voor «le Zui«l-IIollan«l*clie en Zeeuwselie Eilanden.
Vrijdag 6"Mefl898.
Dertiende JaargangNo. 655.
An tirevo lu tionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
FEUILLETON.
De verkiezing te Beekhorst.
T BOEKHOVEN.
Deze Courant verschjnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika by vooruitbetaling f $,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever:
SOMMELSMJH.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/j maal. Reclames 20 cent per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */s maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Alle stukken voor de Redactie bestemd,
Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
i)e huldigings-eed.
Naar verluidt, zullen er bij de
aanstaande huldiging onzer koningin
een paar Kamerleden ontbreken, om
dat zij principieel bezwaar hebben
tegen het Koningschap, en niet den
schijn op zich willen hebben alsot
zij hun beginselen bij deze feestelijke
gelegenheid ter zijde wilden-stellen.
In hoeverre het voornemen ernstig
gemeend is en uitgevoerd wordt,
zal nog nader moeten blijken. Maar
daf zich onttrekken aan de huldi
gingseed heeft in elk geval geen
politieke beduidenis of gevolgen.
Want feitelijk is hij reeds afgelegd
bij de aanvaarding van het Kamer
lidmaatschap. Immers, ieder lid
zweert dan trouw aan de Grondwet
beloofd die trouw met woorden die
den eed vervangen, en in die Grond
wet wordt het Koningschap voor
opgesteld. Geenszins beteeken t ech
ter dit bezweren van de grond
wet, dat men het met zijn in
houd eens is. Wél dat men alleen
door wettelijke middelen de begeerde
veranderingen daarin zal pogen aan
te brengen. En waarom zou dan in
ditzelfde verband een tegenstander
van den éénhoofdigen regeeringsvorm
aan het gestelde hoofd geen trouw
kunnen zweren of beloven.
De antirevolutionairen hebben öok
hun bedenkingen tegen de Grond
wet, Het zijn bezwaren van anderen
aard. Maar ook zij nemen de Grond
wet, gelijk die bestaat, tot uitgangs
punt van hun pogingen tot hervor
rning van onze staatsinstellingen naar
eisch der christelijk-historische be
ginselen (art. 7).
HILBRANDT S. BOSCHMA.
HOOFDSTUK I.
„Nu, dankje wel voor je geleide,
Treeske Tot morgen, nietwaar Dag,
lieveling
En hot kleine bruine kinderhandje
rustte eene wijle in het fijne, blanke
dameshandje, dat het hartelijk drukte.
„Dag juffrouw!" klonk het op vroolij-
ken toon, en met dien bijzonderen na
druk op de laatste lettergreep dien
kinderen er gewoon zijn op te leggen.
-„Dag, juffrouw En met zekere opge
wektheid en wildheid schudde zij de
hand der jonge dame heen en weer,
totdat deze lachend en hoofdschuddend
verklaarde
„Nu is 'tgenoeg,Treeske Dag,Trees!"
Het was voor iedereen duidelijk, die in
de stille straat dit tafereeltje mocht heb
ben gadegeslagen, dat deze twee goede
maatjes waren.
En toch had, naar het uiterlijk te
oordeelen, zoo'n vriendschap iets, dat
verwondering mocht wekken De tegen
stelling toch, die tussohen deze twee
meisjes bestond was groot genoeg om,
volgens de gewone maatschappelijke op-
Het zich onthouden van den
huldigingseed is dus wel een beetje
vertoonmakerij van de sociaal-demo
craten. Ten minste, als het zoover
komt. Het is, van nabij bezien, in
strijd met de aanvaarding van de
functie van volksvertegenwoordiger.
Te meer, als men gedenkt, dat de
Kamerleden het geheele volk verte
genwoordigen.
Overigens laat zich deze uiting
van antipathie misschien verklaren
uit reactie tegen de hier en daar
wel wat sentimenteele houding op-
zichtens de huldigingsfeesten. Er
mengt zich ook wat klaterachtigs, wat
fin-de- siècle-bombarie onder.Konings
liefde is een schoone zaak, maar zij
moet geworteld, zij moet bestendig
zijn, en zij moet bespreking en toet
sing kunnen velen.
Nu nam de Tijd het, kort gele
den een paar andere bladen kwalijk,
dat zij het mogelijk en geoorloofd
achtten omtrent het Koningschap een
eigen gevoelen te hebben en te verkon
digen. Zie, dat gaat te ver. Zeker vond
men nooit en nergens sterker Oranje
liefde dan onder de antirevolutionai
ren, en toch hebben zij rondweg in
hun program verklaard, dat zij „op
zichzelf geen enkelen staatsvorm den
eenig bruikbaren keuren."
Alleen in de vrije lucht tiert de
ware genegenheid.
Een goed adres t
Onder dit opschrift, maar dan
zonder vraagteeken, betuigt de Vader
lander zijn instemming met een adres,
door Ds. P. Bruining, predikant te
Almeloo gericht tot H. M. de
vatting, geen gemeenschap, veel minder,
vriendschap tusschen haar toe te laten
evenmin als oudtijds gemeenschap bestond
tusschen Joden en Samaritanen.
Het kleine magere, schamelgekleede
kind van een jaar of acht, met haar
vuile, over-de-straat-luidklossende klomp
jes, behoorde klaarblijkelijk tot den
stand, dien een geest van bitterheid be
stempeld heeft als dien der prolebariers.
De jonge dame echter moest reeds op
het eerste gezicht, niettegenstaande haar
eenvoudig gewaad, geschaard worden
minstens onder dien der bourgeoisie.
En toch was de vriendschap dezer twee
meisjes zóó eenvoudig intiem, zóó gespeend
aan alle slaafsche deemoedigheid aan de
ééne, en aan nederbuigende hoogheid
ter andere zijde, dat men ze voor zusters
had kunnen houden.
Maar neen, dat was niet mogelijk.
Het kleine bruine Treeske keerde
zich onder 't heenloopen nog eens her
haaldelijk om en wenkte met haar handje
„Bonjour, bonjour!',
En lachend wenkte, met onmerkbare
handbeweging, zonder ophef, het meisje
terug „Ga nu maar, ga nu maar
en betrad de stoep van een eenvoudig
stil deftig, burgerlijk huiseen van die
ouderwetsche huizen metOud-Hollandsche
trapjes gevels, kleine ramen en gebeeld
houwde deurposten huizen, die de be
wondering wekken van eiken vreemde
ling maar die door den landnaat onop
gemerkt voorbij worden gegaan. Het
Koningin-Regentes, waarin gevraagd
wordt, dat in de wetten op de la
gere scholen, die van middelbaar
onderwijs en de gymnasiën opgeno
men worde eene bepaling, die
ongeveer luidt als volgt
„Opdat de leerlingen, naar gelang
van de begeerte der ouders of voog
den, godsdienstonderwijs kunnen ont
vangen, worden bij de regeling der
schooltijden (wat de Openb. lagere
school betreft in te voegen, voor de
leerlingen der beide laatste jaren van
den cursus) „wekelijks èèn en een
half der anders voor het onderwijs
aangewezen morgenuren vrijgegeven,
voor iedere klasse afzonderlijk.
Zijn er meerdere scholen voor lager
(resp. middelbaar onderwijs of gym
nasia) in eene gemeente, dan worden
voor de parallel loopende klassen
dezelfde uren vrij gegeven, tenzij
op verzoek der met het geven van
godsdienstonderwijs belaste personen
anders worde bepaald."
Dit verzoek en het geheele adres
licht de opsteller toe in eene brochure,
getiteld „Concept-Adres aan H. M.
de Koning in-Regentes in zake het
godsdienstonderwijsverschenen bij
W. Hiiarius te Almeloo. Hij betoogt,
dat het door hem voorgestelde in
het belang is van godsdienstonderwijs,
omdat het dan op geschiktere uren
valt, er minder aanleiding is tot
verzuim en de kinderen er dan meer
mee beginnen op gelijken leeftijd
ook omdat het godsdienstonderwijs
dan minder als bijzaak zal aangemerkt
worden. Andere predikanten en
godsdienstonderwijzers worden nu
verzocht om het adres te steunen.
hoekhuis, met dit samenhangend, was
ingericht tot kruidenierswinkel, doch
vertoonde denzelfden stijl, tenminste wat
het bovengedeelte betrof.
Heb je wat voor ons schenen
hare oogen terwijl ze nog op de
stoep stond, den brievenbesteller te vra
gen, die een paar huizen van haar at
naderkwam.
„Jawel", zeide hij luid op, en haastte
zioh zijn brieven en couranten na te gaan.
Terwijl zij even op hem wacht, heb
ben wij gelegenheid, haar wat nader te
schouwen, althans wat haar uiterlijk
betreft. Met haar karakter zal de ge
duldige lezer in dit boek nader kennis
maken.
Bereisde menschen, (en dat zijn zulke
die 't weten kunnen,) verzekeren ons,
dat er in Holland geen bepaald mooie
vrouwen gevonden worden.
Dora Ouwerkerk was een Hollandsch
meisje door-en-door. En bepaald mooi
was ze niet. Althans niet, wanneer men
onder mooi verstaat het schitterende,
oogverblindende mooi van het betooveren-
de landschap in Italië, waar de zomerzon
aarde en hemel in vlammen zet van
weelde waar de schoonheid zengt als
vuur en betooverend is als een sprookje.
Maar er is ook een schoonheid, als van
een Hollandsch landschap, dat gehuld is
in het zachte lichtblauwe gewaad van
den neveleen schoonheid, zóó zacht en
zóó weldadig voor de ziel, dat men,
naar de uitdrukking van den bekenden
Dat een blad als de Vaderlander
zulk een maatregel zou goedkeuren
is geen wonder. Het is toch. geheel in
liberalen geest. Als het moet, wil
men wel vrat water in den wijn doen
om de openbare school den schijn van
een godsdienstigen tint te geven. En
het is nu eenmaal een feit, dat de
redacteur van de Vaderlander zich
beweegt in de achterhoede van het
liberale leger. Wat Mr. H. Ph. de
Kanter dezer dagen (volgens een
verslag in de N. Rott. Crt.) zeide, dat
Dr. Bronsveld in een kring verkeert,
die gewoonlijk oppositie voert tegen li
berale voorstellen,] is dan ook onjuist,
ofschoon wij begrijpen, dat de libera
len het zóó willen voorstellen om daar
door te meer kracht aan zijne woor
den te geven als hij hun geliefkoosde
denkbeelden helpt verwezenlijken.
De ware voorstanders van het Chr.
onderwijs zijn echter nooit tevreden
te stellen met zulk soort hulpmidde
len. Yoor hen is het godsdienstonder
wijs, al werd er de halve schooltijd
ook voor ingeruimd, nooit bij machte
om het overige onderwijs christelijk
te maken, zoolaDg dat onderwijs in
zijn geheel niet rust op den grondslag
eener bepaalde belijdenis.
Het is toch zonderling De cate
chisatie die naast de school behoort te
staan, wil men van liberale zijde des
noods wel invlechten in het leerplan.
En het Bijbelsch onderwijs, d. w. z.
de conditie van een cbr. geest bij alle
onderwijs, verwerpt men zoo beslist
mogelijk. Doch dit komt omdat men
geen rechte begrippen omtrent den
godsdienst heeft. Men beschouwt hem
als een vaken ziet niet in, dat hij is
Duitschen kunstrechter Dr. Wilhelm Be
de, „er aan de golf van Napels het
heimwee naar zou krjgen," en waarvan
de dichter Beets eenmaal in vervoering
zong
Wil men dit laatste soort van schoon
heid nu liever bekoorlijkheid noemeD,
dan kon Dora met volle recht bekoor
lijk worden geheeteu. En het geheim
dezer bekoorlijkheid waar school het in
In haar gezicht alleen We gelooven
het niet. Veeleer in de harmonie, die in
haar geheele verschijning viel op te
merken.
Dora was geen etherisch wezen, maar
een meisje van vleesch en bloed, eer
te grof dan te fijn gebouwd. Maar veer
krachtig was zijdat getuigde hare ge
stalte, zooals zij daar stond in haar
lichte blouse en donkere rokdat ge
tuigden ook het kloekgebouwde voorhoofd,
een weinig te kloek misschien, ware niet
de krachtige indruk ervan getemperd
door den zachten opslag van het licht
blauwe oog. Alles aan dit meisje sprak
van een gezonden natuurlijken levenslust:
de roode rozenknopjes die zij in haar
ceintuur droeg, (haar eenige opschik,)
zoowel als de opgewekte glimlach, die
haar frisch gezichtje versierde. Maar
wat bij haar den geheel-indruk in har
monie bracht en aan hare verschijning
wijding gaf, dat was een zekere trek op
een lichteen zouteen cementeen
band, en de kern van alle leven dat
bestand heeft.
De Oorlog.
28 April. Het bericht in ons vorig
nummer dat de Amerikaansche regeering
de reeds prijsgeraaakte schepen weer los
zou laten, wordt niet bevestigd. Eerst
moet het prijsgerecht beslissen. Er zijn
dus misschien nog heel wat geschillen
te wachten.
Behalve de reeds gemelde, zijn nog
buitgemaakt een -schoener, de „Sofia",
door de torpedoboot „Porter" een groote
boot de „Panama" vier kleine schepen,
en naar het schijnt, ook een transport
schip.
Vooral de aanhouding van de „Pana
ma" wordt van belang geacht, daar ze
door het Spaansche gouvernement tot
hulpkruiser bestemd was.
De Mangrove, die de Panama buit
maakte, is slechts een klein kustwacht-.
1J
schip met een bemanning van dertig
koppen, en bewapend met twee zespon:
ders en vier Maxim-kanonnen. Ze loste
drie schoten voor deD boeg van de Pa
nama heen, waarvan het laatste op slechts
honderd el afstand en dreigde een vierde
schot te doen in de zij, voordat het
Spaansche sohip zich overgaf.
Dit laatste was den 20en April uit
NewYork naar Havana vertrokken met
Spaansche uitgewekenen en een kostbare
lading aan Doord, waaronder proviand
voor het Spaansche leger. Op meer
dan twintig mijlen afstands van Havana
werd de mailboot aangehouden,
De blokkade van Cuba wordt voorts
gezet en kan nu werkelijk „effectief"
heeten. De Amerikaansche officieren ver»
trouwen, dat geen schepen er in zullen
«lagen te ontsnappen aan hun waakzaam
heid, en gelooven dat alle stoomschepen,
die gepoogd hebben de haven van Ha
vana binnen te loopen, reeds buitgemaakt
zijn,
29 April. Geen enkele militaire ope?-
ratie ter zee of te land wordt ons van
haar gelaat, die van oudsher de besten
der Hollandsehe vrouwen gemeen is ge
weest, en die eene vrouw op den duur
niet kan missen zonder leel jk worden
een trek van devotie niet de devotie van
een martelares in-nederigen-hoogmoed,
niet de gemaakte devotie van een papis-
tisch heiligen beeld, maar de vroomheid
die onze betovergrootmoeders hare kloe
ke kinderen heeft doen opvoeden in „de
vreeze des Heeren, die het beginsel is
der wjsheid." Godsvrucht is op het ge»
laat der vrouw het waarmerk van het
idealeen naarmate het aantal meisjes,
die dezen stempel missen, heden ten dac^
grooter is, naar die mate verheu^én wij
er ons over, te kunnen constateeren, hoe
djt heilig merkteeken van een hooger
zin tenminste op Dora's gelaat nog te
lezen viel. Bij dezulken past niet de
ziekeljke, romantische dweepzucht onzer
bleekneuzig© flets-blauw-oogige, romans
netjes-verslindende nufjes 5 ook niet de
ijver van een in effen zwart gehulde
Engelscbe methodistebij dezulken
past de open-heldere lach der bijheid,
die Rembrandt en Frans Hols bekoord
heeft, die ernst aan boert weet te paren,
en wier diepe grond ligt in den vrede 1
des harten, die afdaalt van den Vader
der Lichten en die alle dingen in dit
moeiljke leven met gouden zonneglans
omhult.
(Wordt vervolgd.)
EEN VERHAAL DOOR
I) (Auteursrecht verzekerd.)
„Ik weet geen schooner kleuren
„Dan die van 'fc Hollandsoh bosoh
„In bruinen najaarsdos."
-vfl
