mm ii iiü mm
Yrijdag 30 Maart 1894.
Negende Jaargang No. 439.
Orgaan
Antirevo lu tionair
IN HOC SIGNO VINCES
t
TBOEKHOVEN
SOJtt.Ai ELS Si 1JMi.
FEUILLETON.
Jodenvervolging in Rusland,
Dynamietgruwelen.
DE VERST00TENEN
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitg-ever.
De verkiezingen.
De op 10 April e.k. te houden
verkiezingen zijn voor het partij
gevoel (dit woord in een goeden zin
genomen) verre van aangenaam,
want het gewone partij-verband zal
ditmaal bijna niet gelden. Immers,
bij deze oproeping hebben de kiezers
allereerst en schier uitsluitend te
vragenhoe denken de candidaten
over Minister Tak's kieswet? zijn
zij voor finale uitbreiding van het
kiesrecht nu reeds, en dus zonder
beperking door den census, door de
grootte der woning of door de schrijf
proef En hieromtrent kunnen de
kiezers elkaar niet binden, maar moet
ieder naar zijn overtuiging stemmen
op den man, van wien hij weet,
dat hij dezelfde overtuiging heeft, ook
al rust deze bij den candidaat op
een anderen grond dan bij den kie
zer. Slechts in die districten, waar
men zeker is, dat men de overwin
ning kan behalen met een candidaat,
die behalve in zake het kiesrecht
ook in de algemeene politiek onze
geestverwant mag heeten, is het ge
raden om op een man van onze eigen
partij te stemmenin de andere
districten zal het 't verstandigst zijn
terstond op den (in de algemeene
politiek) anders gezinden candidaat
over te gaan, als hij op het stuk
van de kieswet maar onze gevoelens
voorstaat.
Van lang niet alle thans afgetreden
Kamerleden is met juistheid bekend,
hoe zij over Minister Tak's ontwerp
denken. Sommige zullen zich dus
nader moeten verklaren. Er zijn er
verscheidene, die meenen, dat Tak's
opvatting van art. 80 der Grondwet
onjuist is. Deze kunnen ditmaal niet
gekozen worden door hen, die met
ons van oordeel zijn, dat 's Ministers
ontwerp volstrekt niet buiten de per
ken der Grondwet treedt. De Grond
wet toch eischt alleen kenteekenen
van geschiktheid en maatschappelij-
ken welstand." Nu, deze uitdrukkin
gen zijn zoo rekbaar mogelijk. Want
wie kan zeggen waar de geschikt
heid en de welstand ophouden Als
er slechts ééne laag burgers wordt
uitgesloten, kan men, als men er
maar toe genegen is, alle andere lagen
in den kiezerskring opnemen. Maar
op die genegenheid komt het dan
ook aan
Slechts een korte tijd van beraad
rest ons. Overwege dus ieder spoedig
wat hem te doen staat.
Reeds Vrijdag 30 April komt te
Utrecht de Deputaten-vergadering
bijeen. Wij raden den voorzitters en
den meer werkenden leden onzer
kies ver eenigingen zeer aan om die
vergadering bij te wonen. Wellicht
zal men daar een formule stellen,
waaraan alle candidaten kunnen wor
den getoetst.
Overigens vatte men de zaak nuch
ter en eenvoudig, waar en waardig
op. Het gaat ditmaal niet om de
knapste en ervarenste en meest sym
pathieke figuren naar de Kamer te
zenden;! maar om dezulken af te
ft
vaardigen, die beslist onze kiesrecht
overtuiging voorstaan. Als eenmaal
de kieswet gewijzigd is, moet er toch
weer een andere Kamer op den grond
slag van het nieuwe kiesrecht gekozen
worden, en eerst dan komt weer de
algemeene keur te pas. Ditmaal heb
ben de kiezers hoofdzakelijk over
's lands toestand en in verband daar
mede over hot al of niet noodzake
lijke van finale kiesrecht-uitbreiding
te beslissen. Dit werk ga rustig toe.
Men valle een ander niet om zijn
inzicht lastig, maar ieder zoeke zelf
naar eene vaste meening.
Een tiental jaren geleden hoorde
men telkens van aanslagen op het
leven van gekroonde hoofden. In
schier alle landen van Europa sloop
die booze toeleg rond. Doch de po
gingen werden tijdelijk gestaakt.
Thans echter komt dat helsche
werk weer in anderen vorm op,
en hebben de anarchisten het niet
meer alleen op de gekroonde hoof
den, maar op geheel de kapitalisti
sche maatschappij voorzien. Waar
dat heen moet, is Gods alleen bekend,
en er valt zoo goed als niets tegen
te doen. Wie toch zal voorkomen,
dat de menschen in den vorm van
doosjes of mandjes ontplof bare stoffen
bij zich dragen, die straks als moord
werktuigen dienst kunnen doèn. Ook
de terechtstelling der moordenaars
schijnt geen vat meer te hebben
op het gevoel van sommige andere
belhamels, en meer en meer schijnen
de anarchisten over heel de wereld
hun verbindingen te zoeken. Nau
welijks was het hoofd van Vaillant
(den bomwerper in den Franschen
Senaat) gevallen, of een andere boos
wicht wierp een bom in een der
koffiehuizen, met het treurig gevolg,
dat verscheidene personen ernstig
gewond weiden En tegelijkertijd
werden de rijken te New-York door
biljetten aan hun woningen met
den dood bedreigd.
Onmenschelijk," monsterachtig'
noemde men in vroegere dagen zulke
bedrijvenmaar zie, als nu in een
kort tijdsbestek vele menschen toonen
van diezelfde kwade gezindheid te
zijnals zij zich in verschillende
w^relddeelen openbaren, moet het
dan nog „onmenschelijk" heeten?
Of zou hier ook te pas komen
de beschrijving, die Gods eeuwig,
onfeilbaar Woord van de natuurlijke
menschen geeft (Rom. 3: 14—16):
„Welker mond is vol van vervloe
king en bitterheidhunne voeten
zijn snel om bloed te vergieten
vernieling en ellendigheid is in hunne
wegen."
Och, weet ge wat het geval is?
God de Heere heeft langen t tijd die
boosheid opgebonden en getemperd,
en Hij alleen is machtig om het
ook thans weer te doen. Hij kan
Zijn schrik in de gewetens laten
terugkeeren. Maar anders, als God
niet genadiglijk tusschenbeide komt,
dan gaat het beschavingsvernis meer
en meer van bet volk af, en wordt
de ongerechtigheid in volgroeiden
toestand openbaar. De aanleiding
moge gelegen zijn in de voor menigeen
zoo kommervolle maatschappelijke
toestanden, de wortel van de heer-
schende boosheid zit in het hart der
stervelingen, en wie anders dan
God alleen zal daar de teugels slaan.
Och, of men-dit bekende, enden
Heere aanliep als een waterstroom
om Zijn ontfermingen af te smeeken.
Met eenig ander middel zal 't
nooit gaan. De maatschappij heeft
zich als het ware vastgewerkt. De
moderne hervormers gaven wel vcor,
dat de verstandsontwikkeling allen
gelukkig zou maken, doch de uit
komst is, dat geen enkele stand vrede
of rust kent. Men beloofde „gelijk
heid" en op het einde der 19e eeuw
is het contrast tusschen rijken en
armen zoo schril en zoo nijpend
geworden, dat de wrevel en nijd
als bij den dag toenemen, en men
niet langer in twijfel trekt öf er
straks ook nog feller uitbarstingen
van woede en vernielzucht zullen
gezien worden, maar alleen vraagt,
hoe lang ze nog zullen weg blijven.
Mocht God nog een kracht tot
bezinning en tot beraming van duur
zame (d. w. z. andere dan politie-)
middelen onder het menschdom ne-
derzenden, opdat eenerzijds de in
richting der maatschappij verbeterd
werd, en er anderzijds weer plaats
kwam voor de werking van zedelijke
invloeden.
Wordt vervolgd.)
Deze Courant verschijnt eiken Yrijdag.
Abonnementsprijs per driemaanden franco per post 50 Cent.
Amerika bijvooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER:
Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/2 maal.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur.
38.) OF DE
HOOFDSTUK XI.
EEN VREESELIJKE PAASCH-
NACHT.
De Meimaand van het jaar 1891 was
aangebroken de winter was bovenmate
streng geweest en had nog den aftocht
niet geblazeneen dikke laag sneeuw be
dekte de straten van Moskou, en het
vroor, dat het kraakte. Hoe fel echter
de kou ook wezen mocht, ditmaal was
zij niet in staat de menschen af te
schrikken en in huis te doen blijven,
want het was de vooravond van het
Paaschfeest, en dan spoedt iedereen in
de groote Tsarenstad zich naar de
kerk, om daar getuige te zijn van de
plechtige inzegening der Paaschkoeken,
en geduldig te wachten op de aankondi
ging van den priester: „Hij is opge
staan."
Een ontzaglijke menschenmassa had
zich al spoedig verzameld in de groo
te kathedraal van het Kremlin, en nog
voordurend stroomde de menigte toe,
zoodat er wel evenveel menschen bui
ten de kerk stonden als er binnen wa
len allen in eerbiedige houding met een
Landende kaars in de hand, waardoor
huizen in den omtrek spookachtig
verlicht werden. Alle standen waren
vertegenwoordigd; jonge dames, dicht
in haar warme mantels gehuld, naast
oude vrouwen, huiverend van koude
door gebrek aan voldoende kleeding
eerwaardige pelgrims, met golvend wit
haar en ondeugende straatjongens, die
al hun best deden om de guitige ge
zichten in een ernstige plooi te zetten
welgedane kooplieden, wien het blijk
baar moeite kostte zoolang stil te
staan, en geduldige boeren met lange
baarden in deemoedige afwachting van
de dingen, die komen zouden.
Wij zien daar ook Jurg, de gewezen
boekhouder van den heer Strelitz; de
laatste had twee jaar tevoren, beschul
digd van medewerking met de nihilis
ten, Moskou in overhaasting moeten
veriaten, van welke omstandigheid Jurg
gebruik gemaakt had, om tegen spot
prijs eigenaar der fabriek te worden.
In zijne nabijheid staat Rolf, zijn
waardige vriend, die voor zaken in
Moskou en bij hem gelogeerd is. Ook
dezen was het gelukt zich ten koste
van anderen te verrijken. Na zijn ver
trek uit Archangel was hij in kennis
gekomen met een Joodsch graanhan
delaar, in wiens vertrouwen hij zich
wist in te dringen, en die gevestigd
was even buiten Wilna. In zijn angst
om van daar verdreven te worden,
toen hij vernam, hoe willekeurig de
Meiwetten menigmaal uitgelegd en toe
gepast werden, en in aanmerking ne
mende, dat hij daar was komen wonen
slechts eenige dagen voor de uitvaar di-
ging er van, besloot hij eindelijk de
zaak op naam van Rolf te laten zet
ten, waarvoor deze een onderkandsche
verklaring teekende, dat de ander wet
tige eigenaar was. Natuurlijk genoot
Rolf hierdoor voordeelen, waarmee hij
zich eenigen tijd tevreden scheen te
stellen. Doch langzamerhand begon hij
te handelen, als ware hij niet eigenaar
in naam, maar inderdaad, en hij ein
digde met zich in 't volle bezit te stel
len van huis en goederen, terwjjl de
Israëliet niet in staat was zich recht
te verschaffen. Zonder bestaan en van
zijne bezitting beroofd, had Rolf hem
onder smaad en hoon laten vertrekken.
Dacht hij hieraan wellicht, toen zijn
loerende blik onrustig van den een naar
den ander dwaalde, en sloeg hij de oogen
eensklaps neer, omdat zijn geweten sprak?
Wij weten het niet, doch zien de blik
ken van een tamelijk bejaard persoon,
een deftig koopman naar het schijnt,
strak op hem gevestigdhet is de
heer Petrowitsch uit Archangel, die
den gewetenloozen boekhouder van
Nathan Waiscovitz heeft herkend.
Naast dezen staat een jong edelman,
wien hij nu en dan eenige woorden
toefluistert, en in wien wij Nicolaï, den
ons bekenden neef van Alexandro-
witsch herkennen. Hij was met hem in
kennis gekomen door zijn zwager, dok
ter Scheidel, die zich sedert vijf jaar on
geveer niet meer in Moskou bevond.
De lezer zal zich herinneren, dat hij
in het huisje van den fabrieksarbeider
Tambolof vermoedens opvatte, die hem
tot het besluit brachten, den heer Stre
litz te gaan waarschuwen voor zijn
boekhouder. Dit voornemen had hij
echter niet ten uitvoer kunnen brengen,
want dienzelfden nacht werd hij van
zijn bed gelicht, en vervolgens naar Ai-
changel gevoerd, waar hij sedert dien
tijd vertoefde. Het eenige, wat men
hem ten laste had kunnen leggen, was
zijn vrijmoedig getuigenis voor Chris
tus, en dit had aanleiding gegeven tot
zijne verwijdering naar een meer afge
legen gedeelte van het rijk. Een huis
zoeking had niets aan 't licht gebracht,
wat bezwarend voor hem wezen kon,
het boekje van Jurg had hij juist ver
brand, gelijk wij weten waarom hij
nog al vrijheid genoot, hoewel steeds
onder politietoezicht. Langen tijd had
den zijne vrienden niet geweten, waar
hij zich bevond, totdat de heer Petro
witsch, bij zijn jaarlijks bezoek in Mos
kou, tijding van hem bracht aan Nico
laï en aan Benjamin Waiscovitz. Eerst
genoemde nam weinig deel aan hetgeen
er in het prachtige kerkgebouw voor
viel. Hij was er slechts heengegaan op
verlangen zijns vaders; hij zelf gevoel
de reeds lang het ledige van al dat
godsdienstig vertoon, en zijn hart
smachtte naar iets, waarin bij bevredi
ging zou kunnen vinden. Onwillekeu
rig dwaalden zijne gedachten naar
Alexandrowitsch, die zich op datoogen-
blik in Berlijn bevond, en diens laatste
woorden, vóór zijn vertrek tot hem ge
richt, kwamen hem weer te binnen
Geloof mij Nicolaï, geen voldoening
zult gij ooit kunnen vinden dan bij
Jezus alleen. Hij schenkt een vrede,
die alle verstand te boven gaat."
Lang dacht hij hierover na, totdat
opeens het slaan der groote torenklok,
die het middernachtelijk uur aankondig
de, hem uit zijne mijmeringen deed op
schrikken. Het gefluister om hem
heen had opgehoudenhet gegons der
duizende stemmen in en rondom het
kerkgebouw was overgegaan in een
diep stilzwijgen. Daar begon de klok
van de „Groote Ivan" te luiden, en
dit was het sein, waarop alle klokken
in geheel Moskou opeens hun vroolijk
gelui deden vernemen. Oorverdoovend
was al dat gebom en getjingel, waar-
tusschen zich nog het gebulder van
zware kanonschoten mengde. Nu namen
de plechtigheden eerst recht een aan
vang, maar\ ook iets anders begon
waardoor zich angst en schrik ver
spreidde onder een deel der bevolking,
dat ook het Paaschfeest dacht te vieren,
doch op geheel andere wijze en niet ter
eeve van den opgestanen Heiland. De
meesten van hen hadden zich reeds
ter rust begeven, en al werden som
migen ook uit hun slaap opg. wekt,
toen al dat gebom en gebulder los
barstte, weldra waren zij teruggekeerd
in het land der droomen, zonder in 't
minst te vermoeden, welk een vreeselijke
tijding zij zouden vernemen, eer de mor
gen aanbrak.