nS dijk. Vrijdag 16 November 1000. Vijftiende Jaarg. No. 787. voor «1© ZnidhoMandiclie en Zreuwsehe Eilanden. igels. A ntirevo lu tion air Orgaan li f 4.-, EIDE, IN HOC SIGN O VINCES Eerste Blad. li HEER, T. BOEKHOVEN. i 19.-. 20.-. Nouveauté 34.—,35. Korte Groe- llen, Scheermessen len en Lorg- 55. 3D, dit ik mij een aparte te vereenigen, diezelfde weg oet U dat zien. naf 7.75. RA- vanaf f 3, ing naar keus te komen be- getuigen, dat lelharniw. aande afbeel- Vox Humana 2 Kniezwel- zeer soliede >uten Kast met etsenlooper en cht, iO, 175, id. 3 spel 10,mnder itk op fer- Igratis ea- t 71. irijzen. id, Flikjes en ikerper pakje Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag. Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent. Amerika by vooruitbetaling f 3,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. Bi Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 cent per regel. Boekaankondiging 5 Cent per regel en k/3 maal. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur. Alle sfufeteen voor de ISedacfie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever. Schuld en straf. Gelijk meermalen, zoo werd ook dit jaar bij de overdracht van het rectoraat aan de Vrije Universiteit te Amsterdam (op 20 October j.l.) eene rede uitgesproken, die gericht is op de tegenwoordige tijdsomstan digheden en dewijl het. een rechts geleerde was die sprak, werd thans een stuk van de hedendaagsche rechtsbeschouwing behandeld. Inderdaad, dit was wel eens noo- dig, want rusteloos dient er in hoo- gere en lagere kringen, op weten schappelijke en op meer eenvoudi ge wijz3 geprotesteerd te worden tegen het uitwissen der grenzen, die God in het menschelijk leven ge steld en bevolen heeftgeprotesteerd ook tegen de vergoêlijking van het kwaad. Zoo ook in zake het strafrecht. Wat toch is het geval. Vroeger werd de krankzinnige altijd eenigszins voor een misdadi ge aangezien, en dit was zeer logisch, omdat het juist de zonde is, die een mensch verkeerd en zwak en krank van zin en neiging maakt- De krank zinnige moet op dit standpunt zeer ze ker „verpleegd" worden met mede lijden, maar evenzeer is gestrenge vermaning voor hem noodig. Het is de openbaring der zonde, die in hem dient tegengestaan te worden, gelijk ook in Jezus dagen herhaaldelijk „bestraffing plaats had van de booze geesten, die het menschdom pijnigden. De hedendaagsche verwarring en omwenteling van begrippen heeft er echter toe verleid om niet alleen de krankzinnigen slechts als kranken af te zonderen en op machinale ma nier voedsel en verzorging toe te dienen maar ook om de misdadigers te beschouwen als krankzinnige en on veranr woordelijke ontoerekenbare lieden. Is nu krankzinnigheid slechts een ziekte, die met andere op één lijn gesteld moet worden als uit stoffe lijke oorzaken voortkomende en wordt evenzoo de misdaad als een onver mijdelijk aanhangsel van de zieke lijke gesteldheid des geestes aange merkt, dan is uitteraard de straf niet onteerend meer, en strekt die eigenlijk maar als middel tot gene zing, en behooren dien overeenkom stig de gevangenissen (tuchthuizen noemt men ze liever niet meer) zoo geriefelijk mogelijk te worden in gericht, Prot. Fabius legt er ook nadruk op, dat de rechtsgeleerden, die deze nieuwe strafrechtelijke theorie drijven zich niet moeten verbeelden iets nieuws op wetenschappelijk gebied gevonden te hebben en dat slechts het ophalen van een oude en valsche wijsbegeerte hen in de verkeerde rich ting brengt. Reeds bij de woordvoer ders der Fransche revolutie der vorige eeuw vindt men in beginsel hetzelfde ook die vei weten het kwaad aan de maatschappelijke toestanden eD de ge brekkige geboorte. Alleen voert men thans die valsche leer nog een eindje verder door. En inmiddels verzuimt men om eens duidelijk aan te toonen dat de misdadiger door de omstandig heden onvermijdelijk tot het kwaad zoude gedwongen worden, zoodat hij, ook bij het oefenen van den beteren wil er niet van af zoude kunnen. Trou wens, dit kan niet aangetoond wor den, omdat het bezijden de werke lijkheid is. Het is alleen, het elkaar napraten van gewaande stellingen dat een tijd lang onder sommige „geleerden" stand houdt, doch dat later wegens bestrijding in eigen kring toeh weer moet losgelaten worden. Het treurigste is maar dat de groot ste masse met zulke onbewezen stellin gen voortholt, en de publieke opinie afkeerig maakt van gezonden rechts begrippen. De Vrije Universiteit krijgt dus, wat de studie in de rechten aangaat steeds meer te doen. Naar mate anderen het goede spoor verlaten, hebben de christel jke rechtsgeleerden te ijveriger het zuivere recht te bepleiten en alzoo mede te werken tot voorkoming van den verderen ondergang der maatschappij. Tain- Landbouw. S>e Oorlog*. 1 ituurkundlg ntiuaker. UITGEVER: ••'d- Mi'. HOE HET GEBRUIK VAN KUNST MESTSTOFFEN TOENEEMT. Wie het voorrecht heeft gehad, de Parijsche Tentoonstelling te bezoeken, zal aldaar ook heel wat hebben kunnen zien betreffende al lerlei kunstmeststoffen. Tot'ons leedwezen moe ten we bekennen, niets van dit alles in wer kelijkheid gezien te hebben. In beeld echter gaf ons de Wereldkroniek» van 6 Oct. 11. een kijkje. We zagen er de inzending van Chilisalpeter. Door de wijze van uitstallen is het mogelijk gemaakt, in één oogopslag te zien, hoe ontzaglijk het verbruik dezer mest stof in betrekkelijk korten tijd is toegenomen. We hadden grooten lust, hier ter plaatse eene beschrijving te geven van bedoelde uitstalling alsmede van die van andere meststoffen als kalizouten en Thomasslakkenmeel. Doch dit zou ons heden te ver voeren van het doel van dit schrijven. Ten einde dit te bereiken nemen we enkel een lijstje over, waarin het verbruik in 1830, 1840 enz. door cijfers wordt uitgedrukt. In 1830 werden verbruikt 800 ton. 1840 10.000 1850 22800 i860 55.200 s 1870 135.287 v 1880 225.559 d i89o 1.050.119 1899 1.380.000 3> Zulke cijfers geven stellig te denken. Of schoon ze enkel betrekking hebben op Chili salpeter, zou 't ons niet moeilijk vallen, ook betieffende bovengenoemde kalimeststoffen en thomasphosphaten dergelijke lijstjes samen te stellenwant ook van deze is het verbruik ontzettend toegenomen. Wat is hiervan de oorzaak Ziedaar een vraag, welke al heel gemakke lijk te beantwoorden is. De praktijk heeft n.l. bewezen, dat ze de genoemde meststoffen in staat zijn, de opbrengst van alle landbouw gewassen buitengewoon te verhoogen. De we tenschappelijke beschouwingen over hare wer king bleken in de toepassing juist te zijn. Wat echter jammer mag heeten is dit, dat er nog landbouwers zijn, die door een ver keerd gebruik, weinig of geen resultaten zien en bij wie daardoor de bedoelde meststoffen in miscrediet geraken. En dit is ontegenzeg gelijk te betreuren. We hebben daarom ge meend, goed te doen, hier ter plaatse zoo nu en dan een en ander over 't gebruik van kunstmeststoffen te vertellen. UIT HET NED. LANDB. WEEKBL. In no. 45 van bovengenoemd blad komt de mededeeling voor, dat de plaatsvervangende distirctsveearts dr. J. Poels te Rotterdam is belast Miet het instellen van een onderzoek naar de oorzaken der infectieziekten onder de varkens in Nederland en naar de middelen ter voorkoming of genezing, uitgezonderd de vlekziekte, waar omtrent Dr. Poels genoegzame gegevens bezit.» De onderscheidene ambtenaren van het vee- artsenijkundig staatstoezicht zijn verzocht aan dr. Poels zooveel mogelijk bericht te geven van de in ellcs district onder varkens voorko mende ziektegevallen,! met nauwkeurige opgave van het aantal en den leeftijd der aangetaste en gestorven dieren, en van den naam en woon plaats der betrokken eigenaren. Het Dagel. Best. van het Ned. Land. Co mité verzoekt in verband hiermede aan de Afdeelingsbesturen dit een en ander onder de aandacht te brengen van heeren landbouwers dat zij ook zullen kunnen meewerken aan het bereiken van het door den minister beoogde doel. Het is te hopen, dat zij de landbouwers onverwijld omtrent het voorkomen der ziektege vallen onder hunne varkens zoo volledig mo gelij k inlichtingen verschaffen aan hunnen vee arts. M. DE INVLOED VAN EEN MOOI NA JAAR OP DEN GROEI DER PLANTEN Dat een zacht en droog najaar nog heel wat voordeel kan geven ondervindt men voor al in den moestuin. Tamelijk laat gepoote boontjes geven dan soms boven verwachting veel. En wat prachtige kroppen salade kun nen we er door krijgen. Maar inzonderheid de herfstgroenten varen er wel bij. Andijvie is nooit mooier dan in een zachten herfst. En vele koolsoorten schijnen het eerst dan .te gaan meenen. Verscheidene exemplaren, die verbazend hebben geleden van de rupsen ko men er dan geheel «bovenop'" en brengen nog heel wat voort. Spruitkool en late bloemkool zijn al zeer dankbaar voor een mooien na zomer. Dit een en ander ïs van algemeene be kendheid. Ook weet ieder, dat op den akker een mooi najaar nog veel kan goedmaken. Wat zijn niet nog dit jaar de suikerbieten gedurende de laatste weken van hun groei mooi bijge komen. En hoe schoon stonden hier en daar de wikken voor groenbemesting. Het verwonderde dan ook niemand, zoo nu en dan in de nieuwsberichten der couranten melding gemaakt te zien van voor de tweede maal gaan bloeien voor sommige boomen. Vooral bij die soorten, welke reeds zeer vroeg in het voorjaar hunne bloemen vertoonen, komt zulks heel vaak voor. De kastanje bloeit zeer dikwijls twee keeren per jaar. Van twee oogsten in één jaar is in onze streken echter nooit sprake. Nochtans zijn er onkruiden, waarvan het zaad der eerste bloe men vroeg genoeg tot rijpheid komt, om weer nieuwe individuen voort te brengen, welke ook weer rijp zaad kunnen leveren De gewo ne muur is hiervan een algemeen bekend voor beeld. Met landbouwgewassen of groentesoorten komt zulks stellig niet vaak voor. Het is daarom dat we hier ten slotte als eene bijzonderheid het volgende mededeelen. In het begin dezes jaars zagen we een mooi stuk vlas. De klaver er in was blijkbaar niet heel best aangeslagen. We zagen er althans een vrij gering aantal plantjes. Toen het vlas geplukt en weggehaald was bleek het al spoe dig dat er heel wat vau het zaad hiervan op den akker was achtergebleven. Althans een drietal weken later geleek dat wat nu een stuk klaver behoorde te zijn, meer op een veld met vlas. Zoo gul werkte deze tweede generatie op. Nog een paar weken en de blauwe vlasbloempjes vertoouon zich in zoo grooten getale, alsof het opnieuw lente was geworden. Meer dan eenmaal sloegen we dit vrij merkwaardig tafereel gade En nog in teressanter begonnen we dit geval te vinden, toen we weldra hier en daar iiinke zaadknop pen begonnen aan te treffen, Vele vlasplanten hadden intusschen de lengte van 7 a 8 deci meters bereikt. En nog altijd bleven ze dank *zij 't mooie najaarsweer groeien. De koude nachten maakten hieraan evenwel een einde. Vele bloempjes brachten 't niet verder dan tot knoppen. Intusschen bleven enkele der vroeg gezette zaadknoppen nog langzaam in dikte toenemen. En voor ruim een week smaakten we 't genoegen uit één er van en kele rijpe raadjes te voorschijn te halen. Of ze al dan niet kiemkrachtig zijn, durven we niet met zekerheid te zeggen, doch stellig zal 't vetgehalte er Van wel niet zoo groot geweest zijn. Want dit staat in nauw verband met de meerdere of mindere zonnewarmte. Lijnzaden, in zuidelijk gelegen landen gekweekt zijn steeds rijker aan vet dan die, welke men bij ons wint. M. Kort Verslag van het verhandel de in de be stuursvergadering van hot Centraal bestuur van Fiakk. Landbouwvereenigingen, gehouden den 8 November jl. in het Hotel Spee te Sommelsdijk. Voorzitter don heev van der Koogh van Mid delbands. Uitgezonderd Goeree en Ouddorp wa ren alle Afdeelingen tegenwoordig, terwijl van Stad aan 't Haringvliet een 2-tal toehoorders aanwezig waren. Do Yoorzitter opont de vergadering en laat voorlezen de Notulen der vori ;u vergadering, welke onveranderd worden goodgekeurd. Voorts een kennisgeving van de Afdeeling Goeroe be treffende haar afwezigheid. Medegedeeld w^rdt dat het adres in zake de hengstenkeuring is verzonden. De Voorzitter geeft hot woord aan den heer Bijlevelt, adviseerend lid van het Hoofdbestuur welke de bestedingsvoorwaarden van deZeeuw- sche Landbouwvereenigingen bespreekt en den bond aanbeveelt dat al hare Afdeelingen een uniformmodel voorwaarden aansohaffen ten ge rieve van den handel en van de proefstations, terwijl spreker het een fout acht om in Peru Guano een minimum gehalte aan bestanddeelen voor te schrijven, welke in echte, ruwe, d. i. onverwerkte Peru-Guano onmogelijk is en waar door de fabrikanten verplicht zijn bestanddeelen toe te voegen of af te nemen om aan de ge stelde eisohen te kunnen voldoen, en waardoor de knoeierij in de hand wordt gewerkt, terwijl de proefstations daardoor reeds vooraf weten dat zij een samengestelde meBtstof als opgeloste Peru Guano moeten enalijseeren ou goedkeu ren. Spreker zou gaarne zien dat Peru Guano werd aanbesteed op deze voorwaarden, dat werd gevraagd gehalte en prijs en tevens dat de ver schillende Afdeelingen proeven namen met ruwe Peru Guano op aardappelen en haver.Nog wordt gesproken over het boetestelsel, kalkbomesting en herinnert aan het bondabesluit van 5 Fe bruari 1898, betreffende de geheimhouding van prijzen bij een publieke aanbesteding. De Voorzitter verstrekt uitgebreide inlichtin gen betreffende het Centraal Bureau terwijl de heer van deu Boogaard (Oude Tonge) zijn ver wondering te kennen geeft over het feit dat de oontractanten van het Centraal bureau zoowol van veevoeder als hulpmest bij publieke aan bestedingen lager inschrijven als waarvoor zij de ooatracten afsloten met dit Bureau. Do Voor zitter zegt dat pogingen worden aangewend om te Rotterdam een opslagplaats voor Salpeter te krijgen en dat door den grooten omzet dit jaar reeds de prijzen na 31 Deo. e. k. belang rijk lager zullen zijn en beveelt het Centraal Bureau aan voor de levering van kunstmest en veehoeder, waarna aan de orde komtBietencon- tracten enz. voor 1901. De Voorzitter doet mede- doeling van zijn bevinding ter vergadering van de Vereenigiug van Landbouw die bietenver- bouwen, in October te Goes gehouden en zegt te meonen dat het in ons belang is ons bij die vereeniging aan te sluiten. Deheer Bijlevelt leest een stuk voor waaruit blijkt dat in Zee land do sympathie met deze Vereeniging groot en algemeen is terwijl ook deze spreker aan sluiting gewenscht voorkomt, vervoigeus wordt gelezen het Statuut dier vereeniging waarna de heer van Schouwen (Oude Tonge) vraagt of die vereeniging de capaciteiten bezit om naast een contract ook een prijs vast te stellen waarvoor de fabrikanten werkelijk kunnen oontracteeren. De heer Roodzant (Nieuwe Tonge) vraagt of het geen aanbeveling verdient te trachten op ge halte te verkoopen, waardoor elk naar waarde betaald wordt. Ook de heer van der Velde (Her- kingen) verdedigd het gohaltesysteem en stelt voor een Afgevaardigdo te zenden naar de ver gadering den 16 Nov. a. s. te Goes te houden om dan het hier gesprokene te verdedigen en daarna verslag uit te brengen aan de Afdeelin gen welke dau iu een ledenvergadering konden bespreken of zij aansluiten bij die Zeeuwsche vereeniging aldan niet verlangen en eindelijk zoo spoedig mogelijk een algemeene Bondsver gadering uit te schrijven ten einde voor 1 Jan geheel klaar te zijn. Do heer K. van Schouwen (Middelharnis) zegt zich volkomen met het hier gesprokene te kunnen vereenigen en erkent dat de fabrikanten dit jaar een contract hebben gemaakt dat zij zelf het moest hebben overtre den, is overtuigd dat de toestand van jaar tot jaar oritieker wordt en dringend om verandering roept doch voorziet geen heil van voorwaarden en prijzen die wij de fabrikanten zouden stel len zonder hun te erkennen bij de samenstelling daervan. Spreker herinnert zich een uitdrukking van een der kamerleden tijdens de behandeling van de suikerwet n. 1. de fiscus is de sterkste de geslependste industrie en den boor den zwak ste en met het oog daarop acht spreker gemeen overleg met de fabrikanten te verkiezen boven het stellen van voorwaarden en prijzen als in Art. 18 der voorgelezen Statuten omschreven is. Oude Tonge vraagt of het zenden van een afgevaardigde naar Goes niot boven onze finan- tiele draagkracht gaat, waarop Herkingen ant woord dat het belang dezer zaak van to groot gewicht is voor ons bodrijf om deze noodige stappen daarom te laten. Duidelijker als ooit te voren blijkt thans, hoe jammer het is dat het heele eiland zich niet als een man opmaakt om aan de willekeur en het uitzuigerssysteem op verschillend gebied een einde te maken. Nadat het voorstel van Herkingen met al gemeene toestemming aangenomen en eveneens alzoo de Yoorzitter als onzen vertegenwoordiger gekozen was, wordt besloten onmiddelijk na af loop dier vergadering daarvan verslag uit te brengen aan de Afdeelingen, en te trachten be gin Deo. e. k. een algemeene vergadering uit te sohrijvon teneinde difinitiet te besluiten wel ken weg den bond zal opgaan. Waarna de ver gadering door deu Yoorzitter met dank voor de gebleken belangstelling en goede opkomst wordt gesloten. Namens het bestuur A. W. KEIJZER, Secretaris. DirkslaNI), 10 November 1900. Er is de laatste dagen bloedig gestreden, in het noordoosten van den Vrijstaat, en, een heel anderen koers uit, in het oosten van de Z. A Republiek. Ginds, bijBotha- ville, was het De Wet, die met zijn iooo man aangegrepen werd door een veel ster ker macht en uren lang met ze vochten hier, in de buurt van Belfast, waren het de Boeren onder commando van generaals Fourie, Grobelaar en anderen, die zelve aanvallers waren en den vijand met taaie hardnekkigheid op zijnmarsch vervolgden. Een telegram uit Kaapstad niet van Roberts maakt bovendien van nog an dere krijgsbedrijven melding. Methuen is weer aan het „opereerenc geweest, in het westen van Transvaal, en natuurlijk ook weer met succes, en Kitchener, een broe der van den geweldenaar, heeft in de buurt van Heidelberg »bij maanlichte vele Boe ren weten neer te sabelen. Wat nu het slagleveren tegen De Wet betreft, moeten we nog altijd afgaan op de weinige bijzonderheden, die uit het Engel- sche hoofdkwartier zelve herkomstig zijn. Uit het telegram van lord Roberts zien we, dat het gevecht van kolonei Le Gal- lais vijf uren duurde en dat de sterkte der Boeren op xooo man werd geschat. Knox volgde met de hoofdmacht en Delisle's be reden infanterie, en hielp den strijd beslech ten. De door de Engelschen buit gemaak te 12 en 15 ponder waren vroeger door de Boeren op de Khaki's veroverd. Behalve kolonel Le Gallais sneuvelden aan Engel- sche zijde een kaptein, een luitenant en 8 minderen. Het gevecht werd dit staat óók nog in het relaas van Roberts een oogen- blik op zóó korten afstand gevoerd, dat een batterij rijdende artillerie op 400 yards afstand schoot. Tot de gevangen geno men gewonden der Boeren behoort Steyns secretaris de Villiers tot de dooden een geneesheer met den band van het Roode Kruis om den arm, het geweer in de hand en de patroongordel reeds half leeggescho ten. Allicht hebben de Boeren met een vijf dubbele overmacht gevochten. Immers de bereden infanterie van Delisle alleen, die vroeger expresselijk werd samengesteld om De Wet te vangen, telde een drieduizend man. Hoe nu echter het gevecht precies toeging, kunnen we slechts gissen. Gene raal Knox verklaart, dat hém niet de eere toekomt van het succes op 6 November. »De goede afloop is in de eerste plaats te danken aan Le Gallais, die gedurig zorg droeg met den vijand voeling te houden, en aan de bekwame leiding van de vuur linie door Delisle, nadat Le Gallais en Ross gewond waren. Hieruit zou men geneigd zijn op te ma ken, dat de gesneuvelde kolonel, na de Boeren verrast te hebben, ze zoolang wist vast te houden vijf uur tot generaal Knox met de hoofdmacht kwam opdagen en slag leverde met het voor de Boeren zoo ongunstig resultaat. Voor deze opvat ting spreekt ook be omstandigheid, dat •al

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1900 | | pagina 1