Yrijdag 26 Juni 1896.
Elfde Jaargang No. 558.
An tirevo lutionair
wiss s
IN HOC SIGNO VINCES
sa
mm.
FEUILLETON.
T.BOEKHOVEN.
SOMMELSDWJK.
Alle stukken voor de Redactie bestemd,
Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
De nieuwe kieswet
Het onderwerp van deze week is
vanzelf aangegeven.
Het groote feit dezer dagen is de
aanneming der kieswetontwerpen van
Minister van Houten in de Tweede
Kamer.
Na sedert 12 Mei j.l. opnieuw in
openbare beraadslaging te zijn be
handeld, werd zij op Yrijdag 19
dezer met 56 van de 99 stemmen
aanvaard.
Alleen de beer Tak van Poort
vliet was door ziekte aiwezig. De
overige Kamerleden waren allen op
gekomen.
Natuurlijk valt er veel, zeer veel
over deze kieswet te zeggen, en de
hoofdindruk van menigeen zal zijn,
dat zij een ingewikkeld stuk is, dat
slechts bestemd is om kort dienst te
doen.
Wij willen voor ditmaal aan d»
hand van de Hollander in het kort
mededeelen, wie nu volgens de nieuwe
wet kiezer zullen zijn voor de Tweede
Kamer, voor de Provinciale Staten
en voor de Gemeenteraden.
GEMEENTEN.
rii.—
RE KIESWET.
Eindelijk terug.
V"'
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika by vooruitbetaling 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER:
Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/j maal.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Het kiesrecht voor de Tweede Kamer
is geheel gelijk met dat voor de Staten,
behalve natuurlijk dat de kiezers voor de
Gewestelijke Staten inwoners der Provin
cie moeten zijn.
Op den voorgrond moet worden gesteld,
dat de kiezers den leeftijd van 25 jaren
of hooger moeten hebben bereikt.
De kiezers kunnen dan gebracht|wor-
den tot twee hoofd-rubrieken de A kie
zers, die aangeslagen zijn in eenige be
lasting en de B kiezers, die, niet-aan-
geslagen, aan andere voorwaarden moeten
voldoen.
Tot de A kiezers behooren
1°. die voor ten miDste 1 gulden
aangeslagen zijn in de grondbelasting en
die het verschuldigde voor ol op den
laten Maart hebben voldaan;
2°. die in de vermogensbelasting of
in de bedrijfsbelasting of in de perso-
neele belasting zijn aangeslagen, onder
dien verstande dus dat iedere som,
welke in de belasting moeten worden
betaald, hoe gering ook, als aanslag
geldt en dus aanspraak geeft op kies
recht.
De eisch is echter, dat die aanslag in
de verschillende belastingen voor of op
den lsten Pebr. moet zijn voldaan.
Wie dus zijn aanslagbiljet in eenige
rijksbelasting met „voldaan" geteekend
thuis heett, zal kiezer zijn, zoo hij
althans om andere redenen niet is uitge
sloten.
En als hij geen directe belasting be
taalt? Dan kan hij tot de B kiezers
behoorenmaar dan zal hij ook. indien
hij kiezer wil worden, zich een beetje
moeten inspannen om te bedenken, ot hij
aan een der voorwaarden voldoet, in art.
1 der kieswet vastgesteld. Tot de B kie
zers behooren
1°. De woning-kiezers. Als hoofd des
gezins of als alleen-wonend persoon zal
hij op den len Pebr. sedert 1 Aug. van
't vorige jaar moeten bewoond hobben
eenzelfde huisalleen is hem toegestaan,
dat hij tusschen 1 Aug. en BI Jan. één
keer in dezelfde gemeente is verhuisd.
Dit huis mag ook een gedeelte van een
huis zijn; maar van het huis of het
gedeelte ervan zal de huurprijs moeten
bedragen zekere som, die niet lager mag
dalen dan voor elke gemeente of een
harer onderdeelen in een tabel is vast
gesteld.
2°. Loon-kiezers. Zijt gij op den
lsten Pebr. sedert den len Jan. van
't laatsverloopen jaar bij denzelfden per
soon, dezelve onderneming, openbare of
bijzondere instelling in dienstbetrekking
dan zijt ge kiezer, indien gij over
dat jaar een inkomen hebt genoten, of als
inwonend zoon in het bedrijf of beroep
uwer ouders hebt verdiend, minstens ge
lijk aan het bedragdat gij weder
zult kunnen vinden in de daartoe voor
elke gemeente of deel der gemeente vast
gestelde tabel.
Het is ons niet mogelijk die tabellen
hier af te drukken. Alleen voor Zuid-
Holland zullen we een gedeelte van de
tabel overnemen. In de eerste kolom ko
men de namen der gemeenten voorde
tweede kolom wijst de laagste weelhuur
aan om als niet-aangeslagene in eenige
belasting tot de stembus te kunnen toe
gelaten worden en de derde kolom het
laagste loon.
Week-
huuk.
Week-
loos.
Rotterdam
f 2.50
't> Gravenhage
2.25
10.—
Hillogersberg (Zwaanshals)
2.—
10.—
Kralingsohe veer
2.—
10.—
Charlois
2.—
10.—
Delft
1.75
9.—
Dordrecht
1.75
9.—
Gouda
1.75
9.—
Hof van Delft (stadsgedeelto)
1.75
9.—
Leiden
1.75
9.—
Leiderdorp (stadsgedeelte)
1.T5
9.—
Oegstgeest (stadsgedeelte)
1.75
9.—
Schiedam
1.75
9.—
Vrijen ba.i (stadsgedeelte)
1.75
9.—
Zooterwoude (studsgedeolte)
1.75
9.—
Capello a/d IJsel
1.50
8.—
Gorinohcm
1.50
8.—
Loosduinen
1.50
8.—
Maassluis
1.50
8.—
Rijsoord
1.50
8.—
"Vlaardiugen
1.50
8.—
Voorburg
1.50
8.-
's (jravenzande
1.25
7.—
Hellev oetaiuis
1.25
7.—
Hillogersberg (overig deol)
1.35
7.—
IJselmondo
1.25
7.—
Krimpen aan den IJsel
1.25
7.—
Nieuvrerirork aan den IJsel
1.25
7.—
Overschio
1.25
7.—
Ridderkerk
1.25
7.—
Schoonhoven
1.25
7.—
Vlaardingor-Ambacht
1.25
7.—
Zwijndrecht (kom en Meerder-
voort)
1.25
7.—
Voor alle overige gemeenten in
Zuid Holland
1.—
6.50
Behalve, voor wat het loon
betreft
Middelharnit (huiten de kom)
1.—
6.—
Sommelsdijk (buiten d« kom)
1.—
6.—
Stompwijk (buiten de kom)
1.—
6.—
3°. Pensioen kiezers. Indien dat
zelfde bedrag, hetwelk als loon in deze
tabel voorkomt, door u in den vorm van
pensioenmaar dan als pensioen door een
openbare instelling verleend, wordt genoten,
kunt gij op grond daarvan kiezer worden.
4°. Grootboek-kiezers. Dit is ook
het geval, indien gij sedert den len Febr.
den eigendom met recht van vrije be
schikking hebt over ten minste ƒ100
(nominaal) ingeschreven in de Grootboe
ken der Nationale schuld.
5°. Spaarbankboekje kiezers. Ook
indien gij ten minste 50 in de Rijks
Postspaarbank hebt.
6°. Capaciteiten-kiezers. En einde
lijk, indien gij geen belasting van welken
aard ook betaalt, geen huis met voldoenden
huurprjjs of schip van vereischte afmeting
bewoont, niet het voldoende inkomen of
pensioen hebt, geen f 100 op het grootboek
of 50 in de spaarbank hebt dan
hebt ge, dank zij de zorg van den wetgever,
die op alles beducht is en zoo zorgvuldig
mogelijk de kenteekenen van welstand
en geschiktheid heeft aangegeven dan
hebt ge nóg een kans om kiezer ta
wordenwanneer gij namelijk hebt vol
daan aan eenig examenwaardoor ge
volgens de wet benoembaar zijt voor
eenig ambt, of eenige betrekking kan
vervullen of eenig bedrjjt of beroep uit
oefenen.
Op zesderlei manier zoudt gij dus, als
niet aangeslagene, kiezer kunnen worden
op vierderlei manier als aangeslagene.
Maar dan moet het kiesrecht u niet
vergeef de veronderstelling! zijn ontzegd
bij onherroepelijk geworden rechterlijke
uitspraak; dan moet gij niet in de
gevangenis of in hechtenis zijn of het
beheer over uw goederen hebben verloren,
voor 't geval gij iets te beheeren hebt,
of bedeeld wordt.
Maar nu de kiezers voor den Gemeen
teraad.
Dat is eenvoudig.
Die beantwoordt aan één der boven
staande kenteekenen en dddrbij is inge
zetene van een gemeente en aangeslagen
in «en hoofdelijken omslag die is van
die gemeente kiezer voor den raad.
Ziedaar zoo duidelijk mogelijk antwoord
gegeven aan ieder, die mocht willen weten
of hij kiezer zal zijn.
Yoor wio zijn belasting betaalde, is
dat antwoord dadelijk gereed. De anderen
zullen 't later moeten uitrekenen.
Nog dient hierbjj te worden gevoegd,
dat de belastingbetalenden zonder eenige
moeite te doen op de kiezerslijst komen
maar dat de B-kiezers zich, voor wat
betreft de loon- en woning-kiezerszich
hebben aan te geven tusschen 8 en 15
Februari aan het gemeentehuis.
De Kieswet is Vrijdag in de Twee
de Kamer met 56 tegen 43 stemmen
aangenomen.
Vóór het wetsontwerp stemden de hee-
ren: Van Berckel, De Lange, Van Kar-
nebeek, Van Basten Batenburg, Mees,
Perf, De Beaufort (Amsterdam), Michiels
van Verdujjnen, Zijp, Schaepman, Everts,
Haffmans, Truijen, Pytterson, Houwing,
De Ras, Van Bylandt (Gouda), Knijff,
Hennequin, Loeff, Plate, Van Borssele,
Viruly, Van Deinse, Tydeman, Hintzen,
de Ram, van Kerkwijk, Goekoop, Con
rad, de Savornin Lohman, Roessingh,
van Bylandt (Apeldoorn), (Staalman, van
Gijn, T. Mackay, Meesters, Van Dedem,
Rutgers, Kolkman, Willinge, Schepel,
Guyot, Rooijaards, Van Delden, Bouman,
Van Gennep, Hesselink van Suchtele,
Borret, van Limburg Stirum,Lambrechts,
M. Mackay, Vos de Wael, De Beau
fort (Wijk bij Duurstede) en de Voor
zitter.
Tegen stemden de heerenHartede
KanterBeelaerts, van der KunKugper
de BoerSmits van Ogen, Pijnappel
MutsaersDobbelman, Bink, Vermeulen
Donner, Bool, Van Alphen, Van Vlij
men, Bastert, Schimmelpenninek, Lely
Gerritsen, Heemskerk, A. Smit, ürucker
Travaglino, Schaafsma, E. Smidt, Ker-
dijk, Cremer, H Hooft, Lacasse, Pijnacker
Hordijk, Van den Berch van Heemstede,
Tijdens, Lieftinck, Veeg ens, Heldt, Farn-
combe, Sanders, d'Ansembourg, Borgesius,
Smeenge, Bahlmann, Seret en Hartogh.
30. Hoofdstuk VIII.
Den ganschen nacht bleef hot woelig
op het dorp maar dat was nog niets in
vergelijking met den volgenden avond,
toen een ieder de afkondiging van den
directeur had gelezen. Visser was tot zeer
laat uit geweest, om te trachten de gemoe
deren een weinig tot kalmte te brengen, en
toen hij eindelijk wederkeerde, opende hij
bijna onhoorbaar het huisslot, ten einde
Maria niet in haar slaap te storen. Tot
zijne groote verbazing vond hij haar in
zij ne studeerkamer zittenij verig bezig met
vertalen.
„Maar kind riep hij zacht bestraffend
uit. „Is dit nu «en uur om op te zitten
Het is middernacht geslagen."
Zij sloeg het boek dicht en naderde hem
met stralend gelaat.
„Ik maakte in uwe plaats uwe taak af,
Visser," zeidezjj. „Gij moogt mij daar niet
over beknorren. Ik had toch niet naar bed
kunnen gaan, zoolang ik u te midden van
die opgewonden lieden wist."
Hij omhelsde haar geheel verteederd en
fluisterde
»Gij zijt mijnebondgenootegeworden in
■den volsten zin des woordsmaar gij moogt
■daarom niet te veel van uwe krachten
vergen. En trouwens, wij gaan zoo goed
vooruit met onze geldzaken, dat wij het
niet meer zoo zwaar behoeven op te ne
men."
„Ja, Visser, dat moeten wij welwant
als het niet meer voor onszelven zijn zal,
dan blijven nog de armen over. Hoe staat
het thans met die ongelukkige arbeiders
„Erger dan ooit. Van Andel heeft niet
naar mij willen hooren, om de laatste rege
len van zijn biljet weg te laten, en nu is
men verwoedik vrees dat er treurige
zaken zullen voorvallen."
„Ik heb langen tijd hooren schreeuwen
maar nu is alles veel stiller."
„Ja, de onheilspellende kalmte die een
hevig onweer voorafgaat. Wilt gij zien of
ik gelijk heb Laat ons dan de lamp uit
blazen zoo straks steek ik haar weêr op.
Ziezoo, en nu 3 blinden open. Kom hier,
Maria, en gij zult oordeeleD."
Het was heldere maneschijn en de jonge
vrouw zag hoe overal lieden bijeen stonden,
die blijkbaar onder elkaar fluisterden. Er
waren vele vrouwen bij, met slapende
kinderen op den arm, en het gansche
tooneel had, juist door zijne stilte, iets
onbeschrijfelijk sombers."
„Ik heb verkregen dat de herbergen om
tien ure worden gesloten," sprak Visser
„daarom komen zij op straat bijeen maar
indien zij niet samenspanden en het een of
ander beraamden, waarom zouden zij dan
zoo zacht spreken
Maria drong zich angstig tegen hem aan
en sloeg den arm om zijn hals.
„Gij belooft mij toch u aan geen enkel
gevaar bloot te stellen, nietwaar P"
Hij trok haar dichter tot zich en drukte
een kus op hare lokken.
„Er is op het oogenblik geen gevaar
hoegenaamd, mijn lievelingmaar zoo
deze ongelukkigen alles op het spel moch
ten zetten, dan zou mijne plaats in hun
midden zijn om een ongeluk te voorkomen.
Stel u echter gerust, tot hiertoe zijn zij mij
goed gezind."
„Maar zoo gij hun in den weg wildet
treden P"
„Dan zou ik nog slechts mijn plichtdoen
en niet achter mogen blijven. Zie mij niet
zoo verschrikt aan, Maria. Waarschijnlijk
komt het niet zoo ver, en al ware het zoo,
deze lieden zijn rampzalige wezens, die
van de wieg af geen Oppermeester hebben
erkend. Zij werden grootgebracht terwijl
de ouders aan het werk waren. Zoodra zij
zich een weinig roeren konden, werden zij
reeds aan het werk gezetde Zondag was
hun eenige vrije dag als kinderen besteed
den zij dien aan het uitvoeren van katte-
kwaad als volwassen menschen aan het
najagen van dwaze vermaken van kerk
gang kwam bij hen niet in. Het zijn kinde
ren. Geen wonder zoo zij tegen hunne
meerderen opstaan, en ik zou hen tegen
hun eigen hartstochten moeten verdedigen,
zoo het waarlijk tot eene uitbarsting
kwam,"
„Maar daarom behoeft gij nog niet het
slachtoffer te worden."
„Ons leven berust in hooger hand dan
de onze. En, trouwens, liefste, gij zoudt
hetzelfde doen."
„Ik vroeg zij ongeloovig.
„Ja of zoudt gjj weigeren mij te verge
zellen, indien ik zendeling werd
„Neen, zeer zeker niet."
Nu, stel u voor dat ik naar een verren
post had moeten afreizen, terwijl gij in
mijne afwezigheid bij mijne kudde achter-
bleeften er kwamen andere zendelingen,
uit een vreemd land, die onze heidenen
niet begrepen en te lijf wilden, omdat zij
hen als vijanden beschouwden, zoudt gij u
dan niet even goed in het gewoel werpen,
om het bloedvergieten te voorkomen
„Ja, maar
„Ik zal hier niet anders doen, en deedt
gij dat, ik zou u niet mogen weerhouden.
Tooh, Maria, hecht ik niet minder aan uw
leven, dan gij aan het mijne en zou uw
dood mij alle geluk ontnemen. Maar kom,
liefste, wij spreken van wat niet wezen zal
en gij hebt rust noodig."
Zij vond geen woord om hem tegen te
spreken, hij had gelijk, en toch bleef zij
bevreesd.
Hoofdstuk IX.
Twee dagen lang bleef alles betrekkelijk
rustig, maar toen geen enkele werkman
zich op de fabriek had aangemeld, ver
spreidde zich den derden dag het gerucht,
dat de heer Van Andel zijn meesterknecht
had uitgezonden om elders arbeiders in
dienst te nemen.
„Dat is niet mogelijk Hij zou het niet
durven riep Klaas Roes uit.
„Hjj heeft het gedaan," bevestigde een
der werkstakers„De vrouw van den
meesterknecht heeft het zelf verteld."
„Wat zullen wij dan beginnen kerm
de eene moeder van zes kinderen.
„Ons tot het eind toe verzetten," sprak
Klaas„Als wij den nieuwelingen schrik
aanjagen, druipen zij weer af, gelijk zij
gekomen zijn."
Maar de honderd mannen, die werkelijk
overkwamen, waren hongerlijders, die zich
slechts al te gelukkig rekenden een ruim
bezoldigden arbeid te hebben gevonden,
en zich niet stoorden aan de mooie praat
jes of bedreigingen hunner voorgangers
en toen, den daarop volgenden Maandag,
de fabriek weêr in vollen gang was, begon
nen de oproermakers in te zien, dat zij zich
in al hunne berekeningen bedrogen had
den. De vrouwen weeklaagden reeds wis
ten zij niet hoe zij aan brood komen
zouden de mannen waren bleek van toorn
en balden de vuisten tegen het groote
gebouw, dat hun zoolang een onbekom
merd bestaan had verschaft.
„Het is alleen dat ellendige kapitaal,*
bromde Klaas„Het zal ons overal en
altijd overwinnen. Voor geld doen de lie
den alles maar wij zullen het niet zwij
gend aanzien, dat men in onze rechten
treedt."
„Wat kunnen wij doen riep er een
met een vloek.
„Dat zal ik allesn vertellen aan degenen
onder u, die vastberaden en tot alles in
staat zijn. Wie zich moedig genoeg voelt
om met alle ons ten dienste staande mid
delen het gepleegde onrecht te herstellen,
kome over een uur in „Het Gouden Nijl
paard" bijeen."
Wordt vervolgd.)
