~de J r Vrijdag 3 September 1893. Zevende Jaargang No. 355. IS Antirevolutionair Orgaan .DAM. IN HOC SIGNO VINCES FEUILLETON Boer en Edelman. T. BOEKHOVEN, WBBBBBtUÊKtKBg: ;apmige om concu- f 40.— de mde fabriek egens haar ootsteduur- gang;, fabrieaat sche, leren- niet dóór Lamb's iDIENST. 4. Sortimëlsdijk Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag. uitgever: SOMMELStMIJK. Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 centen ;1/2 maal Boekaankondiging 5 Cent per regel en i/3 maal. Dienstaanvragen cn Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur. Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te «enden aan den ever. Persoonlijk en gemeen schappelijk leven. Toen in het jl. voorjaar de Am- sterdamsche atdeeling van het Neder- landsch Werkliedenverbond „Patri monium" haar vijftien-jarig bestaan herdacht, heeft Dr. W. Geesink (Hoogleeraar aan de Vrije Universi teit) bij die gelegenheid een toespraak gehouden over „Individualisme en Socialisme." Deze rede, in druk verkrijgbaar gesteld bij den uitgever A. Fernhout te Amsterdam bevelen wij zeer ter lezing aan. Zij beslaat slechts één vel druks en is dus zeker voor een zeer gering bedrag te bekomen. Helder wordt in dit opstel aan getoond, dat het rechte verband tusschen het persoonlijk leven en het gemeenschappelijk leven der menschen grootendeels verbroken is, en dat het langs geen anderen weg dan door terugkeer tot de van God gestelde ordinantiën weer kan ver nieuwd worden. Laat ons bij deze gedachte even stilstaan. Het is zeker wel de moeite waard. Wie haar goed heeft begre pen, heeft ook het juiste inzicht in de „sociale quaestie" onzer dagen, 9 Een tafereel uit de FRANSCHE OMWENTELING. Eén dag en nog éen vloden voorbij. Wanneer zou hij voor de groene tafel verschijnen? lederen keer als de cipier de namen van ben, die de gevreesde en afschuwelijke rechtbank voor zich daag de, afriep, luisterde Dubois met de meeste aandacht. Het was zijne beurt om ver oordeeld te worden. Maar neenmen riep hem niet; had men hem dan inderdaad vergeten Renne had hem natuurlijk niet ver geten maar God had, om Dubois te redden, de zaken zóo beschikt en geleid. Volgt mij thans eene wijle naar Saint- Renne. Die nacht, waarin de onschuldige boer aan zijn huisgezin ontrukt werd, toen de deur weer achter hem toegesloten was, en het gedruis van de voetstappen der genen, die Dubois wegvoerden, in de verte zich verloren ha l, was voor de kasteelbewoners de verschrikkelijkstehuns lerens. Gedurende langen tijd bleef ieder een als versteend voor zich staren; het was alsof de schrik en ontsteltenis hen allen sprakeloos gemaakt hadden. Ein delijk brak een droevig en luid weenen en klagen het sombere stilzwijgen af. Jan Closnet greep zijne bijl en vloog naar de deur ,Ik zal de menschen van Saint-Renne gaan wekken, opdat zij mij helpen mijn meester in vrijheid te stellen." Niemand," antwoordde de oude min, „zal lust hebben om de atgezondenen der Conventie aan te vallen. Zij zullen u antwoorden, dat de Conventie de hoog ste rechtbank is, en dat men zich tegen rechters niet verzetten kan. Zij zullen n zeggen, dat, als Julius gevangenge nomen is, men klaarblijkelijk in hem iets strafbaars ziet of ten minste in hem iets af te keuren heeft. Neen, uw plan is onzinnig, Jan! Maar, hoor eens, ik want deze quaestie is juist ontstaan doordat de rechten en plichten van den eenling en die van de gemeen schap niet behoorlijk zijn onderschei den en met elkaar in evenwicht gehouden. God heeft de wereld zóó geschapen, dat beide, het persoonlijk en het matschappelijk leven zich in goede harmonie inet elkander konden ont wikkelen. God wilde, dat de men schen goede, christelijke socialisten zouden zijn, dat wil zeggenmen schen, die hart voor elkander hebben zouden, zonder verzaking van eigen levensbeginselen. In het huisgezin ligt deze gedachte afgespiegeld. Daar toch genieten de broeders en zusters hun persoonlijke vrijheden; daar ontwikkelt elk kind zich naar zijn eigen aard en aanleg; maar tegelijkertijd is daar een besef van saamhoorigheid; men deelt er in eikaars lotgevallen, en deze trek van gemeenschap wei kt door alle later ontstane verschillen van levensposi tie heen. Door de machtige inwerking der zonde echter want de zonde heeft overal een scheidendverdeelend ka rakter zijn de banden tusschen zal u zeggen, wat gij kunt doen: volg de Conventiemannen met alle omzich tigheid, zoodat zij u niet bemerken, en als gij zult gezien hebben hoe en waar zij hem heenleiden, kom dan hier terug, dan kunt gij aan de buren vertellen, al wat er gebeurd is, en bun vragen of zij, uit erkentelijkheid voor al de diensten, die Julius [hun bewezen heeft, toen zij óf ziek waren óf in behoeftige omstan digheden verkeerden, het huis willen hel pen verdedigen tegen de benden struik- roovers, die het, zooals men dat bij ,an- dere gelegenheden meer gezien heeft, in het hoofd zouden kunnen krijgen, om het, na de bewoners daarvan te hebben vermoord, in den brand te steken. Ik ben er zeker van, dat zij dat zullen. Komaan, Lucia, ween zoo nietuw va der zal weldra wederkomen. Zij kunnen hem van niets kwaads beschuldigen, ween niet, maar bid liever tot God in den hemel, dat Hij hem beware en ons allen bescherme." Jan, gewoon om de raadgevingen, die de oude vrouw gaf, op te volgen, wierp zijne bijl weg en ging de deur uit. Hij volgde de soldaten en zag hen in de schuit stappen, nu wist hij genoeg, ijlings keerde hij langs den gewonen weg terug, wekte al de buren en deelde hun mede, wat er in het dorp geschied was. De verbazing en verontwaardiging waren algemeen, weinige minuten was het gan- sche dorp op de been; eenigen grepen toortsen, anderen wapenen op maar nie mand repte een enkel woord, om den gevangene uit de handen der soldaten te verlossen. „Als Julius Dubois een eerlijk en braaf man is, zooals wij dat allen gelooven," zeide eindelijk een bejaarde boer, „en niet een werktuig van de vijanden des volks, zal hij weer eervol op vrije voeten gesteld wordenwij zullen middelerwijl zijn huis tegen alle plundering vrijwaren en burger Renne verzoeken wel te willen zorgdragen, dat Dubois, die voor ons altijd een jgoed buurman geweest is, recht gedaan worde." het persoonlijk en het gezamenlijk leven losgetrokken; óók in de huis gezinnen maar veel meer nog in de groote maatschappij. Daarom is er zoo hevige verwarring door ge heel Europa heen. Nu hebben de menschen zich in den loop der jaren wel uitgeput in het zoeken naar middelen tot herstel van het maatschappelijk evenwicht, doch dit is hun niet gelukt en kon hun niet gelukken, omdat zij niet werkten bij de lamp van Gods Woord. Onder dit streven naar verbetering hebben zij wel eens knellende banden in de maatschappij losgemaakt, doch tevens ontstonden daardoor dan weer andere ketenen, die het leven soms nog benauwder maakten. Zij die buiten Gods "Woord om als hervor mers van het sociale leven wilden optreden, vervielen altijd in éénzij digheden; zij offerden of den eenling aan de gemeenschap op, of zij lieten als het ware de gemeenschap geheel verdwijnen. En beide fouten wreek ten zich natuurlijk al spoedig. Hoe ontstond de Fran3che revo lutie Immers, doordat adel en gees telijkheid alleen zichzelf zochten, en om de gemeenschap met den burger- weder. Den volgenden dag vervoegden eenige afgevaardigden zich bij burger Renne. Zij deelden hem de gevangenneming van Julius mede en verzochten hem al zijn invloed aan te wenden, opdat Dubois welhaast weder op vrije voeten kwame. Zij voegden er tevens bij, dat het kas teel tot aan zijne terugkomst zorgvul dig door ben zou bewaakt worden. Renne antwoordde, dat, alhoewel bij een oogenblik de waarheid van Dubois' bewering in twijfel getrokken had en niet ten volle overtuigd geweest was, dat hij het kastee1 werkelijk zich verworven had, hij nu, ziende de achting, die iedereen hem toedroeg, tot het besluit komen moest, dat Julius een braaf en goed burger was. Hij zou dus al wat in zijn vermogen was doen, om zijne onschuld aan het licht te brengen; wat hunne gedachte om het kasteel te bewaken be treft, dat was uitnemend goed. De afge vaardigden kwamen zeer voldaan weder en prezen burger Renne zeer, zij ver moedden zeker het misnoegen dat zij bij den laatste hadden opgewekt, die uit den stap, hij hem gedaan, wel had begre pen, dat het voornemen, hetwelk hij zich een oogenblik gevormd had, om n. 1. van Dubois' afwezigheid gebruik te maken, ten einde zich met geweld van het |kasteel meester te maken, ge heel onuitvoerbaar was. Hoe moest hij te werk gaan Dubois laten veroordeelen maar de boeren van Saint-Renne zouden dan toch niet zonder moeite het kasteel in zijne handen laten overgaan. En bovendien, was hij vol maakt zeker, hem te kunnen doen ver oordeelen? Dubois had degelijk goede bewijsstukken, die duidelijk genoeg be wezen, dat hij wettig eigenaar der lan den was, die hij, Renne namelijk, begeer de. Neen, het was zelfs niet onwaarschijn lijk, dat de Conventie Dubois zou vrij spreken, en als men achter de beweeg redenen kwam, die hem hadden aange zet om den "boer te vervolgenals de rechters zich zouden overtuigen, dat de begeerte en de jaloersehheid uiteen hem er toegebracht hadden om hem te laten stand zich niet bekommerden. Daartegenover gingen de mannen der revolutie de leuze opheffen van „vrijheid, gelijkheid en broederschap Zij wilden verlossing bewerken uit de banden der slavernij, door de rijken aan de armen opgelegd. Op zichzelf geen verwerpelijk verlangen, maar een begeerte die veeleer pleit voor den adel der menschelijke na tuur. Doch terwijl zij voor de rechten der enkelen opkwamen, verzuimden zij op de rechten der gemeenschap te letten. Niet alleen sneden zij de drukkende banden tusschen den adel, en de burgerij door, maar (voor zoo veel aan hen stond) óók de banden tusschen God en het menschdom. En toen moest de ellende nog wl grooter worden. Ieder ging nu alleen peinzen op zijn eigen belang; ieder waande zichzelf een koning op zijn terrein. Om het verband met het ge heel van de maatschappij gaf men weinig of niets. De liefde tot God was geweken, en daarom ook de liefde tot Zijn schepselen, de liefde tot do naasten, ofschoon „uit éénen bloede" gesproten. De hoofdzenuwen van het maatschappelijk leven wer den daardoor verlamd. Het gold niet gevangennemen, dan kon zjjn toestand wel eens minder aangenaam worden. Neen, hij moest langzaam en hoogst voor zichtig handelenhij moest in deze moei lijke onderneming niets wagen. Het bes te, dat hij doen kou was Dubois door schrik over te halen met hem eene over eenkomst te sluiten en daarin den wetti gen stand van het kasteel te bepalen. Langs dezen weg moest hij er toe ko men. Bij dit plan wilde burger Renne maar blijven. „De kerker zal hein weldra doen be sluiten," zeide hij bij zichzelven„laat ons maar eenige dagen, weken, jaren des noods, wachten. Dat is wel niet zoo als het behoort, want ik heb geene juiste orders om Dubois gevangen te houden, omdat hij niet op de lijst van hen ge bracht is, die de Conventie moet hooren en vonnissenmaar kom, niemand zal iets van het al of niet onbetamelijke der gevangenneming te weten komen. De cipier zal mij niet verraden, dat weet ik te goed, hij is te veel aan mij ver plicht." Ziedaar de reden waarom Julius wiens naam niet op de lijsten der verdachte personen voorkwam, nooit voorde vier schaar, die hoegenaamd niets van de zaak af wist, gedaagd was geworden. Alzoo verliepen vele maanden nu en dan verscheen Chamoue eens weder aan de deur der gevangenis. „Hoor eens, Julius! burger Renne vernieuwt zijn edelmoedig voorstelgij moest het nu maar met blijdschap aan nemen." „Neen," hernam Dubois met alle be daardheid, „ik wil mijn huis noch mijne landerijen verkoopen." „Het is mij goed, maar, dan hangt uw levensbehoud aan een zijden draad, ar me vriend!" eti Chamone verwijderde zich eene poos, om eenigen tijd later al weer terug te komen met denzelfden voorslag en ten naastenbij in dezelfde woorden. Somtijds bleef hij langer bij Julius en sprak hem over Saint-Renne. Of wel was hij er zelf geweest of had iemand van daar gezien, die hem uitnemende berich- langer de vraag wat een meiiseh verplicht is omtrent anderen, maar alleen, wie het sterkst is. En omdat de gaven en krachten der menschen zoozeer verschillen, kwam er feitelijk van het herstel der „gelijkheid" in het maatschappelijk leven niets, maar hoopte zich het kapitaal op zulk een onregelmatige en ongeoorloofde wijze saam, dat een groote massa menschen thans onnoodige armoede lijdt. De derde 'stand is thans in Europa de machthebbende, maar daartegenover beweegt "zich een vier de stand van kleine burgertjes, win keliers en landbouwers, die nauwe lijks een schamd stuk brood kan verdienen. Om nu dezen „vierden stand" te helpen, zijn de socialisten opgetreden, en velen onder üen bedoelen het wellicht goed, doch zij voeren hun plan slecht uit, en moeten dat wel doen, omdat ook zij, evenals de re volutiemannen der vorige eeuw, de geboden Gods en daardoor de teerste behoeften van het menschelijk leven veronachtzamen. Het socialisme legt eenzijdig den nadruk op de gemeenschap het wil het bestaande huisgezin feitelijk op- ten gegeven had. Alle buisgenooten wa ren wel, en het land zag er goed uit. Burger Renne droeg ook zorg om telkens berichten van Dubois aan de woud bewoners te doen toekomen. De gevan gene was welvarend en zou weidia in den kring der zijnen wederkeeren er was nog eene of andere formaliteit te voldoen men moest nog een weinig ge duld hebben. De bewoners van Saint-Renne over tuigden zich telkens meer van de goedheid van burger Renne, die zich zoozeer voor hun armen gevangene beijverdezijn aanzien onder het volk nam daardoor bij den dag toe. Maar de last der verveling, die met centenaarszwaarte op Julius' schouders drukte, werd hoe langer hoe zwaarder en dreigde hem te verpletteren. De len tezon, die door de getraliede vensters drong, herrinnerde hem met onweder- staanbare kracht aan het landleven, dat hij zoo wreed moest missen. De boomen met bloesem en bladeren bedekt, de dik ke bundels viooltjes onder de besseboo- men achter in den hof, en de vogels, die op het dak van zijn huis kweelden en zich vermeiden; kortom, dat alles deed hem des te vuriger verlangen het som bere verblijf van ellende en bange zorg te verlaten. En toen de zomer aanbrak, die de lucht van den kerker zoo zwaar en zoo verpestend maakte, dat men som tijds des avonds nauwelijks kon adem halen, met welk een koortsig verlangen dacht de ongelukkige gevangene toen aan de wandelingen door de korenvelden of in de welriekende bosschenWat zouden zij te buis doen? Ongetwijfeld liep Lu cia met haar stroohoed op het hoofd in in den boomgaard, door het hooge en dikke gras, en kwam Jan Closnet met zijne spade op den rug van den akker. Zou men haver in den akker bij bet boscb en koolzaad bij het huis geplant hebben arts i ttf löTeren geleverd, de ie loos on- 8.- i Ov»rflakke® Middelharnis _P*. (4,10), uur. 110,15 nm. 3,55u 010,45 5.— 'orboot6,ll (5,51) nm. 5,30 uur t5 uur et de stouinboot- v. T. tijd zjjn tuSBchen IN: mboot. 11 MS. Laf tm. 'dag ;en 5. 6,- 6,30 nm. 2,— »ur p Sept. HING. irnis. uur. aitc, erdam, zoorm. 4,30 «nr. ar later erdamsche tjjd In iedere maand snyuiph. ;t erdam. ll,10en 4,1» 11,10 en 4,10 u. lam. 1,30 en 4,30 a. |u. ennm. 4,30 uur -oetsluis. en 5,u. 'uur later. Belle. 1,30 en 5,uur uur later, iltijks veerboot lienst. jvm. 5,15; Zater- 2,30; Woensdajf, n. 5,30; Zaterdag nm. 3. Lg en Dinsdag vm tjdag (langs Oud en Zaterdag nm. 2 tember) op werk- Zondags vm. 83,0 andag en Dinsdag Herland) tba. 2uur felke maand zal 1 naar Botterdam g en Vrijdag. 5,45, Tan OUd- bad, Zuidland en laatschappy igen naar Helled *n t. v. JGEN 111" 1892. iudeD. treinen, en 6,59 uur. itation. en 9,20 uur. 10,20, 5,34 en 11,8 Rotterdam, 's Gr A- n en Den Helder rjjgbaar. Voor sn Den Helder. ïjrsa Eerste Klasse 0,85 Retour 0,55. ■sa Eerste Kltt83e. irsn Eerste Klasse >,40. Retour 0,25 fc. Goederenveryoer ngelden. •entenII. P. y. D. EjbD Nieuwesluis Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent. Voor Amerika by vooruitbetaling f 3,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. Eenige gewapende mannen bezetten onmiddelijk het kasteel en de ru3t keerde Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1892 | | pagina 1