Vrijdag 15 Maart 1895.
Tiende Jaargang No. 490.
Antirevolutionair
IN HOC SIGNO VINCES
I T.BOEKH O V E N.
FEUILLETON.
inóiula fVijdstraat Ï73.
fff ff
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever:
Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/2 maal.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en V3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Twee soorten van de
mocratie.
Verwarring van verschillende be-
teekenissen van hetzelfde woord be-
moeielijktzeer de gedachten wisseling.
Dit komt ook uit, als men het heeft
over de democratie. De een begrijpt
daar veel meer en soms heel wat
anders onder dan de ander.
Onze hoofdleider heelt onlangs zes
klippen opgenoemd, tegen welke wij
tij de ontwikkeling van ons volks
leven in democratische richting wel
op onze hoede mogen zijn, willen
wij een antirevolutionaire partij
blijven.
Deze klippen heetende volks-
souvereiniteit, de materialiseering
van ons volksleven, de klasse-strijd,
de ruwe vorm, het volstrekte woord,
en het stands-égoïsme.
Het zal de moeite loonen om de
namen van dit zestal goed in het
geheugen te prenten, niet alleen,
maar ook om er in onze gesprekken
over de sociale toestanden zoo ver
doenlijk van daan te blijven.
Wij werden er bij vernieuwing
aan herinnerd, toen wij het Handels
blad aan de hand van het fransche
acedemielid, den heer Paul Bourget,
hij schreef het werk Outre-Mer
zagen wijzen op het groot ver
schil tusschen de fransche en de
Amerikaansche democratie.
Zoowel Lincoln als Napoleon,
schrijft de heer Bourget, heeft ge
zegd, dat de democratie is „alles
voor het volk en door het volk."
Maar hoe verschillend wordt dat
opgevat. In Frankrijk beteekent het,
dat de meerderheid der volksverte
genwoordiging de volle staatsmacht
heeft. Er wordt niet gevraagd wat
rechtvaardig en houdbaar is, maar
wat naar den waan van de groote
massa moet geschieden. De Ameri
kaansche democratie daarentegen
brengt de menschen er toe om, ieder
persoonlijk, hun eigen krachten in
te spannen en zich meer en meer
te ontwikkelen, waardoor de Staats
bemoeiing allengs wordt opgeheven.
De geheele levenswijze der Ameri
kanen is daarop ingericht. De werk
lieden zoeken hun kracht in ver-
eeniging, zonder iets van den staat
te vragen. Zulk eene democratie
leidt dan ook niet tot een algemeene
gelijkmaking, zooals in Frankrijk,
maar integendeel tot veel ongelijk
heid evenals in de natuur. Men wil
er dezelfde sociale vooruitzichten
hebben, maar niet dezelfde sociale
werkelijkheid afdwingen. Maar de
Amerikaansche en de Fransche de
mocratie verschillen ook in oorsprong;
de eene is er stelselmatig bij het
volk ingebracht, doch de andere (de
Amerikaansche) heeft zich historisch
ontwikkeld. Onder de Amerikanen
bestaat dan ook geen klasse-strijd
men misbruikt er de vrijheid niet
tot onderdrukking van andere standen.
„Diezelfde diepzittende eenheid en
kneedbaarheid treft men aan bij alle
volken, die zich hebben ontwikkeld
naar de logica hunner geschiedenis,
hoe er ook de regeeringsvorm is.
Zoo iets ziet men ook in het aris
tocratische Engeland" zegt de
schrijver, en wilde men in Frankrijk
tot dezelfde resultaten komen, dan
geeft hij aan wat er te doen zou
wezen „Wij zouden de oude, na
tuurlijke provinciën moeten terug
zoeken uit de kunstmatige en ver
snipperde „departementen"; het oude
gemeentelijke zelfbestuur uit de ad
ministratieve centralisatiede plaat
selijke en vruchtbare Universiteiten
uit onze eenige officieële en doode
Universiteit. Wij zouden aan de ge
zinnen het grondbezit wedermoeten
verzekeren door volle vrijheid om
over zijne nalatenschap te beschikken,
den arbeid beschermen door het her
stel der vakvereenigingen aan het
godsdienstige leven zijn kracht en
waardigheid teruggegeven door de
opheffing van het budget voor
de eerediensten en door toekenning
van het volle recht om eigendom
men te hebben aan godsdienstige
vereenigingenin één woord, wij
zouden in al die opzichten stelsel
matig het vernielenswerk der Fran
sche revolutie te niet moeten doen."
Dit is een opmerkelijke gevolg
trekking, ofschoon niet in uitgangs
punt en methode, toch in slotsom
overeenkomende met hetgeen de drie
analytische schrijvers, Balzac, Le
Play en Taine hebben voorgehouden.
Zonder herstel van „de souverei-
niteit in eigen kring," zonder los
making van de onnatuurlijke staats-
banden, zonder meer ontwikkeling
(oefening,) van de persoonlijke
en gemeenschappelijke vrijheid der
burgerij in het algemeen, baat geen
z. g. democratische beweging.
Merkelijk en Calvinis
tisch, of niet?
Tegenwoordig komt de vraag nogal
eens ter tafel, of men onze antire
volutionaire partij al Uan niet mag
en moet vereenzelvigen met de partij,
die op kerkelijk gebied de voetspo
ren van den grooten hervormer Cal-
vijn wenscht te drukken.
Nu onze hoofdleider van dit laat
ste, sedert 1886 vooral, door daden,
zoo krachtige bewijzen gaf, nl. dat
hij ook op kerkelijk terrein een
geesteskind van Calvijn is, mag het
verwondering wekken, dat deze vraag
nog niet veel meer herhaald wordt,
en meer één der hoofdspillen is, waar
de politiek der niet-„liberalen" om
draait. Vermoedelijk moet dit ver
klaart worden uit de gansch buiten
gewone gaven, die gemelden leider
sieren. Maar van tijd tot tijd wijke
zelfs de knapste personen terug voor
de vraag naar de beginselen.
Wal nu bovenstaande vraag be
treft, kan men antwoorden ia èn
neenal naar gelang van het ver
band waarin men deze vraag stelt,
en het is wel wat moeielijk maar
niettemin zeer noodig om dat ja en
dat neen goed uit elkaar te houden,
want anders wordt er een noode-
looze scheuring bevorderd tusschen
lieden, die heel goed samen kunnen
werken, omdat zij niet op revolutio
nairen bodem staan.
Volgens art. 1 van ons program
De Magazijnen van J. HoeVenaars van Lith Rotterdam Hoofdadre^Binnenrotte137 Schommagadjn.
Verkoophuis Binnenrotte 48.
Alleen Maandags en Dinsdag.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur.
Alle 8»! ai li keil voos* «Ie Redactie Destemd,
Adverteniïëii en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
DËCOIKGIlltUË M T.
2.)
Eerste Hoofdstuk.
„O, wat ben je toch een zedepreek-
sterantwoordde van Meerden lachend,
ofschoon wel wat gedwongen.
„Neen, Hendrik," was het zachte ant
woord, „zeg dat niet, maar ieder oogen-
blik biedt zich de gelegenheid niel aan
om eens een ernstig woordje te spreken.
Vooral de oudejaarsavond geeft ruim
schoots aanleiding, om te gedenken wat
de Heere gedaan heeft aan ons en onze
kinderen. Voor ziekte en moeite zijn wij
gespaard gebleven, terwijl zoo velen onzer
kennissen gestorven zijn."
„Zeker, zeker, Marie, wij zijn zeer geluk
kig," wierp de huisvader er haastig
tusschen in. „Ik ben ook zeer dankbaar",
sprak hij, haar tot zich trekkende en
op de wang kussende. „Maar kom," zei
hij daarna, „het wordt .tijd om te gaan
eten. Zoudt ge het niet klaar gaan zetten
Een gesprek over allerlei onderwerpen
volgde nu, totdat Marie na afloop van
het avondeten den bijbel ter hand nam
en enkele verzen las.
Met stalen volharding, maar zonder
dwang, had zij deze goede gewoonte van
den eersten dag huns huwelijks onder
houden.
Om harentwille had van Meerden zich
aan deze huiselijke godsdienstoefening
onderworpen, ofschoon hij niet boos zou
kijken als zij het naliet.
Juist toen zij gedaan had met lezen,
verkondigden 12 slagen der torenklok,
dat een jaarkring afgesloten en een nieuwe
ingetreden was.
De nieuwjaarsmorgen bracht een fer
me sneeuwjacht. Het duurde verbazend
lang eer het daglicht door het dikke
wolkenfloers heen gebroken was.
In de huiskamer van koopman van
Meerden was reeds vroeg het jonge le
ven in de weer, en dartelde om moeder
heen, terwijl de huisvader [nog afwezig
was. De oudste was een knaap van 9
jaren en lijkt sprekent op zijn vader
hij heet "Willem.
Dan volgt Lina, een aardig meisje
van 6 jaren, die met hare blauwe oogjes,
zoo schitterend en helder en met de
blozende wangen, veel van hare moeder
weg heeft.
Nommer drie, de jongstgeborene, die
onafgebroken rondtrippelt, heeft al drie
zomers achter de kleine rug, terwijl zij
haar tongetje geen oogenblik met rust
liet, de kleine Mina!
Er scheen iets gewichtigs aan de hand.
Zie maar eens, ze komen alle drie
aan moeders schoot, terwijl Willem met
zijn oogen op den zolder iets stond op
te zeggen, dat door zijn zusjes met belang
stelling gevolgd werd. Wat mag dat zijn
„Daar komt vader!" klonk het op
eens en het drietal vluchtte naar een
hoek der kamer.
„Waar zijn de kinderen vrouw
vroeg de huisvader nadat hij gezeten was.
Dit was het sein waarop Willem met
zijn zusje voor de front kwamen. Met
kluchtige deftigheid plaatste hij zich voor
zijn vader en begroette hem met een
nieuwjaarsverBje.
„Dank je wel jongen," sprak van
Meerden, terwijl de kinderen op zijn
knieeen klommen, nu hoop ik dat jelui
voor dit jaar goed zullen oppassen en
leeren
Natuurlijk beloofde het drietal dit,
zonder zich te bedenken.
„En blijft u nu vandaag thuis vroeg
Willem.
„Ja jongen den ganschen dag. Yan
middag misschien even naar 't kantoor
„Moeder," begon Lina, „u blijft toch
ook thuis
„Neen kind ik ga straks naar de kerk."
„Moet ik meegaan vroeg Willem,
blijkbaar met vrees dat moeder „ja" zou
zeggen.
De huismoeder fronste even de wenk
brauwen. „Het is vandaag geen Zondag
Willem, dus als ge liever bij vader en
de zusjes blijft moogt ge het doen.
Nadat het ontbijt gebruikt was, ging
Marie naar de kerk. Wat zou het haar
waard geweest zijn als haar man mede-
gegaan was.
Maar die had aan zijn courant meer.
Toen) de klok twaalf sloeg kwam juf
frouw van Meerden te huis vergezeld
van een man die door de kinderen als
oom Paul begroet werd. Deze was aan
stonds als „buitenman" kenbaar door zijn
gezond en blozend voorkomen.
„Dag Hendrik riep hij uit met vroo-
lijk gelaat op den huisvader toetredende,
die met een onwilligen trek op het ge
laat opstond. „Dag Hendrik, van harte
hoop ik dat de Heere u en uw gezin
dit jaar nabij zij
Koel was het antwoord dat van
Meerden liet hooren. Hij hield niet van
zijn schoonbroeder.
O ja hij erkende dat Paul een flink
man was, maar vond diens levensopvat
ting te bekrompen. Hij was te vroom,
die broer van |Marie.
Deze was inmiddels door de kinderen
bestormd.
Oom Paul was handelaar in fruit, en
had ontelbare vruchtboomen.
„Die groeien ook voor mijn nichtjes
en neefjes" zei hij altoos en ook thans
kwam hij niet ledig. Wat al heerlijkheden
in ruil voor de wenschen der kinderen.
Ieder een paar [lekkere roodwangige win
terappelen en den mispel en zelfs voor
vader en moeder eenige fijne peren.
Omdat oom Paul ver weg woonde
bleef hij, wanneer hij kwam, doorgaans
een paar uurtjes, 't Was de moeite an
ders niet waard. Nu ook bleef hij kof
fiedrinken. Yan Meerden kwam langza
merhand in geregeld gesprek met zijn
schoonbroeder, waaraan de huismoeder
tusschenbeide deel nam.
Op eens begon Mina, die met Willem
en Lina aan het spelen was, luidkeels
te schreien. Willem stond er bij en hapte
lachend in een der nieuwjaarsappelen.
„Wei Mina," vroeg van Meerden,
„waarom huil je zoo
De snikkende kleine kwam, roepende
„Willem heeft al mijn appelen geno
men en eet ze op."
„Maar Willemsprak zijn vader
gestreng, terwijl hij de weenende op de
knie nam, „kom êens hier
Met neergeslagen oogen trad Willen
nader.
„Waarom deedt gij het Wim
„Ik heb ze niet weggenomen," ga
de knaap ten antwoord.
„Wel waarsnikte Mina.
„Niet waar hield Willem vol.
„Hij heeft zo van ons gekocht vader,"
verklaarde Lina, wier gezichtje ook niet
vroolijk stond.
„Wat, gekocht?" riep van Meerden
uit. „Kom, nu geen praatjes meer en
spoedig vertelt hoe het geschied is."
Willem, ziende dat geen uitvluchtten
meer baatten, begon te vertellen
„Wij hebben eerst met de appels ge
speeld en toen heb ik ze eerlijk voor
mijn zes mooiste albasten knikkers ge
kocht, maar toen ik de appels begon op
te eten, is Mina gaan huilen."
„Zoo, handelt gij zoo met de albasten
knikkers die ik je gaf. Ik dacht, dat ge
er zoo blij mee waart?"
„O ja vader zeer blijsprak Willem,
die bemerkte dat zijn vader het nog al
zoo kwaad niet opnam, „maar ik dacht
„Vooruit jongen wat dacht je vroeg
van Meerden glimlachend.
„Ik dacht" vervolgde Willem, door die
glimlach aangemoedigd, „ik dacht, mor
gen zal ik ze wel weer terug krijgen want
Lina en Mina houden er toch niet van."
(Wordt vervolgd.)
Binnenrotte 48, 3e Lombardstraat 43. Hoogstraat 300. Raamstraat 54. Seliiedamsehedük 8B boek Rrandstees-
Binnenrotte 48, 2e Lombardstraat 43.
Schoen magazijn. En gros Export.
Hoogstraat 300.
SCHOENMAGAZIJN.
Raamstraat 54.
SCHOENMAGAZIJN.
Scliiedamsekedijk 86 hoek Brandsteeg.
SCHOËNMAGAZIJN.
Oppert 140.
Amsterdam. Daniels Stain perstraat 66.
SCHOENMAGAZIJN.
SGHOENM AG AZIJN.
Ellemeet (Schomven.)
SCHOENMAGAZIJN.
Voor liet publiek geopend, die dagen tot uitverkoop geregeld.
