fïïafl 21DllMSMJl!)i®li!S 1S3 MËTO»3I MM1. Vrijdag 13 April 1894. Negende Jaargang No. 441. Orgaan IN HOC SIGNO VINCES DE VERSTOOTENEN VAN DAM, tintin llf T BOEKHOVEN SOMMELSntJMi FEUILLETON. Jodenvervolging in Rusland, uitgever: Alle stukken voor de Redactie bestemd. Advertenties! en verdere Adniinislratie franco toe te zenden aan den Uitgever. JE en uiterste. Eerst moeten de dingen „tot hun contequentie komen," ander» gaan de oogen niet open voor de groote gevaren, die door enkele scherpziende profetisch begaafde mannen wèl lang Rrooruit aankondigen, maar zondor gehoord te worden. Toen er gewaarschuwd werd voor het „neutrale onderwijs," als uit zijn aard Gode vijandig en tegen Christus en het welzijn der maat- - schappij gekeerd, spraken de wijzen 4 dezer eeuw dat heftig tegen, en gingen hun gang met het stelselmatig libe- raliseeren van onze natie. Maar nu Jverscheidene onderwijzers hun soci- lalistische neigingen aan den dag fgaan leggen, worden de toeziende r ambtenaren bevreesd voor de gevol gen. Inzondeiheid natuurlijk de Bur- gemee8ters, want deze moeten over de leerlingen der lagere scholen straks hun gezag uitoefenen, en als 't kwaad wil, hun politiemacht tegen hen laten inrukken. In het groote Genootschap, ge naamd „de Hei vormde Kerk" merken wij een soortgelijk verschijnsel op. Wat is er geprotesteerd in dat Genoot schap tegen het invoeren van de leer- en vraagvrijheid (de kerkelijke „neutraliteit zoo "ge wilt)Maar die 't mocht niets baten. En zy, Belial naast Christus niet langer wilden laten samenwonen op voet van gelijk recht, werden er uitge dreven. De leervrijheid moest en zou gehandhaafd blijven. Maar thans, nu men niet slechts, zo< als enkele jaren geleden te St. Anna Parochie, het kerkgebouw af staat voor een socialistische lezing, waar zelfs een predikant in dat Ge nootschap openlijk zijn socialistische denkbeelden verkondigt, en het pri vaat-bezit bestrijdt, nu gaat men iets van den verwarden toestand beseffen, en gaf ook de Synode in het vorige jaar een teeken van bezorgdheid door nota bene in eene motie haar ongenoegen over zulk een optreden af te keuren. De aldus van ter zijde berispte „leeraar", Ds. Bax van Zaandam, gevoelt .zich echter door die motie zco weinig verzwakt of uit het veld geslagen, dat hij nu onlangs in cene brochure zijn goed recht, om te handelen gelijk hij deed, heeft ver dedigd. De maatschappij beweegt zich nu eenmaal, zegt hij, in de richting naar een economische omkeering, hetzij deze geleidelijk of gewelddadig zalmplaats hebben, en hij meent zelfs een zeer goed werk te doen met een geleidelijke omkeering te helpen voorbereiden, (want onvermijdelijk komt ze toch. Het gemeenschappe lijk bezit in de plaats te stellen van den particulieren eigendom noemt hij een schoon christelijk ideaal. Nu schrijft art. 11 van het Algemeen kerkelijk Reglement wel voor, dat hij liefde voor koning en Vaderland moet aankweeken in zijn ambtelijke bediening, maar met het grootste gemak verweert hij zich tegen deze bedenking, want vergeleken met de algemeene belangen die hij heeft te dienen, schijnt *hein de aankweeking van bedoelde liefde veel te bijkom stig en te onbeduidend om er nog rekening mede te houden, en wat onderscheidt hem, zoo vraagt hij, van zooveel andere predikanten in :t Herv. Genootschap, die ook een zeker gedeelte van de oude leer 5f laten liggen öf bestrijden. Wat geest en hoofdzaak van die 1< er is, heeft immers ieder voor ziehzc^ uit te maken Ziedaar nu de macht der conse quentie, die naar den afgrond voert. Dat komt er van als m<n de vaste beginselen loswikkelt. Want wie zal bewijzen, dat Ds. Bax in de TIerv. Kerk ongelijk heeft Zijn redeneering is zoo logisch mogelijk. Slechts is het uitgangspuntdat zijn berispers met hem kozen, doodelijk verkeerd. Mjandrerhuizhiy De drukkende maatschappelijke toestanden zijn oorzaak, dat ook in ons land het emigratievraagstuk al lengs meer aan de orde komt. Maar dan blijft het voor velen, die willen en kunnen uitwijken, soms lang de quaestie: ivaar zullen wij heen trekken Denzulken is het Kamerlid, de heer Pyttersen tegemoet gekomen, door in de Vragen des Tijds onze natie aan haar West-Indisch bezit te herinneren. Hij wijst op de belang rijkheid van dit bezit. Suriname alleen is 120,000 g. K.M. groot, d. i. bijna viermaal zoo groot als geheel Nederland. liet bevat de kostbaarste planten en delfstoffen, tot zelfs veel goud daaronder begrepen. En de eilandjes, die wij in de Oaraïbieche zee „onder den wind," bezitten, zijn zoo rijk dat een Engelsch concescio- naris, genaamd John Goddon, uit Klein-Curaqao niet minder dan ze ven millioen aan phosphaat wist te halen, waarvoor hij nog geen ton, dus geen zeventigste gedeelte aan het gouvernement betaalde. Deze Engelschman was dus ons gouverne ment. al weer te slim af. De heer Pyttersen verlangt dan ook, dat ons gouvernement zijn plicht verzuim zal trachten in te halen dat het maatregelen zal beramen om in Suriname en op de eilanden „onder den wind" den mineralen rijkdom te loeren kennen en te ont ginnen. Ook wil hij, dat de particulieren voor dit doel meer ondernemings geest zullen toonen dat jongelieden met aanleg en positie daar eene carrière zullen zoeken. Natuurlijk komen hierbij nog ver- schillende andere dingen ter sprake als de bestuursinrichting van Surina me, het klimaat van de West enz. Doch het slot van de redeneering is, dat Nederland in zijn bezittingen aan gene zijde van den Oceaan be ter aan het werk moet trekken dat het zijn emigratie-plannen met zijn koloniale verplichtingen behoort te vereenigen. Moge deze wenk niet vruchteloos gegeven zijn. O, het is zulk een duidelijk teeken van verval van le venskracht, als iemand klaagt over armoede, terwijl God n< g groote schatten onder zijn bereik heeft ge steld. Dit nu geldt ook voor een volk. Zal dus onze natie weer op waken uit haar ingezonken toestand, dan moet dit ook weer gaan blijken uit zijn koloniaal beheer en uit zijn landverhuizingsplannen. VOLKEREN DER AARDE* rf*>ïirwr©£raxr prtpQunv gZandstraat 45 »otterdam^CC/#f N. B. Wederverkoopers genieten rab Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag. 1 Abonnementsprijs per driemaanden franco per post 50 Cent. Amerika bijioernitbetaling f 3,50 per jaar. Afzonderlijke n*mmers5 Cent. Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/2 maal. Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal. Dieustaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur. 40.) OF DE HOOFDSTUK XI. EEN YREESELIJKE PAASCH- NACHT. Benjamin bedacht zich niet lang, maar besloot dadelijk toe te stemmen, indien de heer Aleiandrowitsch, aan wien hij zooveel verschuldigd was, er zijne goed keuring aan hechtte. En deze, zoowel als zijn oom Mirandi, keurde het plan goed; terwijl zijne moeder zich trooste met de ge dachte, dat de scheiding ditmaal van kor ten duur zou wezen, daar Benjamin haar binnen eenige maanden zou komen afha len, om dan voorgoed bij hem te blijven. Doch kort na zijn vertrek werd zij ziek, en toen hij vier maanden later de be geerte niet langer weerstaan kon, om haar te gaan zien, kwam bij maar juist bijtijds om haar laatste woorden op te vangen. „Benjamin," sprak zij zacht, terwijl een glimlach baar gelaat verhelderde, toen zij hem gewaar werd, „ik zal uw vader wederzienSchrijf bem dit Daarna had zij bem een oogen blik angstig aangestaard en met nauw hoorbare stem gezegd"„Benjamin luister O, verwerp niet langer Jezus Haar hoofd was op de borst gezonken, terwgl zij nog iets murmelde, dat bij niet kon verstaan, en daarop sloten haar De titel luidt: „Verdediging en terecht wijzing ten opzichte eener Synodale Motie." oogen zich voor altijd op aarde. Hoe verpletterd had hij daar gestaan "Was het niet geweest, alsof een zware nevel opeens al zijne schoone vooruit zichten en plannen voor de toekomst aan zijn oog had onttrokken, zoodat hij niets meer zien kon dan scheiding en Bmart, teleurstelling en verdriet P Langzamer hand echter was de nevel weer opge trokken opnieuw? hadden hoop en blij de verwachting zijn hart ingenomen, en meer dan ooit trad de gestalte van Olga hem voor den geest. Hij had be hoefte aan liefde en huiselijk geluk, en kon niet nalaten zich weder luchtka- steelen te gaan bouwen. Toch was er meer dan ooit reden om bezorgd te we zen voor de toekomst. De wet van 1882 werd niet alleen met steeds toenemende gestrengheid overal toegepast, maarzoo- zeer naar willekeur uitgelegd, terwijl er bovendien nog telkens nieuwe bepalingen ter verscherping aan toegevoegd werden, dat velen onder het bereik er van vie len, die gemeend hadden volkomen ge rust te kunnen wezen. En in den laatsten tijd hadden vele Israëlieten zelfs bevel gekregen het land te verlaten, waaronder zeer gegoede ingezetenen van Moskou en andere steden buiten het Jo- dengebied; sommigen omdat zij geen ge boren Russen wnren, anderen, omdat zij bun recht om daar te wonen niet ge- De bepaling bestond onderandere, dat Joodsche handwerkslieden, buiten het Jodenge- bied, slechts de voortbrengselen van eigen handenarbeid mochten verkoopen, zelfs wanneer zij tot een koopmansgilde behoorden. Op grond hiervan nu, eerden alle horlogemakers verdreven, omdat zij de afzonderlijko deelen, waaruit de uurwerken samengesteld werden, uit Zwitserland lieten komen. noegzaam dat wil zeggen, niet naav genoégen der overheid, die zich van hen wenscbte te ontdoen bewijzen kon den; en weer anderen, zonder dat er eenige reden voor opgegeven werd. Slechts twee maanden werd aan deze bannelingen toegestaan om hunne zaken te regelen, terwijl vroeger zes maanden daarvoor vastgesteld waren; de meesten van ben werden dus geheel of gedeelte lijk van hunne bezittingen beroofddie zij nu tot eiken prijs moesten afstaan, en het tijdsverloop te kort was om de gelden, die zij van kooplieden uit ver schillende deelen des lands te vorderen hadden, behoorlijk te innen, van welke omstandigheid menigeen gebruik maak te om betaling te weigeren, wetende, dat de scbuldeischer machteloos was. Ook werd er hier en daar gefluisterd, dat binnenkort alle Joden, uit Moskou althans, verdreven zouden worden, doch dit kwam den meesten al te ongeloofe- lijk voor. 't Was ook nooit erg genoeg, meende menalles werd overdreven en zeker was het een praatje, uitgestrooid door iemand, die er genoegen in vond hen nog meer vrees aan te jagen. Hoe het zij, Benjamin geloofde er niets van, en vol ijver legde hij zich toe op uit breiding der zaak, waarvoor hij ook het kapitaaltje, door het overlijden zijner moe der in zijn bezit gekomen beschikbaar stelde. Wel zou bij dit gaarne aan den heer Alexandrowitseh ter hand hebben gesteld, ter vergoeding van hetgeen deze aan zijne opleiding ten koste had gelegd, doch bij de minste zinspeling hierop, had hij hem uitdrukkelijk doen verstaan, dat bij al leen uit vriendschap voor zijn vader zoo gehandeld had, en hij het volstrekt niet als gunstbetoon ten zjjnen opzichte be schouwde, waarom Benjamin er niet verder op durfde aandringen. Zoo stonden de zaken, toen hij op dien avond voor het Paaschfeest den brief zijns vaders ontving, waarin bem de blij de tijding van diens terugkeer werd medegedeeld. Opeens stonden de laatste woorden zijner moeder hem weer leven dig voor den geest, en onweerstaanbaar gevoelde hij zich gedrongen het Nieuw Testamentje nog eens ter hand te nemen, waarin dien naam, door haar met ster- vei de lippen uitgesproken, te vinden was. Het boekje viel open bij het 27ste hoofd stuk van Mattheüs, in het lezen waar van hij verdiept wast toen het hoefge trappel in dc stille straat hem deed op schrikken. Een oogenblik later werd er hevig op de deur gebonsd, en toen Ben jamin het raam opende om te viagen, wat men verlangde, werd hem, in naam der wet, gelast terstond open te doen. In groote ontsteltenis snelde hij naar de slaapkamer van zijn neef, die zich reeds lang te bed begeven had. "Wij moeten den lezer nog mededeelen, dat bij voorloopig was gaan inwonen bij den oudsten zoon van zijn oom Mirandi, die, gelijk reeds vroeger gemeld werd, de zaak zijns grootvaders had overge nomen, en in diens huis woonde. Ook bevond zich daar sedert eenige tijd me- viouw Waiscovitz, zijn grootmoeder. Na de verdrijving der familie Mirandi uit Smolensko, was zij gaan inwonen bij haar schoonzoon in Odessa, in naam als huishoudster, anders zou haar vei blijf daar niet geoorloofd zijn geweest. Drie jaar had zij daar vertoef toen zij ver Opmerkelijk ie het dut hij de jongste dyna- miotontploffing to Parijs slechts één man govaav lijk getroffen is cn wel een verdediger van het anarchisme. De bom was neergelegd in een vonstor, uitko mende in de ruo de Cc ndé, waar het des avonds tamelijk donker en niet druk is. Do uitwerking van de ontploffing wi s zoo geweldig, dot do ve sterhank van gehouwen steen raidden op de straat werd geworpen, en in oen omtrek van vijftig meters alle vensterruiten verbrijzeld wer den. In het restaurant werd alles overhoop geworpen; de gioote spiegelruit achter do kas werd aan scherven geslagen zonder dat de kas si rstor een enkele schram bekwamin een naburig wijnhuis werden de bezoekers van hun stoel gelicht. Het aantal slachtoffers was gelukkig minder dan men eerst vreesde; hot bleek dat slechts zes p ersonen getroffen waren, maar niet govaarlijk. Een kellnor, die juist met een schotel in do nam, dat Jurg, de nieuwe eigenaar der fabriek, waarop haar kapitaaltje gvees- tigd was, weigerde hare rechten te er kennen, op grond daarvan, dat de hy potheek gesloten was op den 4den Mei 1882 dus ééu dag na de uitvaardiging der Meiwetten. Hij daagde haar uit hem een proces aan te doen, wel wetende, dat zij hiertoe niet zou durven overgaan, en er ook voor haar, tegenover den Jo den vijandig gezinde rechtspersonen, geen kans bestond er bij te winnen, maar veeleer gevaar voor boete bovendien, wegtns overtreding der wet. Zoo was zij dan opeens geheel afhankelijk geworden van hare familiebetrekkingen, waarom zij er te eerder toe besloten had, gehoor te geven aen het dringend verzoek van haar kleinzoon Benoni in Moskou, om het bestuur zijner huishouding op zich te nemen, opdat zijn echtgenoote zich meer aan de opvoeding der kinderen zou kun nen wijden. Daar was hare hulp noodig, en dit denkbeeld trok haar aan; ook verlangde zij zeer haar Benjamin, liet evenbeeld zijns vaders, weer te zien. Zjj was dus teruggekeerd in het huis, dat zij sedert acht jaar niet betreden, eu waarin zij zoovele gelukkige jaren door gebracht had. Veertig jarr had zij daar gewoond, eD het v as of elk plekje, nieuwe herinneringen van vreugde of smart hij haar deed ontwaken; doch weinig tijd tot overdenking werd haar gelaten, want Benoni's jeugdige vrouw had den gm- schen dag stof tot praten, en de kindo ren, vijf in getal, waarvan het oudste pas vier en 't jongste eenige maanden oud was, lieten haar van 's morgens tot 's avond geen oogenblik rust. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1894 | | pagina 1