Vrijdag 1 Maart 1901
Antirevolutionair
Zestiende Jaarg. No. 802.
Orgaan
voor de KniilSioHandsehf eis Keenwsrhe Eilamlea.
IN HOC SIGNO VINCES
T. BOEKHOVEN.
SOMMELSniJJBi.
Alle stukken voor de gfeductie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Ultarever-
ite verkiezings
campagne.
3)e fuik.
drooie woorden.
es» Landbosiw
ERSliAG
4SSP
Deze Courant verschijnt eiken Yrijdag.
Abonnementsprijs per driemaanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER:
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij besla-Ai
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Bij dit nummer behoort een
BBJEVOftiËL.
Op 17 April e.k. zal te Utrecht de
Deputatenvergadering gehouden wor
den.
Zal dat geen loos vertoon zijn, dan
moet bet rondgezonden werkprogram
voor de stembus van 4 Juni e.k.
met ernst overwogen worden en zoo
noodig aanvulling of wijziging wor
den jingediend.
In hoofdzaak is het program van
1897 gehandhaafd, en dit is zeer na
tuurlijk omdat thans dezelfde behoef
ten dringen als toen, en daarvan se
dert 1897 nog weinig opgeheven is.
De sociale quaestie is dus weer op
den voorgrond gesteld, en daaromtrent
wordt gevraagd een afzonderlijk Mi
nisterie van Arbeid en Landbouw
verplichte pensioenregeling voor loon-
trekkenden met aanvankelijke onder
steuning uit 's Rijks schatkistrege
ling van het arbeidscontractmaa
regelen voor betere woningen wette
lijke bevoegheid der gemeentebesturen
om gronden te onteigenen ten einde de
bevolking werk te verschaffen uit
breiding en wijziging van het tarief'
van invoerrechten op bewerkte goede
ren oprichting van Kamers van
Landbouw nadere regeling van het
pachtcontractafschaffing van dea
accijns op het geslachtverplichte
verzekering tegen ongevallen bij het
landbouwbedrijf.
Daarop volgen de verlangens in
zake lager, middelt aar en hooger On
derwijs, inzake Justitie, in zake Kolo
niën en in zake de Defensie.
Zoo wordt b.v. gevraagd hoogere
subsidie toelating van niet-gevacci-
neerde kinderen op de school herstel
van de doodstrafverbod van open
bare huizen van ontucht beperking
van der drankverkoop en den opium-
handel voortgaande verbetering van
het kazerne- en scheepsleven.
Grondwetsherziening staat evenmin
nu als in 1897 op het program, of
schoon onze partij die wel noodig blijft
achten, ook voor verdere uitbreiding
van het Kiesrecht. Maar aangezien de
sociaal democraten slechts zulk eene
Grondwetswijziging beoogen, dat de
gewone wetgever (met eenvoudige
stemmenmeerderheid) het allemans-
kiesrecht kan invoeren, achten onze
leiders jhet te gevaarlijk thans formeel
hetzelfde op het program te zetten.
De sociaal-democraten gaan er van
uit, dat alle ingezetenen des lands,
hetzij mannen of vrouwen, als zij de
kinderschoenen ontwassen zijn, het
hun aangeboren en inklevend recht
moeten kunnen doen gelden om
mee de Overheid aan te stellen
Die Overheid regeert dan bij de
gratie des volks inplaats van bij de
gratie Gods.
Als nu, denken zij, art. 80 der
Grondwet maar zóó gewijzigd wordt,
dat alle beperking van maatschappe-
lijken welstand en geschiktheid weg
valt, dan kan weldra bij gewone wets
bepaling aan alle meerderjarige bur
gers en burgeressen het kiesrecht toe
bedeeld worden, en is alzoo de biug
gelegd om aan de arbeidende klasse
die verreweg het talrijkst is, het
grootste deel van de politieke macht
te bezorgen.
De antirevolutionairen willen ook
wel uitbreiding van het kiesrecht,
maar op den grondslag van de zede
lijke verantwoordelijkheid en daarom
gekoppeld aan de hoedanigheid van
gezinshoofd en in verband met eene
vertegenwoordig van speciale belan
gen. Dit is geheel iets anders, ook al
zou op die manier het aantal kiezers
ongeveer verdubbeld worden.
Maar dewijl er toch vooreerst geen
kans is om te dezen aanzien de antirev.
denkbeelden te verwezenlijken en
wijziging der Grondwet allicht den
sociaaldemocraten in het gevlei zou
komen, wordt het 't best geacht, dit
punt te laten rusten tot betere gele
genheid.
Wat betreft de samenwerking met
andere p; rtijen, stelt het Centraal
Comjjté geene algemeene regelen, en
is alleen bereid om op aanvraag advies
te geven aan de betrokken Comité's of
Kiesvereenigingen
Binnen kort hopen wij het geheele
program van actie nog eens in onze
kolommen af te drukken en toe te
lichten.
Gelijk elke nieuw opkomende par
tij zet ook de socialistische hare
beste bloemetjes buiten en wil op die
wijze vele aanhangers trekken.
Nu kunnen de antirevolutionairen
niet genoeg God danken, dat hij hun
leidslieden gaf, die eensdeels acht
geven op de waarheid vervat in de
klachten en voorstellen van anders
denkenden, maar die anderdeels ook
scherpelijk het punt onderscheiden
waar de samenwerking moet ophou
den omdat zij anders mede in de ver
keerde richting zouden geraken.
Het is waarlijk niet altijd gemak
kelijk dit scheidspunt te ontdekken.
Daartoe moet elk voorstel in zijn
verre gevolgen worden doorgedacht.
Doet men dit niet, dan komt men
al spoedig in de socialistische fuik.
De socialisten stellen zich nl. aan
alsof er nog nooit voor de arbeidende
klasse ware gezorgd, en alsof thans
door hunne bemoeiing de wet wel
zoo te stellen zou zijn, dat niemand
in de maatschappij meer te klagen
heeft.
Dit is eenvoudig een grove leu
gen. Wat de sociaal-democraten mee-
nen te kunnen daarstellen, is met
zondige menschen nooit te krijgen.
In allerlei vorm is dit van af den
val in het Paradijs beproefd, doch
tevergeefs. Eerst wanneer de nieuwe
hemel en de nieuwe aarde zullen
gevestigd zijn, waarin gerechtigheid
woontwanneer de zondaar als zoo
danig van den aardbodem zal verdaan
zijn, zal het lijden ophouden.
Moet dit besef dan tot werkeloos
heid voeren Moet van wege de leu
genachtige droombeelden der socia
listen de hand niet aan don ploeg
geslagen oin voor zoover mogelijk
reeds nu tranen te drogen en mis
standen te verhelpen
Zeer zeker moet dit geschieden.
Maar de geneesheer die den kranke
beziet zooals hij is, die het verouderde
van zijne kwaal, het alzijdige van
zijne inzinking en het onmogelijke
van zijne geheele genezing inziet,
zal hem voorzichtiger aanpakken dan
de arts, die meent slechts eene ras
voorbijtrekkende ziekte te moeten
bestrijden.
Den warbeid" te beschermen, zoo
als de socialisten willen is een goede
zaak. Maar als dit geschiedt, zonder
ook andere belangen in het oog te
vatten, zonder tevens het //kapitaal"
te beschermen, dan worden ten slotte
beide vernietigd, en komt de arbeider
in nog slechter conditie.
Den arbeider vooruithelpen klinkt
mooi, maar dan moet zijn werk ook
deugdelijk zijnanders zet men eene
premie op onkunde en traagheid, en
overvleugelt ons de buitenlander na
verloop van tijd, zoodat de voorraad
werk vermindert
Niet op klanken afgaan, maar
nauwgezet de voorstellen der socia
listen schiften, is dus zeer noodig.
Dat vooral de antirev. pers het
christelijk ideaal hoog houdt, verdient
wgifrdeering en geen afkeuring. Maar
Varom behoeft men nog niet in het
wilde voort te redeneeren, en de
werkelijkheid van het leven voorbij
te zien.
Toch komt het ons voor, dat Prof.
Lindeboom te Kampen, dit wel een
weinig doel, wanneer hij de rijks
subsidie aan de Chr. School bespreekt
en veroordeelt op een toon alsof zij
met een goed geweten niet kon aan
vaard worden door de antirevolutio
nair gezinden.
Hij schrijft nl.
//Al is de school een ander terrein
//dan de kerk, bijna alle argumenten,
//waarmede men de subsidie voor de
//school heeft goedgepraat, gelden, en som-
//migen nog beter, voor de kerk. Alleen-
//lijk argumenten zijn het nietver-
//leidelijke redenen, vijgebladeren, vruch-
//tcn van verzwakt geloof en moêwordende
//zelfverloochening, en vreeze voor den
//machtigen Vijand met zijn rijkvoorzienen
//staatsbuidel.//
Verder wordt aan dezen uitval
toegevoegd, dat niemand twee heeren
kan dienen en dat ieder die «geld
trekt" dient en dienen moet, ook al
houdt men zich nog groot.
Dit alles klinkt nu wel forsch en
vroom, doch wat blijft er ^an over
als men het gaat ontleden
Juist omdat de school //een ander
terrein" is dan de kerk, gelden voor
haar niet de bezwaren tegen rijks-
steun, die de kerk moet laten gel
den. Immers de kerk vormt evenals
het huisgezin een eigen kring in het
menschelijk leven, terwijl de school,
ofschoon verband houdende met kerk
en huisgezin, een zoodanig element
in het volksleven uitmaakt, dat daar
mede het bestaan van den Staat te
midden der andere Sta'ten als het ware
staat of valt. Maar daarom is het
dan ook redelijk en billijk, dat de
Staat aan de kerk of het huisgezin
niet en aan de school wél betaalt.
Zonder moeite kan de beschuldi
ging van Prof. L. omgekeerd wor
den, en gezegd, dat zijn antipathie
tegen de Rijkssubsidie slechts vrucht
is van clericale hooghartigheid, van
blinde verachting van het Staats
toezicht op het ontwikkelingspeil dei-
natie.
Maar wat baat zulk uitvaren
Laat Prof. L. liever eens aanloo-
iicn dat en in hoeverre de subsidie
den ouders belet om hunne kinde
ren naar hun geweten in eene be
paalde godsdienstige richting te doen
opvoeden.
Dat zal hij niet kunnen.
Hij spreekt van „dienstbaarheid"
als gevolg van de toekenning der
Subsidie.
Maar is dan alle dienstbaarheid
verkeerd. Is hier „ondergeschikt
heid niet een beter woord En
welke schade ligt hierin, wanneer
het geweten der ouders maar vrij
blijft.
Onze Overheid is toch niet die
„vijandige Egyptenaar" der Israëlie
ten
WAKNEER MOET MEN CHILISALPETER
AANWENDEN
In een vroeger artikeltje wezen we erop, dat
menigeen door een verkeerd gebruik van kunst
meststoffen eer na- dan voordeel daarvan on
dervond. We gelooven, met het oog daarop,
goed te doen, een antwoord te geven op de
hierboven gedrukte vraag. Want hoe dank
baar eene bemesting met Chilisalpeter ook
moge wezen, een verkeerd en ontijdig gebruik
er van leidt gewis tot teleurstelling. En om
deze te voorkomen achten we den tijd uiter
mate geschikt, juist nu eens iets te zeggen over
den me.-st gewenschten tijd van aanwending
van Chili.
Waarom juist nu, vraagt ge
Wel, lezer om de eenvoudige reden, dat die
tijd binnenkort weer zal aanbreken. Nog maar
een paar maanden en men kan er althans
bij vroeg groeiende gewassen alweer mee
beginnen. Want het voorjaar en de voorzomer
zijn daarvoor als aangewezen.
Hoe dat zoo komt
Door de eigenschappen van het salpeter.
Even gemakkelijk als, ja nog gemakkelijker
dan gewoon keukenzout lost chilisalpeter op in
water. Bovendien trekt het gretig alle water in
zijne omgeving aan Vandaar dan ook, dat het
zoo spoedig vochtig wordt, als men het op niet
al te droge plaatsen bewaart.
Wat gebeurt er nu, zoodra het uitgestrooid
is Het Chilisalpeter lost op in het bodemwa
ter en zakt in opgelosten toestand door de
bouwlaag heen naar dieper gelegen aardlagen,
tenzij het, vóór het daar is aangeland, door de
plantenwortels werd opgenomen. Want indien
dit niet geschiedde, dan is het voor den land
man verloren. Chilisalpeter toch wordt niet
door den bodem geabsorbeerd of vastgehouden.
Wanneer het eenmaal zóó ver is weggezakt,
dat het door de plantenwortels niet meer bereikt
kan worden, dan heeft het voor den boer geen
waarde meer. En juist daardoor komt het,dat
een ieder, die van Chilisalpeter zooveel moge
lijk wil profiteeren, dit moet uitstrooien in een
tijd, dat de planten groeien en er dus, zoodra
het met hare worteltjes in aanraking komt,
gebruik van kunnen maken.
De vraagWanneer moet men Chilisalpeter
aanwenden kan derhalve beantwoord worden
door dezen algemeenen regel
Chilisalpeter moet toegepast worden, wanneer
de planten gereed zijn, om het te benuttigen.
Wij zouden het hierbij kunnen laten. Toch
wenschen we niet te eindigen, alsvorens onze
lezers er opmerkzaam op te maken, dat men
voor het wegzakken van Chilisalpeter naar den
ondergrond nu niet al te bang behoeft te wezen.
Want hoewel dit gebeurt-, geschiedt het niet
zoo vlug als velen dit veronderstellen. Intus-
schen houde men den door ons gecursiveei den
steeds voor oogen.
Soillllielsdijk, 21 Eebr. Op de keuring
van zaaizaden, die vanwege de Holl.
Maatsch. v. Landb. 18 ï)ebr jl. te Rotter
dam werd gehouden, waren 100 monsters
aangeboden.
Van de z e v e n prijzen, welke het Bestuur
toekende, kreeg de heer A. A. Mijs alhier
er niet minder dan v i e r, te weten twee
voor Probsteijhaver en twee voor kleine
blauwe erwten.
(Door toevallige omstandigheden bleef
dit bericht, voor 't vorig nummer bestemd,
tot heden liggen.) Red.
(Zij Advertentie in dit nummer.)
Vanwege den Bond van Flakkeesehe
Landb. Vereen, zullen in dit eiland lezingen
worden gehouden om tot oprichting van
raifïeisenbanken te geraken. Ten dien einde
zal den heer Brands van Utrecht optreden,
Op Maandag 4 Maart 's avonds 7 uur in
't Hotel Caron te Ouddorp.
Op Dinsdag 5 Maart nam. 1,30 uur te
Oude Tonge, en 's avonds 6,30 uur in 't
Hotel Spee te Sommelsdijk.
Wij hopen dat de spreker voor een tal-
ijk publiek zijn denkbeelden mag toelichten.
der Vergadering van de Holl. Maatschap
pij van Landbouwaf deeling Over-
flakkee en Ooedereede, gehouden den
22en Februari jl. in 't hotel
„Spee" te Sommelsdijk.
De voorzitter van 't bestuur der afdeeling,
de heer A. J. de Graaff, opende de vergade
ring met een kort woord, waarin werd mede
gedeeld, dat de spreker, de heer S. J. van den
Berg, te Pijnacker, gezonden was door 't Hggïü-
bestuur, omdat onze afdeeling dit jaar aan de
beurt was. Hij had een grooter opkomst ver
wacht, te meer, daar het te behandelen on
derwerp voor deze streken zoo goed geko
zen was. Hierna werd het woord gegeven aan
den heer Van den Berg, die ons op een on
derhoudende wijze 't volgende mededeelde
De laatste jaren behooren voor onze land
bouwers niet tot de gunstigste, de strijd om 't
bestaan is zwaar, zoo zelfs, dat vele» zijn on
dergegaan en alle min of meer schade hebben
geleden. Toch is ook hier weer een lichtzijde
op te merken en wel deze, dat door die slechte
jaren een streven naar verbetering is ontwaakt.
Denk slechts aan de verbetering gedeeltelijk
ook door kruising, bij 't zaaizaad, aan de
vlucht die de zuivelbereiding heeft genomen,
aan den vooruitgang in tal van werktuigen,
maar bovenal aan de veranderingen, die alle
verbeteringen zijn gebleken op 't gebied der
bemesting, 't belangrijkste onderdeel van vee
teelt, land- en tuinbouw. Door den drang dei-
tijden is men er toe gekomen de wenken der
wetenschap op te volgen en wat in dagen van
welvaart minachtend of schouderophalend werd
aangehoord, vond later een widig oor. 't
Beter inzicht in de voeding der planten was
ook de bemesting ten goede gekomen, daardoor
had men geleerd, dat Chloor, natrium en si
licium niet beslist noodig waren, maar wel
magnesium, ijzer en zwavel, die echter voor
elk gewas in iederen bodem genoeg voorhan
den zijn, wijl de planten daarvan maar uiterst
weinig behoeven. Bovenal komt het in den
bodem echter aan op stikstof, phosphor, kali
en, kalk, want zonder deze zijn flinke oogsten
niet denkbaarDaarom moet men vooral zor
gen, dat deze stoffen in voldoende mate aan
wezig zijn en tevens moet men niet uit -toog
verliezen, dat de planten in sommige opzichten
kieskeurig zijn en tot eisch stellen:
ie Dat het voedsel licht opneembaar is en
2e dat het oplosbaar is of gemaakt kan
worden in 't bodemvocht.
Van den mensch word gezegd, dat hij alleen
bij brood niet leven zal en zoo kan men van
een plant zeggen, dat zij niet zal groeien alleen
bij stikstof, of alleen bij phosphor enz. Alle
stoffen moeten in voldoende hoeveelheid in
opneembaren toestand voorkomen. Is er weinig
stikstof en een rijken overvloed van de andere
