MB ai anwMmiigiaB i
m wimïi
Tri] dag 30 Juli 1897
Twaalfde Jaargang No. On
Antirevo lu
IN HOC SIGNO VINCES
T BOEKHOVEN.
uitgever:
Alle staaS&iieta voor gge Redactie bestemd, Ailverienüën esa verdere AcSmlBMSti'a.tSc franco toe Ie gendeis aasi den Uitgever.
Open Birief
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
SOMMELSDIJli.
Advertentiën van 1 -
Boekaankondiging 5 Cent per regel esa k/3
5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/2 maal.
maal.
Dienstaanyragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij besla,
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Twseds Blad
aan
de WelEdele Heer en T. LOD
DER Jz. en L. C. LANG
HORST, Voorzitter en Secre
taris der Liberale Kiesveree-
niging Burgerplicht" te
Ouddorp.*)
Mijne Heeren
Op een der dagen, voorafgaande aan de
laatste verkiezing voor de Tweede Kamer,
ontving ik een aan mij geadresseerd en
door U onderteekend strooibiljet. Nude
opwinding dier dagen voorbjj is en de
kalmte in de gemoederen is wedergekeerd,
is het mogelijk menig woord uit die dagen,
vaak argeloos aan mond ot pen ontsnapt,
bloot te stellen aan den toets dier oprecht
heid, die haar stempel behoort te hebben
op al onze daden, en niet het minst op die,
welke wij verrichten tot heil van het
gemeenschappelijk vaderland. En ik be
jammer het, dat het mij toegezonden biljet
dien stempel, naar mijn inzien, niet ver
dient te dragen. Uw politiek biljet is naar
mijn meening politiek, in de slechte betee-
kenis van dat woord, nl. die van slimheid
en onoprechtheid. Na eene aanbeveling
van de candidatuur des heeren Van Kerk
wijk (waartoe ge natuurlijk het recht
hebt!) vraagt gij mij en andere kiezers
„Gij zult toch niet medegaan met hen,
„die Rome de hand reiken en zoodoende
„de macht van Rome helpen vergrooten
„ten nadeele van ons Med. Mer-
vormden?
„Gij weet het ilr. lAuiper en
„ikr. iehaepman gaan nu hand
„aan hand.
„Als onze voorvaderen, die goed
„en bloed bebben opgeol-
„ferd, om vr|| le komen van
„de Stoomsehe overheer-
„seliing, uit hun graf konden op
„staan,wat zouden zij hiervan zeggen?"
De bedoeling, waarmede ge hier onder
streept hebt, is duidelijk Waar Ge den
heer Yan Kerkwijk aanbeveelt, wilt Ge
den indruk vestigen, als of Ge dit doet
terwille der Ned. Herv. Kerk, wier belan
gen dan beter zouden zijn toevertrouwd
aan de Liberale partij dan aan den heer
Heemskerk. En vervolgens houden deze
zinsneden een beroep in op onze voorouders
uit de eeuw der Hervorming. Da heer
Heemskerk en de zijnen zjjn door hun
coalitie met de Roomsche Staatspartij afge
weken van den geest des voorgeslachts die
dan natuurlijk door U en de Uwen beter
verstaan en geëerbiedigd wordt.
Door zoo te spreken hebt Gij blijk gege
ven van groote sehranderheid. Ouddorp
tosh is over het algemeen fanatiek kerkis-
tisch. Naarmate er minder liefde is voorde
zaak des Heeren, vlamt er het onheilig
vuur van een kerkelijken ijver te hooger.
En naarmate men er minder gevoelt van
den geest die het voorgeslacht bezielde,
hecht men er te sterker aan de uiterlijke
vormen des godsdienstigen levens, aan dat
voorgeslacht eigen.
*)In het No. yan hoden, (23 Juli) zie ik dit stuk
aangekondigd, als in dit No. niet geplaatst als „te
laat ontvangen en wegens gebrek aan ruimte."
Ik stel er prijs op te verklaren, dat zulks ook niet
in mijn bedoeling heeft gelegen, liet zou dan allicht
den schijn hebben gehad, alsof ik door mijn „Open
Brief" invloed had willen uiioefenen op de Gemeen
teraadsverkiezing van aanstaande Dinsdag. En dit is
niet alleen nooit in mijn gedachten geweest, maar ik
zou zoodanige verkiezings-manoevre ook zeer qnedel
hebben gevonden, te onedeler daar mijn hooggeachte
Tegenstanders geen gelegenheid zouden hebben gehad,
mij vooraf nog van antwoord te dienen.
"Vrijdagavond, 23 Juli '97.
BOSCHMA.
Uwe woordeu waren dus welberekend.
Maar oprecht waren zij niet.
Waar ik mij zet om deze mijne meening
toe te lichten, spreekt het vanzelf, Mijne
ITeereu dat ik geen strijd voer tegen Uwe
personen. Ik strijd tegen het Liberale
beginsel, en tegen de Liberale partij en
niet tegen U, dan alleen voorzoover Gij U
met die partij hebt geïdentificeerd, Van U
beiden heb ik alleen den heer Langhorst
de eer persoonljjk te hebben leeren kennen
en hij zal hier van mij wel de verzekering
willen aanvaarden dat dit leeren kennen
gelijk stond met leeren hoogachten. Uwe
personen en Uwe godsdienstige denkwij
zen blijven dus buiten debat; ik bedoel
niet U, maar ie partij, die gij dient.
In de eerste plaats dan poseert Gij, Libe
ralen, in uw stuk als bijzondere liefhebbers
van de Ned. Herv. Kerk.
Ik beticht u hierin van (willekeurige of
onwillekeurige) onoprechtheid.
Want wat is uw beginsel Dat der
Fransche revolutie Tegenover de leer,
dat God den Heer de heerschappij toekomt
over het volk, leert Gij, dat het volk zijn
eigen meester is. Gij zjjt niet tegen den
Godsdienst, o, neen Er zijn zelfs velen
onder U, die den Godsdienst één van de
behoeften des levens achten, of die den
Godsdienst beschouwen als een soort
sieraad zonder hetwelk het niet „gekleed"
staat, te verschijnen. Maar op regeerings-
gebied blijkt, dat Gij den Godsdienst ook
niet meer acht dan een versiersel, want daar
wilt gij liever niets met den Godsdienst te
maken hebben. Gij zult mij toegeven in
dien Ge tenminste waarlijk Liberaal zijt,
dat Uw beginsel iseen Staatsbewind, dat
niet rekent met den Godsdienst. En dat dit
Werkelijk het beginsel der Liberalen is,
zoadt Gij zelf ten overvloede nog eens
kunnen nalezen, b. v. ia Mr. Van ITouten's
Bijdrage over God Familie en Eigendom"
of, opdat ik iets van Liberale woordvoer
ders uit den allerjongsten tijd noemin de
artikelen van Unitariër in het Alg. Han
delsblad of in het aldaar verschenen ant
woord van den heer Charles Boissevain op
den open brief van Dr. A. Kuijper, en in
duizend andere geschriften en couranten
artikelen.
Maar de Ned. Herv. Kerk belijdt dat niet
het volk maar God de Heer souverein is.
Niet dat zij als Kerk wil heerschen over
den Staat, doch zij wil wél dat het begin
sel des Evangelies 't welk in haar is, heel
ons leven dus óók ons Staatsleven door-
trekke, gelijk het zuurdeeg de maten meels
doortrok „tot het geheel doorzuurd was."
(Matt. 13, Luk. 8.)
De beginselen, die gij op politiek gebied
belijdt, zjjn dus iu lijnrechten strijd met de
beginselen der Ned. Herv. Kerk, weshalve
het een vreemde vertooning maakt, U te
zien poseeren als de bijzondere beschermers
dier Kerk.
Doch niet alleen uit Uwe beginselen
doch ook uit de samenstelling Uwer partij
blijkt, dat die partij metterdaad een
vijandin is van de Ned. Herv. Kerk, zoo
als zij is naar haar historie.
Want daar Gij Liberalen, het Evangelie
op staatkundig gebied op zij zet, zoo vorgen
zich bij Uwe partij
1°. Allen die dat Evangelie verminken
en voor tabel verklaren, du3 de gods
dienstig Liberalen en Modernen.
2°. Alle onverschilligen op godsdienstig
gebied en alle godloochenaars.
Terwijl Gij ten derde bij elke verkie
zing ook no^ kunt rekenen op do stem
men van hen, die een bedrijf uitoefenen,
dat door het Evangelie wordt veroor
deeld, als herbergiers en houders van
publieke huizen.
En nu moge vooral dit laatste gezelschap
minder aangenaam zijn zoo is de samen
stelling Uwer partij, en niet anders. Al
Uwe kiezers kunt Ge tot één dezer drie
groepen brengen. Gij weet dit zelf ook wel
Maar maakt het dan geen vreemden
indruk, zulk een gezelschap te hooren
spreken van ons Ned. Hervormden
Doch niet alleen uit de samenstelling
Uwer partij, doch ook uit Uwe daden blijkt
dat Gij metterdaad da Herv. Kerk en elke
Kerk die het eeuwig blijvend Woord van
God belijdt, bedroeft en tegenstaat. Fat-
soenlijkheidshalve gaat menig Uwer nog
trouw ter kerk. Doch voor de kerkelijke
besturen moet men doorgaans niet bij U
aankloppende sacramenten schijnen voor
U niet noodig, vooral niet dat des Avond-
maalsvoor do Zending vindt men in Uwe
kringen weinig of geen belangstelling,
evenmin als voor Christelijke Scholen,
Zondagscholen, Evangelisatie en al die
instellingen, die aan elke Christelijke
Kerk dierbaar zijn. Toen onlaDgs de bur
gemeester van Haarlem echter, in overeen
stemming met de landswetten in zijne stad
gebood den Zondag te vieren wie waren
het die er zich, tegen die wetten in, tegen
verzetten Dat waart Gij LiberalenWaar
in Rotterdana en tal. van andere plaatsen
door Christenmannen werd voorgesteld om
de kermissen af te schaffen, de kermissen
waar ieder fijn beschaafd mensch van
walgt en die jaarlijks duizenden jongelin
gen en jongedochters den weg op brengt
van tijdelijke en eeuwige verwoesting, wie
zijn het die zich vóór die kermissen ver
klaarden AlweerGij 1 Gij zijt allerwege
de bescheriqers van de publieke huizen,
die zonder U niet meer zouden bestaan en
zelfs de couranten die Gij voor Uwe vrou-
won en dochters ter lezing legt, als de
N, Rott. Ct. wemelen dagelijks van adver
tenties, waarin vuile wijven haar aanbie
den om ongemerkt ongeboren kindertjes te
vermoorden.
O, Gij, Liberalen, moogt noodig U aan
melden als beschermers der Kerk
Uw hoofdorgaan, de N. Ilott. Ct. erken
de laatst dat de geest van het Liberalisme
ia onzen Staat en in onzen Maatschappij
heerschende is En het i3 waar
Maar o, welk een geest voegen we
erbij. Een geest van ongeloof, een geest
van het grofste materialisme of van het
meest hopeloozo pessimisme, een geest
van verzet tegen' alle gezag, een geest
van afwerping van eiken teugel
Waarlijk, Mijne Heeren, de kerk mag
Uwe partij wèl dankbaar zijn voor wat
Gij ten haren behoeve presteert en ge-
presteert hebt!
Ten slotte: sprekend over de coulitie
die Mr. Heemskerk en de zijnen met de
Roomsclien aangingen om aan het onrecht
dat Gij Liberalen noeh altijd op onder-
wijs-gebied .begaat een eind te maken,
zegt Gij: „als onze voorvaderen, die
goed en bloed hebben opgeofferd om vrij
te koonn van Rome's overheeisching,
eens uit hun grat konden opstaan, wat
zouden zij biervan zeggen
Nu, ook ik ben geen bewonderaar
van dat verband mot de Roomschen.
Maar Gij, Liberalen, durft Gij U daar
tegenover beroepen op onze voorvaderen?
Ia de eerste plaats zjjt Gj hot juist,
die aan de Roomschen de geweldig vaste
positie licht verzekerd, die zij thans in
ons Vaderland hebben, en Gij zijt het,
dio nog dagelijks de Roomsche zending
in Indië bsvo irrccht boven de Prote-
stautsc'ue. Gij schijnt dus metterdaad zoo
niet voor de Roomsche ovorheer
in uwe Staatsleer van geen God weten.
Onze voorvaderen hebben goed en bloed
veil gehad voor dit ééno beginsel: Weg
met alle mensohelijke leeringen en stel
sels, maar de Bijbel, Gods Woord zij
ons eenig gezag, onze eonige richtsnoer,
de bron van alle wijsheid. Maar Gij
lieden hebt dienzelfden Bijbel van de
scholen gebannen en ar uwe mensohelijke
wijsheid voor in de plaats gesteld.
Wat beroept Gij U dus op onze voor
vaderen Moet Gij zelf niet erkennen
dat er eene hemelsbreede klove ligt tus-
schen hun wereldbeschouwing en de
Uwe? Spreekt Gfj, Liberalen toeh niet
van die helden en martelaren des geloofs
in Jezus Christus! Het zijn Uwe voor
vaderen niet meer. Voltaire en Rousseau,
dat zijn Uwe voorvaderen!
bang
schiug
te
zijn
En dan onze voorvaderenAls die eens
uit hun g af konden opstaan, wat ziu-
dsn zij wel van U zeggen.
Onze voorvaderen, gelijk gij ook zeer
wel weet, hebben gestreden voor een
Christendom dat heel de samenLving
moest doortrekken Gijlieden echter wilt
Ik eindig mijn brief.
Mag ik hier en daar wat scherp ge
weest zijn, ik ben overtuigd niets ge
schreven te hebben wat Gij zelf bij eer
lijk nadenken niet zult toestemmen. Eu
ik schreef in de hoop dat Gij de waar
heid zult kunnen verdragen, ook al is
die voor het gevoel wat hard. Ik hneen
U op verschillende gronden te hebben
aangetoond, dat Uwe partij geen recht
heeft te poseeren als besehermsler van
eenige Christelijke Kerk, nog om een
beroep te doen op het heldengeslacht
der 16e eeuw. Waar Ge dit dus doet,
doet Ge iets dat tegen uw beginsel aan-
druischt, m. a. w. dat onopreoht is. Het
was U te doen, zoaals de volksmond
zegt„om de ratten aan 't spek te
krijgen."
Mocht ik hierin evenwel dwalen, welnu
ik wil mij graag door U laten terecht
helpen, en do Redactie van dit blad zal
U zeker wel evenveel gastvrijheid be
wijzen als mij.
Daar, zooals gezegd is, onze strijd niet
gaat over personendoch over beginselen
zoo toeken ik mij, na beleefden groet,
Hoogachtend,
Uw Dienstwillige,
HILBRANDT S. BOSCHMA.
Ouddorp.
Gaarne vorleenen wij aan de heeren
L. en L. ook plaats voor antwoord.
Onze kolommen staan voor iedereen
open, die wil spreken of zich wil ver
dedigen, zonder persoonlijk te worden.
Redactie.
6?e m engd J%' ieu ws
Misdaden, Men meldt ons uit Gro
ningen
Zoo ooit, dan zijn er heden en giste
ren door de Arrondiasements-Rechtbank
te Groningen belangrijke zaken behan
deld. Vooral heden. Twee personen stonden
ieder voor het plegen van eene moord
terecht. In de eerste plaats een knaap,
met name Lije van der Laan, 13 jaren
oud, beschuldigd zijn kameraadje Albert
van den Hoek, een jongentje van 9 jaren,
gruwelijk vermoord,ja als een varken
geslacht te hebben. Deze afschuwelijke
daad had plaats te Uithuizen. De be
klaagde, een doortrapto deugniet, wa8
tijdens de terechtzitting kalm, ook al
hoorde hij, hoe het kind vreeselijk toegeta
keld, door hem den dood had gevonden. De
officier van justitie schetste het afschu
welijke bedrijf, dat nog nimmer in zijn
aiubts-loopbaan was voorgekomen, en
eisehto voor den onverschilligen knaap
de maximale straf, 10 jaren gevangenis
straf, Tegen den tweeden moordenaar
een Duitscher, die Vorenhout te Gron:
geu had doodgestoken, werd 1 jaar g
vangenisstraf gevorderd.
En nu de zitting van gisteren. N
minder dan 4 personen uit Warffu
stonden wegens meineed terecht. De eis
luidde 18 maanden, en voor den verl
der, die deze personen had omgekoc!
4 jaren gevangenisstraf.
Onder het opschrift„speling v.
het toeval" schrijft „Recht voor Allen
„Recht door Zee" herinnert aan h
interview van Mr. N. G. Pierson dc
het „Handelsblad." „Het machtig talen
verklaarde, dat de socialistische bewegi:
in Nederland achteruitging. En nu hei
Pierson het juist aan de stemmen d
socialistisch gezinde arbeiders te dank
dat hij nog gekozen werd. Immers
katholiek Mr. Vos de Wael had 34
stemmen, Mr. Pierson 2554 en H. v
Kol 1337. Waren dezen op V. d.
overgegaan, dan was de Katholiek gek
zen met 4809 stemmen.
„Thans kreeg V. de W. alleen
ruim 400 stemmen op den antirevol
tionair uitgebrachtterwijl Pierson h
tot 4500 stemmen bracht door de hu
der socialisten. En nu zit de gewez>
president van de Bank, het verpersoo
lijkt kapitalisme, in de Kamer do
desociaal-democraten
Zoo ziet men dat niet alleen bij
liberalen, maar ook bij de socialist!
het bloed kruipt waar het niet kan gaa"
Nog lisver den gewezen Bankdirecteu
„het verpersoonlijkte kapitalisme" di
een „clericaal."
Men blijft, het ga, zoo het ga, gras
„in elk geval in de familie", als h
Groninger ,blad schreef.
In La Tour de Peilz bij Beve
(kanton Waadt in Zwitserland), w;
Dinsdag een werkman bezig een beerp'
te leegen plotseling raakte hij door h
inademen van vergiftigde gassen bewu
teloos, en hij viel in de pat. De koe
sier van het heerenhuis snelde hem
hulp, raakte ook bedwelmd en viel
eevcneens in. Hetzelfde geschiedde m
een dienstmeisje dat wilde komen he
pen, en met een Italiaanschen arbeide
die juist passeerde. Eindelijk, na ve
moeite, gelukte het een twintigtal mar
nen, vau wie c-r enkelen zich aan toi
wen aflieten, de drie eersten bewusteloi
boven te brengen zij kwamen in ht
hespitaal weer tot bewustzijn, doch c
koetsier stierf weldra, de Italiaan wer
dood opgehaald, de beiden anderen hooj
men in het laven te houden.
Een telegram uit Kopenhagen meldt di
bij Tromsü een postduif ia gegrepen, op welk
vleugel do woorden, „Noordpool gepasseen
vijftien" waren gestempold. Het vermoeden
geopperd, dat deze duif was uitgezonden doe
Andrée en uit het berioht op den vleugel wa
te lezen dat do ballon den 15on Juli over d
Noordpool was gedroven. Hot sahijnt echte
niet aldus te zijn, ton minste Aftonbladet, di
van den heer Andrée voor zijn opstijgin
berichten heeft ontvangen, verzekert dat zij
postduiven alle don stempel: „Andrée-expediti
A. D. 1897" dragen. Is dit waar, dan kunne
ook de door Ragenhild opgevangen duiven ni
van de expeditie afkomstig zijn.
Een goede vondst. Een spoorwegwerker dt
H IJ. S. M. vond Zaterdag langs d# lijn tui
sohen het Holl. Spoorstation te 's-Gravonhag
en Rijswijk een lederen portefeuille, inhoudend
een kredietbrief, tot oen bedrag van 700 pon
sterling.
Aan de oeno zijde staat J. H. Snitsier", aa
de andere zijde „First National Bank, Chicago.
De man gaf hot gevondene aan don stationsohe;
den hoor Arnoldy, die er de politie mede in kenni
stelde.
