zijn.
En om der volledigheidswille, én om de belangrijk
heid willen we hier ook neg molding maken van wat
de proefnemer zelf, de heer Vogel over de drievarie
teitcn zegt.
„Van Eigen Iiemer heb ik 4500 KG. kleine of 2de
kwaliteit gehouden, ofschoon ik zeker daaruit nog de
hel ft eetaardappelen zou kinnen sorteeren, ik heb
het gedaan, om van de nieuw geïmporteerde zooveel
mogelijk in 1901 te kunnen uitzetten, daar deze, of
schoon zeer ongelijk van groote, steeds zuiver van
soort zjjn."
DE VERZAMELING DER VEREENIGING
„Landbouwonderwijs"
TE MIDDELHARNIS.
XXIII
De getrouwe lezer van onze beschouwingen
in verband met de „Verzameling" zal aanstonds
opmerkeD, dat ons „hoofd" „De opgezette zoog
dieren" is verdwenen. Wij zijn net die groep
de vorige week gereed gekomen. En om nu de
nog niet genoemde opgezette dieren onder eon
Dieuw opschrift to gaan bespreken achten we
minder noodig. Er zijn er namelijk niet zoo heel
voel meor. Of men zon een paar gedroogde die
ren en een aantal aan spelden gestoken vlinders
ea kevers als opgezet moeteu gaan besohouwen.
Ja, dan konden we nog een heelen tijd bezig
zijn.
Maar laten we dat nu niet doen. Bij gelegen
heid bespreken we een en ander uit die groep
nog wel eens nader.
Zoo willen we thans ook niet lang stilstaan
bij oen dertiental dieren en preparaten vop spi
ritus". Toch willen we even opsommen wat er
in deze rubriek te zien is. Allereerst noemen
we vijf uit Duitschland afkomstige preparaten.
No 1 geeft te zien liana temporaria of op zjjn
Hollandsch gezegd: do bruine of landkikvorsch.
Niet alleen 't volwassen dier, maar ook al de
ontwikkelingstoestanden van het ei af worden
op spiritus bewaard. En dit alles in één cilin
dervormig glas. In No. 2 vonden we Vespa
crabo of de paardenwesp ook al met de meta-
morphosa of gedaanteverwisseling. Deze wesp
wordt wel eens verward met de horzel. No.
8 is do honigbij, ei, made, pop en volwasson
dier, alles bij elkander. Voorwaar een aardig
geheol om in verband daarmee heel wat inte
ressants van onze bijen te vertellen. No. 4
De meelworm en hare geschiedenis. Cok al weer
aardig om te zien, maar nog aardiger om te
woton, dat dit dier laDgen tijd bij menigen be
zoeker doorging voor oen rituaal d ot Icoper-
worm. Maar om die machtig te worden zou men
waarlijk niet naar Duitschland behoeven. Onze
lezers zijn dat stellig wel met ons eens. No.
5. Ei, larve, pop en volwassen insect van den
meikever.
Van de acht overige preparaten op spiritus
zijn er enkele van te grooter waarde voor de
„Verzameling", omdat ze in de zaal zelf gepre
pareerd werden. Vijf er van zijn een gesehenk
van den heer Van Hemert, Rijksveearts te Som-
melsdijk, terwijl de heer F. A. Deijermans te
Dirksland er twee sohonk. Die van den heer
Van Hemort zijn
1. Ondervoet van een oDgeboren veulen.
2. Embryo van eon paard van 6 weken.
3. Ascaris lumbricoïdes (spoelworm) gevonden
in de maag van een varken.
4. Keratogono membraan, vleezige deelen van
den heef van 't paard.
5. Maagwand van een paard, bezet met maden
van Gastrus equi (groote paardenhorzei).
Do heer Deijermans sohonk
1. Spoelworm, gevonden in de galblaas van
een varken.
2. Hagedis cn Schorpioen uit Indië.
Eindelijk zij nog vermeld, dat ook de spoel
worm, voorkomendo bij den mensoh, in een af
zonderlijk preparaat bewaard wordt. Volgens
sommigen is dit dezelfde soort, als die, welke
men in de ingewanden van het varken aantreft.
M.
1
J-
,-^1 "---s
-7~~
