Ff IEL ssa mm mm mmw ana m mm Vrijdag 14 December 1894. Negende Jaargang No. 476. -Antirevo liitionair ï'Dijji i) Orgaan GR00TE UITVERKOOP lonimi. UITVERKOCHT worden. IF HOC SIGNO VINCES 'JT.BOEKH OVEN. 1895. Let wel op 1,48, naast de ScloentaWet ALLEEN GEOPEND DES MAANDAGS en DINSDAGS 2.50. 1.45. 1.— 1.— 0.70 d. tyd. nbar. ii ii.iihh bku—^Mi Maakt en IC t 3J*. n n Kachels, Fornuizen Courant ^rschijnt eiken Vrijdag. toegtelle'n eM-> enz enz. Abonnementsprijs per driemaanden fra Steeds voorradig: Afzonderlijke nummers 5 Cent. met ijzeren en houten balken. Op keur ■we' 1 Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/j maal. Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur. Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever. In het nummer van dit blad, hetwelk in den morgen van 1 Januari a.s. ver schijnt, zullen evenals vorigen jare, NIEÜWJAARSWENSCHEN, gebracht aan FAMILIE, VRIENDEN en BEGUNSTIGERS, enz. enz., opge nomen worden, tegen de prijs van slechts S& cents indien de advertentie 5 of minder regels bedraagt, elke regel meer 5 Cents. T. BOEKHOVEN, Uitgever. Bndië. De jongste gebeurtenissen op Lombok hebben hier te lande een meer dan gewone, ja een zeer on gewone belangstelling gewekt voor de Indische zaken. Elk Nederlander, wien het hart op de rechte plaats zit, zal zich verheugd hebben bij 't vernemen der tijding, hoe het Ba- lineesch verraad op schitterende wijze door de inneming van Tjakra Negara is gewroken. En als hij nog een geesteskind i3 van de helden der zestiende en zeventiende eeuw, zal hij ook zeker de knieën gebogen hebben oui God den Heere te dan ken voor dezen onverdienden zegen. Maar hoe zal 't nu straks verder gaan We bedoelden niet in Indië, maar in Nederland Zal als daarginds langzamerhand alles weer het gewone aanzien ver krijgt ook hier de opgewekte belang stelling zachtkens aan insluimeren, tot tijd en wijle een nieuwe ramp weer de gemoederen opschrikt Zal de uitwerking van de Lom bokramp gelijk zijn aan die van den steen, met kracht in 't water ge slingerd en voor 't oogenblik een geweldige beroering teweeg brengend, die echter even spoedig bedaart, zoodat aldra de laatste rimpels zich- zelven gladstrijken We hopen van neen! Dat er voor de nagelatene be trekkingen van de gesneuvelden ge zorgd wordt uitstekend! eenge- denkteeken voor de gevallenen heeft, dunkt ons, den tijd nog maar dan Ons volk leeft veel te weinig met de Indische zaken mee. Vele omstandigheden hebben daartoe mee gewerkt of doen het nog. Bovenal wel de zonde, waaraan Nederland zich steeds heeft schuldig gemaakt, dat het n.l. Indie veel te veel be schouwd heeft als om een zeer platvoersche maar duidelijke uitdruk king te gebruiken als een uitste kende melkkoe. Millioenen zijn er uit Indië naar Nederland gestroomd en hebben meegeholpen om den spreekwoordelijken rijkdom der Hol landers bijeen te brengen. En helaas men hing bijna geheel aan stoffelijke winsten en vergat te veel om daarvoor den inlanders de geestelijke zegenin gen mede te deelen. Ja, wat nog erger is toen onze Gereformeerde Kerken in hun bloeitijd voelden, dat van Godswege hun in Indië een ar beidsveld was aangewezen, toen heb ben de machthebbers daarginds schier altoos bevestiging van hun macht, verzekering van hun winsten hooger geschat dan de kerstening van Indië. En hoe is het in deze eeuw Heeft onze eeuw niet zien opkomen, zien bloeien en gelukkig ook zien tranen de conservatieve Indische poli tiek De politiek van het batig slot Een politiek, waardoor de inlander stelselmatig werd uitgezogen en in zijn aardschen lusthof het nijpendst gebrek ondervond En nu weten we 't weldie weg is gelukkig verlaten en we duchten niet, dat men hem ooit weer zal in slaan. Wat Indie oplevert zal voor taan welj voor de Indiersgebruikt wor den. Maar de geest, die de theorie van het batig slot" uitvond, spookt nog rond door de hoofden van hen, die daarginds in hoogheid gezeten zijn. Trekken van den inlander wat er van te trekken valthoe kan dat niet op velerlei wijs, zonder voor de wet oneerlijk te zijn, tegenover een bevolking die nog kind in 't verstand is? Wij hier in Nederland, wij weten niet, wat daarginds voorvalt maar de mannen, die metschrillen schreeuw ons volk hebben wakker ge schrikt een Multatuli bijvoorbeeld (al zijn zijn beginselen goddeloos ge weest en al waren zijn kleuren te hel wie heeft ooit bewezen, dat de schilderij, door hem ons van Indie op gehangen, fantasie was?) wat hebben ze meer vermocht, dan voor een oogenblik nieuwsgierigheid op wekken, die zelfs niet tot belangstel ling oversloeg Hoe moest ons volk er niet van doordrongen zijn, dat Indie onder zijn voogdij is gesteld en dat het eenmaal van die voogdijschap aan den Ileere rekenschap heeft af te leggen En onze regeering hoe i3 het niet hare dure verplichting alle be letselen uit deu weg te ruimen, die het Evangelie in zijn loop kunnen belemmeren. Men versta ons wel, We wenschen niet, dat de regee- ling zelf ga evangeliseeren, door bijv. gouvernements-zendelingen uit te zenden. Om Zijn Kerk te verga deren gebruikt Christus niet de we reldlijke overheid. De Kerkon zelf moeten in den naam des Heeren mannen uitzenden naar de heidenwe reld. Maar onze Overheid, waar we nimmer afstand doen van den eer naam Christennatic, heeft vooral twee dingen te doen. Vooreerst moet zij zich nimmer schamen een Christelijke Overheid te zijn. Op neutraal standpunt mag ze zich niet plaatsen. Ze mag niet denken: Christendom, Mahomeda- nisme, Boedhisme enz. zijn alle pro ducten van den ingeschapen trek naar godsdienst, die in elk mensch aan wezig is. Pressie uitoefenen moet zij niet, maar toch moet zij in haar optreden tegenover den inlander ten duidelijkste den indruk geven dat het Christendom haar godsdienst is dat voor haar Christelijke religie de eenige ware is. Dit kan zij op al lerlei wijze. Dit kan blijken uit de stukken, die van haar uitgaan, uit de eerbiediging van Gods Wet, uit haar eeren van alles wat in verband staat met de uitbreiding van Gods Koninkrijk. Hierin steekt niets on rechtvaardig. Wie ter wereld zou het een Christelijke Overheid euvel kunnen duiden, als zij zich niet schaamt op de publieke markt den Christus den tol harer eerbied te be talen? De meest dweepzieke Maho- medaan, de meest verstokte Balier zou zoo iets niet anders dan natuur lijk vinden. En daarom i3 't niet politieke wijsheid maar schandelijke verzaking van het Christelijk be ginsel.geweest, toen opAfjeh door ons een Mahomedaansch bedehuis werd hersteld en op Java een locomotief met anti-Christelijk ceremonieel werd ge wijd. De inlanders, in plaats van ons deswege te eeren en dankbaar te zijn, verachten ons in hun hart. En ten tweede moet elke belemme ring van de zending worden ver wijderd. Gelukkig zijn we in dat opzicht vooruitgegaan. En het bewind van Keuchenius, en het voortdurend getuigen van onze mannen in de Ka mer heeft ons op den goeden weg ge bracht. Moge spoedig de tijd aan breken, dat ook de positie van den Christen-inlander op betere wijze werde geregeld. En daarbij hopen we ook van harte dat spoedig de ure geslagen zij, die de Indische Staatskerk ziet vallen. Wat d e heer Donner bij de beraadslaging over de Indische begrooting daarover gezegd heeft is ons uit het hart gegre pen. Al wat Protestantsch is, of zich met dien naam siert, Luthersch, Gereformeerd, Modern, Doopsgezind alles door den zwaren arm der overheid in een kerkgenootschap saamgeperst, waar van kansel op kansel u niets anders dan het naakst ongeloof en het meest troosteloos materialisme tegemoet klinkt is het niet een spotbeeld van wat de Kerk van Christus naar den Woorde Gods zou moeten zijn? Emigratie naar Transvaal. VAN Binnenrotte Ho. 48, naast de schoenfabriek. Alle OVERCOMPLETE VOORRAAD in onze Magazijnen zal daar tot een bwètenyettOOn Sage pry f Vaste Prijzen. Onnoodig af te dingen. Een dergelijke collectie zal men te Rotterdam nog nimmer gezien hebben. Komt dus zien en oordeelt. DF TOEGAÜG IS VRIJ. - CM ifiS. f 1.35 1.70 1.50 1.10 0.75 0.52 i»de. oet.laJ. 6 uur. '.30 «Hr ,30 uur |,30 uur 35 Deo 89 uur- uur H-g «11 Amerika by voor uitbetaling f 3,50 pe goed. Concurreerende priizen. UITGEVER ee SOMMElSBtIJH. LOMBOK. Yan den gouverneur-generaal van Nederl.- Indië is, onder dagtaokening van 7 Deo., bij het dep. van Koloniën ontvangen het navolgond telegram „Voornaamste Sagaaksohe hoofden door gene raal Vetter opgeroepen. Sommigen, waai onder Coeroe Bangkol, reeds gekomen de anderen in aantocht. „Datoe Pangeran (zoon van Anak Agoeng K'toet), die Goeroe Bangkol vergezelde, gaat op 9 dezer naar Batavia. „Eergisteren bezocht colonne Bangkol. Alles rustig." Aan het N. v. d. D. werd gisteren uit Batavia geseind Volgens het Bat. Nieuwsblad gaan ernstige geruchten dat „De Koningin Wilhelmina'' Maandag naar ICarang Asem (Bali) gezonden wordt. De troepen op Lombok keerden terug van een verkenning naar Kediri (Z. O. van Tjaka- ra) de Baliërs leverden daar de wapens uit. De vorst van Praja (Sassakg) bracht de Mohammedaansohe hoofdman met een kleinzoon van den ouden vorst te Ampenau aan. Deze prins wordt ook naar Batavia gezonden. De correspondent vau de N. R. C. te Batavia seint heden De troepen op Lombok keeren deze maand terug. Generaal Vetter stelde voor 2 bataljons, 2 batterijen en een sectie sappeurs op Lombok te doen blijven. Alles is nu rustig. Het volk verzoent zich en is boos op do Radja en zijne raadgevers. Zooals men weet, is Ds. Goddelroy, predikant in Transvaal, eenige maanden in Nederland geweest en vertrok den 8 December weder. Een correspondent van „de Telegraaf" heeft een onderhoud met dezen predi kant ge ad omtrent de emigratie naar Transva 1. Het intervieuw begon „Ze hebben daarginds maar liever dat wij Hollanders bier blijven, geloof ik.5* „Oh neen", was het antwoord, „de Zuid-Afrikaan- scbe Boer staat volstrekt niet vijandig tegenover de Hollandscbe emigranten. Toor "een Hollander is de toekomst niet ongunstiger dan voor eenige andere natio naliteit. Integendeel, de Hollander beeft veel voorzijn taal, in den regel den godsdienst dien hy belijdt en veelal ook een overeenkomst in karakter en denkwijze." „Is er dan in den laatsten tijd niet eenige reactie ont staan tegen de Hollanders als zoodanig „Alleen van een bepaalde categorie van menscban, namelijk van deEngelscbgezinde bladen, die uit efensoor^ van wanhoopsjaloezie alles aangrijpen om de overkomst van degelijke Hollanders tegen te houden. Yroeger nam men van de Hollanders als zoodanig geen notitiemen zag ze niet vaak. Doch tegenwoordig gaat het om de toekomst van (heel Zuid- Afrika. "Want ten slotte is ieder, die op de hoogte is van de toestanden daarginds er van overtuigd, dat de kracht van Zuid-Afrika, dus ook de bewegende kracht voor alle reformatie ligt in de Yrije Boeren Republiek," „Dus we zullen maar overkomen „Niet allemaal" merkte Ds. Goddefroy lachend op, „Het is niet ieder aangeraden te emigreeren. Zooals trou wens algemeen bekend is hebben degelijke en bekwame werklieden veel voor boven de rubriek heeren en beer tjes." Hier wachtte bij even om mij den tyd te laten my zelf in een dezer rubrieken in te deelen en vervolgde toen „En bovendien, voor ieder die zich'overplaatst geldt nog als vroeger, dat Japhet in Ghams tenten zich niet zoo aanstonds op zijn gemak gevoelt. lede remigrant beeft in den eersten tijd met ongedachte moeilijkheden te kam pen, terwijl hij de noodige wapenen inliet land zelf moet leeren vinden en gebruiken. „In bet algemeen staat bet vast, dat op den duur nie mand zich in dat land zal thuis gevoelen, die niet deelt ln de staatkundige zoowel als godsdienstige beginselen van het volk. „Er moest bier een kommi»»ie f evormd worden, die uit een nationaal-pbilantbropisch oogpunt optrad, zich in verbinding stelde met een commissie daarginds en de menscben zoodanig hielp, dat zij ginds niet aanstonds van alle middehn ontbloot zijn als zij eens niet slagen. Landverhuizing is geen voordeelige geldspeculatie. Men moet geven zonder de hoop terug te ontvangen. En- dan zou het later misschien kunnen blij ken dat hond erd voudig werd terug ontvangen. „Een bewijs" zei ds. Goddefroy, „dat de boeren prys stellen op degelijke Hollanders, is bet volgendeEr zijn daar plaatsen van 2 k 3000 morgen groot. En toen ik een boer vroeg of by geneigd zou zijn een gezin op te nemen, verklaarde hij zich volkomen bereid een boerengezin gratis een jaar lang een plaats af te staan en bij wilde hem nog wel helpen aan ossen en paarden bovendien. Mits natuurlijk zoo'n man niet de beginselen van staat en godsdienst gaat ondermijnen. „En het is geen zeldzaamheid, dat een boer aan een onderwijzer van zijn kinderen kost en inwoning geeft en bovendien zes pond, d. i. f 72,'s maands alleen om hem maar te houden. Een bewijs, dat zy den invloed van een eenigszins ontwikkeld man wel degelijk op prijs stellen en in geld waardeeren. Yele werklieden hadden ds. Goddefroy over emigratie gesproken. „En ik heb mij gelukkig geacht, zeihij, te kunnen antwoordendat, wanneer de kosten van de overkomst te vinden zijn, de toekomst voor den eerlijken en bekwamen Hollandschen werkman daar beter is dan hier. Doch men moet niet, zooals het spreekwoord zegt, hier bet brood laten staan om er ginds de kaas voor te halen, In elk geval doet de gehuwde werkman beter eerst alleen te gaan om zich te oriënteeren en zooveel over te verdienen dat zijn familie later op eigen kosten kan overkomen. Wanneer eenmaal een directe vaart van Holland naar Delagoabaai is tot stand gekomen, zullen de kosten der overkomst aanmerkelijk dalen. Er is plaats genoeg daarginds ook voor onderwijzers. Maar dan moeten die komen uiteen Christelijkesfeer en zij moeten ten geschenke worden gezonden. Men kan daarginds geen 50 pond oversturen om hen te laten overkomen." Ons gesprek over emigratie was hiermeefytelyk afge- Ioopen en daarmee is gegeven wat het opschrif t hierboven beloofde, f Doch eenmaal aan 't praten kwamen ook andere onderwerpen ter sprake en zoo vroeg ik ds. Goddefroy naar den indruk, dien hij van Holland meenam naar] Pretoria. En met genoegen neem ik het antwoord op. WMmm:

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1894 | | pagina 1