fiiii si m«3mk®ïi li
EöfïlEMl.
Vrijdag 22 November 1894.
Negende Jaargang No. 473.
A.ntirevolutionair
Orgaan
GROOTE UITVERKOOP
isiDim w m,
UITVERKOCHT worden.
wmm M
fé
IN HOC SIGNO VINCES
FEUILLETON.
NAAR HET LEVEN.
Let wel o11,48, naast de aoeifaMek. ALLEEN GEOPEND EES MAANDAGS en DINSDAGS
.Een
SOMMELSBBBJBi.
Alle stuSilien voor de lïedactle bestemd, Advertentiën eis verdere Administratie franco toe te «enden aan den Uitgever.
Biel redmiddel.
Bijna alle menschen en alle par
tijen zijn het hierover eens, dat do
tegenwoordige maatschappij in een
beklagenswaardigen toestand ver
keert, en dat er nieuwe krachten,
nieuwe werkingen noodig zijn orh
haar uit de heerschende ellende op
te beuren. Het geslacht der „satis-
faits," dat is, van de lieden, die
eenvoudig' vrede nemen met al het
bestaande, en liefst geen hand willen
uitsteken tot verbetering van het een
of ander, sterft allengs uit, en dit
moet ook wel, want de feiten zijn te
sterk sprekend. De dreigende bedel-
t ptochten en de vele berichten van op
roer en doodslag moeten zelf de meest
droomerige naturen bj oogenblikken
wel tot ontwaking brengen, en hen
mede angstig doen vragen hoe komen
wij toch die onrust te boven, wat moet
daarvoor gedaan worden?
Vroeg men dit nu tal van jaren
geleden aan de liberalen, dan gaven
zij ten antwoord: verdrijf de onkun
de, breng verlichting en beschaving
aan, richt scholen op, waar de kin-
kunnen ieeren, en het
deren meer
zal beter worden.
Het is echter overbekend, hoe het
opvolgen van dezen raadgeving op
bittere teleurstelling uitliep. Deken
nis, onder de eenvoudige standen
verspreid is misbruikt. In plaats van
die aan te wenden ten algemeenen
nutte, heeft ze velen verleid om met
zelfzuchtige vaak bedekt oneerlijke
middelen veel geld naar zich toe te
halen, en waar dit niet gelukte, heeft
ze denk slechts aan de dynamiet-
bommen de krachten der natuur
te hulp geroepen om anderen te ver
derven, en schrik en ontsteltenis
onder hem te verspreiden.
Neen de verstandskennis keert het
kwaad niet, hiervan wordt men da
gelijks meer door de feiten overtuigd.
Maar wat nu? Wel, zeggen de
sociaal-democraten, neem door een
betere staatsbemoeiing, door een
andere wetgeving, de armoede weg,
en het menschdom komt weer op
het rechte peil, de samenleving zal
weer genietbaar worden.
Deze lieden willen dus „den Staat"
laten optreden als redder van het
geheel. Ziedaar hun trek van over
eenkomst met de liberalen. Deze heb
ben het volk geleerd, dat „de Staat"
zijn opvoeder is, en dat „de Staat"
evenveel doen en laten kan als hij
wil. Zij hebben er - dus een soort
godheid van gemaakt, en derhalve
wachten zij van hem, als het eene
voorzieningsmiddel faalt, of ontoerei
kende is geworden, weer een ander
middel. Met de liberalen blijven zij
bij denzeltden afgod. Zij kennen den
waren God niet, die alleen machtig
is, alle leven met nieuwe krachten
te doordringen. De mensch moet hen
helpen, de kern der menschen, de
door die kern gevormde Staat.
Slechts moet het nu gebeuren met
een ander middel. Niet langer op
voeding door onderwijs, maar voeding
door brood wordt verlangd. Met
andere woorden, de burgers moeten
op stoffelijk gebied meer in de ruimte
gesteld worden, het geld moet gelij
ker worden verdeeld, en dan, zoo
voorspelt men, zal er een gelukkiger
tijdperk aanbreken.
In dit opzicht verschillen de so
ciaal-democraten van de liberalen.
Zj oordeelen nog veel oppervlakki
ger. Alleen met stoffelijke hulp willen
zij de wanstanden wegnemen. Maar
ook deze remedie zal te kort schieten,
ja zij moet falen, want zij miskent
het wezen van den wensch.
De antirevolutionairen echter wil
len de maatschappij helpen overeen
komstig den aard van 's menschen
wezen.
Daarom is het ook zoo dwaas, de
antirevolutionairen te beschuldigen,
dat zij hetzelfde nastreven als de soci
alisten. Slechts de onnadenkende kan
dit beweren.
De antirevolutinairen en de sociaal
democraten vormen veeleer de twee
uitersten. De eerstgenoemden willen
wel een betere wetgeving en uitwen
dige lotsverbetering van vele standen
in de maatschappij, maar zij willen dit
als vrucht van een degelijker volksop
voeding, en niet als hefbmm om het
menschdom te hervormen.
Deze uitersten raken dus elkaar
welmaar meer ook niet.
Zij verschillen onmetelijk ver in
de beschouwing van den wensch, van
de bronnen van zijn geluk, den aard
zijner behoeften en de wegen tot zijn
verbetering.
De liberale ^zeiden maak 's men
schen verstand vrij.
De socialisten zeggenstel zijn
lichaam in vrijheid.
Maar de antirevolutionairen zeg
gen breng vaste overtuigingen in zijn
ziel, grijp zijn geweten aan door de
wet en de kracht Gods, laat de Geest
van Christus de maatschappij door
dringen, en zij is gered.
Een betere wetgeving teromtuining
van het goede, of ter verkrijging van
een vrij veld voor de thans gedrukte
standen is daarbij óok noodig. Dit
wordt niet ontkend door de antirevo
lutionairen. Maar het veld zelf moet
door de natie bearbeid worden. Dit is
niet de taak der overheid. Wel kan
deze bij oogenblikken inspringen voor
het volk, en iets meer doen dan ge
woon, maar als zij het leven eigen
machtig gaat besturen, in plaats van
het te beschermen, dan vernietigt zij
het, want als een volk leeft, dan leeft
het zijn eigen leven
Wij kunnen en moeten derhalve wel
blijven aanhouden op een goede wet
geving, cp finalen kiesrechtsuit'orei-
ding, op een belastingherziening, en
arbeidswetten, die den geringen bur
ger in de gelegenheid brengen om een
leven te gaan leiden overeenkomstig
zijn aard en bestemming; waar bf hij
dit dan doen zal, hangt van zijn in
borst af en daarom blijft het vraagstuk
van den volksopvoeding in verband
met den godsdienst altijd de groote
quaestie, waarvan voor ons toekomstig
nationaal bestaan het meeste afhangt.
VAN
Binnenrotte Ho. 48 naast de schoenfabriek.
Alle O VERCOMPLETE VOORRAAD in onze Magazijnen zal daar tot een buitentjewoon lage pr(f
Vaste Prijzen. Onnoodig af te dingen.
Een dergelijke collectie zal men te Rotterdam nog nimmer gezien hebben. Komt dus zien en oordeelt,
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika by vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 C8nt.
UITGEVER:
T. BOEKHOVEN.
Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/2 maal.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en V3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur.
Gaarne voldoen wij aan het, desbetreffend ver
zoek, en biedon onze lezers hiorondor liet Re
quest aan H. M. de Koningin Weduwe Regen
tes van het Koninkrijk, door de voreeniging
van Nederlandsclie Patroons „Boaz" gezonden.
Aan Hare Majesteit
de Koningin Weduwe Ro-
gontes van het Koninkrijk
Geeft met den diepsten eerbied te konnon de
Vereentglng van Nederlandsclie Pa
troons „BOIZ", als rechtspersoon erkend
bij Koninklijk besluit van 2d September 1893,
Staatsblad no. 28;
dat in haro jaarvergadering in September 1893
te Rotterdam gehouden, de zeer noodlijdende
toestand van onzen landbouw met hoogen ernst
werd ter sprake gebracht;
dat tot nauwkeurig onderzoek van dien toe
stand in hare vermelde vergadering eene Com
missie werd benoemd, bestaande uit twintig
voorname landbouwers en doskundigen uit alle
oorden dos lauds, waaronder verscheidene, die
Uwe Majesteit in verschillende staatslichamen
hebben gediend of nog dienen
dat deze Commissie in de gehouden jaarver
gadering van 25 en 26 September j.l. hare ver
schillende rapporten hooft uitgebracht on onze
Vereoniging dientengevolge do vrijheid neemt
de hoofdzaken daarvan eerbiedigljjk onder de
goedgunstige aandacht van Uwe Majesteit te
breng m
dat de laatste jaren uit het buitenland, voor-
namonljk uit Amerika, zeer groote hoeveelhe
den van granen, huiden, vetten en wat met een
en ander in verband staat, geheel vrij van in
voerrechten, in Nederland worden ingevoerd, on
dat deze invoeren zoo zorgwekkenden omvang
verkrijgen, dat de prijzen der producten hior te
land de kosten van landhuur en productie slechts
zoo weinig te boven gaan, dat daaruit voorden
landbouw geen bestaan meer is tc vinden.
In het jaar 1876 kon de tarwe in ons land nog
13.— per ff. L. opbrengen, terwijl in Septem
ber dezes jaars die prijs raeds tot omstreeks
f 5.was gedaald, en do markt in Amerika
nog steeds dalende iszoodat welhaast vooral
voor de versoliillende granen de productiekosten
den daarvoor ie verkrijgen prijs zullen overtreffen;
dat van dien toestand de treurige gevolgen zijn:
lo. verarming dor landbouwers, die reeds nu
in grooten getale in roiMchillende provinciën en
vooral in Friesland hunne eigeno lioavan moeten
verkoopen, terwijl de pachters niet meer in staat
zijn den pachtprijs op te brengen
2o. omzetting van duizenden hectaren bouwland
in weiland, waardoor elke bunder in wei gebracht
land een schade aan de arbeiders veroorzaakt
van f 50.per jaar. Op deze wijze gaan door
het gebruiken van buitenlandsohe graansoorten
voor onze bevolking eenigo millioenen aan ar
beid verloren Dit gebrek aan werk is tevens
oorzaak dat gehoele scharen naar de groote ste
den worden gevoerd, waar zij de werkeloosheid
op onrustbarende wijze vermeerderen en ton prooi
worden aan het pauperisme, hetwelk reeds zoo
zorgwekkende afmetingen aanneemt;
3o. door de sterke vermeerdsring van weiland,
evenredige uitbreiding van den veeteelt en dug
daling dor prijzen vau Het vee en der produoteu
voor zuivelbereiding;
4o. belangrijke vermindering van koopkraoht
in het algemeen, niet alleen bij do landbouwer»
on arbeiders, maar ook bij do grondbezitters,
hetgeen dus kwijning tengevolge heeft in alle
takken van nering en bcdrijt
5o. de vermelde achteruitgang van de prijzen
der producten heeft mede tengevolge dat voor
2.) S lot.
Zoo heeft die man voortgeleefd tot op dezen
dag. Het waren aangename theoriën, en zij maakten
hem het leven gemakkelijk, zoolang hij bij die
vrouw in lndiö bleef. Maar nu komt de praiitijk,
en het is eenmaal een waarheid, niet zoo gemakke
lijk door een andero te vervangen, dat op het
oogonblik van het afsoheid het hart weekeq en teo-
derdor gestemd is dan anders. Wanneer een
menseh sterft, zoo zegt mon, dan gaat voor do
sohaidende z'el nog eenmaal het leven voorbij in
al zijn bijzondorheden, zijn vreugd en droefheid,
zjn kwade en goede oogenblikken. Ieder afsoheid
is een soort van starvan, het tijdperk, dat wij achter
ons laten is dood, een nieuw wordt er geboren. Wij
treden er in als in een onbekend jong leven, met
het oude hebben wij afgedaan.
Voelde de man dit alles terwijl hij hot afscheid
gadesloeg van die moeder en zijn kinderen Of hij
het wilde of niet, hij stelde zich de vraag hoe zijn
le\en g&waest zou zijn zonder haar. Hij was alleen
aangekon en, als een vreemdeling in een vreemd
land, hjj had afscheid genomen van alles wat hem
lief wa«. Niet zooals de oude evangeliepredikers
doden, omdat hij aan die onbeschaafde] heidenen
iots had te brengen, neen, eenvoudig om van de
rijken en meer beschaafden onderh m iets te halen.
Hij ging om zjjn fortuin te maken. Maar hoe ellen
dig was zijn leven in den eersten tijd geweestHij
kwam aan onbekend met de taal, de zeden van het
volk, de waarde der eenvoudigste benoodigdheden
Hij werd bedrogen en bestolen, slecht gevoed en
slQchtgekleedt,tij wistzich nietgoed te beveiligen
tegen do brandende hitte van het klimaat. Bijna
had hij het moeten opgeven tot dat hjj deze
vrouw, neen, deze huishoudster kreeg.
Toen is zijn leven als meteen tooverslag veran
derd. Zij was handig en knap, eene uitmuntende
huishoudster. Zij hield zijne kleederen in orde,
maakte zijn woning confortable en gezellig. Zij
had een goed humeur, zij was de gedienstighei 1
zelve. En als hij ziek was of ongesteld, hoeveel
middeltjes kende zij niet. Die inlandsohe vrouwen
zijn halve dokters, zoo verzekerde hij later meer
dan eens aan zijne Europeesche kennissen. Heel
wat knapper dan de Hollandsohe vrouwen, die
van niets verstand hebben. Zoo had hy met haar
geleefd, jaren lang. Waarlijk het is niet demora
liseerend voor zulk eene vrouw, verzekert hij, ie
dereen leeft en volgens hare begrippen is er geen
kwaad in. Toen er kindoren kwamen, hoe dier
baar was zijne woning hem geworden. Het waren
zijne kinderen, die hij zijn naam zou geven. Zij
waren flink gezond eti verstandig. Zij deden hem
denken aan zijn eigen broers en zusteis, eene
zelfs aan zjne moedor, wier naam z j' droeg. Neen,
hij zou ze niet in Indië achter laten, schoon
het volstrekt niet zoo sleolit zou zjjn, wanthoo-
velen deden het maar ze naar Holland
brengen en daar laten opgroeien. Meer en meer
raakten de kindoren op den voorgrond on de vrouw,
die toch hunne moedor, neen ik vergis mj die de
moeder was vimzijne kindaren, verdween daarach
ter. En toch het was vreemd, maar op dit oogenblik
van soheidon kon hj niet deuken aan iedor afzon
derlijk, hj zag zo steeds te zamen. Of had zj niet
voor hen gewolkt en gezorgd Had zj niet aan
hun bedje gewaakt als ze ziok waren Had z j ze
niet gekleed en gevoed en als de duisternis plotse
ling inviel en koelte bracht na de hitte des daags,
hadden dezachto oentoonigeliederen van haar volk
zo niet in slaap gezongen P Spraken zij niet hare
taal Droegen zij niet hare gelaatskleur Waren
dat niet hare oogen, hare trekken, de bewegingen
barer ledomaten, die hij in hen terugvond Maar
hij behoeft dit alles niet te vragen. Zie hoe zj
schreien, zooals slechts een kind het doen kan, dien
men van zijn moeder afsohourt. En do vrouw, zj'
wil ze niet laten gaan. Zij klemt ze aan haar hait,
zj schreowt, zj roept om hulp. Het zweet breekt
den man uit, hj zal forsche maatregelen moeten
nemen. Er is geen tjd te verliezen, de boot moet
weg. En hij zegent hot in zjjn hart, dat zulk eon
aanval van heftige smart niet lang kan z jn en door
een soort van dofhoid wordt opgevolgd, die al
duurt ze kort, hem toch dan jd laat, de kinderen
weg te brengen. De boot roeit hem naar het schip
en het allereerste doel van hun Europeesche
opvoeding hebben zj achter den rug.
De man had zelf een paar dagen noodig om
vau de aandoeningen, of zooals hj het zelf
noemt van de drukte van da tafscheid te bekomen.
Ook was het lastig, dat de kinderen voortdurend
om hunne moeder riepen. Hj had daarop gerokeud,
en allerlei nieuw speelgoed meegenomen waarvan
zj niet wiston. Dat gaf hj zo, benevens ruimte van
lekkers en toen waren zj spoedig getioost. Zoo
zju kinderen. Ook die vrouwen moet men zich
vooral niet te sentimenteel voorstellen, zoo rede
neerde hj. Voor geld doen ze heel wat, eigenljk is
het een inhalig geslacht. (Wj Hollanders zjn dat
niet) Zj troosten zich bovendien spoedig. Zj
vinden spoedig een andere man, en krjgen andero
kinderen. Dat is volstrekt niet demoraliseerend
voor haar maar zeer geoorloofd, volgens haro
begrippen.
Neen het is niet demoraliseerend voor haar
voortdurend te moeten scheiden van het liefste wat
zj heeft, het bittorste leed to ondervinden als een
zeer natuurljko zaak. Nietdomoraliseorcnd, voor
durend beschouwd te worden ah de mindere, niet
slechts van haar man, maar ook van hare kinderen.
Niet demoraliseerend, om nooit iots beters te Iee
ren, maar steeds bohaudeld te wordon alsof zjj
beter wist. Niet demaralisearend telkens de huis
houdster te worden van een andere man en men
behoeft niet te denken, dat het gehalte van die
mannen er beter op wordt. Somtjds zien wj dan
ook, dat die vrouwen er anders over donken. Mon
hoort dan van plotselinge sterfgevallen, of van een
langzamen dood aan een onbekende ziekte, vaneen
ljden dat aan vergiftiging doetdonkon. Doorgaans
staat dit dan in verband met eon voorgonoma i
vertrek naar Holland of met do komst van eor.e
vronw die, naar men haar meldt, degouvornant i
der kinderen is, maar van wie zj verondorstolt dat
zij nog wel iets anders worden zal. oo spreekt z j
dan zelf het laatste woord uit van hot stelsel d t
haar niet demoraliseert.
Men klaagt or over dat het Christendom zn
weinig invloed heoft tegenover het Mahoinedan' -
me. Is dat wel zulk een groot wonder? Moeten z j
het Christendom niet allereerst beoordeolen naai
de Christenen die zj kennen. En wat dan fi
denken van den godsdienst van menschen,die h.i ir
niets leeron, maar alles van hen eisehen, en die li i
voortdurend behandelt zooals z j zelf in geen enk 1
opzicht zoudon wenschen behandeld te worden
M. P.
Bode de Ileldr. gest.)
DE TOEGANG IS VS1IJ.
-
-v - - -
- -
