~de
J
r
Vrijdag 3 September 1893.
Zevende Jaargang No. 355.
IS
Antirevolutionair
Orgaan
.DAM.
IN HOC SIGNO VINCES
FEUILLETON
Boer en Edelman.
T. BOEKHOVEN,
WBBBBBtUÊKtKBg:
;apmige
om concu-
f 40.— de
mde fabriek
egens haar
ootsteduur-
gang;,
fabrieaat
sche, leren-
niet dóór
Lamb's
iDIENST.
4. Sortimëlsdijk
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
uitgever:
SOMMELStMIJK.
Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 centen ;1/2 maal
Boekaankondiging 5 Cent per regel en i/3 maal.
Dienstaanvragen cn Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te «enden aan den
ever.
Persoonlijk en gemeen
schappelijk leven.
Toen in het jl. voorjaar de Am-
sterdamsche atdeeling van het Neder-
landsch Werkliedenverbond „Patri
monium" haar vijftien-jarig bestaan
herdacht, heeft Dr. W. Geesink
(Hoogleeraar aan de Vrije Universi
teit) bij die gelegenheid een toespraak
gehouden over „Individualisme en
Socialisme."
Deze rede, in druk verkrijgbaar
gesteld bij den uitgever A. Fernhout
te Amsterdam bevelen wij zeer ter
lezing aan. Zij beslaat slechts één
vel druks en is dus zeker voor een
zeer gering bedrag te bekomen.
Helder wordt in dit opstel aan
getoond, dat het rechte verband
tusschen het persoonlijk leven en
het gemeenschappelijk leven der
menschen grootendeels verbroken is,
en dat het langs geen anderen weg
dan door terugkeer tot de van God
gestelde ordinantiën weer kan ver
nieuwd worden.
Laat ons bij deze gedachte even
stilstaan. Het is zeker wel de moeite
waard. Wie haar goed heeft begre
pen, heeft ook het juiste inzicht in
de „sociale quaestie" onzer dagen,
9 Een tafereel uit de
FRANSCHE OMWENTELING.
Eén dag en nog éen vloden voorbij.
Wanneer zou hij voor de groene tafel
verschijnen? lederen keer als de cipier
de namen van ben, die de gevreesde en
afschuwelijke rechtbank voor zich daag
de, afriep, luisterde Dubois met de meeste
aandacht. Het was zijne beurt om ver
oordeeld te worden. Maar neenmen riep
hem niet; had men hem dan inderdaad
vergeten
Renne had hem natuurlijk niet ver
geten maar God had, om Dubois te
redden, de zaken zóo beschikt en geleid.
Volgt mij thans eene wijle naar Saint-
Renne.
Die nacht, waarin de onschuldige boer
aan zijn huisgezin ontrukt werd, toen
de deur weer achter hem toegesloten was,
en het gedruis van de voetstappen der
genen, die Dubois wegvoerden, in de
verte zich verloren ha l, was voor de
kasteelbewoners de verschrikkelijkstehuns
lerens. Gedurende langen tijd bleef ieder
een als versteend voor zich staren; het
was alsof de schrik en ontsteltenis hen
allen sprakeloos gemaakt hadden. Ein
delijk brak een droevig en luid weenen
en klagen het sombere stilzwijgen af.
Jan Closnet greep zijne bijl en vloog
naar de deur
,Ik zal de menschen van Saint-Renne
gaan wekken, opdat zij mij helpen mijn
meester in vrijheid te stellen."
Niemand," antwoordde de oude min,
„zal lust hebben om de atgezondenen
der Conventie aan te vallen. Zij zullen
u antwoorden, dat de Conventie de hoog
ste rechtbank is, en dat men zich tegen
rechters niet verzetten kan. Zij zullen
n zeggen, dat, als Julius gevangenge
nomen is, men klaarblijkelijk in hem
iets strafbaars ziet of ten minste in hem
iets af te keuren heeft. Neen, uw plan
is onzinnig, Jan! Maar, hoor eens, ik
want deze quaestie is juist ontstaan
doordat de rechten en plichten van
den eenling en die van de gemeen
schap niet behoorlijk zijn onderschei
den en met elkaar in evenwicht
gehouden.
God heeft de wereld zóó geschapen,
dat beide, het persoonlijk en het
matschappelijk leven zich in goede
harmonie inet elkander konden ont
wikkelen. God wilde, dat de men
schen goede, christelijke socialisten
zouden zijn, dat wil zeggenmen
schen, die hart voor elkander hebben
zouden, zonder verzaking van eigen
levensbeginselen.
In het huisgezin ligt deze gedachte
afgespiegeld. Daar toch genieten de
broeders en zusters hun persoonlijke
vrijheden; daar ontwikkelt elk kind
zich naar zijn eigen aard en aanleg;
maar tegelijkertijd is daar een besef
van saamhoorigheid; men deelt er in
eikaars lotgevallen, en deze trek van
gemeenschap wei kt door alle later
ontstane verschillen van levensposi
tie heen.
Door de machtige inwerking der
zonde echter want de zonde heeft
overal een scheidendverdeelend ka
rakter zijn de banden tusschen
zal u zeggen, wat gij kunt doen: volg
de Conventiemannen met alle omzich
tigheid, zoodat zij u niet bemerken, en
als gij zult gezien hebben hoe en waar
zij hem heenleiden, kom dan hier terug,
dan kunt gij aan de buren vertellen, al
wat er gebeurd is, en bun vragen of zij,
uit erkentelijkheid voor al de diensten,
die Julius [hun bewezen heeft, toen zij
óf ziek waren óf in behoeftige omstan
digheden verkeerden, het huis willen hel
pen verdedigen tegen de benden struik-
roovers, die het, zooals men dat bij ,an-
dere gelegenheden meer gezien heeft, in
het hoofd zouden kunnen krijgen, om
het, na de bewoners daarvan te hebben
vermoord, in den brand te steken. Ik
ben er zeker van, dat zij dat zullen.
Komaan, Lucia, ween zoo nietuw va
der zal weldra wederkomen. Zij kunnen
hem van niets kwaads beschuldigen, ween
niet, maar bid liever tot God in den
hemel, dat Hij hem beware en ons allen
bescherme."
Jan, gewoon om de raadgevingen, die
de oude vrouw gaf, op te volgen, wierp
zijne bijl weg en ging de deur uit. Hij
volgde de soldaten en zag hen in de
schuit stappen, nu wist hij genoeg, ijlings
keerde hij langs den gewonen weg terug,
wekte al de buren en deelde hun mede,
wat er in het dorp geschied was. De
verbazing en verontwaardiging waren
algemeen, weinige minuten was het gan-
sche dorp op de been; eenigen grepen
toortsen, anderen wapenen op maar nie
mand repte een enkel woord, om den
gevangene uit de handen der soldaten
te verlossen.
„Als Julius Dubois een eerlijk en braaf
man is, zooals wij dat allen gelooven,"
zeide eindelijk een bejaarde boer, „en
niet een werktuig van de vijanden des
volks, zal hij weer eervol op vrije voeten
gesteld wordenwij zullen middelerwijl
zijn huis tegen alle plundering vrijwaren
en burger Renne verzoeken wel te willen
zorgdragen, dat Dubois, die voor ons
altijd een jgoed buurman geweest is, recht
gedaan worde."
het persoonlijk en het gezamenlijk
leven losgetrokken; óók in de huis
gezinnen maar veel meer nog in
de groote maatschappij. Daarom is
er zoo hevige verwarring door ge
heel Europa heen.
Nu hebben de menschen zich in
den loop der jaren wel uitgeput in
het zoeken naar middelen tot herstel
van het maatschappelijk evenwicht,
doch dit is hun niet gelukt en kon
hun niet gelukken, omdat zij niet
werkten bij de lamp van Gods Woord.
Onder dit streven naar verbetering
hebben zij wel eens knellende banden
in de maatschappij losgemaakt, doch
tevens ontstonden daardoor dan weer
andere ketenen, die het leven soms
nog benauwder maakten. Zij die
buiten Gods "Woord om als hervor
mers van het sociale leven wilden
optreden, vervielen altijd in éénzij
digheden; zij offerden of den eenling
aan de gemeenschap op, of zij lieten
als het ware de gemeenschap geheel
verdwijnen. En beide fouten wreek
ten zich natuurlijk al spoedig.
Hoe ontstond de Fran3che revo
lutie Immers, doordat adel en gees
telijkheid alleen zichzelf zochten, en
om de gemeenschap met den burger-
weder.
Den volgenden dag vervoegden eenige
afgevaardigden zich bij burger Renne.
Zij deelden hem de gevangenneming van
Julius mede en verzochten hem al zijn
invloed aan te wenden, opdat Dubois
welhaast weder op vrije voeten kwame.
Zij voegden er tevens bij, dat het kas
teel tot aan zijne terugkomst zorgvul
dig door ben zou bewaakt worden.
Renne antwoordde, dat, alhoewel bij
een oogenblik de waarheid van Dubois'
bewering in twijfel getrokken had en niet
ten volle overtuigd geweest was, dat hij
het kastee1 werkelijk zich verworven had,
hij nu, ziende de achting, die iedereen
hem toedroeg, tot het besluit komen
moest, dat Julius een braaf en goed
burger was. Hij zou dus al wat in zijn
vermogen was doen, om zijne onschuld
aan het licht te brengen; wat hunne
gedachte om het kasteel te bewaken be
treft, dat was uitnemend goed. De afge
vaardigden kwamen zeer voldaan weder
en prezen burger Renne zeer, zij ver
moedden zeker het misnoegen dat zij bij
den laatste hadden opgewekt, die uit den
stap, hij hem gedaan, wel had begre
pen, dat het voornemen, hetwelk hij
zich een oogenblik gevormd had, om
n. 1. van Dubois' afwezigheid gebruik
te maken, ten einde zich met geweld
van het |kasteel meester te maken, ge
heel onuitvoerbaar was.
Hoe moest hij te werk gaan Dubois
laten veroordeelen maar de boeren van
Saint-Renne zouden dan toch niet zonder
moeite het kasteel in zijne handen laten
overgaan. En bovendien, was hij vol
maakt zeker, hem te kunnen doen ver
oordeelen? Dubois had degelijk goede
bewijsstukken, die duidelijk genoeg be
wezen, dat hij wettig eigenaar der lan
den was, die hij, Renne namelijk, begeer
de. Neen, het was zelfs niet onwaarschijn
lijk, dat de Conventie Dubois zou vrij
spreken, en als men achter de beweeg
redenen kwam, die hem hadden aange
zet om den "boer te vervolgenals de
rechters zich zouden overtuigen, dat de
begeerte en de jaloersehheid uiteen hem
er toegebracht hadden om hem te laten
stand zich niet bekommerden.
Daartegenover gingen de mannen
der revolutie de leuze opheffen van
„vrijheid, gelijkheid en broederschap
Zij wilden verlossing bewerken uit
de banden der slavernij, door de
rijken aan de armen opgelegd. Op
zichzelf geen verwerpelijk verlangen,
maar een begeerte die veeleer pleit
voor den adel der menschelijke na
tuur. Doch terwijl zij voor de rechten
der enkelen opkwamen, verzuimden
zij op de rechten der gemeenschap
te letten. Niet alleen sneden zij de
drukkende banden tusschen den adel,
en de burgerij door, maar (voor zoo
veel aan hen stond) óók de banden
tusschen God en het menschdom.
En toen moest de ellende nog wl
grooter worden. Ieder ging nu alleen
peinzen op zijn eigen belang; ieder
waande zichzelf een koning op zijn
terrein. Om het verband met het ge
heel van de maatschappij gaf men
weinig of niets. De liefde tot God
was geweken, en daarom ook de
liefde tot Zijn schepselen, de liefde
tot do naasten, ofschoon „uit éénen
bloede" gesproten. De hoofdzenuwen
van het maatschappelijk leven wer
den daardoor verlamd. Het gold niet
gevangennemen, dan kon zjjn toestand
wel eens minder aangenaam worden.
Neen, hij moest langzaam en hoogst voor
zichtig handelenhij moest in deze moei
lijke onderneming niets wagen. Het bes
te, dat hij doen kou was Dubois door
schrik over te halen met hem eene over
eenkomst te sluiten en daarin den wetti
gen stand van het kasteel te bepalen.
Langs dezen weg moest hij er toe ko
men. Bij dit plan wilde burger Renne
maar blijven.
„De kerker zal hein weldra doen be
sluiten," zeide hij bij zichzelven„laat
ons maar eenige dagen, weken, jaren
des noods, wachten. Dat is wel niet zoo
als het behoort, want ik heb geene juiste
orders om Dubois gevangen te houden,
omdat hij niet op de lijst van hen ge
bracht is, die de Conventie moet hooren
en vonnissenmaar kom, niemand zal
iets van het al of niet onbetamelijke der
gevangenneming te weten komen. De
cipier zal mij niet verraden, dat weet
ik te goed, hij is te veel aan mij ver
plicht."
Ziedaar de reden waarom Julius wiens
naam niet op de lijsten der verdachte
personen voorkwam, nooit voorde vier
schaar, die hoegenaamd niets van de zaak
af wist, gedaagd was geworden.
Alzoo verliepen vele maanden nu en
dan verscheen Chamoue eens weder aan
de deur der gevangenis.
„Hoor eens, Julius! burger Renne
vernieuwt zijn edelmoedig voorstelgij
moest het nu maar met blijdschap aan
nemen."
„Neen," hernam Dubois met alle be
daardheid, „ik wil mijn huis noch mijne
landerijen verkoopen."
„Het is mij goed, maar, dan hangt uw
levensbehoud aan een zijden draad, ar
me vriend!" eti Chamone verwijderde
zich eene poos, om eenigen tijd later al
weer terug te komen met denzelfden
voorslag en ten naastenbij in dezelfde
woorden.
Somtijds bleef hij langer bij Julius en
sprak hem over Saint-Renne. Of wel was
hij er zelf geweest of had iemand van
daar gezien, die hem uitnemende berich-
langer de vraag wat een meiiseh
verplicht is omtrent anderen, maar
alleen, wie het sterkst is. En omdat
de gaven en krachten der menschen
zoozeer verschillen, kwam er feitelijk
van het herstel der „gelijkheid" in
het maatschappelijk leven niets, maar
hoopte zich het kapitaal op zulk
een onregelmatige en ongeoorloofde
wijze saam, dat een groote massa
menschen thans onnoodige armoede
lijdt. De derde 'stand is thans in
Europa de machthebbende, maar
daartegenover beweegt "zich een vier
de stand van kleine burgertjes, win
keliers en landbouwers, die nauwe
lijks een schamd stuk brood kan
verdienen.
Om nu dezen „vierden stand" te
helpen, zijn de socialisten opgetreden,
en velen onder üen bedoelen het
wellicht goed, doch zij voeren hun
plan slecht uit, en moeten dat wel
doen, omdat ook zij, evenals de re
volutiemannen der vorige eeuw, de
geboden Gods en daardoor de teerste
behoeften van het menschelijk leven
veronachtzamen.
Het socialisme legt eenzijdig den
nadruk op de gemeenschap het wil
het bestaande huisgezin feitelijk op-
ten gegeven had. Alle buisgenooten wa
ren wel, en het land zag er goed uit.
Burger Renne droeg ook zorg om
telkens berichten van Dubois aan de woud
bewoners te doen toekomen. De gevan
gene was welvarend en zou weidia in
den kring der zijnen wederkeeren er
was nog eene of andere formaliteit te
voldoen men moest nog een weinig ge
duld hebben.
De bewoners van Saint-Renne over
tuigden zich telkens meer van de goedheid
van burger Renne, die zich zoozeer voor
hun armen gevangene beijverdezijn
aanzien onder het volk nam daardoor bij
den dag toe.
Maar de last der verveling, die met
centenaarszwaarte op Julius' schouders
drukte, werd hoe langer hoe zwaarder
en dreigde hem te verpletteren. De len
tezon, die door de getraliede vensters
drong, herrinnerde hem met onweder-
staanbare kracht aan het landleven, dat
hij zoo wreed moest missen. De boomen
met bloesem en bladeren bedekt, de dik
ke bundels viooltjes onder de besseboo-
men achter in den hof, en de vogels, die
op het dak van zijn huis kweelden en
zich vermeiden; kortom, dat alles deed
hem des te vuriger verlangen het som
bere verblijf van ellende en bange zorg
te verlaten. En toen de zomer aanbrak,
die de lucht van den kerker zoo zwaar
en zoo verpestend maakte, dat men som
tijds des avonds nauwelijks kon adem
halen, met welk een koortsig verlangen
dacht de ongelukkige gevangene toen aan
de wandelingen door de korenvelden of
in de welriekende bosschenWat zouden
zij te buis doen? Ongetwijfeld liep Lu
cia met haar stroohoed op het hoofd in
in den boomgaard, door het hooge en
dikke gras, en kwam Jan Closnet met
zijne spade op den rug van den akker.
Zou men haver in den akker bij bet
boscb en koolzaad bij het huis geplant
hebben
arts
i ttf löTeren
geleverd, de
ie loos on-
8.-
i Ov»rflakke®
Middelharnis
_P*. (4,10),
uur.
110,15 nm. 3,55u
010,45 5.—
'orboot6,ll (5,51)
nm. 5,30 uur
t5 uur
et de stouinboot-
v. T.
tijd zjjn tuSBchen
IN:
mboot.
11 MS.
Laf tm.
'dag
;en
5.
6,-
6,30
nm. 2,— »ur
p Sept.
HING.
irnis.
uur.
aitc,
erdam,
zoorm. 4,30 «nr.
ar later
erdamsche tjjd
In iedere maand
snyuiph.
;t erdam.
ll,10en 4,1»
11,10 en 4,10 u.
lam.
1,30 en 4,30 a.
|u.
ennm. 4,30 uur
-oetsluis.
en 5,u.
'uur later.
Belle.
1,30 en 5,uur
uur later,
iltijks veerboot
lienst.
jvm. 5,15; Zater-
2,30; Woensdajf,
n. 5,30; Zaterdag
nm. 3.
Lg en Dinsdag vm
tjdag (langs Oud
en Zaterdag nm. 2
tember) op werk-
Zondags vm. 83,0
andag en Dinsdag
Herland) tba. 2uur
felke maand zal
1 naar Botterdam
g en Vrijdag.
5,45, Tan OUd-
bad, Zuidland en
laatschappy
igen naar Helled
*n t. v.
JGEN 111"
1892.
iudeD.
treinen,
en 6,59 uur.
itation.
en 9,20 uur.
10,20, 5,34 en 11,8
Rotterdam, 's Gr A-
n en Den Helder
rjjgbaar. Voor
sn Den Helder.
ïjrsa Eerste Klasse
0,85
Retour 0,55.
■sa Eerste Kltt83e.
irsn Eerste Klasse
>,40.
Retour 0,25
fc. Goederenveryoer
ngelden.
•entenII. P. y. D.
EjbD Nieuwesluis
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Voor Amerika by vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
Eenige gewapende mannen bezetten
onmiddelijk het kasteel en de ru3t keerde
Wordt vervolgd).