Vrijdag 28 Augustus 1896.
Elfde Jaargang No. 567.
mm m
Aöonné'sLeest flit s.Y.p.
Antirevolutionair
IN HOC SIGNO VINCES
T.BOEKH OYEN.
FEUILLETON.
I
SOMMELSMJMi.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
Landkaart wan Nederland
He grenzen der
schoollucht
Nu het leven aldoor drukker en
gejaagder wordt, en tevens opper
vlakkiger, wordt er ook allengs
minder gedaan aan opvoeding. Zelfs
in christelijke gezinnen laat het na
komen van den plicht der ouders
om hun kinderen in vaste sporen
te leiden, zeer veel te wenschen
over. Schier op geen enkel terrein
van christelijke werszaamheid doet
zich de traagheid zoo gelden als
juist op dit gebied. En dat, niet
tegenstaande het verzuimen van eene
Eindelijk terug.
degelijke opvoeding van onbereken
baar ver strekkende gevolgen is.
Maar veel meer nog wordt de op
voeding nagelaten in gezinnen, waar
Gods wetten en inzettingen niet het
richtsnoer des levens, of zelf» niet
eenmaal gekend zijn. Wel zijn vooral
de rijkeren onder hen er op gesteld,
dat hun kinderen zekere vormen
van welvoegeltjkheid aanleeren, maar
om het inprenten van zedelijke be
ginselen bekommert men zich weinig.
Terwijl in vele burgergezinnen de
sociale toestanden besproken worden,
ten aanhoore van de kinderen, op
eene wijze, waardoor geen goed zaad
in hunne harten neervalt, maar waar
door zij veeleer een tegenzin krijgen
tegen de gestolde machten, en de
tucht leeren verwerpen. In theorie
verkondigt men in die wereldsche
kringen misschien wel niet meer
zooals een twintig of dertig jaren
geleden, dat de opvoeding wordt
verkregen door het onderwijs, maar
feitelijk houdt men zich toch aan
die stelling, en laat het hart der
kinderen veeltijds onbewerkt, öf men
brengt slechts onkruid op den akker.
De gevolgen van dit gebrek wor
den nu meer en gmeer openbaar.
Ook in het gedrag der kinderen op
de openbare straat. De publieke
baldadigheid neemt dermate toe, dat
men is beginnen te peinzen, hoe
toch politie en justitie kunnen ge
steund worden in haar beteugeling
der straatschenderyen. Yooral wordt
de vraag overwogen in hoeverre er
samenwerking te treffen is tusschen
de politie en de schooltucht. De een
zou de berechting en bestraffing van
het kwaad, door de schoolkinderen
op straat bijna geheel in handen van
de onderwijzers willen stellen. En
de ander beweert, vlak daartegen
over, dat de onderwijzers eigenlijk
niets te maken hebben met hetgeen
de jeugd buiten de school doet. In
beide voorstellingen ligt overdrijving,
Men moet van de onderwijzers geen
rechters of commissarissen van politie
willen maken. Maar ook geen leve
ranciers van een zekere dosis kennis
zonder meer. De openbare weg is
het terrein, waar de politie recht
streeks het gezag voert, en het daar
aan verbonden werk der justitie moet
zoodanig ingericht worden, dat het
doel heeft of treffen kan bij de over
treders, ook dan als zij nog zeer jong
zijn. Doch tevens is er verband tus
schen de staat en de school, evenals
er verband is tusschen de geheele
maatschappij en de school. Alleen
door een degelijke opvoeding komt
dit verband tot zijn recht. Of anders
gezegd als de onderwijzers zich toe
leggen op karaktervorming, op het
inprenten van goede zeden in de
kinderen, zullen deze zich ook over
het algemeen betamelijk gedragen op
de openbare straat. Daarbij moest
er samenwerking zijn tusschen de
school en het huisgezin. Ook in huis
moeten de kinderen het wettig gezag
leeren eerbiedigen, Aldus zal er veel
kwaad voorkomen worden. En zijn
er eenmaal misdaden gepleegd, dan
heeft de justitie op te treden.
Het verband der stuk"
ken van sociale
wetgeving.
Als men sommige klagers hoort
spreken over de verkeerde sociale
verhoudingen, dan 3chijnt het vaak
alsof met één of twee groote maat
regelen het geheele kranke gestel
der maatschappij radicaal ware te
genezen.
Daarom deed de Standaard er goed
aan met eens te wijzen op den schade
lijken invloed van het specialiteiten
stelsel, en met tevens eens te herinne
ren aan een paar conclusiën, die op
het in 1891 gehouden christelijk
sociaal congres werden aangenomen,
en die aldus luiden
„De Heilige Schrift leert, dat de
menschanlijke saamleving niet naar
eigen goedvinden mag worden inge
richt, maar gebonden is aan wetten,
die daarvoor door God zelven in de
schepping en in zijn Woord zijn
vastgesteld."
En voorts
Afwijking van deze wetten en or
dinantiën, door God aan zijne schep
selen gesteld, is in het algemeen de
oorzaak van alle sociale misstanden.
Door haar toch hebben de verschei
denheden, die krachtens de Schepping
onder de schepselen bestonden, hare
eenheid verloren, zijn zij in tegen
stellingen veranderd en de schep-
gelen zelven in eene vijandige hou
ding tegenover God en elkander
gesteld."
Daarom is het wel nuttig, dat de
staathuishoudkundigen zich ook spit
sen op bepaalde punten, en dat b.v.
de rechtsregelen voor het grondbezit,
en de muntquaestie, en de loon-
quaestie, enz. afzonderlijk worden
onderzocht. Dit wordt in het minst
niet ontkend. Maar bij al dit naspeu
ren moet toch ook steeds weer het
verband van die onderdeelen in het
oog gevat worden, dewijl de maat
schappij een levend organisme is. Dit
organisme wordt nooit gezond als
niet die kracht terugkeert welke in
onafscheidelijk verband staat met den
terugkeer tot Gods ordinantiën.
f
w
/Al
I4PJ
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amorika bij vooruitbetaling 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER:
Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/2 maal.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en K/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Het is nu eenmaal een gewoonte ge
worden zijne lezers zoo nu en dan een
privé te geven. Daarom hebben wij nu
weer besloten, uitsluitend voor onze
Abonné's of zij die zich nog abonneeren
tot 1 September de tot den laatsten tijd
bijgewerkte
verkrijgbaar te stellen tegen den geringen
prijs van slechts 5© cents franco
per post.
Yoor niet abonné's is de prijs dezer
Landkaart f 1 De Landkaart is
groot §5 bij 91 oM.
Abonnés die deze Landkaart verlangen,
gelieve de RUN op de derde pa
gina, uit te knippen en duidelijk ingevuld
met naam en woonplaats aan den looper
of aan ons Bureau in te zenden.
Zij die ons blad per post ontvangen
zende de ingevulde Bon met 50 cents
aan postzegels aan
DEN UITGEVER.
39. Hoofdstuk X.
liet was gelijk de burgemeester gezegd
bad de schuldige was met de uiterste
sluwheid te werk gegaan nergens had
hij een spoor nagelaten, dat hem bad
kunnen verraden. Zelfs bet wapen
waarmede Lij de ongelukkige vrouw
getroffen had, was door hem medegenomen,
en toen de justitie aankwam en de verkla
ringen der aanwezigen bad aangehoord,
vroeg de rechter van instructie op beden-
kelijken toon
Zijt gij wel zeker dat het slachtoffer bij
volle kennis was, toen zij deze aanklacht
uitbracht
„Daarvoor durf ik instaan mijnbeer,"
gaf de dokter ten antwoord „Ook al stond
hier een menschenleven op het spel, zou
ik niet aarzelen het te zweren."
„En ik geloof u maar de zaak kwam
mij eerst zoo onwaarschijnlijk voor, dat
ik onwillekeurig aan ijlhoofdigheid dacht,
wat in den toestand der stervende geen
wonder zou zijn geweest. Denk eens
aan, de zoon van schatrijke ouders
„Kan zich zeer goed te buiten gaan
aan schuldige vermaken en daardoor in
geldnood geraken. Het zou mij niet ver
wonderen zoo de verdachte een apeler was
in elk geval al zou ik hem ook niet tot een
moord in staat geacht hebben, was hij
verre van onberispelijk.
„Is dat ook uw oordeel dominee?
Golooft gij het jonge mensch tot iets derge-
ljks in staat P"
Ik heb sedert lang gevreesd dat hj den
een of anderen dag eene noodlottige daad
WOLÜilllill RER AARSJE.
"Wanneer de nieuwe Spaansche troepen
voor Cuba. vertrekken zullen, blijkt
nog niet zeker te zijn in elk geval gaan
vóór 21 September de 40.000 man, die
men reeds sedert eenige dagen begonnen
ia te verzamelen. Men heeft uitgerekend
dat de kosten voor het Cubaansche leger
na 1 October op 1,500,000 pesetas per
dag geschat moeten worden.
Uit Havana meldt de correspondent
der Impartialdat Maceo en zijn troepen
Zondag een trein hebben doen ontsporen,
die naar Pinar del Rio op weg was, en
de 150 Spaansche soldaten aanvielen,
die met den trein vervoerd werden. Het
gevecht duurde zeer lang, zoodat een
tweede trein met versterking werd af
gezonden, en eerst deze troepen slaagden
er in de aanvallers te verdrijven. Het
moet, volgens den correspondent te Hava
na, een heete strijd zijn geweestaan de
Spaansche zijde zijn zes man gedood,
een officier en 21 soldaten gekwetst.
zou begaan. Vraag mij, bid ik u, niet
verder alleen verklaar ik op mijn gewe
ten dat mevrouw Van Oosten wist wat zij
zeide."
„Dan mag ik niet langer aarzelen,
hoe zwaar het mij ook vallen moge," sprak
de rechter„Willem van O verwater
moet aanstonds in hechtenis worden geno
men. Het rijtuig wacht voor de deur. Wil
een uwer mij vergezellen, om de ouders op
dea slag voor te bereiden Er zijn desnoods
twee plaatsen open. Een der agenten kan
op den bok zitten."
„Ik neem met genoegen uw aanbod
aan," gaf de dokter ten antwoord
„mevrouw Van Overwater is niet opgewas
sen tegen eene aandoening als deze. Ik zal
daar niel overbodig zijn. En gij, dominee,
zoud gij niet medegaan Gij kunt met
mij terugkeereD, want ik zal den knecht
opdragen, bij mij aan huis te gaan zeggen,
dat het wagentje mij komt afhalen."
„Ik weet niet hoe men mijne komst
aldaar zal opnemem," zeide Visser aarze
lend „Wij waren in den laatsten tijd, juist
door Willom, van elkander verwijderd
geraakt."
In zulke oogenblikken leert men zijne
ware vrienden kennen. De ongelukkige
moeder zal uwe troostwoorden behoeven."
Dan ben ik gereed."
Het was een sombere tocht, dien de drie
heeren in den nacht aflegdende rechter
was nog niet lang in de stad benoemd en
kon slechts met moeite aannemen dat hier
geen noodlottige vergissing plaats had. De
beide anderen waren nog altijd met hunne
gedachten bij de doode, en de grauwe
dageraad bescheen hunne gelaatstrekken,
terwijl zij zich huiverend afvroegen welk
ontwaken de bewoners van den Lagenhof
wachtte.
Bij hunne aankomst was het reeds dag
geworden maar nog was niemand in het
landhuis op. De rechter gaf last zorgvuldig
de uitgangen te bewaken, en schelde toen
zalf herhaaldelijk aan. Visser diede oogen
niet van Willem's kamer had afgewend,
zag een doodsbleek gelaat aan het venster
verschijnen onmiddelijk verdween het
weer, maar hij haastte zich toch het aan
den rechter toe te fluisteren.
„Zoo antwoordde deze „dat is ver
dacht. Indien hij een goed geweten had,
zou hij ons gevraagd hebben wat wij uit
kwamen voeren."
Op dat oogenblik verscheen de huis
knecht, nog slechts ten halve gekleed.
„Wat verlangt gij, heeren vroeg hij
verbaasd.
„Bij den jonker toegelaten te wor
den."
„OnmogelijkHij slaapt."
„Daarin vergist gij u wij hebben
hem daar juist aan het raam gezien, en
wij moeten hem zonder uitstel spreken. Ga
ons voor."
De man, die twee politieagenten her
kend had, durfde niet langer weerstreven,
en geleidde hen naar boven. Aan Willem's
slaapkamer gekomen bleef hij stilstaan,
en klopte aan.
„Wat is er te doen?" klonk het op
driftigen toon.
„Doe open, in naam der wet I riepde
rechter.
„Wacht even tot ik mij aangekleed
heb," antwoordde men van binnen.
Hij zal zich doodschieten," prevelde
ds dokter tusschen de tanden.
Maar er volgde geen pistoolschotmen
hoorde slechts een zacht gestommel, en na
verloop van eenige minuten werd de
deur geopend, en vertoonde de jonge
man zich op den drempel. Hij was
lijkkleurig, maar had niets van zijne onbe
schaamdheid verloren en zeide op spotten-
den toon
Een zonderling uur om een bezoek
te brengen, heeren; treedt echter bin
nen."
„De justitie heeft hare uren niet te
kiezen, mijnheer," sprak de rechter be
daard „Ik vervul den treurigen plicht u
in hechtenis te nemen, als beklaagd
zijnde dezen nacht eene poging tot moord
op de weduwe Van Oosten te hebben
gewaagd."
„Ik geloof dat gij krankzinnig zijt,
mynheer!" riep Willem verwoed: „Mag
ik ten minste weten wie zulk eene
schandelijke aanklacht heeft durven in
brengen tegen iemand wiens verleden
steeds vlekkeloos was? Of vergis ik mij
nietten is het onze waarde predikant?"
„Neon, mijnheer, het is uw slachtoffer
zelf."
De schuldige verloor alle voorzichtig
heid uit het oog en riep met een vloek
„Dat is een leugen. Zij ia dood!"
„Na dezen uitroep, mijnheer, lijdt uw
schuld ook zelfs geen twijfel meer," klonk
het ijskoud „Of hoe zoudt gij, die zeker
wilt voorgeven hier rustig den nacht te
hebben doorgebracht, kunnen weten of
mevrouw van Oosten in leven was of
niet
Overwater had reeds zijn misslag
ingezien, en poogde zich door eene uit
vlucht te redden maar de rechter brak
zijne woorden af
„Gij hebt nog slechts te kiezen of gij
mij goedschiks wilt volgen of niet. Zoo
ja, dan kan alles zonder opzien te baren
geschieden. Wilt gij echter niet, dan
zal ik de op post staande agenten roepon."
„Ik volg u, mijnheer, gijzelf zult spoe
dig uwe vergissing betreuren," sprak hij
bijna kalm.
En haastig zijn hoed en overjas grijpen
de, wilde hij medegaan.
Nog een oogwenk. Wil mij uwe sleu
tels geven. Er moet hier een voorloopig
onderzoek plaats hebben.
Willem, die hierop niet scheen gerekend
te hebben, zonk als vernietigd op een stoel
en haalde slechts met bevende hand zijn
sleutelbos te voorschijn. De kasten werden
nu geopend in eene lade van de schrijf
tafel vond men een rol bankpapier.
„Wij zullen dit geld medenemen ter
vergelijking van de nummers," sprak de
rechter bedaard, en hij wende zich vervol
gens tot een sierlijk bewerkte waschkist,
die tevens tot zetel diende. Bijna aanstonds
haalde hij er een overhemd uit te voorschijn
waarvan de manchetten duidelijke bloed
sporen droegen. Dat was alles wat men
ontdekte het wapen was door Willem in
het bosoh weggegooid.
Na deze voorwerpen ingepakt te heb
ben, gaf de man der wet den jongeling een
teeken op te staan en hem te volgen. Hij
was thans nog slechts een willoos wezen,
dat aan geen uitkomst ot vlucht meer dacht.
Mijne taak is hier afgeloopen, heeren,"
zeide de rechter tot zijne beide metge
zellen, die onafgebroken het stilzwjjgen
hadden bewaard „de uwe begintzij zal,
helaas vrij wat zwaarder zijn."
(Wordt vervolgd.)
1'
