VDDjI II IllMitMIMI 181 rnrnw Vrijdag ljMaart 1895. Tiende Jaargang No. 488. Antirevolutionair IN HOC SIGNO VINCES T.BOEKHOVEN. De Magazijnen van J, Hc Devenaars van Lith Rot terdam Hoofdadrfes Bir men rotte 137 Schoenmagaajn' 'jks .V" <*- uitgever: Alle stukken voor de Hedaclfe bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco ioe te eenden aan den Uitgever. Landbouwzaken. Ter uitvorsching ^n hetgeen de landbouw in Nederland noodig heeft zien onze economen öoral ook op Denemarken, waar de andbouiv nog niet klaagt en waar och ook nog geen invoerrecht op d>\ landbouw producten wordt gehevin. Behalve aan dezen vrijen handel schrijft de heer Peschcke-Koedt kopman en industrieel te Kopenhagin, in een belangrijk rapport (verscheen tijdens de Antwerpsche tentoontelling in '94) den vooruitgang van len Deen- schen landbouw toe aan de erdeeling van den grond in kleine tigendom- men, aan de ontwikkeling van het grondcrediet en aan het landbouw onderwijs in de hoogere volkscholen. Na toelichting van dezr punten schrijft de heer Koedt: „De agrarische bewegingikjn in De nemarken geen worth isckieten. Terwijl de Deensche njferheid, die op beschermende wettei steunt, niet vooruitgaat, en alleen dit industrieën die vrij zijn, zooals de gmdstnederij, de steenbakkerij, de ^heepsbouw, bloeien, neemt de lanjbouw onder het regime van den volfomen vrijen invoer van alle landboiw-prodacten een groote vlucht. Op het schrijven - ia deu heer Koedt wordt in d économist heel wat afgedoag den heer Ro- chussen. In 1 zijn, zegt hij, voor de groote win n in plaats gekomen achteruitgang, kwijuing, aanzienlijke toeneming van den schuldenlast. Ook heeft hij van vertrouwd man uit Denemarken vernomen, dat de agra rische partij aldaar, circa 80,000 kiezers telt, die allen uitsluitend van den landbouw leven. En wat het vragen om den dubbelen standaard betreft, kent de heer Rochussen een groot aantal mannen in Denemarken, die ten stelligste overtuigd zijn, dat de zilverontmunting voor de ontwik keling van 's lands productieve krach ten en bepaaldelijk voor den landbouw, allernadeeligst is geweest en nog is. Maar de heer R. geeft toe, dat de Deensche landbouw met bewon derenswaardige energie en bekwaam heid -vooral door ruime en over hot geheel verstandige toepassing van het coöperatieve beginsel, met veel- zins goeden uitslag aan de ongnnst der tijden weerstand heeft weten te bieden. De Deensche belanghebbenden zochten niét de oorzaak van het kwaad in het ontbreken van bescher mende rechten. Nochtans acht de heer R. een nadere overweging van dit ingrijpend vraagstuk voor ons land hoog noodig. En wie zou hierin niet met hem medegaan De toestanden zijn overal niet gelijk. Onder dezelfde belem mering kan het eene volk veel beter het hoofd boven water houden dan het andere, en elk land heeft ook zijn eigen handelsbetrekkingen. Deze kunnen voor Nederland (de invoering van protectie wel dringender ge- wenscht maken dan voor Denemar ken. Wij blijven dus uitzien naar meer licht in deze quaestie, en zoo mogelijk naar een finale oplossing want het leven in onzekerheid en spanning geeft slechts aanleiding tot tijdverlies in allerlei zwervende èn deels ongegronde redeneeringen. He vrije schooi regel. Zóó was het doel en bleef do leuze sedert de belangrijke wets wijziging, die Minister Mackay er in 1889 door kreeg. De antirevolu tionairen en alle voorstanders van recht waren daar aanvankelijk zeer mede ingenomen. Maar het des tijds in de wet gelegde beginsel van erkenning der vrije school is nog slechts voor een klein deel in toe passing gebracht. Want immers, doordien de vrije schoolvereenigingen alleen bij het ontvangen der vaste- rijksbijdragen voor het onderhoud der lagere scholen met de gemeen tebesturen gelijk staan, en deze gemeentebesturen met een zeer laag schoolgeld kunnen volstaan, om voorts het ontbrekende geld uit de gemeen tekas te nemen, betalen nog altijd vele voorstanders der „bijzondere" school ongeveer dubbel eerst voor de openbare, en dan voor hun eigen school. Dit is en blijft hard, en daarom kan, na de aanvankelijke pacificatie het nieuwe beginsel van rechtsgelijkheid niet rusten, eer het een betere doorvoering erlangt. Nu heeft eene daartoe aangewe zen commissie van de Unie „Eene schooi met den Bijbel" een zeer aan- trekkelijk, moedig plan opgesteld, en dat plan zal op de aanstaande Unie-vergadering wel breeder be sproken worden. De heer De Savor- nin Lohman gewaagde ook reeds van den inhoud bij het behandelen der Staat'sbegrooting op het laatst van het vorige jaar. De Tijd van ouds het hoofdor gaan der katholieken, vraagt wel waar moet al het geld vandaan komen, als de Rijksoverheid in hoofd zaak alles betalen zal. Ongeveer 700,000 kinderen bezoeken de la gere school in ons land. Gesteld nu, dat het Rijk na aftrek van het door de ouders en vrienden ge kweten schoolgeld f 20 per hoofd betaalt, dan maakt dat eene som van p. m. 15 millioen, of ruim 10 millioen meer dan thans van Rijks wege wordt verstrekt. Maar ondanks dit bezwaar juicht de redactie van „De Tijd" het plan toch toe. Zij meent, dat er noch oorspronkelijk heid noch gewicht aan mag ontzegt worden, en neemt aan, dat het reeds terstond invloed kan maken op de algemeene politiek. Dit laatste wordt ook bevestigd door de heftigheid, waarmede het Handelsblad zich dadelijk tegen het voorstel verweert. Het deuntje van „zooveel mogelijk gesplitste partij- en sectescholen" en van het kweeken van verdeeldheid tnsschen de burgers van één land, wordt nog eens weer opgehaald. En voorts een beroep ge daan op het antwoord van minister van Houten in de Tweede Kamer op 14 Dec. den heer Lohman gegeven t. w. dat men hier te doen heeft „met eeu oude bekende, de Staatsgeziudte- school, alleen met dit onderscheid, dat vroeger die school zou berusten op de indeeling van gezindten door den Staat, terwijl hier de Staat met zijn beurs alle variation en evolution, alle groepeeringen, splitsingen en her- eenigingen zou moeten volgen van al le richtingen in de maatschappij". Hoe pikantAlsof de Staatsuitga ven niet te beperken zouden zijn door voor elke school en elke klasse een voldoend aantal kinderen te eischen. En alsof er ook in verplich te schoolgeld heffing geen waarborg tegen te veel splitsing (die noodzake lijk het schoolgeld moet omhoog voeren) gelegen ware. Doch laat ons, eer wij verder gaan, kortelijk zoeken aan te geven, -wat het rapport der Unie-commissie behelst. Drie groote grieven worden aange voerd tegen de thans bestaande regeling a. betaling van de meeste kosten voor het openbaar ouderwijs uit de gemeentekas, gevolg van te lage schoolgeld heffing, in strijd met den geest der schoolwet, bestendigt de rechtsongelijkheid b. Zoolang de rijksbijdrage niet wordt verhoogd voor alle scholen is lotsverbetering voor de openbare on derwijzers niet mogelijk zonder de reeds te zwaar gedrukte gemeenten nog meer te belasten c. het blijkt dat vele op de openbare school gaande kinderen een onderwijs krijgen, doortrokken met beginselen, die door hunne ouders worden afge keurd, zonder dat iemand bij machte is de ongewenschte onderwijzers te weren. Tegen dezéFfeezwaren concludeeren de rapporteurs nu als volgt „De gemeenten worden niet langer belast mei de bekostiging van de la gere school. „Door het Rijk worde voor elke lagere school een vaste bijdrage uit gekeerd, te berekenen naar regelen bij de wet vast te stellen, waarby de tegenwoordige wet tot leiddraad kan worden genomen, en naar zoodanigen maatstaf, dat de kosten van eene ge wone, eenvoudig ingerichte lagere school worden gedekt, en rekening gehouden Vordt met uitbreiding van leerstof en vermeerdering van het onderwijzend personeel. „Die uitkeering van die bijdrage worde, evenals thans, verbonden aan voorwaarden, die de inrichting van het onderwijs vrij laten en alleen strekken om de besteding der rijks- gelden voor het beoogde doel te verze keren. „Voor zoover de ingezetenen niet zeiven in hun onderwijs voorzien, treden in hunne plaats de gemeente besturen op. Hun worde de vrijheid verleend het beheer hunner scholen over te dragen aan plaatselijke school commissies, en voorts die scholen zöö in te richten, als het meest strookt met den geest van de ouders der school gaande kinderen". De strekking van deze conclusies is 5verduidelijk. Men wil de vrije school ontslaan van de banden va i geldelijke armoede en gemeentelijke onderdrukking. En waar de noodige ijver tot het oprichten van scholen nog ontbreekt, wil men aan de ge meentebesturen de gelegenheid ver schaffen om in plaats van „neutrale" scholen, zulke scholen op te richten, dat de ouders in godsdienstigen zin er vrede meê kunnen nemen. In plaats van onderwijzers met socialistische neigingen en die zijn er thans, naar veler bewering, nog al eenige kunnen er dan leermeesters met gods dienstige neigingen aangesteld wor den. De opstellers betoogen, dat de te eischen controle op het besteden der Rijksgelden- zij kan grooten- deels dezelfde blijven als thans niet belemmerend is voor de vrijheid van opvoeding en onderwijs. De wetgever kan, wat de uitwendige inrichting betreft, de bijzondere school zoo voortreffelijk maken als hij wil. Hieraan behoeft niemand zich te ergeren, als de geest van het onderwijs maar vrij gelaten wordt voor de ouders. Bij de regeling van het bedrag der bijdrage zou ook rekening kun nen worden gehouden met de plaats der vestiging van de school, omdat de scholen, ook by gelijke inrichting, niet overal hetzelfde kosten. De re gelenby de vaststelling van het be drag in acht te nemen, en de voor waarden, aan de uitkeering der bij drage verbonden, konden evenals thans in de wet worden opgenomen. Het juiste bedrag, waarop de bij dragen moeten worden vastgesteld, zou öf in de wet zelve of telken jare bij Koninklijk Besluit kunnen worden bepaald. Yoor de vaststelling van die bijdra ge zou in aanmerking moeten komen Veï\^phuis Binnenrotte 48. Voor het publiek geopend, die dagen tot uitverkoop geregeld. Alleen Maandags en Dinsdag. A A Dez® Couramt verchijnt eiken Yrijdag. Ab®MH®Bi«üt«prijs per dri® maanden franco per post 50 Cent. Amerika bij Toorutbetaliag f 3,50 per jaar. Afzonderlijke Bum&rs 5 Cent. Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/2 maal. Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal. Dirnstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur. „Er zijn wel agrariërs, naar dat zijn geen landbouwers, mairprofesoren, ambtenaren en politici „Eene algemeene vergadering van landbouwers uit het .eheele land, in Mei 1.1. gehouden, iam met al gemeene stemmen het beginsel van geheel vrijen handel an. „Ten slotte zij hieraan totgevoegd, dat Denemarken den goudm standaard heeft, en dat men er nfet aan denkt te vragen om bimetalllsme, als de onmisbare voorwaarde im den land bouw van den ondergang te-redden. Denemarken heeft bewezen, dat noch protectie noch bimêtallisme noodig is, om de productieve krach ten van een volk tot ontwikkeling te doen komen." Het „Berlijnsche Dagblad'' voegt hierbij „Met door zich achter hare waien terug te trekken is de veeteelt in Dene marken in zoo'n bloeiendeii toestand gekomen. Slechts aan een uitstekend landbouwonderwijs, dat in zeventig over het geheele land Verspreide scholen gegeven wordt, heeft Dene marken deze ontwikkeling te danken. In die scholen, welke slechts weinig door den staat ondersteund worden leert de Deensche boer de nieuwe vindingen der landbouwtechniek ken nen en wordt zijn blik verruimd. Juist ook aan die scholen. heeft Denemarken het te danken, dat toen in 1884 de korenprijzen sterk be gonnen te dalen, de Deensche land bouwer in staat was zich onmidde- lijk op de veeteelt toe te leggen. Binnenrotte 48, 2c Lombardstraat 43. Schoenmagazijn. En gros Export. Hoogstraat 390. SCHOENMAGAZIJN. Raamstraat 54. SCHOENMAGAZIJN. Schiedamscliedijk 86 hoek Brandstecg. SCHOENMAGAZIJN. Oppert 146. Amsterdam. Daniels 8tainperstraat 66. SCHOENMAGAZJJN. Gouda Wljdstraat 173. SCHOENMAGAZIJN. Êllemeét (Schouwen.) SCHOENMAGAZIJN. ir'T"

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1895 | | pagina 1