7
Dl
Ai
I
A. W
LUI
Weer een Moord te Rotterdam
Plaatselijk Xieuws.
Deo Bommel. Aan de loting voor de
Nat. militie op 26 October e. b. zullen
uit deze gemeente de volgende jongelui
deelnemen
Ingezonden NI ukken
ütëiir&eBijkc $3ami.
Verkoopiüge» enz.
Merknieuws.
Correspondentie.
Boekaankondiging.
Posterijen.
In d.e
Ik ben
door de
TO
wc D«i
Te h
de werkzaam was, en wiens volle vertrouwen
hij genoot, prijst hem zeer. Eveneens zijn overige
kameraden.
Volgen» ambtelijke verklaring van den politie—
geneesheer Dr. Mees, nam de snede waarmede de
horlogemaker Müller zijn vrouw en kind vermoor
de, de geheele voorste halsstreek in en werden
daardoor de luchtpijp en alle groote bloedvaten on
zenuwen tot op den halsworvelkolom toe vernield,
zoodat de dood onmiddelijk moest volgen.
Toen de moordenaar op het politiebureau ge
fouilleerd werd, werd op hem gevonden een fleschje
mot zwaar vergif, wat natuurlijk in beilag geno
men werd.
Vermoedelijk heeft hij met het vocht in dit
fleschje aanwezig, zijn slachtoffers eerst bedwelmd,
waardoor het verklaarbaar wordt, dat de buren
geen gerucht gehoord hebben.
Het is te begrijpen, dat heel de stad vol afgrijzen
was over dezeD vreeselijken moord.
Uit Berlijn ontving de N. R Ct. nog de volgen
de beriohten „In hetzelfde gebouw, waar de
de vrouw Van den moordenaar haar woning heeft,
is ook thans nogj een] verdieping hooger, hst
werkmansgezin Ilanneman gevestigd, waarvan
de oudste doohter Margarethe tegou Kerstmis
1895 te gelijk met Müller spoorloos van bier
verdween In de armeedige woning huizen de
sterk aan longziekte lijdende oude vader Har.ne-
mann met zijn vrouw, een ongeveer twintig
jarige doohter en ean negentienjarige zoon. Vrouw
Hanneman, hevig weenende over het moordbe-
richt nit Botterdam, verzekerde mij heden dat
haar doohter Magarethe blond was, maar een
donkere blondine, mot donkerkleurige wenkbrau
wen en blauwe oogen. Zij was het eenige lid
der familie, die blond wasal de anderen waren
bruin van haar.
Moet men onzekere geruchten gelooven, dan
heeft Müller tegenover Margarethe Hannemann
aanvankelijk gedaan, of hij met zijn vrouw niet
werkelijk getrouwd was, wellicht om het krap
pe meisje daardoor gemakkelijker ten val te
brengen.
Van vrouw Müller ontving de oorrespondent
de volgende verklaring: Haar eigen naam is
Agnes Schmidt. Zij is negen jaar geleden te
Bexlijn met haar man gehuwd, die toen ongeveer
23 jaar oud was. Elf maanden na het huwelijk,
terwijl vrouw Agnes Müller, geb. Schmidt, in het
kraambed lag en haar zoon (die Hans hee)
geboren werd, ontvlood haar man op zekeren
dag in het geheim uit zijn failliete winkelzaak,
welke voornamelijk uit de geringe middelen zijner
vrouw was opgezet. Müller ging er ook toen
reeds van door zonder zijn vrouw van te voren
of nadeihand het minste van zich te laten hooren
hjj was spoorloos verdwenen.
Vrouw Müller moest zich toen uit haar bo-
hoeftigen toestand er langzaam boyonep werken.
Toen haar dit allengs gelukt was, meldde Mül
ler zich na oen afwezigheid van drie en een
halfjaar „berouwvol" weder bij zijn familie aan
en ging opnieuw met zijn vrouw leven. Deze
kreeg in dien tijd oen erfenisje van ongeveer
1600 mark, in staatsfondsen belegd, welke in
het huis bewaard werden. Toen nu twee
jaar geleden bij de groote, Berlijnsohe October
verhuizing de Müller» en de Hannemans in hot-
zelfde huis kwamen te wonen, klampte Müller
het jonge meisje Hannemann als „minnaar" aan,
bij gelegenheid dat zijn vrouw vijf woken uit
de stad moest.
Kaar haar terugkeer zette Müller achterhaar
rug de liefdesverhouding voort en nam op ze-
koren avond de vluoht, nadat hij onder het
voorwendsel zioh onwel to gevoelen, zijn vrouw
en kind alleen naar het circus gestuurd had.
Voor zijn vlucht nam hij het aan zijn vrouw
toebehoorende erfenisje van 1500 a 1600 mark
uit de linnenkast, waar zij bewaard werden, zoo
dat het arme mensch opnieuw door haar ten
tweeden male spoorloos verdwenen man van
haar beetje have en goed beroofd was.
Müller's zestigjarige vader is opziohter bij den
spoorweg naar Potsdam. Mullors moeder, geb.
Josefine Sehwahn, leeft nog; zij is zeventig jaar
•n eendeer wakkere en gezonde vrouw. De ouders
wonen in een der beambton-woninggebonwen
van den spoorweg.
De moordenaar maakte reeds voor zijn huwe
lijk, kort nadat zijn leertijd om was, langdurige
omzwervingen, en trok daarbij, naar men meent,
ook Frankrijk door."
Zaterdagavond om 103/4 uur ontstond
in de Zandstraat, voor de bakkerij van den
heer Peters, twist tusschen stokers van het
in de Rijnhaven liggend stoomschip „Mill-
field" en eenige straatslijpers, die gewoon
lijk de Zandstraat en omliggende straten
onveilig maken. Die ruzie was evenwel
spoedig afgeloopen, omdatjde Engelschen
slaag kregen, zich uit de voeten maakten
en in verschillende richtingen zich ver
spreidden.
Het schijnt echter dat een der vreemde
lingen een bierhuis binnengegaan en er
spoedig daarna weder uitgekomen is, want
kort nadat de vechtpartij geëindigd was,
ontstond voor het bierhuis „Casino" ander
maal twist, vermoedelijk doordat deze
Engelsohman weder door dezelfde straat
slijpers werd lastig gevallen.
Dezen liepen met opzet tegen denEn-
gelscbman aan, die zich dit niet liet wel
gevallen. Een worsteling ontstond. Maar
door de overmacht kreeg de stoker het wat
te kwaad, waarbij hij het ongeluk had te
struikelen. Op hetzelfde oogenblik zagen de
omstanders een grooten straal bloed uit de
linkerbroekspijp van den zeeman »p straat
loopen en kort daarop zeeg de man uitge
put ineen. Hij bad door bloedverlies zijn
krachten verloren. Nu kwamen eenigen
uit de omstanders naderbij en rukten met
geweld de straatslijpers van den verwonde
af, die men nog maar steeds trapte, schopte
en sloeg, niettegenstaande hij voor dood
daar nederlag.
Hulpvaardige handen repten zioh om de
verbloeding zoo mogelijk te keeren. Een
vrouw nam daartoe haar schort en trachte
de wond in het linkerdijbeen, volgens een
getuige, door een opgeschoten jongen, met
een groot scheermes toegebracht, af te bin
den. Dit had echter niet het gewenschte
gevolg, want toen de verwonde door de po
litie in het bureau aan de Pauwensteeg
gebracht was, bleek hij door bloedverlies
reeds bewusteloos te zijn. Terstond werd
de man toen per brancard naar het Zieken
huis gebracht, in welke inrichting hij
Zondagmorgen 5% uur overleed.
De heer J. W. G Strang, commissaris
der le afdeeling, had intusschen niet stil
gezeten, om den schuldige op te sporen. Op
zijn last werd Zaterdagnacht nog een 19-
jarig persoon gearresteerd, die echter wel
mede gevochten had, doch niet in hetbezit
van een scheermes geweest was, zoodat
men hem weder op vrije voeten liet. Een
verder ingesteld onderzoek heeft later aan
liet licht gebraoht, dat de dader een 16-ja-
rige groentenboer is, P. H. genaamden wo
nendein dePrinsAlexanderstraat.Hij werd
Maandagmiddag in zijn woning gearre
steerd en heeft, na verhoord te zijn bekend
Maandagmiddag werd H. naar de strafge
vangenis aan den Noordsingel overge
bracht.
De overledene, een ongehuwd stoker, F.
G. L. genaamd en 27 jaar oud, behoort
thuis te Newport Mon, Georgestrreet (En
geland.)
Onder toeloop van vele nieuwsgie
rigen werd Zaterdagmiddag te 's-G raven -
hage tusschen twee politieagenten geboeid
naar het commissariaat aan de Nieuwe
Haven gebracht een als heer gekleed per
soon, dio aan den Bezuidenhoutschen weg
op heeterdaad zou zijn betrapt op diefstal
van een rijwiel.
Zekere B., wonende te Tilburg begaf
zich dezer dagen met zijn vrouw naar
Oirschot, tot het in ontvangst nemen eener
erfenis, ruim f1600 groot. Daar aange
komen, gevoelde de vrouw zich onwel en
begaf B. zich alleen naar den notaris om
het geld te ontvangen. Sinds dien heelt
men van B., die van huis ook nog een
spaarbankboekje had medegenomen, niets
meer gehoord. Men vermoedt, dat hij naar
Transvaal is vertrokken.
Bij de Firma Nijgh Yan Ditmar lig
ter perse Onze Afgevaardigdenbevattende
Portretten en Biographiën der Leden van de Eerste
en Tweede Kamer.
De omslag zal in de nationale kleuren gelitho
grafeerd worden.
Het boekje zal als premie worden aangeboden
aan de abonnc» op de Wereldkroniek en ook
voor niet abonnés verkrijgbaar worden gesteld.
Direct na de verschijning voorhanden in den boek
handel van W. Boekhoven Sommelsdijk.
Sommelsdijk. De loting van de Natio
nale Militie zal voor deze Gemeente gehou
den worden te Dirkaland op het Raadhuis
op Dinsdag 26 October a.s. terwijl op
Donderdag daaraanvolgende des voormid
dags te 9 uren ter Gemeente Secretarie de
getuigschriften kunnen worden aange
vraagd, ter bekoming van vrijstelling we
gens broederdienst of als eenige wettige
zoon.
In deze Gemeente hebben zioh w»or eenige ge
vallen van vlekziekte onder de varkens voorge
daan en wel met doodelijken afloop.
Aan de door de Gemeente in dit voorjaar
aangelegde Binnenweg zijn reeds 5 burgerwo
ningen gebauwd, terwijl bet bouwplan van een
6e perceel reeds is onderzocht en in orde be
vonden.
Kaar men verneemt worden binnen weinige
dagen nog eenige verzoeken tot den Raad gericht
om bouwgrond in erfpacht te bekomen.
De cursussen welke door den Landbouw-
Consulent gegeven worden, zullen voor IS97/98
gehouden worden te Stellondam, Stad faan 't
Haringvliet en Den Bommel en een aanvang
nemen op Maandag 22 Kovember 1897.
Belanghebbenden moeten zich vóór 15 Ooto-
ber aan melden, voor den Bommel bij den Heer
J. D. Mijs, voor Stad aan 't Haringvliet bij den
Heer C. Koert en voor Stellendam bij de Heeren
M. Breen en C. A. Vogel..
Middelharnis. De heerjA.Knöpsis geslaagd
voor het oandidaats-examen in de geneeskunde.
Izaak Bakker (broederd.), Mattheus
Bogaard, Teunis den Braber, Willem
Joh. Buth, Cornells Yan Delft, Herman
Yan Dijk, Jacob Hartman, Johannes Jan
sen, Cornelis Kamerling, Ewoudt Kornet,
Johannis Meijer, (broederd.), Laurens
Roeie, Ary Stolk, Aart Tielemans, Pe
trus Yervloet, Leendert Westdijk, Leen
dert Yan Zanten.
De heer A. Stolk, leerling van de
kweekschool voor onderwijzers te Mid
delburg, is tegen 1 November als onder
wijzer benoemd aan een der gemeente
scholen te 's-Gravenhage.
Ooltgensplaat. Jl. Zondag werd J»r alhier
in de Geref Kerk onder leidingvan den Heer
Koster van Zegwaard Ibij gelegenheid van het
houden eener dankure jvoor bet Gewag de som
van ruim f 90 gecollecteerd.
Oude Tonge, 6 Oct. Bij den Burgemeester
dezer gemeente zijn twee valseho guldens gede
poneerd, alzoo blijkt dat dezelve in omloop zijn.
Herkingen. Bedankt voor 't beroep naar
de Herv. gem. alhier door Ds. Waardenburg te
Goedereede.
Hellssant. Het aantal loteningen dat aan
de loting voor de nationale militie op 26 Oot.
a.s. moet deel nemen bedraagt 15, waaronder
vier die redenen van vrijstelling hebben.
Buiten Verantwoordelijkheid van Redactie en Uitgever*
Mijnheer de Redacteur!
Yoor deze zaak verzoek ik nog eenmaal een plaatsje
tot beantwoording van de mij gedane vragen in het
stukje van den beer Koert in het nummer van 24 dezer.
De heer Koert stelt mij daarin voor als iemand die
naar innige overtuiging handelt en] daarom acht ik mij
te meer verpligt om mijn overtuiging in dezen uitte
spreken met te antwoorden op de daar aan mij gerigte
vragen.
De eerste vraag is of bij de doopshelofte niet veeleer
moet gedacht worden aan de kerk dan aan de school Ik
zeg aan beiden tegelijk daar het eene, de school, dienst
baar is aan het andere, de kerk.
Onze kinderen zijn panden ons van den Heere God
toevertrouwd om hen op te voeden in de vreeze van Hem
en tot eere van Hem hunnen Schepper die er de eigenaar
van is en ons zegt in Zijn "Woord: Leeit den jongen de
eerste beginselen naar den eisch zijns wegs en daar alle
dingen uit Hem, door Hem en tot Hem zijn, Hem tot
heerlijkheid, zoo ook niet het minst onze kinderen en
worden de kinderen der beladende geloovigen als
verhondsklnderen gedoopt en ontvangen door Zijn merk
of zegel, zoo belijden de ouders daar ook dat zij hun kind
aan dien Verbondsgod overgeven en dat zij dat kind in
de verbondsleer zullen onderwijzen onder beding van de
verbondsbeloften die de Heere hen voor laat houden uit
Zijn Woord.
Alzoo komt men tot de conclusie: mijn kind is des
Heeren en ik heb beloofd dat voor Hem op te voeden in
de Christelijke leer en dat is in de Nederl. liturgie
dezelfde waar het Formulier des H. Doops in staat, do
Catechismus of onderwijzing in de Christelijke leer die in
de Nederl. Gereformeerde kerken en scholen geleerd
word en zoo kan er toch bij den doop niet anders gedaoht
worden dan aan kerk en school beide want voor beide is
die Catechismus opgesteld en Idoor onze voorouders
aangenomen en dan na mijne meening de school eerst en
daarna de kerk als het kind wat lezen enz. en door de
ouders en onderwijzers de eerste beginselen der Christe
lijke leer is voorgehouden, om door de kerk daarin bree
der onderwezen te worden, totdat ten laatsten de leerling
uit eigen overtuiging vraagt aanfde kerk zijner woon
plaats om toegelaten te worden tot het H. Avondmaal. Ka
dat dit nu naar mijn geringe vermogen een ^weinig is
ontwikkeld zal de heer Koert mij toestemmen dat de
openbare school hierin meer tegen dan medewerkt en
dat een christelijke vader ot moeder zucht als men hoort
wat in de openbare school geschiedik zal geen feiten
noemen maar meen toch in de gelegenheid te zijn er een
weinigje van te woten wat er geschied dat tegen christe
lijke opvoeding strijden nu zal de heer Koert mij toe
stemmen dat wanneer school en kerk elkander tegenwer
ken de leerling de schade lijd en de doopshelofte doelloos
is, en daarom zoowel aan de school als aan de kerk ge
dacht moet worden.
Het antwoord op de tweede vraag waarom Schande
enz. kan kort zijn. Met het oog^op het eerste antwoord
kan het niet anders dan sohan de zjjn voor ieder die
zich met den Christennaam noemt en welbewust op
bovenstaande gronden zjjn kind heeft glaten doopen
en dan in een onchristelijke school laten onderwijzen, is
dat geen schande of is trouwloosheid aan gedane
beloften geen schande.
Ik raad iedereep aan dit wel te bedenken want elk
onzer zal toch met zijné kinderhn eenmral in den dag des
oordeels voor God staan zooals wij eenmaal voor den
Doop stonden en zullen rekenschap geven.
De derde vraag is wordt er niet te veel op de rekening
der Openb. School gezet waaraan zij part noch deel
heeft? Dan is mijn antwoord dat een Godsdienstelooze
school ook Godsdienstelooze burgers kweekt en Gods
Woord zegt mij van zijn oude volk„Zij hebben Mijn
Woord4verworpen wat wijsheid zou er meer bij hen zjjn"
en op een andere plaats. „Die Mjj versmaden, zullen ligt
geacht worden."Zou er dan geen reden zijn om veel op de
rekeniDg van zulk onderwijs te zetten van hetgene wat
men in onzen tijd ziet gebeuren
De laatste vraag is of de jeugd van de bijz. zich zoo
b ij zonder onderscheid van ^die der openbare school
Daar antwoord ik op, dat het bijz. onderwijs dat ik
bedoel Christelijk onderwijs moet zjjn dat tot grondslag
heeft Gods eéuwigblijvend Woord en dien God tot
oorsprong van allo gezag stelt] en dan leert: Alle ziele
zjj de magten over haar gesteld onderworpen en dat
de vader in het huisgezin vader is door Gods bestel en dat
men alle dis over ons gesteld zjjn alle eere, liefde,
trouwe schuldig is om des Heeren wil aangezien het God
belieft ons door hua* te regeren en daarom juist omdat
het Hem belieft. Waarom ook het Christelijk onderwijs
leert dat] de Koningen en Overheden door God regeren
en dat zij Gods dienaars zijn en alzoo behooren gehoor
zaamd te worden. Ka concludeer ik weer dat Christ, bijz.
onderwijs en opvoeding gehoorzaamheid en ontzag voor
dengenen diej ovei* ons gesteld zjjn kweekt en alzoo
mannen en burgers kweekt die bruikbaar zijn in de
maatschappjj en op de openbare school waar God d©
Heore en Zijn Woord zijn buitongesloten, kan dat niet
zoo zijn, althans niet door het onderwjjs, hoewel ik niet
ontken dat er gelukkig nog uitzonderingen zijn dat de
openbare school nog flinke burgers oplevert, maar dit
zet ik niet op rekening der Openb. school maar alleen op
Gods vrjjmachtige ontfermende beschikking.
Hiermede mjjn taak afgedaan beschouwende dank ik
U mjjnheer de redacteur bjj voorbaat voor de afgestane
ruimte.
Uw dw. dnr.
J. C. BORGDORFF.
Den Bommel, 29 Sept 1897.
Mijnheer de Redacteur.
Het -was niet mijn badoeling om te schrijven
„de leden" maar kortweg leden, en moet ik be
kennen dat dit oen abuis was.
Gelukkig heb ik alles niet gezegd van de
feestelijkheid want dan zou het zeker hinderlijk
geweest zijn, dat ik geschreven heb de leden.
Ik geloof ook niet dat de Heer Koert een schrij
ven gericht heoft tegen het gemengde belicht uit
het eerste gedeelte daarvan, maar wel tor wille
van het laatste gedeelte, en wel om dat weerzin
wekkende BlotwoOrd (zooals de Heer Koert het
uitdrukte.)
Het woord schande wil ik daarom noch aader
verklaren, en wel naar aanleiding van het schiij-
von van den Heer K. in het blad van 24 dezer.
De Heer K. schrijft als volgt: Zoo vraag ik
verderHoe kan er sprake zijn van schande
dat een gemoante welko grootondeels Ked. Herv.
is en nimmer heeft getoond, behoefte te hebben
aan bijzonder onderwijs, zij voor zoodanig onder
wijs goen gelegendheid heeft.
Zoo'n aanklacht mist naar mija bescheiden
meening alle grond.
Juist dat is de schande, dat een Ked. Herv.
Gemeente nooit of nimmer heeft getoond behoef-
to te hebben aan bijz. onderwijs.
Dat eene Kerk zoo diep gezonken is, om voor
baar jonge leden, ook op een Christelijke school
geen onderwijs te wenschen, uit en overeenkom
stig Gods "Woord dat is «ohande.
De Ked. Herv. Kerk gevoelt niet eens behoefte
om eene school, waar de beginselen van Gods
Woord den kindoren word geleerd. De kinderen
moeten niet opgevoed worden door de ouders
alleen, maar ook door de onderwijzers ook door
don Learaar.
En die opvoeding moet Christelijk zijn 1
In de Openbare Sohool kan men de kinderen
niet Christelijk opvoeden, daar worden zij opge
voed tot fatsoenlijke heidenen, wat meer zegtom
den geest van het Liberalisme in te zuigen, opdat
zij des te beter rijp worden, om later in to
stemmen met de noch wel niet uitgesproken, maar
toch verborgen leuze: Weg mat God Opvoeding
zonder Godsdienst is de naam van een goeden op
voeding n iet waard.
Dat men God veraoht, blijkt reeds in zeer
vele boeken waar de naam Heere verkort word in
den naam Heer.
En op brieven in plaats van Heer Heere en
dat mag niet (Zie Genesis 2 vers 4 Kantteekening).
Een duidelijk bewijs dat men de mensch in de
plaats wil Btellen van God.
De vruoht van het Liberalisme ook op de
scholen is Socialisme, Anarchisme enz. in ben
woord de kweekers van de miskenners van God.
Het is daarom te betreuren dat het eene deel
des volks word bevoordeeld boven hot andera
de eene het Kapitaal en de andere een aalmoes, en
dan onder het geroep van Gelijkheid eu Yrijheid,
Gelijkheid is er niet, De Godsdienstlooze school
verre bevoordeelen boven do Christelijke»chool,
is dat gelijkheid
Yrijheid zonder gelijkheid (op schoolgebied)
is geen ware vrijheid. Het staat haast gelijk met
iemand die |aanklopt bij het armbestuur om brood,
en ten antwoord krijgt: geld geef ik niet, maar
ge zijt vrij, gaat naar den bakker die heeft brood.
Met andere woorden ge moet maar zien dat ge
brood krijgt.
Dat lieet nu Kederlandsch Liberale Gelijkheid
en Vrijheid.
De Ked. Herv. is wel degelijk verplicht, om
Christelijk onderwijs te geven aan hunne kinderen,
althans zij die noch niet verwerpen wat als opschrift
Btaat boven de Catechismus, waar staatOnderwijs
in de Christelijke loer, die in de Gereformeerde
kerken en de scholen geleerd word.
Ik eindig,U Mijnheer doRedaoteur dankzeggend
voor de verleende plaatsruimte.
De Correspondent der M. en S.
Jb. Den Braber,
Den Bommel 29 Sept. 1897.
Mijnheer de Redacteur!
Kaar aanleiding Tan het ingezondene uit
Dirksland voorkomende in de M. en S. van den
lsto dezer, verzoek ik beleefd eenige plaatsruim
te in UEds. eerstkomend blad. Het schijnt M.
d. R. dat do schrijvei niet ingenomen is met
dat bericht waartegen hij critiek voert Vergun
mij vooraf den inzender te doen opmerken, dat
het een berichtgever vrij staat hoe hij een
bericht wil plaatsen, als het bericht maar waar
heid bevat. Dat men op deze wijze altijd gele
genheid kan vinden, een pijl te schieten op de
genen die men treffen wil, daar voor dezen het
ééne te kort, en voor geone het wéér te uitge
breid schijnt, en ook niet zelden verkeerd opgevat
wordt. Evenwel wil ik den inzender, die, indien
ik mij niet vergis, niet vreemd aan mij is, in
enkele trekken zeggen wat mij bewogen heeft
het bedoelde zoo te doen plaatten. Vooreerst
omdat men allicht lieden aantreft die an n verkeerde
opvattingen mank gnan, en waarom men met
een uitgesproken rede niet te voorzichtig kan
zijn. 2°. doordien do Uitgever liefst zoo kort moge-
ljjk bericht ontvangt; om dor willo van laatstge
noemde heb ik enkel de Collecte gemeld. ZEd.
kan niet bogrijpon waarom ik ongeveer 104
meldde, daar het juiste bedrag toch f 104,67
was, en beweert dat ik daar natuurlijk niet
onbekend mede was. Met die bewering wordt
den bal misgeslagen, daar bij gedane informatie
mij gezegd was dat zij 104 gulden en centen
bedroegwaarom ik dan ook het in den weg staand
woordje „Ongeveer" heb gebruiktzooals bij
dergelijke gevallen, „Ciroa," „ruim" of „pl.m."
gebezigd wordt. Maar de schrijver is bang dat
daardoor verkeerde gevolgtrekkingen kunnen
zijn afgeleid wat ik zeer betwijfel of het moest
don inzender zeil' zijn, doch mocht dat soms zijn
wil ik die volgaarne voor mijne verantwoording
nemen. Verder lees ik „of uwe lezers niet mogen
vernemen of de belangstellenden in do Unierede
velen of weinigen waren." Ik moet u zeggen M. de
R. dat liet mijne gewoonte geworden ia ora met
dat woordje belangstelling zoo karig mogelijk voor
don dag te komen daar nieuwsgierigen en belang
stellenden dikwijls nist dan met zekere kennis van
elkander te onderscheiden zijn. Maar dat er ge
vonden wordeu. die met hart en ziel hunne offers
feil hebben voor 'tjbizondor onderwijs, daar is Zon
dag 19 Sept. getuige van, en zou het eene plicht
verzaking geweest zijn indien 'k dat verzwegen
had. Maar brengt die 67 cent dan de offervaardig
heid aan,of heb ik beweerd datde belangstellenden
woinigen wareuPMaar zegt de sohrjjver, een woord
van hulde en dank aan den Uniespreker had
niet mogen ontbreken, die zioh op zoo'n mees
terlijke wijze van zijn taak gekweten heeft. "Wat
het hulde brengen betreft, is verschil van mee-
ning, ik herinner mij, dat ik, bij welke gelegen
heid is mij ontgaan, ook oen woord van hulde
aan oen sprekor gebracht had, en mij gevraagd
werd of ik den 115 psalm al «ons goed gelezen had,
waar staat„Kiet ocs, o Heereniet ons, maar
uwen naam geef eer, om uwer goedertierenheid,
om uw waarheid wil," en [dat onze gereformeer
den vaderen zich vasthielden aan het Soli Deo
Gloria. Begrijpt mijnheer A-Z. nu waarom ik
mij van hulde onthield? Wat den dank betreft,
daar acht ik mij niet gerechtigd voor. Zie hier
eenige ophelderingen wat mij bewogen heeft
alzoo te hand»len, en rest mg nu niets meer
dan te antwoordon op de zin, waar U zegt: „Dat
de strekking of den gee»t eener courant moet
blijken uit den inhoud." Mag ik U even vragen
of dit aan mijn adre» dan wel aan dat van den
uitgever is, gedachtig aan liet gezegde van UEd.
voor eenigen tijd tegen mij, dat de Uitgaver meer
overeeeukomstig het hoofd van het blad moest
handolen? Ik vraag maar.Ku moet den geachten
inzender niet denken, dat ik alle menschen
gelijk schat, of de welsprekendheid en de wijze
waarop de Unierede uitgesproken is door mij
is gering geachtIn de verste verte niet, ook ik
heb de gaven van den geachten spreker bewon
derd, en acht hem hoog zoowol om zijn rede,
als om zijn ambt.
Overtuigd zijnde M. dat ik reeds te veel
ruimte van U 'gevergd heb, zeg ik U gaarne
bij voorbaat dank voor het verleende.
Achtend
Uw berichtgever.
Dirksland, 4 October '97.
Sommelsdijk.
Geboren Bastiaan zoon van Mattheus van der
Stad en Cornelia Kornet.
Ondertrouwd: Pleunis vap der Put jm. 25 jr.
en Lena Timmorman jd. 22 jr.
Overleden: Maria Faasse jd. 56 jr. Wilhel-
mina Sohellevis jd. 5 mnd.
Middelharnis, 2329 September.
Geboren. Jannetje Helena, d. van Arend Kieuw-
land en Pleuntje Janntje Vnn dor Stelt.
Ondertrouwd. Pieter Vroegindeweij, 23 j. en
Gerritje Spee, 21 j.
Overleden. Cornelis Van den Tol, 64 j.echt-
gen. van Anna Zuijdijk.
Stad aan 't Haringvliet, 22—23 Sept.
Geboren Frans, z. van Jan Trommel en Keeltje
Yan der Sluis Maria, d. van Arij Jacob Donker
sloot en Maatje Knoop.
Overleden. Maria Bakker, 74 j., wed. van
Christiaan Borgdorff.
Hen Hommel.
Geboren Cornelia Katharina, d. van Am. Jon
geling en T. T. Melissant Margarotlia Johanna,
d. van D. Yan Prooijen en A P. De Graaff Ario,
z. van A. Lekker en M. Rosmolen.
Ondertouwd Leendert Vaalburg, jm. 44j.en
Neeltje Keuvelaar,jd. 19 j.
Oude Tonge, 6 Oct.
GeborenJohanna Dana dochter van Willem
de Berg en van Elizabeth i Iluizer. Cornelia
Adriana doohter van Avie Engelbertus Lamlort
overleden en van Cornelia Legierse.
Dirksland.
Geboren: Rozotta, d. van Petrus De Jong en
Jannetje De KokJannetje, d. van Jan Zoon en
Maria Dolk.
Overleden. Pieter Cornelis Prins, 7 w„ z. v
Aron Marinus Prins en Neeltje Van der Groef
Op Donderdag 14 October 1897,'snam.
3 unr, bij P. Brooshoofd te Dirksland,
inzet van a. Een huis roet koetshuis
erven on tuin te Dirksland in bet Dorp,
in 4 koopen b. een huis voor afbraak
in het Oudeplaatsche bosch te Sommels
dijk toebehoorende aan de Erven van
WEdG. Heer J. A. van Weel. Notaris
«9. C. va»» ISergeyk.
Op Donderdag 21 October 1897, 'snam.
3 uur, bij P. Brooshoofd te Dirksland,
afslag van a. Een huis met koetshuis,
erven en tuin, te Dirksland in het Dorp,
in 4 koopen en Combinatiën b. een huis,
voor afbraak iu het Oudeplaatsche bosch
te Sommelsdijk toebehoorende aan de
Erven van den WEdG. neer J. A. van
Weel. Notaris «V. C. van Bergeik*
Predikbeurten Zondag ÏO October.
GEREFORMEERDE KERKEN.
Middelharnis, vm. en 's av., ds. Delfos van
Helfevootsluis. H.-Avondmaal.
Stad aan a't Haringvliet, geen opgaaf.
Don Bommel, vm. nm. en 's av. ds. W. Raman
van Leerdam.
Ooltgonsplaat, vm. nm. en 's av. ds. Sieders van
Ylaardingen. H.-Avondmaal.
Stellendam, dhr. Basoski.
Ouddorp, leeskerk.
DOOPSGEZINDE KERK.
Ouddorp, Ds. IC. W. Rössing.
GEREF. GEM. ONDER 'T KRUIS.
Dirksland, Voorm. 9 uur nm. 2 uur en Av. 6 uur
Ds. A. Maokenze.
OUD-GEREF. GEMEENTE.
Melissant vm., nm. en avonds ds. J. Hartkamp
Geref. Herken.
Beroepen: Te Almkerk, ds. Basoh, te Vrij -
hoeven-'s-Grevelduin-Capelle (N. Brabant). Te
Dokkum, ds. Fokkens, te Stadskanaal. Te Ten
Boer, ds. Bos. to Zuidbroek. To Piotortburon, ds.
Koers, te Kockengon.
Bedankt: Voor Vreeswijk, voor Zalk «n
Yeeoaten, ds. ICoerg, te Kookengen.
Bied. Herv. Kerk.
Beroepen: Te Genemuiden, ds. ten Hav», te
Polsbroek. To Sohoonoord (toez.) on Mollimerum
(toez dhr. Polbujjs, oand. te Ede.
Aangenomen: Naar Oosterland, dhr. Smit,
oand. te Kruidingen.
Bedankt: Yoor Wognum, ds. Niemoijer, te
Tjalleberd. Voor Hei «nBoeioop, ds. da GrootGz.,
te Oude Wetering.
Hendrik L. t. Deventer. Door plaat igobrek
waren wij genoodzaakt uw stuk tot a.s. week te
aten liggen. RED.
BEGEEF» VERZOEK
aan hen die antwoord inzenden op het
prijsraadsel letter E, voorkomende in
het laatste en ook in dit nummer om
vooral op den brief de letter E te plaat
sen, daar dit prijsraadsel hoegenaamd
niet in verband staat met onze maande-
lijksche prijsraadsels of prijsvragen, en
dus niet van ons uitgaat.
de Administratie.
Daniël Landsmann,
een getuige uit Israël.
Uit het Duitsoh, doords.
E. KROP VELD. W. KIR-
CHNER Amsterdam. 1897
Prijs f o, 35.
Men vindt iu dit bookje eene duidelijk gestel
de beschrijving van de Uidingen Gods met een
vluchteling uit de banden van het Jodendom.
Het Amerikaansoho tjjdsohrift „Zeuge der Wahr-
heit" strekte daarbij tot leiddraad, dooh Ds.
Kropveld vulde veel aau uit brieven, door hem
zelf van den heer Landsmann ontvangen.
Het boekje is ovorwaard, gelezen te worden.
Hippos, Weekblad, ge
wijd aan de belangen van
paardenfokkerij en paar
densport.
Prijs f5, per jaar.
De titel zegt, wat dit weekblad bedoelt. Het
is een tamelijk groot orgaan. Op verzoek vestigen
wij er de aandacht op.
flarkllierichten.
OUDE TONGE, 29 3ept.
Tarw« f6,90 a f7,40. Gerst 61/, a 7 ct. por kilo.
Rogg# f 4,00 a f 4,25. Haver f 2.30 a f2,70. Erwten
f a Aardappelen f2,25 a f2,50. Ajuin f 0.80
per 60 kil#. Boter 65 ct. per 5 ons. Eieren 41/» c*9'
per stuk.
BRIELLE, 4 October.
Boter f 0,60 Eieren f 4.50 per 160 stuks.
GRAANMARKT.
Rotterdam 4 October. Binuenlandsche Granen.
TARWE(iarige)per 100 kilo extra puik f9,50 a f 10,16
overigens f7,25 a f8,30 per heet. Nieuwe 6.50 a 8.10
per heet. en extra puik neg daarboven, per 100 kil. van
9.50 tot 10.Canada ontbrak heden
ROGGE f6,25 a f5,70 per heet. en zaaisoort nog
daarboven.
WINTERGERST puike qual. f 8,a f 8,40p#r 100
kilo.
ZOMERGER8T vond prijshoudend plaatsing, p. 100
kilo f7,—tot 7.50.
Chovelier par 100 kilo f 8.50 af 9,25.
HAVER 2.50 a f 3.40 p. heet. en 6.25 a f6.75 p. 100 ko.
BRUINE BOONEN naar deugd f7,75 tot f8,an
puike qualiteit daarboven.
BLAUWE ERWTEN. Kooksoort 6.75tot 7.25 per heet.
puike qual. daarboven. Nietkokende f6,a f®.50
KOOLZAAD zonder handel.
KANARIEZAAD f 4,50 a f6,50.
MEELBERICHT.
Gedurende de afgeloopen week kwam er weinig
verandering in den stand der zaken. Ofschoon de
Amerikaan8che offertes lager waren, ging er hier tot
bijna onveranderde prijzen weinig om.
Heden iets vaster, er |wordt alleen voor dadeljjke be
hoeften het noodige gekocht.
NOTEERINGEN.
Tarwemeel.
Ie qualiteit Inl. f 13,k f 13,75 p. 100 k. netto
a )i
s. ff
ov v v 1 a*iaaa
le Duitsohf 13,— „f 13,75
a a i a^ a a a a
le p. qual. Hong. 16,50 f 17,50 a a a
ext. f 19,„f lg,50
Ordinaire f—„f—
Prima Amer. f 1,450 „f15,
1» qual. f 13,— f 13,50
2e qual. f12,— „f13,—r
Zeeuw. Tarwebl. f f a a a a
Zeeuw. Tarwem. f f—
Frausch Roggebl.ff
Duitsche f 9,50 f 9,75
Inla.idsch f—f
Rotterdam, 4 Oct. Opde veemarkt waren aange
voerd: 245 vette runderen, 174 vette kalveren, nuch
teren kalveren, 2282 schapen of lammeren, 505 var-
varkens, biggen bok.
Heden waren de prijzen als volgt: Runderen 1ste
qual. 29 ets. 24e qnal. 26 ets. 3d» qual. 21 ets. Ka -
veren 1ste qual. 39 ets. 2de qual. 33 ct. 3e 28 ct. Scha
pen lste qual. 22 ets. 2de qual 20|cts. Alles per'/, k.
Varkens le qual. 22, 2e qual. 21, 3e qual. 20 ot.
ieht soort a ct. per halve kilo.
AMSTERDAM, 5 October. Aardappelenmarkt. Do
prjjzen zijn
Friesche Franeker Jammen f2.10 a 2.30.
Friesche Zaaiers fl.65 a 1.70.
Flakkeesche Jammen f2.20 a 2.40.
Geldersche Blauwe Jammen fl.20 a f 2.00.
Gelderscke Muisjes f2.a f2.10.
IJpolder Blauwen f 1.40 at 1.50
Hillegommer Zand f2.a f 3.50.
Aanvosr 8 ladingen. Handel matig.
Lijst van brieven, geadresseerd aan
onbekenden over de le beltt der maand
September.
Van den Bommel:
D. Ileinsius, s'Gravenhage.
Van Goedereede
N. Bonten, Dordrecht.
Van Melissant
A. Bongers, Rotterdam,
RI
Aan h
de, daaro
ren werd
Ingele(
f 6569,8
Het 1
reven, b
sche Rijl
betaald f
Het ge
de inleg)
maand f
Hieror
inleggers
Gevra
a.s. een
met een
Adres
Oude To\
Gevra
gehuwde
bij D.
Onder
aandacht
Amerik.
kaat, pis
bij gem
de catalc
3 foi
als Bech
bouwde j
Sc
h f265,
te koop
kleurde
Adres I
Geneest
baar in
vertrekk
DERLA
De lij!
enkele d
Nader
PORT ART
226 Am
22
1RIJW
a
a
a
a
Adres
VEN, ScI
van DIJ
beste min;
van kout
Een g
najaarszi
Tevens
springei
€aea«
linie, (i
lelace
Concarf
