j
Vrijdag 4 Maart 1898.
v@@r de Zaid-flellaiid6ielie en Keruwirlir Eilanden.
Dertiende Jaargang No. 646.
Antirevo lutionair
Orgaan
Tweede §lad.
IN HOC SIGN O VINCES
'I'
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever:
Gemengd Nieuws*
Nog eens
het wetsontwerp op den
persoonlijken dienst
plicht.
van der Sluis.
Den Bommel3 Maart 1898. j
20
>r-
e-
ir-
tid
van
aï-
Deze Courant verschijnt eiken "Vrijdag.
T BOEKHOVEN.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal.
Reclames 20 cent per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Bienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
ASSe slufeiken voor gle Mcggactie Destesiad, Adverteniaën eia verdere Aalniinisfj*at!e franc.© toe te aentlen aan glesi Uitgever.
IMt numiüer
twee frladesi.
Dit wetsontwerp wordt door de
Regeering aangediend als een middel
tot voorbereiding voor de hervorming
der levende strijdkrachten, en in de
Memorie van Toelichting wordt er
voorts van gezegd, dat het lo het
zedelijk en verstandelijk gehalte der
militie zal verbeteren 2o op minder
kostbare wijze tot een goede leger-
organisatie zal doen geraken, omdat
er dan reserve-officieren uit die van
de militie kunnen gekweekt wor
den 3o de sociale rechtvaardigheid
zal bevorderen, wanneer alle standen
in het volbrengen van plichten jogens
het Vaderland gelijk gesteld worden
4o zal leiden tot betere onderlinge
waardeering der verschillende standen
als deze een tijd lang in dezellde
gelederen dienen en elkaar meer
leeren kennen 5o op het physiek,
moreel en intellectueel gehalte der
bevolking een gunstigen invloed zal
uitoefenen.
Vóór 25 jaren poogden de Minis
ters Geertsema, van Limburg Stiruin
en Brocx reeds de plaatsvervangers
uit de wet te doen verdwijnen. Met
43 tegen 25 stemmen viel toen dat
voorstel, en Minister v. L. Stirum
trad er om af. Thans is er meer hoop
op succès, vooral nu er ruime vrij
stellingen worden voorgedragen.
Over een tijdvak van anderhalf jaar werkt
in Rotterdam een indrustrie, die, opAme-
rikaansch-energieke wijze aangevat, reeds
nu een betrekkelijk groote vlucht heeft ge
nomen en wier toekomst thans wel verzekerd
kan worden geacht.
Naar den eisch des tijds heeft de maat
schappij die haar ondernam en wier kanto
ren te Londen, Brussel, Bazel en Rotter
dam gevestigd zijn, de mogelijke winst der
eerste jaren gaarne ten offer willen bren
gen aan de reclame. En reeds nu onder
vindt zij dat een dergelijk offer, hoe belang
rijk ook, geheel in het belang is van het on
dernemen heeft zij ervaren dat alleen reclame
haar plannen tot werkelijkheid kan maken.
Zoo zijn indertijd de groote Engelsche
zeepfabrieken, in dit geval een zeer actueel
voorbeeld zoo zijn over alle landen massa's
industrieën begonnen.
Stuiverszeep, het goedgevonden woord
is al dadelijk een verdienste geweest, is in
zeer korten tijd populair geworden.
Met uitbundige drukte van reclame is de
Stuiverszeep geboren. In Rotterdam doen
op muren en reclameborden reusachtige
plakkaten de geboorte kond' van de Stui
verszeep licht-letters van wisselend rood
en geel fonkelden in donkeren avond op
vele drukke stadsgedeelten, het woord „Stui
verszeep" den wandelaars tegenin alle
bladen, wier omvang van lezerskring eenigs-
zins een welslagen waarborgde, verschenen
annonces in wekelijks veranderden vorm,
wat humor werd gezocht in' een ezel, door
de straten geleid, op wiens rug een bord
stond met het opschrift: „Waaromgebruik
ik geen Stuiverszeep? Omdat ik een ben
kleurige reclameplaten en metalen bordjes
voor winkels riepen „Stuiverszeep" en ten
slotte waren de beloften van groote geldlo
terijen een verlokking voor duizenden.
Onze Hollandsche degelijkheid heeft het
afgeleerd in zooveel drukte iets antipathieks
te zien. Wij hebben ons gewend aan geroep,
dat voor nog niet zoo heel langen tijd ons on
aangenaam zou wezen. Reclame heeft ook
de Hollandsche goedmoedigheid enberusten-
de afwachting- overrompeld en krachteloos
gemaakt.
De ondernemers van de Stuiverszeepfabri-
cage, „Vereenigde Zeepfabriekanten" heeten
zij zich, zagen hun voorbeeld in de Engelsche
populaire zeepfabricage. Zij meenden dat zeer
wel Hollandsch fabrikaat het Engelsche ver
vangen kon en het eerste moest zelfs goedkoo-
per zijn omdat geen inkomende rechten de
kosten behoefden te verhoogen. En, brutaler
nog, de stuiverszeep is in het land van de En
gelsche zeep gedrongen en doet haar nu op
eigen gebied onder den deftigen naam «Her-
mitsoap" concurrentie aan. Zij pakte haar op
Romaansch gebied, allereerst Belgie en
Frankrijk aan als „Sultane savon" en zoo
zien wij dan in betrekkelijk korten tijd een
grooten strijd ontstaan over de gansche we
reld tusschen Engelsche zeep en Stuivers- of
Hermit-, of Sultane-zeep en wij zijn verlangend
te vernemen wie 't winnen zal, de Engelsche
of de Hollandsche industrie.
In elk gevalis er voor beide voldoende ter
rein in 't handenwasschende menschdom, zij
kunnen heel goed naast elkaar leven en debe-
gonnen strijd zal weldra alleen een strijd om
de eer, een strijd om de meerderheid zijn.
De Stuiverszeepfabrieken staan aan den
Linker Maasoever, op uitgestrekte steeds
voor uitbreiding vatbaar terrein, waarop ook
de ondernemende heeren Van den Bergh hun
fabrieken hebben, het terrein tusschen Nas-
saustraat en Nassauhaven. De onmiddelijke
nabuurschap van de margarinefabrieken heeft
de meening doen ontstaandatdeStuiversveep
gemaakt wordt van overgeschoten margarine.
Die meening, hoewel ze niets bezwarends
heeft tegen de kwaliteit van de zeep, is echter
niet juist. De Stuiverszeepfabricage zou geen
toekomst hebben als ze immerafhankelijkwas
van de hoeveelheid der overgeschoten mar
garine, dit spreekt wel vanzelf.
De directie wees ons verder op de omstan
digheid dat margarine te duur is om ze als
vet-bestanddeel van de zeep te gebruiken.
Men bezigt voor de zeepbereiding gewone
natuurlijke oliën.
Het is heel interessant de Stuiverszeepbe-
reiding te volgen, de geheele industrie na te
gaan zooals ze hier over ruime terreinen en
hooge lichte zalen verspreid is.
De eerste bewerking vonden we op één der
terreinen. In groote ronde bakken wordt de
caustieke (bijtende) soda met water gesmol
ten, dan met doorgepersten stoom verwarmd
en opgepompt naareen bovenverdieping.
Op hetzelfde terrein staan platte bakken,
waarin de opening van een stoompijp uit
mondt. Gevulde vaten olie kokos-enpalmolie,
talk en vet worden op deze opening- gezet, de
stoomkraan wordt geopend en in felle stoom-
warrnte smelt de inhoud der vaten, vloeit weg
in den bak en wordt eveneens naar boven op
gepompt.
En nu een reeks trappen op, vettige hooge
trappen, naar de bovenzaal, waarheen de
bijtende soda en de vetten gepompt worden.
Daar staan eenige reusachtige kuipen, die elk
een hoeveelh. van 80.000 kg.kunnen bevatten.
In deze kuipen worden de vetten gepompt en
ook de soda, die onder een bepaalde tempe
ratuur is overgebracht.
Dit mengsel wordt gekookt, zeven dagen
lang en eiken dag wordt het vuilgeworden
water uit de kuipen gelaten en schoon water
bijgepompt, zoodat ten slotte het mengsel
volkomen rein en zuiver is. Dan laat men het
drie dagen rustig staan. Het is nu een zacht,
helder, aangenaam riekend mengsel van zeep
geworden. Na deze drie dagen opent men de
kranen van afvoerbuizen en het mengsel loopt
naar een vei dieping, juist onder deze, waar
een aantal kuipen staan, die elk 1200 K.G.
kunnen bevatten. In deze kuipen werkt een
soort karn, een schroef met bladen, die door
stoomdruk bewogen, het verwarmde mengsel
met groote kracht roert en in stage beweging
hj-J' ^\j, Uli&ilO g
n
aar.
den ouderdom van ruim 65
Uit aller naam
"Wed. C. MEIJER-
ter,
st
20
Ye
ij—""1 jpgcnoKKen, Dinnengalenj,
w^ar hooge langwerpige ijzeren bakken
staan, vormen, waarin de vloeibare zeep
gegoten wordt om er tien dagen rustig ter
bekoeling te blijven. De wanden van deze
ijzeren bakken kunnen losgeslagen worden
zoodat na tien dagen, zonder moeite het
reusachtige stuk zeep kan losgemaakt wor
den uit zijn ijzeren omhulsel. Het is dan
vlak en recht aan alle zijden, behalve aan
de bovenzijde, die recht afgesneden wordt.
Deze stukken worden nu gebracht naar de
groote werkzaal.
Intusschen heeft zich uit liet voorbereidend
werk van smelten en doorroeren een andere
industrie ontwikkeld. Het vuile water, dat wij
geregeld uit de bakken zagen wegvloeien, ge
durende de tiendaagsche koking, gaat niet
verloren, 't Is namelijk sterk glycerine-hou-
dend en 't zou zeker allesbehalve practisch
wezen als de glycerine er niet aan onttrokken
werd. Goede practische industrie laat niets
verloren gaan. Het glycerine-houdend water
wordt dus opgevangen, alweer in bakken,
daar door stoom verwarmd, met zoutzuur ver
mengd en gefilterd, drie malen, tot het volko
men helder is. Het schuim, dat zich aan de
oppervlakte ontwikkelt, wordt afgeschept, en
levert grondstof voor ordinaire zeepsoorten.
Het heldere water wordt vervolgens ver
dampt en de ruwe glycerine blijft op den bo
dem achter. Een kort, vrij ingewikkeld proces,
maakt van deze ruwe stof, de zuivere be
kende vloeistof van veel handelswaarde.
De directie is voomiemens behalve haar
stukken Stuiverszeep, ook zeeppoeder in den
handel te brengen. Reeds is de bewerking aan
gevangen en zoodra een groote kwantiteit
voorradig is, wordt de verkoop begonnen.
Zeeppoeder wordt eenvoudig verkregen door
de groote stukken, hard gemaakt door een
vermenging met soda, te malen tot poeder,
In de groote werkzaal vloeit door veel
vensters en stukken glaswand het daglicht vrij
binnen, tot het de zaal geheel vult, prettig,
aangenaam van licht. Daar is een voortduren
de beweging. Machines en apparaten jagen
aanhoudend voort, meisj'es in blauwe uniform-
japonnen, de letters V. Z. op de schouders,
zitten aan tafels, in drukke werkzaamheid
mannen aan machines en persen arbeiden ge
regeld door. Het overlevendig spektakel
van een gewone fabriekszaal heerscht hier
niet, de machines maken slechts zachte, schui
vende geluiden, met maar zeldzame schokken
van persen erin.
De stukken zeep moeten hier gesneden en
geperst worden en dit is wel het aardigste deel
van dit interessant bedrijf. Eerst in de lengte
in reepen, en dan in de breedte in stukken
worden zij doorgesneden.
Voor de zachte, min of meer weeke sub -
stantie, zijn geen metalen zagen of messen
noodig. Tegen harde, in verticale richting
strakgespannen staaldraden worden de stuk
ken geschoven en in de krachtige voortbewe
ging, snijden die draden ze door.
Zóó ontstaan kleinere stukken van 30 bij
10 cM. Deze worden weer gestapeld en een
vijf- of zestal dagen met rust gelaten om te
drogen en nog harder te worden. Dan zijn ze
klaar om gestempeld te worden.
De primitieve vorm, die ook hier nog voor
een klein deel werd toegepast, berustte op het
gebruik van handpersen. Men heeft er hier
vier. Aan elke handpers werken twee mannen.
Eén draait het rad dat de stempel in beweging
brengtde ander legt de blokjes zeep in de
machine en haalt ze er na de stempeling weer
|t. De handpersen stempelen fraaier en ge-
stu|ker dan de stoompersen. Elke handpers
n per dag een aantal stukken voor honderd
:ten zeep leveren, dat is 10,000 stukken.
De nieuwe vorm is eenvoudiger en veel
;er practisch. Het is die van het gebruik
ner groote stoommachine die destukken,
schik[deiijk na ze gesneden te hebben in de
°P< pootte van twee tabiets stempelt en ze weg
schuif,. „p PPn eindeloozen leeren riem, die
voortbewogen wordt op het middengedeelte
van een zeer lange tafel. De riem .vr»#»r*
stukken de geheele tafel langs en meisjes die
daaraan zitten, grijpen de stukken in hun weg
en wikkelen ze in vloei, om ze verder te ver
pakken in het bekende kleurige omhulsel.
Ter vergelijking diene dat deze groote machi
ne per dag voor 2000 kisten voorraad levert
dus 200.000 stuk met veel minder perso
neel
Het is een aardige levendigheid in deze
groote zaal. Aan tafels, overal neergezet wer
ken meisjes aan de verpakking. Kartons wor
den in een kleine machine gevouwd en gesne
den, de meisjes maken er doosjes van en be
plakken ze met etiquets, voor elk der drie be
namingen Stuivers- Hermit- en Sultanezeep
een ander.
De zeepindustrie staat tot zooverre geheel
op zichzelf. Voor het overige vinden wij een
combinatie met de fabrieken van de heeren
Van den Berg. De kracht voor de werktuigen
van de zeepfabriek wordt ontwikkeld in de
zelfde machineruimte waaruit die voor de an
dere fabrieken gaat. Zes groote ovens, gere
geld gestookt, leveren de benoodigde warmte.
In de machinekamer werkt een machine van
400 paardekracht, geleverd door de maatsch.
de Schelde te Vlissingen, een machine die
- het zij eigenaardigheidshalve vemeld
veel beter voldoet dan een vroeger ge
bruikte Engelsche machine van 250 paarde-
kracht.
Zooveel mogelijk profiteeren zoowel de
zeepfabrieken als de fabrieken van Van
dén Bergh vaninlandsch werk.
Verder zorgt een fraai ingerichte druk
kerij voor het vele drukwerk van de beide fa
brieken in eenzelfde laboratorium worden de
grondstoffen onderzochtbeider personeel
vindt des middags zijn schaftplaats in dezelfde
lokalen, overigens staan de fabrieken, zooals
wij reeds zeiden, op zich zelf.
In de zeepfabrieken werken honderd men-
schen, mannen en vrouwen, het gezamenlijk
personeel van drukkerij en machines er bui
ten gerekendde mannen beginnen hun werk
's morgens om 6 uur, dc vrouwen om 7 uur
en de werktijd eindigt, behoudens de schaft
uren, voor allen te 6 uur 's avonds.
Met belangstelling hebben wij deze aardige
industrie in hare verschillende momenten ge
volgd. Zij gaat niet tot diepe moeielijk na te
speuren combinaties en zij is toch niet zóó op
pervlakkig dat zij'zonder bezwaar dadelijk na
te gaan is.
Door de energieke wijze waarop zij is aan
gevat en haar product gelanceerd, heeft zij ze
ker een toekomst. Hermit- Sultane- en Stui
verszeep zijn op krachtige wijze in het verkeer
geworpen, zij zullen er verder hun weg wel
vinden.
EEN HOND IN HET STEMBUREAU.
Het meest voldaan over zijn gangen naar de
Haagsohe stembus op jl. Dinsdag zal wel geweest
zijn een groote slagershond, die zijn meester, een
vleesohhouwersknecht-kiezer in een dar stembu-
reaux volgende, een der kalfsearbonnades oppeu
zelde, die als waim twaalf uurtje voor de loden
aan al de stombureaux waren bezorgd.
Terwijl Zondagmorgen te Buiten
post de Gereformeerde gemeente in haar
kerkgebouw alhier vergaderd was, en de
pred. Ds. Dekkers zou optrodeo, ontstond
er plotseling een opschudding. De bijna
70 jarige landbouwer E. Rispens, die
gezond naar cTe kerk gegaan was, zakte
eenige oogenblikken na zijne aankomst
op zijns bank ineen, on niettegenstaande
men met koud water enz. hem weer
trachtte bij to brengen, bleef alles vruch
teloos hij werd dood opgenomen en uit
do kerk gedragen. D.it dit plotselinge
sterfgeval grooten indruk op de hoorders
maakte, laat zich denken.
De iavoanner oner drnnkmsr}i.an
Treffend beschrijft de Japanner het pro
ces der dronkenschap in het volgend
kort verhaal
„Een man neemt een borreldaar
na" neemt do borrel een borrel-, en
dan neemt de borrel den man
ALLE KAMERS BEZET.
Een jongen te IJselmonde, die we
gens straatschenderij tot een dag gevan
genisstraf was veroordeeld, moest zien.
tot het ondergaan van die straf Dins
dag 1.1. naar de gevangenis te Dordrecht
begeven.
Toen hij zich ter aangegeven uur eu
plaats aanmeldde, kreeg hij belet
Men kon hem dien dag niet helpen,
de boel was vol of de jongeheer maar
eens terug wilde komen Telegraaf.
Gedeukte sterven! Woensdag-mor
gen werd in een der kamers van hei)
Hotel Coomans te Rotterdam een heer
dood op zijn bed gevonden. Do politie
stelde oen onderzoek in, waaruit bleek,
dat do gestorvene in Breda woonachtig
was. Aan misdaad kan hier niet gedacht
worden.
VI;
f
■4
BRAND IN DE BUREAUX VAN
HET ROTTERD. DAGBLAD.
Omstreeks 4 uur in den vroegen mor- q
gen van Woensdag werden de bewoners
der Eleonorestraat uit hun slaap opge- H
schrikt door het brandalarm. Er was nl.
brand uitgebroken in de drukkerij der
firma Beuck en Elze, Eleonorastraat 28
31t alwaar tevens de rcdactie-bu-
reaux van het Botterdamsch Dagblad,
do vinnige corcurrent van het Botter- 1
damsch Nieuwsbladgevestigd zijn. De
brand ontstond ia de lettergieterij en
breidde zich allengs uit naar de zol
ders. waar een menigte volksromans
opgestapeld lagen, de zetterij en de
redaetie-bureaux. Er was spoedig een
spuit ter plaatse vau het onheil, ter
wijl nog een achttal volgde, die allen, -
spoedig dikke waterstralen in het bran-j. j.
dead perceel wierpen. Aan de achter- y
zijde vau het pand, een open terrein a,
d!" Goudsohe weg, word de stoomgemaal
in werking gesteld. Met behulp van die
tie n spuiten was men omstreeks 5 uur
den brand meester, om 6 uur vertrok- H
ken de spuiten on te 7 uur begon meq/\
inat het ontruimen der zolders. De scha/
de is aanzienlijk, doch wordt door ver
zekering gedekt.
Naar wij vernemen wordt thans heL.s
Botterd. Dagblad op de drukkerij vV I
de N. B. Courant gedrukt eu kan d
het blad voortgaan zijn lezers tevrede]
te stellen.
C
