I
in
V
.s-
Zestiende Jaarg. No. 807.
sigaren
P" I
i-Fenenga.
lOUDERS.
Haas,
ïsnee.
oomenl
Matras-
ïz.
IN HOC SIGNO VINCES
Tweede Blad
I
T. BOEKHOVEN.
3ESCH,
isch,
tooi* «Ie KuidhoIlaEitl^cEie en Keeuw§che Eilanden.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Sledaetle bestemd, Ad'vertenAiën esi verdei'e Admigiistratie franco toe te en aasa den Uitgever send
Uit de Hamers,
Verkiezingen.
Uieaiciigri Nieuws.
fSaatseiijk Hieuw§.
-
100 at.
neer dan een kistje
's gevraagd.
sen gebruikte doch
VEERKAROS,
zonder kap
gaal in te renden
et bureau van dit
jeffc het genoegen t$||/
dat hij doorloo- rfp)
naweeh voorzien
W
erech KALFS-
bevelend
S. GAZAN. fp
csSzUde,
^DAM.
m.
eel uwe kippen
juiste bestanddee-
ope voedering de
ij gen.
90, 10 ko.fl.60,
50, 100 ko. fl2.50.
au bevelend,
G. "VAIN PARIJS
r bij:
Melissant.
Nieuwe Tonge.
Sommelsdijk.
Ouddorp.
houders gevraagd.
Marktveld,
JBoterhamworst,
Billijke prijzen.
bevolen,
csnierk Anker.
ds tegen Rheu-
^Verkoudheden
la ets. en 50 ets.
rdambij:Uloth,
uyll en Sanders.
ïïetttv&nw. I
a.gaiker-l®a,§a
jgbaar
bij DXJKEMA
Dirlesland bij
S. en te Middel-
in
id met het feit dat
icees sedert jaren
renbed, Peluw en
epte gewaschte Tijk
estoomde Veeren
3 pond veeren, alles
:bed, Peluw en twee
oger, alles a con-
akkee.
hedden dat machi-
beleef d aanbevoleu.
ik mag bogen, is
de tevredenheid
P. ItöOIJ,
Middelhar nis
éTÈV CffË fi 11
UITGEVER
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Den laatsten maal spraken wij over de
verschillende Commissiën, die geroepen wa
ren om tot verbetering der woningtoestanden
bij te dragen; ze waren ambtelijke com
missies, een centrale gezondheidswet, in
specteurs en gezondheidscommissies, die bij
hunne aanstelling geen eed, maar een ver
klaring moesten afleggen van hun plicht naar
behooren te betrachten. Maar behalve deze
officieële personen, zal er nog een andere
categorie van personen zijn, die ook wat
in de melk te brokken hebbendie soort
kan ik niet beter betitelen dan met »jan
en alleman."Wie is dan die »jan en
alleman«. Luister dan naar Art 12 Indien
drie of meer meerderjarige ingezetenen
eener gemeente bij het gemeentebestuur
een met redenen omkleed bezwaarschrift
indienen betreffende een of meer woningen,
die blijkens persoonlijk onderzoek hetzij
wegens niet- inachtneming van de voor
schriften, bedoeld bij art. 1, hetzij uit an
deren hoofde ongeschikt ter bewoning zijn
of waarbij het aanbrengen van bepaaldelijk
aangeduide verbeteringen noodzakelijk is,
of wel, waarin meer personen zijn gehuis
vest dan volgens plaatselijke verordening
geoorloofd is, wint het gemeentebestuur
met overlegging van het ingediende be
zwaarschrift, onverwijld het advies van de
gezondsheidscommissie in. Hetzelfde geldt
indien het hoofd van een gezin of een af
zonderlijk levend persoon zoodanig bezwaar
schrift indient betreffend de door hem be
woonde woning. De zakelijke inhoud van
't bezwaarschrift wordt door 't gemeente
bestuur. meegedeeld aan den eigenaar der
woning of aan dengenen, die voor 't on
derhoud daarvan aansprakelijk is. Enz enz.
Zooals ge merkt, houdt dit art. eene be
paling in. dat ieder, die boven de 21 jaar
is, hij zij dan vader of moeder, zron of
dochter, knecht of meid, buurman of buur
vrouw, ja, ieder, die wat liefhebbert op
sociaal terrein ieder, die wat vuur en lief
de heeft voor publieke zakenieder die
een toontje mee wil zingen in het liedje
van ïsociale verbetering« het recht krijgt
om eene visitie bij U te komen maken met
't doel om U voor- en achterkamer te
inspectearen uw bedstede en alcoof, uw
keuken en zolder te onderzoeken, om te
zien, of uw woning voldoet aan de gemeen
teverordening op 't bouwen, om te zien of
ze uit anderen hoofde niet ongeschikt is
om te zien of er geen verbeteringen nood
zakelijk zijn; of er niet te veel menschen
in wonen. Een kijk-in-den-potEen nieuws
gierige bemoeialEen inspecteur in den
dop De eene burger onder controle van
zijn evenknieEen heirleger van inspec-
teurtjes, en onbezoldigde »veld«wachters of
liever huiswachters, die allen 't recht heb
ben een bezwaarschrift in te dienen. De
Kamer heeft dit artikel na korte discussie
tusschen den Minister, gerugsteund door
Kerdijk en Drucker, eenderzijds en Kar-
nebeek en Lohman anderzijds met 41 tegen
22 stemmen aangenomen. Welke argumen
ten werden nu pro en contra aangevoerd
Vooreerst dan de bedenkingen van Van Kar
nebeek 1Dit artikel is ontleend aan de
Engelsche wetgeving, maar daarin staat,
dat als vier buurlui last van eene zekere
woning hadden, dat dan die buren klagen
mogen over dien treurigen toestand dier
woning, omdat die buren er belang bij
hebben èn voor zich persoonlijk èn voor hen
gezin, dat ze geen krotten of huizen naast
zich hebben die gevaar opleveren voor hun
gezondheid, voor him veiligheid, voor hun
zedelijkheid.
En dan is zoo'n klacht begrijpelijk. Maar
■de door art. 12 genoemde ingezetenen be
hoeven geen buren te zijn ieder mag aan
merkingen maken. 2 Veel jeugdige eige
naars op sociaal gebied kunnen nu op
spionage uitgaanen wij zullen krijgen,
alzoo drukte hij zich uiteen heirleger
van dilettant-inspecteurs en iuspectrices,
veelal van betrekkelijk jeugdigen leeftijd en
wellicht overijverig een vrijkorps toegevoegd
aan het ambtelijk toezicht.* Ook de Sav.
Lohman had bedenkingen 1De bemoei-
alachtigheid.
Men heeft in den Haag eene vereeniging
van menschen, die zich ten doel stelt den
toestand der dienstboden te verbeteren. Nu
komt eene directrice van dien bond de
mevrouw spreken en zegtmevrouw uw
keukenmeid is lid van den bond, waarvan
ik presidente benik k#m nu eens naar
het slaapvertrek van die bode kijken want
als het niet goed ingericht, zou ik, omdat
zij lid van den bond is, u moeten waar
schuwen daarin verbetering te brengen. Is
mevrouw kalm van aard, dan zal ze de be
zoekster misschien te woord staan, maar
het zou ook mogelijk zijn, dat zij in woede
ontstak en dat er ongelukken gebeurden
tengevolge dier onbeschaamde indringerig
heid. Dat is tegenwoordig een stelsel dat
behoort men niet af, maar veeleer goed te
keuren dat zijn de weldoeners der maat
schappij. Alleen maar zoodoende gaat de
vrede en de rust in de gezinnen te loor.
2e. Zooals de wet luidt, kunnen elke drie
personen zich over den verhuurder bekla
gen. De huurder huurt eerst de woning,
en als hij er eenmaal woont, zegt hij aan
zijn verhuurderik heb allerlei klachten.
Zelf brengt hij er als hnurder soms onge
dierte in door zijn vuile bedden, vuile klee-
ren of dergelijke smerigheden, en is hij
dan huur achter, dan kon hij tegen den
verhuurder zeggen ik zal een klacht tegen
je indienen, want het huis valt door zijn
onreinigheid onder artikel zooveel der ver
ordening afdeeling ongedierte. Scheld mij
het achterstallige vrij, dan zal ik zwijgen,
want ik leef nu eenmaal in dit ongedierte
en 'k zal het er maar mee doeneigen
lijk hindert 't me wel, maar alles wordt een
menscli gewoondus verminder mijn huur
dan maar. De huurder bouwt op 't dak
duiventillenhet water in de goot wordt
vuil, ondrinkbaar. Wie de schuld De huur
der! Wie mag een klacht indienen tegen
den verhuurder over vuil drinkwater. De
huurder Wie draagt de mogelijke schade
De verhuurder Een paar staaltjes van ty-
rannie! Maar zoo'n huurder kan er toch
uitgezet worden? Zeker, maar voor idem
zooveel. In Duitschland gaat dat met een
agent van politie, maar in Nederland kunt
ge gaan procedeeren. De Minister noem de
dat art. goed, want zei hijhet bevordert
het particulier initiatief. Iedet particulier
mensch wordt nu aangespoord tot onderzoek.
En Kerdijk wees nog op den nuttigen
werkkring der dames Vermeulen, Went en
Pynappel in Amsterdam, die zich aldaar
zoo met de volkshuisvesting bemoeien.
Alles goed en wel. Maar dan dient toch
eerst onderzocht, hoe die dames-opzichte
ressen haar taak opvatten, als albemoeisters
of zijn ze aangewezen door de een of an
dere vereeniging of een of ander genoot
schap. Wat is haar taak Hoe treden zij
daar in op Welke middelen kiezen ze om
haar doel te bereiken
Doch hoe dit zij Art. 12 is aangenomen
en wij zullen hopen dat het door den
Minister bedoelde particulier initiatief niet
verloopt in spionnendienst en plagerijen
voor verhuurders.
ONWAARDIG. Zoo als men gezien heeft in
onze rubriek //Verkiezingen// heeft j.l. week
te Oud-Beierland herslemming' plaats gehad
tnsschen den //anterev. heer J. L Verhoeven
en den //lib//, heer Dr. K. Lodder, voor de
Prov. Staten. Dat er van beide kanten //ge
werkt// is bij deze verkiezing in Zuid Holland
ligt in den aard der zaak.
Maar aan de zijde der li beralen is deze
strijd grovelijk ontsierd door een strooibiljet,
dat we eenvoudig //schandelijk// noemen.
Of wat zegt men van taal als deze (en
we kunnen sleehts uit plaatsgebrek een deel
opnemen
//Wij zijn geene drijvers, geene dwepers
geen omverwerpers.
Wij willen den vrede in den landen en
niet den godsdienststrijd. Wij willen vastig
heid en //vruchtbaren arbeid// in de wetge
vende lichamen en geen godsdiensttwiste-
rijen en haarkloverijen. Wij willen geen
kerkelijken dwang, geen verdachtmakingen,
wij willen //de welvaart der volks//, de //ver
heffing van den arbeid//, de verspreiding van
kennis, de b evordering van de //echte//
burgerdeugden.
Onze tegenstanders laten zich leiden door
//enkele// predikanten en priesters.
Wat zou het lot van ons land zijn, als
de predikers van //allerlei geloof// eindelijk
de overwinning behaalden?
Daarover spreken de somberste bladzijden
in onze vaderiandsche geschiedenis. Als
het arbeidende volk die historie kende, als
de kleine luiden op de hoogte waren van
het verleden, dan zou het platteland als
ècn man met ons stemmen.
Sluit u daarom aan bij ons, kiezers.
Weest voor de //kalmte,// voor de //vrede,//
voor den //arbied//.
Laat u niet leiden door militairen, die
naar //oorlogen// dringen omdat, oorlogen
hun bevordering, invloed en roem beloven.
Zoo laat u dan ook niet leiden door de
genen, die hetzelfde verwachten van den
//godsdienststrijd//, waartoe zij steeds aan
zeilen en prikkelen.
Komt dus allen op en benoemt Dr. K
Lodder tot lid der Provinciale Staten.
Laat onze Hoeksche Waard blijven, wat
ze steeds geweest is. Laat ze niet door"
vreemdelingen, door dwepers van elders,
overgeleverd worden aan godsdientshaat
en zijn treurige gevolgen."
Dit stuk gaat uit van het bestuur der
Centrale Liberale kiesver. //De Hoeksche,
Waard//, en is onderteekend door de heeren
Dr. A. J. Boss e rs. 's-Gravendeel J. Blok.
's Gravendeel; J. Leeuwenburgh Az..
Heinenoord H. B e ij e r s, Puttershoek B-
Bijl westmaas, en W. E. A 11 e v 0 g t, Klaas
waal.
Ons dunkt, Dr. Lodder zelf moest op deze
wijze toch niet aanbevelen willen zijn. Dat
moest zijn goede naam te na wezen.
Vooral nu tegen de algemeene verkie
zingen gaat, achtten wij het wenschelijk eene
wijze van strijdvoeren als die eens aan de
kaak te stellen.
Eenvoudig //afschrijven,// scheen ons daartoe
de beste critiek.
Of zal ook de pers, die tegen ons over-
staat, deze taal niet' eenparig met ons af
keuren?
Dergelijke praat, immers, zijn we nu toch,
met hoöge uitzondering wel, te boven.
EEN COURANTEN PRAATJE?
Volgens «Daily Express» zijn de 108
kanonnen, door de Engelsche regeering ge
kocht aan den Duitschen tabrikant Ehrhardt,
en die thans te Woolwich staan, volkomen
waardeloos, omdat er geen bruikbare am
munitie voor isDeze moet nog uit
gevonden worden.
GROOTSTE SCHIP.
Het groetste schip dat ooit gebouwd is,
de «Celtie» voor de «White Star Line»
bestemd, zal morgen te Belfast van stapel
worden gelaten. Het vaartuig is 700 voet
lang, 75 breed, met een diepgang van 49
en meet 20.83o ton. Het zal een water
verplaatsing hebben van 36,200 ton. Die
der «Great Eustern» was 32.160.
WINDHOOS.
Den 29Sten Maart trok een windhoos in
zuidelijke richting over de Friesche gemeente
Ferweradeel. Van de voorhuizinge van P.
Nieuwenhuis werden een aantal dakpannen
weggeslingerd, waarvan enkele door de ramen
van den koestal ylogen. in de nabijheid
der woning van S. Offringa werden twee
meisjes opgenomen, van wie 't eene in een
sloot en het andere in een waterkuil terecht
kwam, doch beiden werden gered.
DE PEST.
De pest te Kaapstad breidt zich uit. Pot
dusver zijn 287 gevallen aangegeven en 99
sterfgevallen,onder deze laatsten het
hoofd van den geneeskundigen dienst.
PRO BOER.
Te Hamburg heeft een groote Pro-Boer
meeting plaats gehad. 5000 personen
vulden de zaal geheel het enthousiasme
was zeer groot.
Een telegram werdt aan den Keizer ge
zonden. waarin om interventie in den Zuid-
Afrikaanschen oorlog wordt verzocht.
In den nacht van Donderdag op Vrij
dag heeft 't hier en daar in ons land ge
onweerd. Ouden van dagen zien daarin
het voorteeken van een kouden zomer. Een
oud rijmpje zegt dan ook van onweer in
't vroege voorjaai
Donder in het dorre hout-
Blijft de heele zomer koud."
STRENGE MAATREGELEN.
Volgens een Lombergsch blad zijn 800
personen, die bij de laatste onlusten te
Moskou in het gebouw der hoogeschool
werden gedreven, daar 48 uren lang zonder
eten of drinken opgesloten gehouden.
Tot driemaal toe trachtte de menigte
hen te bevrijden, maar de troepen joegen
haar uiteen. In alle universiteiten worden
de garnizoenen nog onder de wapenen ge
houden. De gevangenissen zijn boordevol.
SOMMELSDIJK. Tot Onderwijzer aan
de Openbare Lagere School alhier is door
den Raad met ingang van 1 Mei a. s. be-
moemd de heer J. C. van Gent alhier.
Door bemiddeling en onder toezicht
van dei. consul voor Overfiakkee en Goe
dereede van den A.N.W.B. de Heer D.
Slis PLz. zijn er van wege voornoemden
bond 4 wegwijzers op ons eiland geplaatst,
te weten1 hij de hofstede van den Heer
van Oostende, 1 bij die van den Heer
Rosmolen, 1 bij de meestoof te Achthuizen
en 1 bij de Heer de Wit.
Voor wielrijders zullen deze zeker niet
onwelkom zijn.
Woensdagavond werd in 't hotel Spee de 10de
algemeene vergadering gehouden van de jjsclub „Mid-
delharnis-Sommelsdijk" welke met een woord van
welkom aan de leden door den voorzitter den heer
U. J. Mijs werd geopend. Uit de rekening van den
Penningmeester bleek dat de inkomsten f499.05 en
de uitgaven f224.36 bedroegen, 't Batig slot van
f274.69 was in de spaarbank gedeponeerd. Ue heer
Kuiper uit Middelharnis had verwacht, dat bij zoo'n
saldo wel een bjjdrage aan de vereeniging „Sempre
Crescendo" zou zijn verleend. Dit kwam hem beter
voor dan een tractatie op de Ijsbaan. De voorzitter
zei, dat in dezen het algemeen gebruik gevolgdwas,
maar bij een volgende gelegenheid wil bij gaarne den
gegeveD wenk in acht nemen, omdat de medewerking
der muziekvereeniging door bet bestuur ten zeerste
wordt gewaardeerd.
De Secretaris, de heer Jacs. van der Koogh, bracht
het jaarverslag uit "/Bleek, dat het getal leden, thans
111 bedragende, -verminderde, 't Bestuur deed alle
moeite nieuwe leden te werven, doch velen schenen
wel van de vereeniging te willen profiteeren zonder
haar te steunen wat ook daaruit bleek, dat menigeen
zonder insigne zelfs aan de mannen met de bus den
rug liet zien. De heer GL van Eek vermoedde, dat in
't verliezen van leden moest worden toegeschreven
aan de zachte winters zonder ijs. Hij zou willen
voorstollen geen contributie te heffen, als de kas bv. f400
rijk was. Als de financiën eenmaal eens zoo rooskleurig
mochten worden, dan wilde de voorzitter dat wel
overwegen. De heer van Hemert achtte de ijsbaan
wel wat klein; zijns inziens zou eengrooterebetrek
kelijk weinig meer kosten. De voorzitter zette echter
duidelijk de gevolgde handelwijze uiteen en wilde
alleen bij 'tgrooter worden van 't getal leden ook de
jjsbaan vergrooten.
De heer Kuiper beval nog aan een volgenden winter
een hardrijderij uit te schrijven van jongens tusschen
de 12 en 16 jaar nu tweemaal gebleken was, dat
grooten voor geen w etst rijd te vinden waren, wat hjj
toeschreef aan de 50 ct. inleggeld. Dit werd door
anderen bestreden en de voorzitter zei, dat velen
niet wilden meededingen omdat ze er voor bedankten,
uitgelachen te worden.
Tot bestuurslid werd herkozen de heer D.SlisPlz.
en tot jjscommissaris de heer A. "Witvliet, beiden met
op één na algemeene stemmen.
Op voorstel van den voorzitter werd nog met 14
tegen 2 stemmen aangenomen, om op de volgende
algemeene vergadering een prijs onder de opgekomen
leden te verloten te bedrage van f 6. P.
MIDDELHARNIS. 31 Maart. Heden-
avond trad in de Ned. Herv. Kerk alhier
voor een zeer talrijk en aandachtig luis
terend publiek op de WelEerw. heer Fro-
wein, verbannen leeraar van Transvaal, thans
wonende te Utrecht. Nadat de gemeente
Ps. 57 2 en 7 had gezongen en voor
gelezen was Ps. 79, begon de geachte spre
ker met gebed, en verzocht te zingen uit
Ps. 99 2 en 8, waaronder voor armen
en kerk gecollecteerd,, terwijl later op den
avond eene collecte voor de Boeren ge
houden werd.
Vervolgens las ZEd. den tekst voor uitjes.
26 ib, deze woorden»Wij hebben eene
sterke stad, God stelt heil tot muren en voor
schansen," welke door ZEd. kortelijk wer
den uiteengezet als op de strijdende Boe
ren in Z.-A. volkomen van toepassing zijnde.
Achtereenvolgens zette ZEd. uiteen hoe de
Boeren in dat land waren gekomen door
de vestiging van de Ned. O. Ind. compag
nie die hen grootelijks steunde. Inde 18e
eeuw kwamen de Engelschen om de Kaap
stad en dat land voor de Boeren te
bewaren, zoo het heette, maar hiel
den het geheel in bezit als kolonie. Van
dien tijd af werden zij verdrukt en onder
vonden allerlei leed van der Engelschen zijde,
getuige o.a. de moord bij Slagtersnek
tengevolge van de verheffing van de kaf
fers tegenover de Boeren. Dientengevolge
besloten dezen hunne hoeven en landerijen
te verlaten en bij menigten meer noord- en
oostwaarts te trekken en zoo vestigden zij
langzamerhand, na zeer langdurigen hoogst
moeielijke tochten over hooge en rots
achtige bergen zich in Natal. Door de En
gelschen ook daar erg bemoeielijkt, na er
eenigen tijd te zijn gevestigd en een moei
elijke strijd tegen de Zoeloes te hebben
gevoerd, zagen zij zich genoodzaakt elders
een veilige plaats te zoeken, daar het En
gelsche juk ondragelijk was, eu zoo kwa
men ze in Transvaal en Oranje-Vrijstaat,
alwaar zij ook erg door de Engelschen be
moeielijkt werden, doch zich geheel vrij
gevochten hebben, en vooral na den slag
bij Amajuba in 1881 onder eigen bestuur
onafhankelijk wonen konden.
Dat zij Boeren genoemd werden, ligt
in het beoefenen bepaaldelijk van het boe
renbedrijf, namelijk landbouw en veeteelt.
Hunne leefwijze is zeer eenvoudig, terwijl
hun karakter zich vooral openbaart in goede
trouw en oprechte godsvrucht, waarbij zij zeer
veel overeenkomst toonen met de aarts
vaders van het Oude Testament. Vooral
het vijfde gebod wordt door hen beoefend,
en vandaar de groote eerbied en onder
danigheid van de kinderen jegens hunne
ouders, zelfs al zijn de kinderen gehuwd
en zeiven ook vaders en moeders geworden.
Die onderdanigheid en eerbied betoonen
zij zoo nauw mogelijk ook tegenover hunne
meerderen in leeftijd èn in rang; vandaar
dan ook dat generaal Louis Botha niet op
trok tegen Buller en zijn leger bij de Toegel a
ter vervolging, omdat de commandant' ge
neraal Joubert dit niet wilde. Daardoor is
het dan ook te wijten dat Ladysmith niet
ingenomen is en de Boeren van hunne be
haalde overwinningen de vruchten niet
plukten: anders zou Natal, Mafeking, Kim-
berly reeds door hen zijn veroverd en de
oorlog ten hunnen gunste al zijn geëindigd.
De Zuid-Afrikaansche Boeren leggen
zich ook niet toe op uitbreiding van grond
gebied, noch op de schatten, binnen in den
grond te vinden, maar hun is het alleen
te doen om hun vrijheid en recht te be
houden en ongestoord hun bedrijf te kunnen
uitoefenen.
De geachte spreker behandelde voorts
de aanleiding van dezen oorlog gelegen
.11
Ijl
I
n
k
a!^ 1
•"c.
