Vrijdag 10 December 1897.
Twaalfde Jaargang No. 684.
An tirevo lu tion air
(Eerste§lad.
IN HOC SIGNO VINCES
T BOEKHOVEN.
m?
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 8,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
SOMMMisS&SJK.
Pit nummer toestaat uit
twee iSféiden.
S&ei begrootingsdebat.
In een rede van twaalf kolom
men (in het officiëele verslag),
waarvan zelfs de N. Rott. Crt. ver
klaarde, dat zij schitterde door ver
nuftige zetten, heeft Dr. Kuyper in
de Kamerzitting van 1 Dec. jl. de
positie van het nieuwe Ministerie
beschouwd, en den Kabinetsforma
teur eenige vragen gedaan omtrent
de opvatting van de komende inhul
diging der Koningin omtrent den
toestand der financien met het oog
op de stijging der uitgaven omtrent
de mogelijkheid tot saarnwerking
met allerlei liberalen en omtrent de
sociale hervormingen.
De spreker begon met de opmer
king, dat de N. Rott. Crt. en het
Handelsbladgekozen door de Regee-
gering voor hare advertentien, omdat
zij, gelijk het heet zooveel gelezen
worden, in onzen tijd niet meer als
zoodanig den voorrang mogen hebben,
aangezien volksbladen ais et Nieuws
blad voor Nederlandhet Nieuws van
den Dag en de Telegraaf veel meer
algemeen verspreid zijn.
Vervolgens dankte de spreker den
afgevaardigde uit Goes voor de af
doende en uitstekende wijze, waarop
hij de verbinding van het lidmaat
schap der Kamer met het Minister
schap op de k iak heeft gesteld.
Maar wat het intrekken der voor
handen wetsontwerpen door de nieu
we Regeering betreft, was Dr. Kuy
per het oneens met de hh. Lobman en
Drucker. Die intrekking achtte de spr.
geoorloofd en doelmatig, dewijl zij
den indruk versterkt, dat de verkie
zing van elke nieuwe Kamer, ook al
worden er vele oude leden in herko
zen, een feit van politieke beteekenis
is.
En nu begon de spreker zich te ver
klaren als woordvoerder van H. M. 's
loijale oppositie, die de dienaren der
Kroon wel met eerbied begroet, maar
die toch onderzoek behoort in te stel
len naar de homogeniteit, de eensge
zindheid der Ministers. En hiertoe is
te meer reden, wanneer uit de ge
schriften dior heeren gebleken is, dat
zij in de grondgedachten grootelijks
verschillen. Met tal van voorbeelden
wees spr. dit aan.
„Hoe verstaat gij", vroeg Dr. K.
nu verder den premier van het Minis
terie, „r]e plechtigheid die aan
staande is (in Sept. 1898)? Als het
installeeren van de eerste Staatsdiena-
resse door een souverein volk 01
wel als het optreden van de Koningin
van Nederland, die;'wre suo (rechtens)
Koningin, zich voor Gods aangezicht
plechtiglijk mot den eed van trouw
aan Haar volk en dat volk aan zich
verbindt In de Belgische Grond
wet heerscht de volkssouvereiniteit
er staat uitdrukkelijk in „alle macht
komt voort uit de natie." En diezelfde
grondwet bepaalt dan ook, dat er bij
het sterven des Konings eene tus-
schenruimte ontstaat waarin de Mi
nisters het bewind voeren buiten ver
verband met de Kroon. Maar in onze
Grondwet staat, dat de Koningin
de regeering reeds heeft aanvaard voor
dè inhuldiging. Nu verklaarde de
tegenwoordige Minister van Justitie
in zijn geschrilt „Richting en beleid
der Liberale partij", dat „noch gratie
Gods, noch bijzondere voorrechten als
machtsbrieven kunnen gelden", en
dat alleen „bij het volk de bevoegd
heid ligt om over de Regeering te be
slissen." Is hiernaar nu at te meten
de meening van heel het Kabinet
En hoe is het met de financiën
Waar moeten de ongeveer tien mil-
lioen vandaan komen voor eenige
dringend noodige sociale hervormin
gen Met tariefswijziging alleen komt
men er niet.
Voorts, hoever strekt dit Ministerie
zijn berekening uit voor samenwerking
met allerlei liberalen. De heer de
Beaufort wees vroeger in eene bro
chure op het beginsel verschil en de
gedeeldheid van liberalen en radica
len, terwijl de heer Goeman Borgesius
hen beschouwde als te staan op
hetzelfde standpunt. Hoe denkt het
Ministerie in zijn geheel daar nu over
Eindelijk welke sociale hervor
mingen denkt gij tot stand te kunnen
brengen De antirevolutionairen leg
gen daarbij den maatstaf van Gods
Woord ^an; doch welken regel zult
gij huldigen
Het antwoord des Ministers was
tamelijk ontwijkend. Wat de inhuldi
ging der Koningin betreft, verwees
hij naar de grondwet. Met de financi
ën zal het wel gaan, als wij de uitga
ven maar niet te snel opdrijven Ook
i3 nog niet te ramen hoeveel voor
sociale hervorming noodig is. De
liberalen mogen theoretisch van de
radicalen verschillen,, in de praktijk
kunnen zij het over veel eens worden.
Zoo ook in de sociale hervormingen.
De Engelsche staatsman Macaulij
heeft eens gezegd, dat hij niet wist
wat grooter pest is een Staatsbestuur,
dat zich met alles bemoeit of één dat
zich met niets bemoeit. Tusschen die
twee uitersten zal het tegenwoordig
Ministerie zijn weg wel trachten te
vinden.
In zijne tweede rede zeide nu Dr.
Kuyper, dat hij door 's Ministers
antwoord versterkt was in de over
tuiging, dat bij dezen pleitbezorger
der oude oeconomische school de bacil
ran het individualisme diep in het
bloed is gedrongen; zoo diep dat hij
bij de bespreking van ernstige Staats
rechtelijke vraagstukken evenzeer
beneden de meest bescheiden verwach
ting bleef als hij machtig was in zijn
bespreken van materiëele en oecono
mische belangen.
afdreiging vein den win-
keiiersstand.
Het groote nadeel, waardoor de
winkeldoende middenstand zich al
lengs meer bedreigd ziet, is de coöpe
ratie of de onderlinge medehulp der
verbruikers om zelf kapitaal bijeen te
brengen voor een grooten inslag van
waren, en dan tegelijk nog een goede
winst te behalen door ook aan niet-\e-
den der vereeniging te verkoopen.
De tijdsomstandigheden brachten
om zoo te spreken, de instelling van
die coöperatieve vereenigingen mede.
Het is een sociaal verschijnsel,
waartoe aanleiding kwam door het
leveren van veel ondegelijke, onzuive
re en toch dure waar in de gewone
winkels, en zulks onder een verlok-
kenden schijn, onder een prachtig uit
hangbord.
Natuurlijk deed niet ieder winke
lier daaraan mede. Ook niet in gelijke
mate. Dat zal ook geen redelijk mensch
beweren. Maar er kwam toch een al-
gemeene zuiging in do verkeerde
richting. Niet het werven van klanten
door secure, solide bediening, maar
het mengen en schiften en uitstallen
der waren en het noteeren van prijzen
op eene manier dat de koopers er in
liepen, werd onder de kleinhandelaars
gaandeweg meer de leuze. Daarop
spitste men zich. De slimheid werd
boven deugd en wijsheid gesteld.
Toch zouden de verbruikers dezen
ongewenschten toestand veel langer
verdragen hebben, waren niet de
communicatiemiddelen vermenigvul
digd, en ware er geen algemeene
strooming door de lucht gegaan, die
de menschen aanzet om door samen-
iverking het kwaad dat hun overkomt,
af te keeren.
Als nu de winkeliers op hun beurt
mede partij gaan trekken van die
strooming als ook zij zich voor on-
derlingen steun gaan verbinden en
zij nemen tevens de aanleiding voor
coöperatie der verbruikers weg door
zich toe te leggen op beste waren, dan
kunnen zij misschien nog weer een
heel eind er boven opkomen.
En die maatregelen zijn te meer
noodig, omdat tegenwoordig ook de
groothandelaars, als zij kans zien,
hun waren vaak gaarne rechtstreeks
door middel van agenten, of door de
pakketpost, aan de verbruikers over
doen.
Het is tot op zekere hoogte een al
gemeen belang voor geheel de burge
rij, dat de midden- of tusschenstand
onder de handelaars genoeg blijft ver
dienen om regelmatig te kunnen blij
ven voortleven.
Doch dit algemeen belang wordt
niet zoo dadelijk ingezien, en ieder
kooper zoekt meestal zijn voordeel.
Met theoretische tegenkanting'keert
men de zich verheffende coöpera
tieve beweging^ dan ook niet. Er moet
op practische wijze, zonder mokken
en morren, afleiding tegen gezocht
worden. Want de menschen zijn, al
thans in ons land nog zóó niet, dat,als
zij zonder beduidende schade hun me
deburgers met klandisie kunnen be
gunstigen, zij toch voor hnn plezier
een winkel in het groot gaan opzetten.
Zulke lieden zijn er wel, maar het
gros is ook in eene andere richting
best te winnen.
Deze Courant verschijnt eiken Yrijdag.
UITGEVER:
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 cent per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij heslaan
Advertentie» worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
ABie stiajkfeeia voor «ie ledactie bestemd, idverteatiën en verdere Adsninistratle franco loc te «enden aan den Uitgever.
WOEBAEREKI IMESt AAKSOE.
ZAL ER RUST KOMEN?
In SHmEBlks'ff k. maakt men zich nog
altijd verbazend druk over de zaak-Dreyfus
de officier die in hechtenis zit, op grond dat
men hem verdacht stukken betreffende de
defensie van Frankrijk aan de Duitsche
regeering ter inzage te hebben gegeven,
maar waaromtrent onlangs met grooten
schijn van zekerheid is beweerd, dat Drey
fus onschuldig gevangen zit. Men verdenkt
nu anderen, voornamelijk een officier
Es ter hazy, van wien thans voor het
Fransche leger compromitteerende brieven
zijn openbaar gemaakt.
Hoe deze netelige zaak zal afloopen,
weet niemand ook niet de Fransche re
geering.
Meer dan ooit moet men rreezen, dat van
den kant der militaire autoriteiten al het uiter
ste zal worden beproefd, om over het drama
van Dreyfus een sluier to werpen. Zola, de
bekende realistisohe schrijver, schreeuwt het
in de Figaro uit van verontwaardiging over
dit bedrijf. Men wil, zegt hij, niet bekennen dat
er vergissingen ik had bijna geschreven fou
ten zijn begaan. Men volhardt er in de ge-
oompromiteerde personen to beschermen. Men
is besloten tot alles, om oen geweldigen bezem-
veeg te vermijden, en dat is in werkelijkheid
zoo ernstig, dat zelt zij, die do waarheid in han
den hebben, van wie men woedend die waarheid
eischt, nog aarzelen en wachten met ze in het
publiek uit te schreeuwen, in de hoop dat zij
van zelve zich zal openbaren, en dat de wetenden
dus niet de smart zullen hebben, ze te zeggen.
Maar één waarheid ten minste is er, welke ik
door heel Frankrijk zou willen verspreiden na
melijk dat men bezig is deze rechtvaardige en
edelmoedige natie een ware misdaad te laten
De Figaro wordt overigens eiken dag duide
lijker in haar beweringen. Dat men dit blad
daarom het Joden-blad noemt, is te begrijpen
maar daarvoor gaat Figaro niet uit don weg.
Het antwoord met do vriendelijke vraag aan
de Jourdie zoo boftig voor Esterhazy strjjd,
ofdit blad niet verleden jaar alle mogelijke
moeito had gedaan om het lijfblad van Dreyfus
te wordon
Verder blijkt, dat de beruchte brieven van
Esterhazy, waarin hij zoo op Frankrijk afgeeft,
inderdaad afkomstig zijn uit hot dossier van
Soheuror-Kestner en dat de vrienden van Drey
fus zullen voortgaan met van tijd tot tijd
stukken uit dat dossier te publioeeren, zoolang
do regeering weigert aan Soheurer-Kestner de
bewijzen voor Dreyfus's schuld te laten zien
en zijn bewijzen voor diens onschuld in te
kijken.
"Waarom vraagt Figaro met reden wor
den do bewijzen die de regoering van de schuld
van Dreyfus zegt te hebben, niet ook aan
S.-K. getoond. Een drie dozijn menschen de
leden van den krijgsraad, tweo ministers, enz.
zijn in 't geheim betrokken, (plus misschien
nog enkele gesluierde dames) waarom nn ook
niet de eerlijke Scheurer-Kestner van die be
wijzen op de hoogte gesteld Waren ze ook
voor hèm overtuigend, dan zou er aan alle
agitatie oniniddelijk een eind komen.
De officieels uitslag van het „onderzoek" zal
wellicht Zaterdag bekend worden. Mocht het
blijken, dat de autoriteiten de zaak in den
doofpot willen stoppen, dan hopen we, dat de
publieke opinie in Frankrijk hoe bedorven
ook veolzins door misleiding op het krach
tigst togen een dergelijk schandaal zal protes
teeren.
De regeering van China volgt het
voorbeeld der groote mogendheden na.
Ze wil over het geschil met Duitschland
een scheidsrechterlijke beslissing inroe
pen. We vermoeden echter, dat German-
je nu eens precies doen zal zooals John
Ball meermalen deed. Overtuigd van
zijn „goed recht", zal het van geen ar
bitrage willen weten. Dit klinkt wel
gek, want wie het recht aan zijn zijde
heeft, behoeft niet te vreezen in het
ongelijk te worden gesteldmaar zoo
zijn nu eenmaal de manieren der groote
mogendheden." Juist wanneer b.v. Albi
on de meest onbetwistbare rechten meen
de te hebben we denken aan Portu
gal, Venezuela en de Londensche con
ventie mat Transvaal was het van
een scheidsrechterlijke beslissing zoo af-
koerig als iemand.
Overigens zijn inzake het Duitseh-
Chineesch geschil de berichten tegen
strijdig. Te Berlijn- wordt officieus ver
zekerd, dat de van Duitschland uitgegane
gedachtenwissslingen over de quaestie
van Kiau-tscbau met de mogendheden
die er het naast bij betrokken zijn, vol
maakt vriendschappelijk en tot genoegen
van Duitschland zijn afgeloopen.
Dit klopt met een ander bericht, dat
China er niet in geslaagd is Ruslands
interventie te verkrijgen, omdat Rusland
de handen vrij wit hebben voor een
eventueel optreden tegenover Korea. Maar
nu wordt verder gemeld, dat Engeland,
jaloersch op de veroveringen van Dnitsch-
laud, op. zijn beurt China een presentje
heeft afgedwongen.
De Britsche regeering bezit geen
kuststreken in Oostersche landen. Daar
om heeft zij met China besprekingen
geopend over den afstand van een deel
van de kust over Hongkong. Deze kust
strook is onontbeerlijk om Hongkong in
goeden staat van verdediging te brengen.
En zie, terwijl Duitschland nog op be
vrediging van zijn eiachen wacht, heeft
China aan de wenschen van Engeland
reeds in beginsel toegegeven.
Zoo verzekert althans Central News
en de Köln. Ztg. bevestig hetReuter
spreekt het bericht tegen. Gansch en al
ongegrond wordt het zelfs genoemd.
Curieus is niettemin het volgende tele
gram van den Berlijnschen correspondent
der TimesHet gerucht in quaestie trekt
in hooge mate de aandacht der Duitsche
bladen. Algemeen verklaren zij thans,
gemakkelijk te begrijpen, hoe het komt
dat de Engelsche couranten znlk een
grootmoedige houding aannemen ten op
zichte der Duitsche bezetting van Kiaut-
schau. Tevens wordt het bericht be
schouwd als een goed voorteeken voor
de geneigdheid der Chineezen om in de
Duitsehe occupatie te berusten."
Zijn echter Reuters inlichtingen juist,
dan vervallen ook deze gevolgtrekkingen.
Toch houdt men van andere zijde vol, dat,
als Duitschland iets van China gedaan
krijgt. Albion ook om een voordeeltje
komt vragen.
Mocht üiriteohland, zoo heet het, ook
een privilegie eischen met betrekking tot
de exploitatie der kolenmijnen in de pro
vincie Shantung, dan zou Engeland der
gelijke voordeelen verlangen in de Jang-
ste-kjang provinciës.
Intnsschen is van bij alles dit wel ze
ker, dat Duitschland niet zal loslaten
wat het heeft. Aan de Vossische Zeiting
wordt uit Willemshaven gemeld, dat
duizend man marine-infauterie en twee
honderd man marine-artillerie (deze
laatsten met een groot aantal veldstuk
ken) mobiel gemaakt worden om met
transportschepen zoo spoedig doenlijk
naar China scheep te gaan. Ook de
Chineezen hebben op het schiereiland
