Vrijdag 5 Mei 1893.
Achtste Jaargang. No. 391.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
Abonnementsprs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika by rooruitbetlaing f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever:
T. BOEKHOVEN. j
SO Mill ELSM) MH.
Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/2 maal.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en ''/3 maal.
Dienstaanvragem en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Alle stukken voor tie Redactie bestemd, Advertentiëii en verdere Administratie franco toe te Kenden aan den Uitgever.
Loontje komt om zijn
boontje
De Brabantsche Katholieken, die,
toen de militiewet van Minister
Bergansius aan de orde zou komen,
amok maakten, de samenwerking
tusschen de verbonden antiliberale
partijen met ruwe hand verbraken
en oorzaak werden, dat het Kabinet-
Maekay de portefeuilles moest over
geven, hebben thans loon naar werken.
In plaats van in betere politieke
omstandigheden te geraken, zijn zij
nu allengs meer achteruit geraakt
met hun wenschen en plannen.
De afschaffing van de plaatsver
vangers bij het leger werd een jaar
geleden door de Maasbode neenige
andere roomsche organen voorgesteld
als de grootste ramp, die Nederland
bedreigde, en ofschoon een man
van hun eigen relegie met vuur en
gloed de noodzakelijkheid van deze
legerhervorming verdedigde, ofschoon
Dr. Schaepman tot bedachtzaamheid
maande, ofschoon het helder aan
het licht trad, dat vele liberalen de
wet-Bergansius zeer begeerlijk en
aannemelijk vonden, toch werd maar
aldoor afgegeven op die akelige
antirevolutionairen, als de oorzaak
van alle onheil en verwarring.
Maar thans breekt dezen roomschen
bedillers hun revolutionair bedrijf
leelijk op. Minister Seyffardt kwam
met eene wetsvoordraeht, waaruit ook
de remplacanten verdwenen zijn. En
dit niet alleen, maar ook op belas
tinggebied gaat het den roomsehen
lang niet naar den zin en er is
eene kieswet in behandeling, die
vierkant indruischt tegen de mee
ningen van de meeste katholieken.
Men had van het conservatisme alle
heil gewacht. Defensie, belastingen,
kiesrecht, het moest alles in hoofd
zaak blijven zooals het was. Doch
thans wordt èn het belastingwezen
èn het kiesrecht radicaal aangepakt.
De vermogensbelasting, die er reeds
doorging drukt in vergelijking met
de groote bezitters den tusschenstand
zeer zwaar, en de voorgeslagen be
drijfsbelasting bedreigt ook weer de
middelklasse.
En wat de militie betreft, is er
in zooverre wel verschil tusschen de
wet-Bergansius en die van den heer
Seyffardt, dat de laatstgenoemde
niet zoo dadelijk aan de orde zal
komen. Maar uitstel belooft hier
volstrekt geen afstel te worden Want
het is juist de kiesrecht-uitbreiding,
waardoor de behandeling vertraagd
wordt, en men kan wel op zijn vin
gers narekenen, dat de nieuw bij
komende kiezers, standshalve mede
zullen werken om den persoonlijken
dienstplicht in te voeren ten einde
ook op jdit punt rechts gelijkheid te
krijgen.
De verstoorders van de samen
werking tusschen de roomschen en de
antirevolutionairen hebben alzoo niets
gewonnen en schrikkelijk veel ver
speeld.
Hadden de roomschen terstond na
de aanvankelijke oplossing der school-
quaestie, zich met lijf en ziel ge
worpen op de sociale quaestie, dan
hadden zij met onze partij nog heel
wat goeds kunnen tot stand brengen.
Want, te oovdeelen naar de des
betreffende encycliek van den Paus,
loopen op sociaal gebied de hoofd
lijnen van het program der katho
lieken vrij wel evenwijdig met dat
van de antirevolutionairen. Doch
helaas, de meeste roomschen schijnen
van het hoog belang eener spoedige
oplossing der sociale quaestie weinig
te gevoelen. Zij schijnen zich maar
al te veel te laten beheerschen door
vooroordeelen en door het gezicht op
vermeende voordeelen voor het oogen-
blik. Met andere woorden, zij zijn
in de politiek te weinig principieel
Daarom kan men niet met hen sani
werken. Dit komt ook thans duidelij
uit. Van liberale zijde slikken zij than
veel meerdat hun tegen staat dan
vroeger van antirevolutionaire zijde
En toch houden zij zich thans, ver
geleken bij '91 zeer kalm.
De heer Lobman heeft in zijne
brochure „Partij of beginsel" wellicht
de ware oorzaak van de Heftige
oppositie der roomsche partij legem
de handhaving van het „monster
verbond" aangegeven, toen hij wees
op den sterken af keer; die de room
schen beneden Moerdijk van de cal
vinisten hebben, en die op heel hun
politiek een grooten invloed uitoe
fent.
Waarheid en onwaar
heid.
Op merkwaardige wijze vonden wij
deze twee dooreengemengd in een
hoofdartikel in „de Vaderlander" van
15 April jl.
Daarin wordt naar waarheid op
gemerkt, dat het bezitten van het
geloof tot zaligheid iets geheel anders
is dan het bezitten van de noodige
bekwaamheid voor het besturen van
een land en zijne koloniën dat eene
vrome gezindheid op zichzelve niet
toereikende is voor het volgen van
een goede politiekalsook, dat men
gerust met de liberalen kan mede-
gaan op die punten waar hun pro
gram in overeenstemming is met
hetgeen het Evangelie van ons ver
langt;" dat niet behoeft gevraagd of
de liberalen, die zulke punten voor
dragen, goede of slechte kerkgan
gers zijndat men hen daarom op
politiek gebied niet behoeft tegen te
werken.
Hiermede zal ieder antirevolutio
nair het wel eens zijn. Met dezelfde
beweegredenen steunt onze partij dan
ook somtijds bij herstemming radi
calen, met het oog op hun gezind
heid ten aanzien van bepaalde
politieke vraagstukken, die aan de
orde zijn, of weldra zullen komen.
bh. Huber, Beelaerts, A.
üedem, Brannsen
van
Doch onder deze waarheid wordt
door „de Vaderlander" het leugen
achtig beweren gemengd, dat het een
der grootste dwalingen is, waarin
vele landgenooten verkeeren, dat ons
geloof in den Zaligmaker ons nood
zakelijk er toe brengen moet, ons te
voegen bij de antirevolutionaire par
tij dat „de houding, die wij tegen
over de vraagstukken van de staat
kunde en de staathuishoudkunde,
aannemen, niet afhankelijk is van
onze godsdienstige geloofsovertui
ging." En om dit nu eens „zonne
klaar" te bewijzenvestigt de
redacteur er de aandacht op, dat het
ontwerp der Regeering betreffende
de uitbreiding van het aantal kiezers,
„zéér naar genoegen" is van de hh.
Kuyper, Schaepman, Th. Heemskerk
e. a.en daarentegen „met nadruk
bestreden wordt" door hun „geest
verwanten op godsdienstig gebied,"
van
de Zyp,
.iaffmans, Bahlmann en vele ande
ren."
Dus het missen van een vaste,
•euparige gevolgtrekking, waar het
aankomt op de toepassing der anti
revolutionaire beginselen bij de
beoordeeling van een bepaald wetsont
werp, het openbaren van een
verschil van zienswijze in één enkel
geval zou de stelling kunnen
omverwerpen, dat er het nauwste
verband bestaat tusschen iemands
geloof en zijn algemeen gedrag op
staatkundig gebied
En alsof men bovendien niet wist,
dat de heeren Kuyper en Beelaerts,
Heemskerk en Huber enz. allesbe
halve onverdeeld samensteminen in
godsdienltige zaken
„Het Evangelie geeft hoofdbe
ginselen en voorschriften", zegt „de
Vaderlander," welke wij „op ieder
gebied des levens erkennen en eeren
moeten, doch de toepassing in elk
bijzonder geval wordt overgelaten
aan ons geweten." Goed, Maar weet
„de Vaderlander" dan niet, dat het
geweten de verstandelijke kennis
volgt, en dat het er alzoo maar op
aankomt om uit de in Gods Woord
opgegeven hoofdbeginselen en voor
schriften langs zuiver logischen weg
af te leiden wat men ten aanzien
van bepaalde staatkundige vraagstuk
ken te doen en te laten heeft? Weet
de Vaderlander niet, dat het niets
afdoet aan het feitelijk bestaan van
een verband, (hier wordt gedoeld op
het verband tusschen godsdienst en
staatkunde) dat sommige lieden dat
verband niet in al zijn bijzonderheden
kennen
Doch weet ge, wat de fout is?
Dit blad wordt kennelijk geheel
geleid door partijzucht tegen de
antirevolutionairen. Van de liberalen
wordt getuigd, dat zij voor afschaf
fing van de plaatsvervangers zijn en
ook voor scheiding van kerk en staat
en op dien grond samenwerking met
de liberalen aanbevoffinmaar dat
dit juist 'twee punten zijn van het
antirevolutionair program, wordt
verzwegen Ja, zelfs wordt er de on
waarheid nog aan toegevoegd, dat
de liberalen geen scheiding van
godsdienst en staat willen.
"Men zij dus op zijn hoede voor
„de Vaderlander"Het is een van
de gevaarlijkste bladen, omdat het
waarheid en leugen dooreenmengt,
en daarduor de tnenschen in de war
brengt.
Van kwaad tot erger.
Zondagsrust.
mm is ii«iiai m ihtoiüi
Deze Courant verschijnt eiken Yrijdag.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentien worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur.
Bij het jongste bezoek, door onze
jeugdige Konigin en hare waardige
Moeder aan de hoofdstad onzes lands
gebracht, is het niet onopgemerkt ge
bleven, dat, hoeveel Oranje-liefde er ook
nog in het hart en bij de groote meer
derheid onzer natie moge te vinden zijn,
nochtans het aantal openbare bestrijders
van het hooge vorstelijk gezag op on
rustwekkende wijze toeneemt. Langs den
weg zelf, waar de koninklijke stoet pas
seerde, werd door de sociaal-democraten
de roode vlag geheschen. Op hetzelfde
oogenblik, dat de Vorstinnen op het
balkon van het Palijs verschenen om
het volk een dankbaren groet te brengen
voor de genoten ontvangst, werden er
op den Dam en omstreken, als onder de
oogen der hooge toeschouwsters exei -
plaren van Recht voor A lien en soortge
lijke andere stukken lectuur kwistig ver
spreid. En bij de gevechten, die er nu
en dan plaats hadden tusschen de sociaal
democraten en de Oranjeklanten (vooral
's nachts) behielden de eerstgenoemden
soms de overhand, en moesten de (zij
het ook in een opgewonden of brood
dronken toestand verkeerende) aanhan
gers van ons Vorstenhuis afdeinzen iets
dat weinige jaren geleden in Amsterdam
nauwelijks mogelijk zoude geacht zijn.
Op deze wijze moeten dan ook de oogen
van meerdere nadenkende lieden wel
opengaan voor bet toenemend gevaar,
dat onze maatschappij en onze nationali
teit bedreigt.
En nu gaat men druk aan het deli-
bereeren over hetgeen er gedaan kon
worden om erger dingen of te weren.
De materialisten zeggen: laat de Over
heid maar zorgen, dat de geringere
volksklassen beter baar brood hebben
geeft ze kosteloos onderwijs niet alleen,
maar ook zooveel mogelijk kostelooze
voeding en reiniging en werk er bij.
En anderen, meer theoretisch en for-
malitisch in hun adviezen, zeggen: leg
het ruwe volk maar beter aan den band
beteugel de vrijheid van drukpers en
geef het onkundig en onbesuisd gepeu
pel toch vooral geen kiesrecht.
Noch het een, noch het ander zal ba
ten, terzij er tevens weer krachtige ze
delijke invloeden gaan werken onder ons
volk. Immers, de ontkerstening onzer
natie, het verlaten van God en zijn dienst,
het bespotten van het èeuwig Vaderland
hiernamaals, sleept noodwendig ook on
verschilligheid omtrent het aardsche Va
derland en omtrent de bestuurders van
dat Vaderland na zich, en ten slotte
wordt geen enkele macht of grootheid
meer ontzien.
Hier geldtMaak den boom goed, en
eerst dan kunt gij betere vruchten ver
wachten.
In de door het centraal bestuur van
den Nederlandschen Bond van spoor- en
trampersoneel Steeds Voorwaarts uitge
schreven en op Zondag 10 April jl. ge
houden openbare vergadering ter bespre
king van zondagsrust, voor zooveel het
goederenvervoer betreft, werd, ofschoon,
het publiek zeer gemengd van aard was
(als sprekers traden ook mannen op van
verschillende kleur, nl. de sociaal-demo
craat Dr. Vitus Bruinsma, Dr. Schaep
man, Ds. Tenthoff van Hoorn en Prof.
Pekelharing uit Delft) zonder tegenkan
ting bij stemming aangenomen eene
motie, waarbij wordt aangedrongen „op
de invoering eener bepaling, dat van
des Zaterdags middernacht tot en met
Zondags middernacht geen goederen ver
voerd mogen worden, noch met goederen,
noch met personentreinen, en evenmin
aangenomen. Dit ter verkrijging van
rust voor het personeel."
Dr. Vitus Bruinsma noemde de Zon
dagsrust voor het spoorwegpersoneel
slechts een speldeknop in het heelal der
nijpende nooden, maar hij verwachtte
van de vereeniging van spoorwegambte
naren, dat zij zich met dat „krenten
broodje" niet zouden laten afschepen.
Tegen deze qualificatie kwam Dr.
Schaepman op. Hij wees op de hoog
zedelijke en heilige bcteekenis van de
rust op den Zondag, zijnde de dag des
Heeren, en wilde opzichtens deze rust
liever van het brood des levens dan van
een krentenbroodje gesproken hebben.
Het verblijdt ons zeer, dat lieden met
een verschillende levens- en zondagsbe
schouwing toch meer en meer hierin gaan
overeenstemmen, dat er op stibtand van
arbeid op Zondag ten zeerste moet aan
gedrongen worden, dewijl het algemeen
belang van bet menschdom dit vordert.
Intusschen is het jammer en doet het
a;.n de goede zaak die men beoogt, licht
schade, dat men zulke vergaderingen,
waar sprekers (en wellicht ook hoorders
uit verschillende plaatsen bijeenkomen,
juist op Zondag belegt. Daardoor nood
zaakt men, strijdende voor rusttegelij
kertijd sommigen om te arbeiden.
De Hoofdstad des Rijks zal D. V. den 5en
Bondsdag binnen hare muren ontvangen van den
Nederl. Bond van Jong. Vereen, op Gerof. Grondel.
De Amsterdamsche vrienden zijn reeds druk
bezig om alles zoo te regelen, dat allen een ont
vangst wordt bereid, de Hoofdstad waardig.
Zrer gewichtige onderwerpen, het leven van
den Bond direct rakende, zullen naar wij ver
wachten tot een eene beslissing worden gebracht
of althans de weg daartoe zal worden geëffend.
De Agenda is samengesteld als volgt:
1. Opening der Vergadering des middags 12
uur precies. De vergaderzaal zal reeds
van des morgens 10 uur af geopend zijn.
2. Welkomstwoord namens de Regelings-
Commissie samengesteld uit de aangesloten
Vereen, te Amsterdam, door haren president
den Heer L. F. Boersma.
3. Toespraak door den Bondsvoorzitter ter
inleiding van de werkzaamheden.
4. Mededeellngen en voorstellen van
het Bondsbestuur:
a. Het Bondsbestuur steld voor te bepalen,
dat de Bondsdag in 1894 worde gehou
den op Hemelvaartsdag te Arnhem of
te Middelburg.
De aangesloten Vereeniging te Zetten
stelt als plaats van samenkomst in 1894
voor, Arnhem.
De aangesloten Vereeniging te Hooge-
veen stolt voor, den Bondsdag niet meer
te honden op Hemelvaartsdag maar op
den 2en Paasch- of Pinksterdag.
Het moderamen der Friesche Propagan-
da-Commissie stelt voor, den Bondsdag
voortaan te houden op oenen gewonen
werkdag, opdat de Dienaren des Woords,
die in den laatsten tijd krachtig mede
arbeiden aan de bevordering van onze
belangen, in de gelegenheid worden
gesteld, de Bondsvergadering bij te
wonen.
b. Het Bondsbestuur stelt voor, evenals
het vorig jaar ook dit jaar over den
Bondsdag een gedenkschrift uit te geven
en daarin alsdan op te ne nen het
jaarverslag van den Bond.
c. Vaststelling van het Reglement regelen
de de verhouding tusschen den Bond
en zijne afdeeliugen.
Dit Reglement wordt in oonoept met