Vrijdag 7 Juli 1893
Achtste Jaargang. No. 400.
Antirevo
Orgaan
IN HOC SIGN O VIN CE S
yyyü ui
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever:
Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/, niaal.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur.
Alle stukken voor de itedactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te Kenden aan
g'ever.
Kenmerkend.
De op Zaterdag 10 Juni te Am
sterdam gehouden algemeene verga
dering der Liberale Unie was in
tweeërlei opzicht kenmerkend voor
eerst doordien de partijpolitiek voorop
gezet werd en ten anderen doordien
er niets nieuws op tafel gedragen is,
waar de aanzittende gasten zich moes
ten behelpen met zeer ouden kost.
De vergadering was geheel gewijd
aan de bespreking der sociale quaestie,
naar aanleiding van de op het agen
dum gestelde vraag: „Welke her
vormingen op sociaal gebied behoo-
plicht als „bovenal" vereischt, aan
bevelen. Hoe is het mogelijk, dat
de liberalen hiermede nog gedurig
voor den dag durven komen, daar
toch een veeljarige ondervinding ook
hun kan geleerd hebben, dat men
met vermeerdering van bloot ver
standelijke kennis de natie niet i e-
hoedt voor achteruitgang en verderf.
Neen, onze verdrukte kleine burgers,
de ontelbare menigte werkeloozen,
zij hebben wel wat anders noodig
om tot verademing te komen dan
eene wet die hen verplicht om hun
kroost naar de eene of andere school
■ie zenden, ongerekend ol die school
f 1.269.706,23. Overtuiging bruikbaar mogen noe-
vau dat ?ensdeels hinderlijk en an
derdeels onbeduidend stukje wordi
ook weer bevestigd, hetgeen men
zich niet gêneerd uit te spreken, nl.
dat de liberale politiek als zoodanig
voorop staatm. a. w. dat liberali
seering van de geheele natie het
grootste en beste is, dat haar kan
toegebracht worden. Het helpt alzoo
weinig of de andere partij'n het
sociaal hervormingsplan al wat rui
mer en grondiger opvatten zoolang
de liberale partij de overhand heeft
in het land, schuift zij kennelijk alles
opzijde wat andersdenkenden voor
dragen, en zulks zonder nauwkeurig
onderzoek. Arme natie! Wanneer
zal het burgerlijk belang eens gesteld
worden boven het politiek partijbe
lang? Mocht de uitbreiding van het
kiezerscorps ons daartoe eens bren
gen.
^iits te vragen, wat
Het algemeen belang eischt, en waar
in de verschillende partijen kunnen
samenwerken tot opheffing, of ver
zachting van de ergste ellende en
tot voldoening aan de allereerste
behoeften, wordt hier weer dadelijk
de liberale politiek tusschen het volk
en zijn belangen geschoven, alsof
alleen deze politiek heil en voordeel
voor de maatschappij kon aanbren
gen, en alsof de andere partijen in
deze onbekwaam waren tot eenig
goed.
Vraagt men nu echter, wat de
liberalen in zake de sociale hervor
mingen aan te bieden hebben, dan
is het antwoord teleurstellend voor
allen die iets meer verlangen dan
enkel partij kleurige „hervormingen
want na een verdeelde discussie nam
men met algemeene stemmen eene
motie aan, waarbij men verklaarde
nog te staan op het standpunt van
het verkiezingsmanifest van 1891,
en als het oordeel der vergadering
uitsprak, „dat de liberale partij
krachtig de hand behoort te slaan
aan hervormingen op sociaal gebied."
Vraagt men verder, wat dan in'91
in bijzonderheden op sociaal gebied
voorgesteld werd, dan wordt men
weer niet veel wijzer; want in '91
verwezen de heeren naar het in'87
goedgekeurde. Al die matte herhaling
kan, dunkt ons kwalijk bewijzen, dat
de liberale partij als zoodanig zich
de sociale nooden erg aantrekt. Deed
zij dit, en dacht zij er veel en diep
over na, dan zou zij, die „het den
kend deel der natie" aan haar zijde
heeft, toch zeker nog wel iets meer
aan te teekenen hebben in haar mo
ties dan leerplicht, algemeen stem
recht der „ingezetenen" (voor zoover
de grondwet het toelaat) en progres
sieve inkomstenbelasting. En dan zou
zij in zulk een gewichtvolle periode
als welke wij thans doorleven, niet
nogmaals de invoering van den leer-
onmisbaar, en het Bestuur van Pa-
Patrimonium
Het is niet onwaarschijnlijk, dat
reeds in Juni '94 de „gezeten werk
man" mede zal te kiezen hebben
voor dr Stat en-Generaal.
In verband hiermede heeft de
christelijke werklieden-vereeniging
Patrimonium thans een gewichtige
roeping. Zij heeft nl. het noodige
in het werk te stellen om de arbei
ders bij die verkiezing in het goede
spoor te leiden.
Met algemeene, stichtelijke phrasen
gaat dit niet. Immers de kiesrecht
uitbreiding heeft juist ten doel om
in 's lands Raadzalen een duidelijke
vertolking te hooren van hetgeen de
verschillende klassen der maatschap
pij, en daaronder niet het minst de
werkmansstand, voor haar belangen
op wetgevend gebied noodig reke
nen.
Maar dan moet ook de werklieden
stand zich helder bewust worden
van hetgeen hij wil. Want hoe zal
men anders met gezonde onderschei-
d ng zijn afgevaardigden kiezen.
Een sociaal program is derhalve
Twee dingen zullen uit dit program
moeten blijken, nl. le dat men de
sociale toestanden bestudeerd heeft,
en 2e dat men dit deed bij het licht
van Gods Woord, van de geschiede
nis en van de tegenwoordige erva
ring.
Verstandig dus en practisch-gods-
dienstig tevens.
Aan zulk een program moet ten
grondslag liggen een heldere onder
scheiding tusschen het herstelbaar en
het niet-herstelbaar gedeelte van den
socialen nood tusschen de taak van
de Overheid, de Kerk en de parti
culieren tusschen hetgeen de Over
heid tijdelijk mag en hetgeen zij
voortdurend moet doen voor de ar
beidende klasseen bij dat alles
moet het aan het licht komen, dat
liet niet te doen is om „de rijken
te plukken," maar alleen om het
den werkman mogelijk te maken in
zijn eigen stand een ongedwongen,
vreclig, houdbaar bestaan te verzeke
ren altijd voor zoover menschelijke
maatregelen dit middellijk kunnen
daarsf ellen.
De vijanden der christen-werklie
den hebben beweerd, dat al het ver
schil tusschen de Patrimonium-man
nen en de socialisten slechts hierin
bestaat, „dat de eersten met een
gebed en de tweeden met een vloek
op de lippen, op het geld van den
rijken man afgaan."
Aan Patrimonium is thans de eer,
om mede door zijn sociaal program
deze vunzige lastertaal te ontmaske
ren, en te toonen, dat de christen
werklieden wel lotsverbetering, maar
geen standgelijkheid met de rijken,
de aanzienlijken en de werkgevers
zoeken.
Bit de Pers.
De eischen der openbare sociaal
democratische onderwijzers.
Zondag 4 Juni zijn de openbare soci
aal-democratische onderwijzers te Zwolle
vergaderd geweest, om hun pogram vast
te stellen.
Hunne aldaar gestelde eischen komen
hierop neer
De S. D. O. V., staande op den grond
slag der sociaal-democratie, stelt zich ten
doel, de sociaal-democratische ideeën in
gang te doen vinden onder de onderwij
zers.
Verder wil zij de gebreken der tegen
woordige onderwijstoestanden zooveel
mogelijk blootleggen en de middelen ter
verbetering aanwijzen.
Te dien einde zal zij de invoering van
een onderwijswet trachten te bewerken,
gebaseerd op de volgende grondslagen
1. Alle onderwijs wordt van staatswege
kosteloos gegeven. Het onderwijs in de
eene of andere godsdienstleer is particu
liere zaak der ouders.
2. Het bezoek der volksschool is ver
plicht van het 4e tot het 15e levens
jaar.
3. Aan allen die lager onderwijs ge
nieten, wordt op staatskosten voedsel en
kleeding verstrekt, tenzij de ouders hier
voor wenschen te zorgen.
4. De kinderen staan onder nauwlet
tend geneeskundig toezicht van wege
den Staat. Alle geneeskundige verpleging
geschiedt op staatskosten.
5. Het aantal leerlingen in eene klasse
bedraagt hoogstens 24.
6. Het lager onderwijs zet zich on-
middelijk voort in het middelbaar onder
wijs.
7. De Staat belast zich met de oplei
ding van hen, die zich willen bekwamen
voor de betrekking van onderwijzer(es).
8. Op de school is maar één soort van
onderwijzers. Dezen kiezen er een uit hun
midden, die met de administratieve lei
ding is belast.
9. De onderwijzers worden aangesteld
op een salaris dat niet minder dan f 1000
mag bedragen en genieten periodieke
verhoogingen, die na verloop van 12 jaren
minstens 1200 bedragen. Bij bet sluiten
van een huwelijk wordt het salaris met
minstens ƒ300 verhoogd.
10. De leden van het schooltoezicht
worden gekozen door de ouders dar school
gaande kinderen in overleg met de on
derwijzers."
Het is goed zegt de Prot. Noordbra-
banter dat do sociaal-democratische on
derwijzers zich ook eens uitspreken, dan
wordt het duidelijk dat zij zich niet
alleen onbereikbare idealen scheppen,
maar dat hun streven lijnrecht tegen de
ordeningen Gods indruischt. Het is een
terugkeer tot de Heiden sche Spartaansche
opvoeding, alleen ontbreekt er aan dat
hunne kweekelingen minder gehard zul
len zijn.
Met aan den Staat maar aan de ouders
heeft God de verzorging en de opvoeding
van hun kroost opgedragen. In een
Sociaal-Democratische Staat zal dan ook
geen sprake zijn van het „Eer uwen Va
der en uwe Moeder," dewijl de kinderen
van hunne ouders vervreemd z.jn.
Lessen en Wenken.
Geiiieiisrd Hieuw s.
Neerbosch.
T.BO EK HOVEN,
SOM MEMjSM) MJH.
„TTl
Aan het postkantoor Middelharnis en delg ino-eiïcht volgens het levensdoel,
daaronder ressorteevende, hulpkantoren werd ge-, i - j
durende de naaand Juni 1893Ingelegd f3071,60=1^ ZlCü met ÜUHQe Kinderen
Terugbetaald f2915,72. Voorstellen; en ongerekend met de
net laatste, door dat kantoor uitgegeven, boekie n i i a i *i
draagt het nummer 300. HT&Elg of Gr 66116 SCuOOl tö DlT611£6I1
In de maand April werd in het gansoheg die de Ouder3 naar huil geWetCllS-
Rijk: Ingelegd f 1.233.928,06=; Terugbetaald
Het gezamenlijk tegoed der verschillende in-M'éll
leggers bedroeg aan hot einde 'dier maa< l j li
f28.734.336,82. Maar uit het aldoor voorop zetten
trimonium wil het er dan ook op
toeleggen om dit spoedig te verkrij
gen. Nog eer een tweede sociaal
Cong es gehouden wordt, wil het
zulk een program in schets bren
gen.
Ons leven is een boek, waarvan de laat
ste bladzijde 'tonderschrift heeft: „Einde van
het eerste deel."
"Wat de klokslinger zegt? „Nu komt er een
„Nu gaat er een!" Een eindeloos retrein.
Dicht bij 't einde zijn wij allen, maar velen zjjn
nog ver van huis.
De toekomst is doofstom, maar wjjst omhoog,
als wij vragen.
Het leven is een markt: veel zaken, veel be
weging, veel geschreeuw en veel kwakzal
ver jj.
Het leven wordt wel eens vergeleken bjj een
boek. Maar van wege de vele fouten heeft het
meer weg van een drukproef.
EEN NATIONALE RAMP VOOR ENGELAND.
Vrjjdagmorgen om negen uur ontving hot mi
nisterie van marine to Londen de eerste tjjding,
dat Albion een vreeseljjk verlies had geleden,
door het vergaan van den oorlogsbodem „Victo
ria," het vlaggesohip van den commandant van
het eskander der Middellandsche zee, sir Geor
ge Tryon, dat bjj Tripoli (op de noordkust van
Afrika) in botsing gekomen was met de „Cam
perdown," met het treurig gevolg, dat het na
een kwartier zonk, meer dan 430 dapperen hun
graf doende vinden in do golven.
Om half tien was de treurige tjjding reeds
te Portsmouth bekend, waar de hertog van
Clanwilliam een telegram ontving van zjjn zoon,
lord Guildford, die als officier op het veronge
lukte schip diende en die, den dood van den
vice-admiraal mededeelende, zjjn eigen behoud
k< n melden.
Om half elf werd de ramp bekend in enkele
zeemanskringen en dadeljjk jwerd onderzoek
gedaan bjj de admiraliteit, waar men eerst een
half uur later iets kou ven emen, wjjl men be
zig was do berichten te ontcjjferen. In do Con
stitutional Club werd door prins Henry van
Battenburg een privaat-telegram ontvangen, zoo
dat men daar tot de eersten behoorde, die de
tjjding, in al haar versohrikkeljjkheid, vernamen.
Spoedig was hot treurige nieuws verder verbreid,
zoodat hot ministerie van marine bestormd werd
door de betrekkingen van de bemanning der
„Victoria". Men was genoodzaakt de politie te
doen optreden, om de menigte, die in de vree-
seljjksto spanning vorkeerde, terug te houden.
De admiraliteit beloofde, zoodra inlichtingen
ontvangen waren, ze mede te deelen.
De schepen waren aan het manoeuvreeren,
toen het ongeluk plaats had. Do „Victoria"
werd Donderdag, op klaarlichten dag, door den
ram van de „Camperdown" in de rechterzjjde,
dicht bjj den toren, ge troffel». Da scliok was zóó
hevig, dat hot eerstgenoemde schip letterljjk om
tuimelde en binnen 15 minuten, met de kiel in
de lucht, in eon diepte van 150 meter, wegzonk.
De „Victoria" was nog een nieuw schip en een
van de grootste en duurtste van de vloot. Ze
had een dubbele schroef, een inhoud van 10,470
ton, met machines van 14,000 paardekrachten,
con lengte vaD 340 voet. Haar pantser was 16
tot 18 duim dik. De kosten hadden ongeveer
9 niilliocn gulden bedrogen. Eerst in 1890 was
ze te Chatham in dienst gesteld.
De „Camperdown" is eveneens een eerste klas
pantserschip met dubbele schroef, met een in
houd van 10,600 ton, machines van 11,500 paar
dekrachten on 10 kanonnen.
Volgens de opgaven van de admiraliteit waren
cr aan boord van do „Yictoria" 718 inan, waar
van 111 matrozen en officieren en 107 soldaten.
Anderhalfjaar geleden, den 30en Januari 1892
is het op de kust van Griekenland gestrand, maar
toenzonder grootte schade geleden te hebben
afgebracht. Van de „Campordown" kwam nie
mand om.
Onder de omgekomenen wordt vooral de vice-
admiraal Tryon betreurd. In 1845 als cadet in
dienst getreden, werd li jj in 1#61 „commander,"
in 1866 kapitein, in 1884 schout-bij-nacht, in
1890 vice-admiraal.
De heei Van 't Lindenhout heeft liet advies
der vrienden van Neerbosch ingeroepen. Hjj deed
het in do navolgende bewoordingen
„Waar het niet alleen mjjne overtuiging was,
dat liet onze roeping kon zjjn om to ljjden. te
dulden, smaad en laster te verdragen, maar dit
Ook de raad was van mjjn beste vrienden, heb
ik tot nu toe het stilzwjjgen bewaard on heb ik aan
allen de vrj'heid gelaten om te zeggen en te
schrijven wat ze wilden. Nu mjj echter in het
openbaar aangezegd wordt, dat in deze geschie
denis de naam van den Christus gesmaad wordt
en de pers, ook de bevriende, ernstig aandringt
den weg van stilzitten te verlaten, wcnsch ik
van do vrienden, die ons daadwerkeljjk tot nu
hebben gesteund, zoo spoedig mogelijk te ver
nemen, wat hun gevoelen is. Ik wensch in dezen
niet alleen te handelen. De zaak der weesinrich
ting, zooverre deze is de zaak van een mensch,
gaat bon evenzeer aan als mjj en daarom is het
van het grootste belang voor mjj te weten, wat
zjj in dezen mjj raden."
De heer Yan 't Lindenhout heeft aan het
„Nieuwsblad van Nederland" medegedeeld, dat
alle stukken betreffende de weozeninriohting in
handen zjjn van eene commissie, die eerlang
den geheelen toestand deugdeljjk zal onder
zoeken.
Zooals gemeld is, moest de heer Van Deth
Woensdag voor den rechter-commissaris te Arn
hem verschjjnen als getuige inzake Neerbosch.
De „Amst." meldt daaromtrent:
Het onderhoud, dat de heer Van Deth met
den rechter-cominissaris had, duurde maar 20
minuten en was slechts van voorloopigen aard.
De rechter-commissaris wees er den heer Yan
Deth op, dat hjj voor het oogenblik alleen een
onderzoek van de door hem in de brochure ver
melde mishandeling op het oog had, en dat daar
voor alleen in aanmerking konden kon en de
gevallen, welke niet waren ve.-jaard.
Natuurljjk komen het eerst in aanmerking de
mishandelingen, waaraan getuige beweert, dat
zjjne eigen kinderen hebben bloodgestaan. Aan
staande Zaterdag zal de heer Van Deth'daarom
voor den rechter-coinmissaris verschjjnen met
zjjn zoontje en den daaropvolgenden Dinsdag
compareert zjjn dochtertje in gezelschap van
haren pleegvader, eenen predikant in Friesland.
De heer van 't Lindenhout gedagvaard, is j.l.
Maandag voor den rechter-commissaris geweest.
Inmiddels zal de heer Yan Detli den rechter
commissaris in konnis stellen met do namen en
adressen van hen, die als getuigen kunnen op
treden van de overige in zjjn brochure vermelde
mishandelingen.