Yrijdag 20 September 1895. Tiende Jaargang No. 517. Antirevolutionair Orgaan DWK li glITO» IN HOC SIGN O VINCES Deze Courant verschjnt eiken Yrijdag. Abonnementsprijs per driemaanden franco per post 50 Cent. Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. uitgever: T. BOEKHOVEN. Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/2 maal. Boekaankondiging 5 Cent per regel en l/3 maal. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Alle stukken voor de Redactie öestemd, Adverteniiëia ess verdere Administratie traisee toe te zenden aan «less üitsrcvcr. Geloof est politiek. Wij beleven een tijd, waarin vele dingen op de spits gedreven wor den. Dit komt ook van al de ver deeldheid die er keerscht. De tegen standers, die elkaar bekampen, stel len ieder ééne zijde of soms een deel der waarheid vóór tegenover het an dere deel of de andere zijde; zij trekken ieder aan een eind van het koord, en al trekken zij het niet geheel stuk, liet bruikbaar goed heeft er soms geducht onder te lijden. Zoo is het ook met de quaestie van geloof en politiek. Die twee hebben weinig of niets met elkaar te maken, zegt de een„Scherpzin nige geleerden beweren wel, dat zij hun stellingen gronden op Gods Woord, maar in hun praktijk komt het daar niet toe. In plaats van hun lijnen uit het Evangelie te trek ken, geven zij hun eigen voorstel lingen ten beste, en kleuren die hoogstens een weinig met bijbeltek sten. Het Evangelie is ook zoo oud, het is in zulk een geheel anderen tijd geschreven dan wij thans bele- het zegt aangaande onze bitter ven, en vraagstukken zoo politieke weinig." En daartegenover slaan anderen een toon aan, alsof do artikelen van onsantirevolutionair program gereede- lijk van letter tot letter waar gemaakt kunnen worden met Gods Woord, en also! zij, die op eenig stuk van de antirevolutionaire politiek een ander gevoelen voorstaan, onmogelijk bij de zuivere belijders des Heeren kunnen behooren. God geeft in Zijn Woord licht over alles wat in het menschelijk leven kan voorkomen, zeggen zij, Hij laat degenen die Zijn Naam vreezen, niet aan hun eigen lot en dwaling over, maar verwekt gaven en krachten genoeg om voortdurend te kunnen weten in welke richting en met welke middelen er moet gewerkt worden. Gebrek aan volgzaamheid is slechts gebrek aan geloof. Wij zullen onzen lezers wel niet behoeven te zeggen, dat er naar ons inzien in de redeneering der laatst genoemden veel meer waarheid zit dan in die van de voorstanders van het maken van scheiding tusschen geloofs- en politieke zaken. Het is juist de heerl jkheid van den gerefor meerden, calvinistischen godsdienst, dat men dien dienst opvat, niet als een gelegenheidsdierst voor be paalde dagen en uren, maar voor geheel het menschelijk leven, en dat men de Heilige Schrift beschouwt, niet als een heol mooi, zelfs het allermooiste boek, waaruit de ver moeide wereldburger vertroostende ge dachten kan putten, maar als een lamp en een richtsnoer, en een hoogste wet, die den mensch nergens in den steek laat, d<e hem draagt, leidt, beschut en voedt. Geloof en politiek zijn evenmin te scheiden als geloof en huiskamer, geloot en school, geloof en wetenschap, geloof en winkelzaak, geloof en ambacht, of welke trekken van het leven men naast het geloof ook zou willen noemen. Ook is er zeer zeker een voort gaande leiding des H. Geestes, wat betreft de verklaring van Zijn Woord en deszelfs toepassing in de onder scheidene eeuwen en de verschillende lands- en plaatselijke toestanden. God de Ileere laat het effect van Zijn Woord niet aan het goedvinden der mensehen over. Ware dat het geval, (dan ware het menschdom vanwege zijn eigen dwaasheid en verkeerdheid diep ongelukkig. Maar Hij Zelf komt er als het ware ach teraan, en doet het ontkiemen in de wereld, en opgroeien in Zijne kerk, en wortel schieten op allerlei terrei nen, en Hij maakt het voorspoedig tot al wat Hem behaagt. Daarom is het ook een veeg tee- ken, als de mensch en, die den Ileere belijden, zoo afkeerig zijn van orga nisatie en leiding. Men tracht wel vaak dien afkeer te vergoelijken met een beroep op de door den Apostel Paulus aanbevolen „christelijke vrij heid" alsook door veel af te geven op blinde partijzucht. Maar dat is slechts een vijgenblad. Want dezelfde Apostel, die zoo hoogelijk de vrijheid in Christus aanbeveelt, vermaant ook om allen hetzelfde te spreken en in alle opzichten de eensgezindheid te betrachten. Hij zegt niet „dwarrel rond" in de vrijheid, maar: „staat' dan in de vrijheid, met welke Christus u heeft vrijgemaakt. Nooit mag de vrijheid de orde te niet doen, en de vrijheid behoeft nooit een beletsel te zijn om de meerderheid en den voor rang te erkennen van hen, die God met wijsheid voor het leiderschap heeft toegerust. Maar dat alles neemt niet weg, dat men ook aan de andere zijde zich wachten moet voor overdrijving. Want vele politieke quaestiën kun nen langs verschillende wegen op bevredigende wijze opgelost worden. En evenzeer als onze gereformeerde voorvaderen bij al het goede dat zij verricht hebben, groote fouten maak ten, zoo is het ook thans, en de rijkstbegaafden zijn daarvan niet uit gezonderd. Daarom heeft ook de critiek in eigen kring grootelijks haai nut. Als zij met bescheidenheid, in broederlijken geest wordt toegediend, dan hebben wij ze te waardeeren. Want dit is óok een draad der ver binding van geloof en politiek, dat men niet enkel ziet op het dadelijk succès, maar veel meer op de zui verheid der ontworpen plannen, dat men vertrouwen heeft in zijn begin- len en geduld om anderen te ver dragen en op kalinen toon terecht te wijzen. Zooals het in den laatsten tijd in onze bladen er op los stormt, merkt men zelfs weinig van geloof bij de politiek, en wij bebben noodig geloof bij en in de politiek. SPe nieuwe kieswet. Na een pauze van ongeveer ander half jaar is de kieswet-discussie weer in gang gekomen, thans naar aanlei ding van het ontwerp-van Houten. Wij zullen onze lezers op het oogen- blilj" nog niet vermoeien met allerlei bijzonderheden van dat ontwerp, maar alleen opmerken, dat het een vrij groote uitbreiding van bet aantal kiezers beoogt en tal van gegevens aanbiedt, waaraan de lieden hun kies recht kunnen vastknoopen niet alleen belasling-gegevens, maar ook andere, als b.v. het hebben van eene som van minstens vijftig gulden op een spaar bankboekje gedurende een jaar lang. Natuurlijk beginnen vele bladen al bun voorspellingen te doen omtrent net lot van dit wetsontwerp. Over het algemeen vindt men het ver van een mooi ontwerp, maar gelet op den drang der tijdsomstandigheden achten de meesten de aanneming, behoudens eenige verbeteringen in den vorm, wenschelijk en lang niet onwaarschijn- lijk. In het September-nummer van de te Parijs verschijnende Revue politique et 'parlementaire schreef de hoofdre dacteur van het Vaderland (Mr. Macalester Loup), dat naar zijn gevoe len de ovorheerschende gewaarwor ding waarmede de nieuwe ontwerpen der kieswet ontvangen zijn bij de vooruitstrevende partij die van „be rusting" kan genoemd worden. In het vernieuwen van den strijd van het vorig jaar ziet men geen heil. Men accepteert liever toat dan niets. De conservatieven en de gematigd liberalen zijn evenzeer tot berusten geneigd, al mopperen zij nu en dan. Alleen bij de „ultra-conservatieven onder de Katholieken en bij de Dag- &/a<Apartij is er nog wat verzot. De gedragslijn der geavanceerden zal dan ook geen andere kunnen zijn acht de hoofdredacteur van het Vaderland dan deze het stelsel van Houten aanvaarden, iedere be perking, die de conservatieven willen aanbrengen, bestrijden, en het ont werp zoo mogelijk in een milden geest verbeteren. Voorts zal de praktische zin bij de overgroote meerderheid de overhand behouden, en zal men veel willekeurigs en veel dat te ingewik keld is, slikken, om maar een eind verder op te schuiven naar liet eind station. De Katholieken zouden liefst kies- dwangen een meervoudig stemrecht zien ingevoerd. Maar ook zonder die bij voegingen zullen zij, denkt men, de wet wel helpen aannemen, althans de meesten hunner. En wat de antirevolutionairen be treft, de fractie-Lohman ziet in eenige uitbreiding van weinig goeds, het kiezerscorps wel maar toch ook niet veel kwaads, en acht het daarom geraden het reeds zoo lang cn vaak met heftigheid afgedwongen „recht" maar uit te deelen. Terwijl de fractie- Kuyper als wij haar voor een oogenblik eene fractie mogen noemen liever een half ei dan een leegen dop aanvaardt, en evenals vroeger bij andere halve ontwerpen, zich voor stelt om van uit de nu geboden uit breiding wel tot die finale te komen, om dan voor goed van het zooveel ander werk belemmerend kiesrecht- vraagstuk af te zijn, 1M3IS A4BDE. mmm Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan Advertentiën worden ingewackt tot Donderdagmiddag 12 uur. cc Een ielegram aan de Spaarische Libera. ineldfc uit Havanna, dat een sterke bende opstandelingen do provincie Slatesa- asas is binnengedrongen. Matanzas is de noord-westelijke provin cie van Guba, gelegen in do nabijheid van de hoofdstad. De opstandelingen schij nen derhalve ook al veld te winnen in dit gedeelte der kolonie. Tot dusver bleven de zuid-oostelijke provinciën Puerte-Prin- cipe en Santiago de centra van den op stand. Nu echter het jaargetijde weer gunstiger wordt voor do krijgsverrich tingen, schijnen de Cubanen ook een aanval tegen Havana in den zin te hebben. Zij tellen, naar van zekere zijde wordt gemeld, nu een 24000 gewapende man nen. Het bericht van de Lileral klinkt te waarschijnlijker, omdat pas nog een cor respondent van de Timesdie een reis door Matanzas ondernomen had, seinde dat ook daar do grond voor een opstand was toebereid. Hij bevond dat het. volk allerwege partij trekt voor de opstande lingen, en dat er geen spoor te bekennen viel van de verdeeldheid onder de aan voerders der insurgenten, waarvan Cam pos in ziju jongste redevoering heeft ge waagd. De maarschalk heeft Havanna verlaten, men west niet waarheen, na eerst naar Madrid te hebben geseind dat verdere zending onnoodig is. Hj is ongerust dat h j geen voorschotten zal kunnen bekomen tegen den nieuwen oogst, wat hem nood zaakt, daglooners weg te zenden. Dezen vinden daarin aanleiding om zich aan te sluiten bj de opstandelingen, die over vloedig van voedsel zijn voorzien. De correspondent had ook een gesprek met een suikerplanter, een ontwikkelden Spanjaard, die voorheen in staatsdienst is geweest. Deze planter verklaarde dat er, naar zijn meening, slechts één middel bestaat om Cuba voor Spanje te behou den, en dit eenige middel i&het verlee- nen van een zoodanige mate van zelf standigheid aan de Cubanen, als door hen wordt verlangd. Edoch, de Spaansche regeering wil van dergelijke concessies niets weten en ook Campos hoeft verklaard dat hj aan geen onderhandelingen denkt. De opstan delingen moeten de wapens neerleggen die eisch gaat vóór alles, en dan kan men verder zien wat voor Cuba gedaan moet worden. Van een ministerieële crisis in Spanje hoort men niets meer. Het kleine geschil, dat ontstaan was, heet te zjnbjgelegd, Do heer Canovas, de premieris naar San Sebastiaan vertrokken, om daar ee 1 paar weken rustig door te brengen. Op politiek gebied hoeft hij, van zjn politieke tegenstanders althans, vooreerst geen moeite te vreezen. Sagasta, de leider der liberale oppositie, verklaarde dezer dagen, dat hj zich buiten elk staatkundig geschil zou hou den zoolang de Cubaansehe quaestie niet ia opgelost. Hij wil door zjn optreden het toch alzoo moeieljke leven der conser vatieve regeering niet onmogeljk maken, maar trachten de oppositie tot een mini mum te beperken, ten einde de regeering meer kracht te geven. Hj hoopt, dat daarvan hot gevolg moge zjn, dat het kabinet-Canovas niet de Kamer behoeft te ontbinden on nieuwe verkiezingen uit te schrjven. Dit toch zou haar in deze benarde dagen zeer ongelegen komen. De manoeuvres in Pommeren zjn Donderdag afgeloopen, en denzelfden dag nog is de Oostenrjksche monarch naar zjn Staten teruggekeerd, 's Middags om één uur aanvaardde Wilhelm mot zjn gasten de 'eragreis naar Stettin, waar om 3 uur in het Slot een groot afscheidsmaal werd gegeven, en toen gingen de hooge personnages huns weegs. Over een keiser- ljke toespraak wordt niets gemeld, maar wel bracht de Rcichsanzeiger een officieel afscheidswoord aan den Oostenrjkschen monarch. „Z. M. keizer Frans Jozef, zoo heette het, keert heden, na afloop der Keizer- manoeuvres, naar zjn staten terug. Be halve de afdeelingen van ons leger, wien do eer is te beurt gevallen onder de oogen van den hoogen bondgenoot onzes Keizers getuigenis af te loggen van hun militaire vaardigheid, hebben in de laatste dagen duizenden Duitsche mannen en vrouwen de gelegenheid gehad de ridder lijke gestalte van den Oosterjkschen monarch aan de zjde van onzen Keizer te aanschouwen, als een belichaming van het trouwe bondgenootschap, waarin Oostennjk-Hongarje zich met hot Duit sche Rijk tot een bolwerk van den Euro» peeschen vrede heeft aaneengesloten. „Moge de hooge gast uit de geestdrift, waarmede hj op Duitschen bodem werd ontvangen, de overtuiging met zich nemen, dat de toegenegenheid tot het bevriende naburige land in de harten van alle goede Duitschers onwrikbaar is vastgeworteld, en dat do Duitschers in het Rijk zich met hun broederen in Oostenrijk-Hon- gar je één weten in de liefde en vereering, die zj voor do zeldzame vorstendeugden van Frans Jozef koesteren." De Indép. heeft een lang telegram uit EAoiBSt&niïnopel ontvangen, waar in breedvoerig melding wordt gemaakt van de daden van wreedheid, onlangs door Bulgaarsehe benden in Mahome- daansche dorpen op de grenzen begaan. Vooral het dorp Yanikli, in het district Dospat was het tooneel van gruwelen, die, zegt de correspondent, ongelooflijk zouden zjn, indien ze niet in officiëelo rapporten van den gouverneur werden geconstateerd. Vrouwen noch kinderen werden ge spaard. Alle dorpen waar de woestelin gen doortrokken, waren geplunderd en verbrand. Met dynamietbommen werd de verwoesting voltooid. Van de 300 huizen staan er nog maar 10. Het aantal slacht offers is niet gering; ook is het bekend, dat verscheidene vrouwen vermoord zjn, na eerst te zjn mishandeld. De enquête, door den gouverneur van Andrianopel ingesteld, toonde aan dat de gewonden, die nu in een militair hospi taal worden verpleegd, getroffen waren door Bulgaarsehe kogels, net schijnt trouwens, dat Bulgaarsehe soldaten een voorname rol speelden bj den overval van Yanikli. In het officieels Turkscherapport wordt gezegd, dat er heel wat Bulgaarsehe uniformen werden gezien. De Porte zal nu de regeering van het Vorstendom wei over de zaak interpelleeren.

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1895 | | pagina 1