verbonden. Zich te verklaren vóór
de Geref. religie en vóór den Prins
was één en hetzelfde. Toch was de
partij der Gereformeerden die den
strijd tegen het machtige Spanje
dorst aanbinden, zeer klein in getal.
In 1587 was naar waarschijnlijke
berekening nog maar een tiende deel
der bevolking Gereformeerd, en dat
tiende deel behoorde nog grooten-
deels tot de geringe standen der
maatschappij. Maar die kleine groep
was sterk door haar geloof; mach
tig door haar beginselze groeide
onder het lijden. En door de logika
der gebeurtenissen werd de Geref.
religie hier van zelf de heerschende,
de godsdienst van staatfeitelijk van
af 1583, formeel sedert de groote
vergadering van 1651. Kerk en
Staat zijn hier alzoo tegelijk op
éénen dag géborén, en wat Neder
land als volk is geworden heeft het
te danken aan de Hervorming, be
paaldelijk aan het Calvinisme. Hol
land is als volk een kind, een zoon,
een voedsterling der reformatie. En
daarom is het Calvinisme hier meer
dan ergens elders ingegaan in de
diepste vezelen van ons volksbestaan;
het is het beginsel van zijn leven,
de zenuw van zijn kracht, de grond
slag van zijn bloei. De bloeitijd der
kerk was om deze innige verwant
schap ook de bloeitijd der republiek
en het verval des geloofs sleepte
den achteruitgang van den staat na
zich. Helaas, reeds na het midden
der 17e eeuw zijn reeds'sporen van
verval waar te nemen. Het Carte-
sianisme en Coccejanisme bereidden
het nationalisme der volgende eeuw
voor. Gemakzucht en weelde onder
mijnden de oud-hollandsche fierheid.
En daarbij kwamen in de 18e eeuw
de verkeerde invloeden van het bui
tenland, inzonderheid van het Engel-
sche deïsme en van de Fransche
neologie. Onder de werking van al
deze machten ging de Oranjeliefde
kwijnen, werd het nationaal karakter
vervalscht, en trok het Calvinisme
al meer in de stille kringen des
volks zich terug, maar daar bleef
het dan toch nog het langst en het
trouwst bewaard. De lagere standen
des volks behielden hun oorspron
kelijkheid. Maar natuurlijk bleef het
Calvinisme onder hen niet vrij van
eenzijdigheid en ontaarding, daar het
van alle gezonde en vaste leiding
werd beroofd. De afstand tusschen
gemeente en school, kerk en theologie
werd steeds grooter. Het vrome volk
trok zich op gezelschappen terug,
werd conservatief, reactionair en on
verzettelijk. Allerlei verkeerde doo-
persche en antinomiaansche, labadis-
tische en piëtistische elementen meng
den zich met zijn religie. Het verloor
zijn glans, werd ruw, hard, onbe
schaafd, koud, dor en doodsch. Maar
in welk een onbehoorlijke gestalte
ook, toch heeft het eenvoudige volk
destijds den schat van het Calvinisme
bewaard, ook nog voor deze eeuw
en voor ons geslacht. God heeft ge
zorgd dat het niet geheel uitgeroeid
werd, en het had dus zeker nog eene
roeping voor de toekomst. In het
begin dezer eeuw kwam het weer
te voorschijn uit zijn schuilhoek.
Het herstel van Neêrlands onafhan
kelijkheid en de herleving van
het Calvinisme vallen wederom
tijdelijk samen. Maar de beweging-
ging niet diep genoeg. De restaura
tie bleek geen innerlijke reformatie
te zijn en was daarom met vijand
schap jegens het Calvinistische volk
bezield. De machthebbenden bespot
ten en vervolgden het Cal vinisme,
De Overheid zocht door de neutrale
kerk en de neutrale school en de
neutrale Universiteit het voik te
liberaliseeren en te moderniseeren.
De pers zweeg de Calvinistische partij
dood of had slechts spot en lastering
voor haar over. Bilderdijk, da Costa,
Groen van Prinsterer werden uitge
scholden. De Gereformeerden waren
pariah's in hun eigen land geworden.
De verschillende theologische rich
tingen, die achtereenvolgens opkwa
men, leefden van het buitenland, en
voerden Fransche en Duitsche denk
beelden in, maar bekommerden zich
niet om het volk zij verstonden het
niet.
Maar God verwekte in deze eeuw
mannen, die aan het Calvinisme des
volks zich aansloten en het wederom
terugbrachten in het heldere dag
licht. De réveil uit Zwitserland hier
over gekomen, bleef tot de hoogere
kringen beperkt en was ook niet
Calvinistisch. Maar de scheiding van
1884 deed het kerkelijk en confes
sioneel bewustzijn onder het volk
ontwaken, en in de Ned. Ilerv. Kerk
kwam eene Calvinistische beweging
op, aan welke Groen van Prinsterer
leiding wist te geven, ook ter op
richting van de vrije school. En de
scheiding van 1886 voerde ander
maal eene groep Geref. belijders in
vrijheid.
Het Calvinisme wkit dus wel veld
in deze eeuwmaar tegenover het
2 5 deel der Nederlandsche bevolking
die Roomsch is, de twee millioen
zielen in de Nederl. Herv. Kerk en
de ruim vijfhonderd duizend leden
van andere kerken en sec ten, vor
men de pl. m. 600 Geref. kerken
met ongeveer 400,000 leden nog
eene kleine minderheid, slechts een
elfde deel der bevolking. Nu zijn er
in het Herv. Genootschap nog vele
belijders der Geref. religie en ook
Geref. predikers. Maar ook al kwa
men die allen tot de vrije Kerk over,
dan zou deze waarschijnlijk nog niet
meer dan 600,000 leden, dat is een
achtste deel der bevolking tellen.
Aan een Calvinistischen staat valt
dus niet meer te denken. Het ongeloof
neemt toe. En in verband hiermede
willen de tegenwoordige Calvinisten
als kinderen van hun tijd ook anders
optreden dan vroeger. Maar als partij
des geloofs kunnen zij in de toekomst
nog wonderen doen. Het Calvinisme
schijnt ook bij voortduring door God
bestemd te zjjn om nog veel goeds
uit te werken. Het houdt in Neder
land de christelijke religie en de
christelijke kerk in stand, en dit kan
het doen, omdat het van ouds zoo
innig verkleefd is aan het volksleven.
Het is ook te allen tijde voor de
volks vrijheden in de bres gesprongen,
en heeft in dit opzicht ook in den
jongsten tijd zijn karakter gehand
haafd. Het strijdt voortdurend tegen
het alvermogen van den Staat en
tevens tegen de gedachte van volks-
souvereiniteit. Het openbaart hierbij
een bistorischen zin, en treedt weten
schappelijk op.
In andere landen zijn er geen
voorteekenen van een krachtigen
opbloei van het Calvinisme. Maar in
Nederland wel. Het beleeft een ge
duchte crisis, maar het beveelt zich
door veel aan. Het wijdt de eenvor
migheid en is nochtans beslist van
aard, en daardoor ook in onze eeuw
aantrekkelijk.
SIEMfc A4RÖE.
ilecHtxaken.
Oplichting
Mishandeling op een feest.
Gemengd Nieuws.
Plaatselijk ileuws.
Middelharnis. Kort na het afdrukken
van ons vorig nummer had alhier een
treurig ongeluk plaats. Het Sjarige zoontje
van H. van Dongen had het ongeluk in de
volle kaai met water te vallen zonder dat
De Czaar aller Russen is gekroond.
De regeering, door Nicolaas II anderhalf
jaar geleden bij den dood van zijn vader
aanvaard, heeft thans de officieele wijding
ontvangen aan den Russisehen volks-
wensch, dat de czaar in de Uspenski-
Kathedraal te Moskou plechtig zou worden
gekroond, is voldaan.
Die kroning is een belangrijke gebeur
tenis in het leven van den Keizer aller
Russen. En Nicolaas II, van dat belang
volkomen overtuigd, heeft door het gisteren
uitgevaardigde besluit het geheele volk
doen deelen in de feestvreugde van de
kroningspleehtigheid.
En die vreugde was ditmaal groot.
Toen Alexander III gekroond werd, lag
over de plechtigheid, als een donkere
schaduw, de herinnering aan den moord
van Alexander II. Het was toen een
werktuigelijke plechtigheid die vervuld
werdhet Russisch volk wist, dat het
van den nieuwen heerscher weinig te
wachten had, dat de zoon niet de plannen
zou ten uitvoer brengen, door den vader
beraamd.
In den loop van den Kroningsdag
verscheen het kronings-manufest.
In den aanhef wordt in het bijzonder
aan hen die vermoeid en belast zijn,
ook waar zulks door eigen schuld het
geval is geweest, verlichting toegezegd,
opdat zij, de paden eens nieuwen levens
bewandelend, zich mede kunnen verheu
gen.
Yoor niet minder dan een vijftiental
misdrijven wordt dan vermindering of
kwijtschelding van straf verleend. De
achterstallige belastingen in Europoesch
Rusland en Polen worden kwijtgescholden,
de grondbelasting voor tien jaar met de
helft verminderd. Een aantal opgelegde
geldboeten worden verminderd of geheel
kwijtgescholden. Verschillende nog uit
staande vorderingen van den Staat worden
ingetrokken, en kwijtgescholden worden
de straffen voor een aantal kleinere
misdrijven.
Sedert den laatsten Chineesch-Japan-
schen oorlog hebben de Europeescho
mogendhedeu meer dan ooit het oog
gericht op haar belangen in het verre
Oosten en vooral in China. Met Japan
worden handelsverdragen gesloten en
in China betwist men elkaar de voor
rechten, welke van de keizerlijke regeeriug
te verkrijgen zijn. Li Hung Chang, de
bekende onderkoning, bevindt zich in
Europa, als buitengewoon vertegenwoor
diger van den Chineoschen keizer bij de
kroning van den Czaar. Maar men schijnt
zich niet te kunnen begrijpen, dat Li
Hung Chang de groote reis heefc onder
nomen, alléén ter wille van de kroning.
Men gist er na, wat hij echter in Rusland
nog meer doetmen heeft het evenwel
nog niet geraden. Op elk bericht daar
omtrent volgt een tegenbericht.
De berichten omtrent geweldige natuur
verschijnselen in de Vereenigde Staten
van Amerika nemen maar geen einde.
Thans weer komt uit New-York bericht,
dat een wervelstorm met oen snelheid
van tachtig mijlen per uur St. Louis
in Missouri heeft geteisierd en daar
vreeselijke verwoestingen en verlies van
menschenlevens heeft veroorzaakt. Vele
hotels, groote magazijnen, gevangenissen
en andere gebouwen werden uit elkander
en tegen den grond geslagen en honderden
menschen onder het puin bedolven. Reeds
werden vele doodon en gekwetsten
gevonden, maar in het geheel schat men
hun getal op duizend.
Ook de schepen langs de kade, waaron
der vele pleiziervaartuigen, waren niet
tegen den winddruk bestand. Alle sloegen
uiteen en zonken.
De toestand der Italiaansche troepen
in Afrika moet allertreurigt zijn, zoowel
uit militair als hygiënisch oogpunt. De
spoedige ontruiming van het fort Adrigat
moet n.l. hoofdzakelijk geschied zijn
wegens do overgroote moeilijkheden,
waarmede generaal Baldissera te kampen
heeft. De typhus en andere ziekten
woedden verschrikkelijk onder het kleine
lager, en wel zoo, dat sommige regimenten
vier kapiteins verloren, en de companiën,
die bij haar vertrek uit Asmara 150
telden, bij de aankomst te Adrigat gemid
deld slechts 80 man sterk waren.
Ook met de verpleging ging het uiterst
slechtde dieren stierven bij massa's, en
de soldaten waren blij, wanneer zij maar
eeq^tuk van een Abbessynische maïskoek
hadden.
Gelukkig dus, dat er nu met het
terugtrekken der troepen kan begonnen
worden. Anders zou Erythrea wel eens
het Spaansche Cuba gelijk kunnen worden.
Het rapport, waarin verlof wordt
gevraagd om een vervolging in te stellen
tegen generaal Baratieri, is gisteren bij
de Italiaansche Kamer ingediend.
Het rapport schildert eerst de voorge
schiedenis van den veldtocht, en looft de
wijsheid en omzichtigheid van generaal
Baratieri, die zich met onvoldoende troe
pen niet liet verleiden tot een ondoor
dachte operatie tegen Negus Menelik,
toen deze Makallé belegerde, doch zich
bepaalde bij het innemen eener sterke
positie en het afmatten van den vijand
door herhaalde dislocaties van troepen.
Juist daarom echter i3 het zoo onbe
grijpelijk, dat generaal Baratieri, die tot
dusver zulk een groote, bijna overdreven
voorzichtigheid aan den dag legde, zóó
plotseling besloot, den vijand aan te
vallen, die zesmaal sterker was dan hij
en een terrein bezet hield, dat den Ita
lianen onbekend is.
Zitting van Dinsdag 2 Juni.
Heden werden de volgends vonnissen gewezen
J. S., 24 jaar, koopman in viscli te Stellendam,
wegens strooperij van mossolen, tot f 5 boete, subs.
10 dagen hechtenis.
P. K. 32 jaar, huisvrouw van IJ v. d. T. te Oude
Tonge, wegens beleeding van den voldwachtor P.
Baart aldaar, tot f 3 boete, subs. 3 dagen hechtenis.
was het misdrijf, dat vervolgans voor
de heoren bracht J. M. M., 23 jaar,
dienstbode te Sommelsdijk. Zij zou den
12en Maart j.l. alhier door valschelijk
voor te geven, dat zij kwam als dienst
bode van M. C. van den Born, huisvrouw
van J. Wielle, Nathan Weasel hebben
bewogen tot de afgifte van een lap zwarte
japonstof en een paar zwart-wollen da
meskousen, door een en ander voor ge
melde juffrouw op zicht te vragen. Be
klaagde, die zich meer dan eens aan
diefstal in dienstbaarheid schuldig maakte
en de reputatie geniet, leugenachtig, dief
achtig cn lui te zijn, kwam thans op
haar in de instructie afgelegde bekentenis
terug en ontkende ten stelligste. Door
de verklaringen van twee getuigen achtte
het O. M. het ten laste gelegde echter
voldoende bewezen.
Eisch6 maanden.
Het gerechtshof te 's Gravenhage heeft
in de zaak van L. A. D., arbeider te
Dirksland, door de rechtbank te Rotter
dam tot 6 maanden gevangenisstraf ver
oordeeld wegens mishandeling met een
mes bij gelegenheid van eén boerenfeest,
die straf verminderd tot 3 maanden.
Hoe langer hoe meer wordt het
mode, echte bloemen als versiering van
hoeden te gebruiken, voor diegenen
althans, die zich deze luxe kunnen ver-
oorlooven. Echte bloemen toch duren op
zijn best twee uren en kunnen maar bij
één gelegenheid worden gedragen. Een
der grootste magazijnen in het Westend
te Londen heefc voor verschillende dames
eene menigte onopgemaakte hoeden
liggen, welke op elk uur van den dag
moeten worden opgemaakt naar den op
gegeven wensch der dames.
Of wel, deze geven aan het begin van
de week een lijstje van den haartooi,
dien zjj eiken dag zullen dragen en de
modiste maakt daarnaar een hoed voor
eiken dag op. Zoo neeint men b. v. bij
do wedrennen de kleuren van het paard,
waarop men heeft gewed, of do kleuren,
die de echtgenoot gedurende de wedren
nen draagt. Allerlei soorten van echte
bloemeD worden genomen, van het wilde
madeliefje tot de kostbaarste orchideeën.
Maar de rekening van eene dier dames
bedroeg dan ook aan liet einde van het
jaar 2000 pd., d. i. f. 24.000
Een heel treurig geval heeft
Woensdagavond ten negen ure in do
Groote Opera te Parijs plaats gehad. Een
van de tegen wichten der groote lichtkroon
is namelijk door het plafond van de
vierde gaanderij omlaag gestort, en heeft
oen dame gedood, die aldaar naast haar
dochtertje, als hooge zeldzaamheid, voor
ontspanning, de voorstelling bijwoonde.
Een begin van brand is ontstaan. Al do
aanwezigen hebben ijlings de zaal
verlaten, welke met bluschwater over
stroomd is, maar gelukkig geen verdere
schade heeft gehad.
Ziehier hoe dit allervreemdste ongeval
wordt verklaard. De groote kroon, welke
de geheele zaal door electriciteit verlioht,
hangt aan zeven stalen kabels, gezamelijk
omhoog gaande door een ventilatie-
schoorsteen, voorhoen vooral noodig toen
er nog gas was. Diestalen kabels zijn daar
na straalsgewijs gespannen, ioder over
twee schijven en dragen aan hun uiteinden
zeven tegen gewichten, ieder van meer dan
vijfhonderd kilo.
Nu loopt tevens door den ventilatieko-
ker de electrische stroom, welke de kroon
verlicht, doormiddel van draden. Tusschen
dezen schijnt hetzij een kontakt of
een wisseling van vonken te hebben
plaats gehad, met dat gevolg dat een der
stalen kabels gloeiend is geworden, en
gebroken is onder de spanning van zijn
tegenwicht, dat hing boven het plafond
der vierde gaanderij. Het gewicht met
een stuk kabel is door het plafond heen
omlaag geploft op het hoofd en op de
knieën van de dame, die er onder zat.
Een heer naast haar heeft van het eind
stalen kabel een hefcigen electrischen
schok gekregen, is flauw gevallen, en
was aanvankelijk niet bij machte op zijne
beenen te staan.
De directie der Opera had de goede
gedachte, onmiddellijk een aankondiging
aan de toeschouwers te doen richten, dat
door een ongeval de voorstelling geen
voortgang kon hebben, en tamelijk kalm
ledigde zich daarop de zaal.
Vreeselijke gedachte, om van zulk een
plaats plotseling voor zijn Rechter te moe
ten verschijnen
Een merkwaardige dépêche werd
onlangs uit New-York langs een aardigen
omweg naar New-York geseind. Daar
wordt een electrische tentoonstelling ge
houden, en do president der telegrafische
afdeeling Gandler seinde, aan 't eene eind
der zaal gezeten, de volgende ontboezeming
af: „God schiep de schatten der natuur,
en de wetenschap maakt de electriciteit
dienstbaar aan den roem dor volken en
den vrede der wereld."
Ten 8 uur 34 min. ging 't telegram af
over Chieago, Los Angeles, San Erancisco,
Vancouver, Winnipeg, Montreal naar
Londen, waar het 4 minuten later word
opgenomen. Van daar ging het over
Lissabon, Gibraltar, Malta Alexandrië,
Suez, Bombay, Madras, Singapore, Shang
hai', Nagasaki on Tokio weder naar New-
York, waar het 50 minuten na de afzen
ding door den grooton Edison, die aan
't andore eind der zaal zat, in ontvangst
werd genomen. Dit moet de snelste over
seining geweest zijn van een telegram, dat
de wereldreis maakte (zelfs met kolossalen
omweg) want het passeerde driemaal
Noord Amerika). De kosten bedroegen
152 dollar.
Een poosje geleden werd in do
papierfabriek Eisethal te Sohlag beproefd,
in hoe korten tijd men van een boom eene
krant kan maken.
Des ochtends 7.35 werden in het
nabijgelegen bosch drie boomen geveld, en
deze naar de fabriek gebracht, waar zo
gekloofd, gezaagd en gemalen werden.
De houtstof werd in do papiermachine
gedaan, en ten 9.34 leverde deze het
eerste vel papier af. Per sjees werd
daarmee naar de drie mijlen verder
gelegen drukkerij van den Grafenauer
Anzeiger gerede en ton 10 ure verscheen
het blad bedrukt.
In den tijd van nog geen 272 uur had
men dus eene krant, welke vóór dat kort
tijdsverloop nog levend hout was.
Spanje heeft, in een rondschrijven
aan de mogendheden, zich beklaagd over
het gebruik van ontplofbare kogels door de
Cubaansche opstandelingen, onder bijvoe
ging, dat deze projectielen hun uit de
Vereenigde Staten worden toegevoegd.
In de machine. In de stoomhoutza-
gerij en kuiperij van den heer Aug. Simons
te Oosterhout heeft j.l. Woensdag een
zeer ernstig ongeluk plaats gehad.
Een zoontje van voornoemden Ste
dicht bij eene in werking zijnde cirkel
zaag staande, kwam met deze machine
ia aanraking, zoodat een zjjner boenen
vanaf den voet tot de knie als het ware
geheel werd verpletterd.
In deerniswekkendon toestand werd de
ongelukkige jongeling opgenomen.
Overreden. Nabij het station Nieu-
werkerk i3 Donderdagmiddag het zes
jarig zoontje van don stationswachter B.
door den sneltrein van 12.27 van Rot
terdam overreden. Het kind was terstond
dood.
Op de spoorweglijn tussohen Breda en
Roosendaal is de landbouwer M. H. uit
Etten-Leur door een sueltein overleden
eu op slag gedood. De ongelukkige leed
aan zenuwtoevallen en was sedert eenigen
tijd niet wel bij het hoofd.
Tusschen de roeden. De molenaar
v. H. te Lienden werd, toen hij tusschen
de roeden wilde doorgaan, gegrepen en
weggeslingerd. Bewusteloos, met gebro
ken arm en vreeselijke hoofdwonde, werd
hij opgenomen. Men vreest voor zijn
leven.
Slechte tijden. Uit Volendam en
Marken zijn deze week meer dan hon
derd visschers naar verschillende zeedor
pen in Zuid-Holland vertrokken, waar
zij zich op de loggers hebben doen aan
monsteren.
Moordaanslag. Te Naaldwijk is een
moordaanslag gepleegd op de weduwe K.,
door haren meesterknecht G. L. Twee
dagen geleden inde hij voor zijne meeste
res wederrechtelijk een bedrag van tuin-
bouw-producten en ontsnapte aan de
politie, die hem wilde aanhouden. De
woning der weduwe werd bewaakt, doch
door de ramen wist hij toch tweemaal
met hagel te schieten, gelukkig zonder
iemand te treffen. De dader werd nu
terstond gevat.
Het mislukken van huwelijksplannen
schijnt L. tot de daad te hebben aan
gezet.
EEN BIDDENDE ZEEMAN.
Een kapitein, die zijn lading loste en
zijn bemanning ontsloeg, nam een zeeman
aan om tjjdens zijn afwezigheid in de pro
vincie op te passen. Hij stelde weinig ver
trouwen in den man, en achtte hem niet te
goed te stelen daarom kon hij niet beter
doen dan alles te sluiten en te grendelen.
Vóór hij afreisde ging hij vroeg in den
morgen naar zijn schip, om nog eens een
kijkje te nemen. Hij stapte onbemerkt aan
boord en opende zachtjes de kajuitadeur.
Daar zag hij Jan op de knieën liggen met
den geopenden bijbel voor zich. Voorzich
tig trad hij buiten en toen Jan op het dek
kwam, zeide hij „Jan, het zal goed wezen
dat gij al de koffers en kasten opent en den
boel laat luchten hier zijn de sleutels. Houd
alles in orde ik kom over eenige dagen te
rug."
Sommelsdijk. Naar aanleiding van
een adres van schipper Jilles van den
Doel alhier aan den heer Burgemeester
dezer gemeente, houdende mededeeling,
dat er op de Bieningen gevaar bestaat
voor de scheepvaart, veroorzaakt door een
wrak, dat vermoedelijk sedert tal van
jaren daar in den grond heeft gezeten,
is, nadat de Burgemeester er zijne Exee-
lentie den Minister van Waterstaat, Han
del en Nijverheid mede in kennis had
g03teld,.op diens bevel door den Ingenieur
van den Waterslaat en Van den Doel
voornoemd onderzocht, en bevonden zeer
gevaarlijk voor de scheepvaart te zijn,
zoodat besloten is, genoemd wrak te
lichten en voor de scheepvaart onscha
delijk te maken.
Burgemeester en Wethouders dezer
gemeente hebben bekend gemaakt, dat
het onderzoek van alle in deze gemeente
gevestigde verlofgangers der Militie te
land, die vóór den le April dezes jaars
in het genot van onbepaald verlof zijn
gesteld, en niet in de maand Juni in
werkelijken dienst moeten komen, zal
worden gehouden te Middelharnis op
Vrijdag 19 Juni des namiddags 7 V2 ure.
Burgemeesler eu Wethouders hebben
bekend gemaakt dat de Herziene lijst
van Inkwartiering gedurende 14 dagen
van af 30 Mei tot en met 13 Juni a.s.
ter gemeente Secretarie voor een ieder
tor inzage is nedergelegd.
Ook een reclame Toen gisterenavond,
tijdens het on weder, zich een aantal perso
nen naar een zekere plaats ia „de weitjes"
begaven, in de vaste gedachten dat een
beest door den bliksem getroffen daar dood
neer lag, kwamen zij daarbij komende, tot
de ontdekking dat het een stekel was.
