mm m wuümi m mmsm® w
Zaterdag 18 April 1891.
Zesde Jaargang No. 272.
Antirevoliitionah
Orgaan
[MORE.
AUTENBOEK.
IN HOC SIGNO VINCES
T. BOEKHOVEN.
so.n.nmjSiHjai.
FEUILLETON.
Alle stukken voor tie Redactie bestemd.
Advertentie» en verdere Administratie franco toe te «enden aan den litgever.
De „kleine Pers."
Een „balans."
- Amerikaansche
Maatschappij.
EN
GOEDKOOPSTE
FOCHT.
zich aan de kan-
Si. M. te Rot-
e (lUKterdam
enten, of bij
£roes, Groningen,
olsius. Oisterivijk.
groot 160 bladz.,
31 December 1890)
elote tierlfn vun iS
eeiion Ultlotingi-Ka-
an allc Proiuieleeningon
atsbegrootlngen voor
i r o.j.»
0,95 na ontvangst van
lus voor ieder die Preinie-
K\TK\ I iblt Financieel
S VEER,
>edereede en Overflakkee.
RDIENTST.
lelharim vm. 5,30 nm. 2,80 u-
luis vm. 6,45,3,45 urn. 3,45 u
■niB 9,-,11,15 5.00
11,15 5,30
art in aansluiting mot dio van
0 u van Hcllevoetsluis en 9 en
AMER8 ZIJN
NG.
.S MEESTER.
lis der STOOMBOOT.
lUDELIIAUMN.
dag en Dinsdag vm. 5.u.
en Donderdag 6,— u.
(lag on Zatordag 6,30
lag en Dinsdag nrn. 2,H
O.verigo dagen n 3,
DAGS en 30 April.
IA I)ER EM I AG.
1 op Middelharuis.
ag vm. 8 uur nm. 5 uur.
idag nm. 1 uur.
5 uur.
YOOXItlT<iA*G,
m naar Rotterdam,
en Dinsdag voorm. 5 uui.
namiddag 2,50 uur.
dags.
BE* HOMMEL.
mol naar Kottcrdum.
ag en DiriBdags'morgeus 4,30 u.
Jaterdug'smergeus 6,30 nnr.
g, Dinsdag, Donderdag
g namiddag 1.45 u
ten en Maa»iiyuiplt.
evangen 27 Maart 1891.
luis naar Rotterdam,
m. 5,8,l,10en 4,40 u.
1. 5,40, 8,—* 1,10 en 4,40 u.
naar Rotterdam.
,20, nam. 1,30 en 5,-^- u.
1,30 on 5,u.
8.20. 11m. 1.30 on 5,-- uur.
naar Ilellovoetsluia.
am. 1,30 ,3,en 5,n.
irca een halfuur luter.
dam naar Brielle.
nam. 1,30 3,on 5,—uur.
ren eon half uur later,
identic mot 'tdiyks veerboot op
kec.
])eze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post f 1.—
Het Zaterdagsnummer alleen 50 Cent.
Voor Amerika bij vooruitbetaling f 5,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever:
Advertentiëu van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en maal.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiëu worden ingewacht tot Dinsdag en Vrijdagmiddag 12 uur.
Het Volksblad van Z.-Holl. en
s-Gravenhage wijdde onlangs, in
het nr. van 2 dezer een opstel aan
de „kleine Pers," hetwelk wij eens
deels met instemming doch ander
deels niet geheel zonder verwonde
ring lazen.
Wat de redactie zegt aangaande
de moeielijkheden waarmede de „klei
ne Pers" bij haar opkomst te wor
stelen had, en omtrent den zegen,
die er op haar arbeid mocht rusten,
beamen wij gaarne. Er behoorde
waarlijk veel moed en toewijding
en ondernemingsgeest toe om de
kleine bladen tot die hoogte op te
voeren en dien invloed te verschaf
ten, waarover wij ons thans mogen
verheugen. De „kleine Pers" heeft
allengs meer burgerrecht verkregen
zij vertolkt wat er onder ons volk
leeft en bepleit aan alle oorden des
lands tegenwoordig de antirevolu
tionaire beginselen.
Aan deze opmerkingen echter,
waartegen wij niets hebben in te
brengen, knoopt het Volksblad de
klacht vast over een „vervolging"
die men de „kleine Pers" zoude
willen aandoen. Wel wordt dit niet
zoo ronduit gezegd, en spreekt de
redactie meest veronderstelleuder
wijze. Maar die klacht is toch dui
delijk in haar artikel te lezen.
Zij waarschuwt tegen „divergee-
rende geesten," die het eerst hun
„wrok" koesteren op de kleine pers,
Zomerdienst.
Rotterdam.
g en Dinsdag vm. 5,lp; Zuter-
Beierland
n. 6, 10 nm. 2,30; Woensdag,
vm. 7,10 nm. 5,30; Zaterdag
Zondag vm. 8, nm. 3.
tdijk: Maandag en Dinsdag vin
;rdag en Vrijdag (langs Oud-
Rotterdam.
ag, Dinsdag, en Zaterdag nm. 2
m af 17 Soptember) op werk-
8,30, des Zon lags vm. 8,30
orndijk Maandag eu Dinsdt»j£
ngs Oud-Beierland) n a. 2 uur.
1 Zondag van olke maand zal
r van Zuidland naar Rotterdam
lit: Donderdag en Vrijdag,
oorndijk. vm. 5,45, van Ou
Oud-Beierlbad, Zuidland ei'
HOOFDSTUK II.
GEEN HULP BIJ MENSCHEN
t' Was een liefelijke zomeravond en één
van die uren, waarin de schepping en
kel vrede en rust schijnt te ademen.
De geheele natuur sluimerde langzamer
hand zachtkens in en de bloemen sloten
hare kelken, wachtende tot het morgen
licht hen weder wakker zou kussen.
Tooh was de lucht vervuld met aange
name, versterkende geuren, die als een
dankoffer aan God opwaarts stegen. Een
enkele vogel slechts fladderde met snel
le vlucht over het veld om zich straks
in het geboomte, dat zijn loommerrijk
takken in een verkwikkend koeltje wieg
de, te verliezen.
De last en de hitte van den dag was
gedragen en alles bereidde zich tot eene
welkome rust. Eene blauwe nevel dek
te als een doorschijnend kleed, den om
trek en hier en daar, in de oneindige
verte flonkerde aan het heldere azuur
een schitterend lichtje, dat sprak van
Hem, die daar boven troont en wien al
le macht gegeven is in den hemel en op
de aarde.
Vrouw Geertsma spoedde zioli voort
langs het smalle voetpad zonder veel
acht te' slaan op de vreedzame stilte van
den avond. Andere gedachten hielden
haar gansoh eu al bezig. Nu en dan
likte zij naar boven en hare lippen sche-
11 dan een gebed te lispelen. Een trek
ui voldoening kwam op haar gelaat, toen
'j een beschulpten rijweg betrad en aan
den overkant van een grooten vijver een
erenwoning met witte muren en een
lerrood dak zichtbaar word. Deze
„alle man te zamen roepen om haar
als een veldhoen op de bergen ach
ter na te jagen."
Brrr het is om medelijden
te krijgen met de lieve kleine pers.
Maar nu moeten wij toch eerlijk
bekennen, dat wij in den laatsten
tijd al zeer weinig van zulk een
vervolging" gemerkt hebben.
Juist integendeel heeft men haar
van Rijkswege kort geleden meer
vrijheid van bewegen in het land
verzekerd, doordien men het halve-
centsport van 25 tot 40 gram heeft
uitgebreid.
En, wat de provincie Zuid-Hol
land betreft, vernamen wij bovendien,
dat men voor het leggen van een
organisch verband, tusschen de kies-
vereenigingen en de kleine bladen,
deze zooveel mogelijk wil trachten
te beschermen en haar vrijheid ver
zekeren.
Dat daardoor hot „vrije woord"
in het „harnas" zou geraken, of
„het conservatiswe zou binnenslui
pen" vreezen wij volstrekt niet.
Het is maar de vraag, wat men
onder „vrijheid" verstaat.
Lang niet alle banden, die men
iets of iemand, een persoon of een
partij aanlegt, maken inbreuk op de
vrijheid. Eer omgekeerd zijn som
mige verbanden voor de ware vrij
heid noodzakelijk.
Onze kleine pers oefent „redelij
ke kracht," zegt het „Volksblad"
Volkomen waar. Maar juist wegens
huizinge met de omliggende landerijen
was het eigendom van Kornelis Harm-
sen, de man, die thans een rustig plek
je had opgezocht om zich enkele minu
ten te verpoozen, voordat bij in de armen
van den slaap de vermoeienissen van den
dag. zou vergeten.
Boer Harmaen was een werkzaam,
maar zeer zuinig man, die in ruime ma
te gezegend werd. Gedurende al de ja
ren, die hij gehuwd was geweest, had hem
bijna geen tegenspoed getroffen. Zijne
kinderen groeiden voorspoedig op en zij
ne vrouw kende evenals bij zelf slechts
eene begeerte om namelijk in den kortst
mogelijken tijd hun bezittingen uittebrei-
den, opdat zij hun laatste levensjaren
onbezorgd zouden mogen doorbrengen.
De rijkdom, die er in God is, was bei
den vreemd eu weinig bekommerden zij
zicli om het woord des Ileeren: „Hebt
de werelt niet lief met hare begeerlijk
heid", of dat andere „Wat baat het den
mensch al gewon hij de geheele wereld
en leed schade aan zijne ziel."
Meen evenwel niet, dat Harmsen een
ergerlijk leven leidde en in grove uit
spattingen verviel. Onze boer ging zelfs
geregeld ter kerk, gaf getrouw in elk
zakje een paar centen voor de armen
der gemeente, maar kende volstrekt niet
de groote verdorvenheid van zijn zon
dig harte Hij liet zich geheel bekoren
door bet klatergoud en het schijngeluk,
waarin zij zich verblijdenj die de din
gen zoeken, die beneden zijn en het eene
noodige slechts bij name kennen. De za
ken en belangen van den rijken boer
strekten zich niet verder dan tot de aar
de uit en andere veel heerlijker vreug
de kon hij niet waardeeren. Nimmerkwam
de gedachte bij hem op, dat het onkel
's Heeren goedertierenheid was, dat Hij
ding, regeling, bescherming noodig.
Vooral in dezen tijd, nu onze partij
ten deele Regeerings-partij is en me
de de verantwoordelijkheid voor den
gang der zaken draagt.
Wilde men 1111 alle vrije pers - be
schouwingen verdringen voor b. v.
OO
(een centraal - bureau in ons land
op te richten, dat voortaan aan alle
kleine bladen voorschreef, wat zij te
publiceeren hadden natuurlijk, zulk
een maatregel zou haar nadeelige
zijde hebben. Maar een verband tus
schen de kiesvereenigingen, de uit
gevers en de schrijvers zooals bet
Prov. Comité beoogt wat zou daar
tegen zijn? Zulk een verband geeft
een zekere geregelde contrióle over
het geschrevene, het bevordert de
voorzichtigheid en prikkelt tot meer
dere belangstelling onder de leden
der aldus bij een blad betrokken
kiesvereenigingen.
Dat schrijvers met talent zeggins-
kracht in zulk een verband toch de
noodige ruimte van beweging hou
den, behoeft nauwelijks gezegd te
worden. De meest geschikte en be
zadigde schrijvers zullen voor zulk
een band dan ook niet bang zijn.
En, wat de minder geschikte schrij
vers betreft, en die toch als voor
lichters en raadgevers onder de scha
ren wenschen op te treden we
nemen aan, met de beste bedoe
ling ja, deze hebben werkelijk wel
eenig opzicht noodig.
Gelukkig vallen er over het al-
zoo rustig en in overvloed zijn leven
jaren mocht doorbrengen en nooit deed
hij zieh de vraagwat wil God, dat ik
met mijn geld zal doen; waartoe schenkt
de Heere mij, onwaardige, zooveel zege
ningen?
Aan de armen dacht hij alleen in de
kerk; om meer weldadigheid jegens hulp
behoevenden te betoonen,. kwam niet in
hem op. Om het gebod Gij zult uwen
naasten liefhebben als u zeiven, bekom
merde hij zich al heel weinig. Deze eu
gene gebrekkige moest wel eens erva
ren, dat Harmsen ruw was jegens ar
me lieden en niet zonder reden hielden
de meeste dorpelingen hem voor een
gierigaard. Hemels gezind was de rijke
man volstrekt niet; hij oefende geen ge
meenschap met God en gedachteloos zond
hij zijne gebeden op, terwijl hij menig
maal onder deze verriohting berekende
hoeveel geld hij dien dag met een voor-
deeligen koop hoopte te verdie
nen.
Een enkele maal bekroop hem wei-
eens de vrees, dat hij onverwacht zou
kunnen sterven. En wat dan? Zijn ge
weten besohuldigde hem, dat hij niet
bereid was om voor God te verschijnen.
Had zijn arbeider Geersma hem niet
dikwijls gezegd, dat er eene eeuwigheid
was en dat wij na den dood geopenbaard
moeten worden voor de rechterstoel van
Jezus Cristus om weg te dragen naar-
dat wij in het lichaam hebben gedaan
het zij goed, of kwaad. Maar was hij
dan niet deugdzaam en gaf hij niet elk
het zijne?
llij moest wedergeboren worden uit
den Heiligen Geest, had Geersma ge
zegd, alleen het bloed van Christus kon
hem redden van het verderf, maar neen
daar wilde! hij nieir aan denken. Zou hij
autirev. pers nog al niet veel klach
ten omtrent grove afwijkingen van
ons program. Maar des te gemak
kelijker kan men daarom een zeker
Verband aanvaarden. Voor wie een
vast spoor wcnscht te volgen, heeft
het niets verschrikkelijks in, dat er
een wacht geplaatst wordt ter te
rechtwijzing van hen die bij ongeluk
eens buiten het goede spoor moch
ten gaan.
„Vrij" is 'alles, wat zóó is inge
richt, dat het aan zijn doel kan be
antwoorden.
Welnu, door onze bladen aan de
kiesvereenigingen te verbinden, wordt
huil doel te beter bereikt en kun
nen zij dus meerdere vrijheid ge
winnen.
Doch mogeljk had het Volksblad
bij zijn opkomen tegen de smoring
van het vrije woord en voor het
goed recht van de volkscritiek het
oog op iets geheel anders, waarme
de onze kleine pers bedreigd
wordt.
Uit geheel zijne redeneering moet
men dit wel haast opmaken.
In dat geval zal de redactie wel
zoo vriendelijk zijn, ons eens nader
op de hoogte te helpen.
De Nieuwe Rotterdamsche Cou
rant" heeft zich onledig gehouden
met het opmaken van de balans voor
de anti-revolutionaire partij, of voor
de rechterzijde, zoo men wil.
zichzelve pijnigen? God was immers liefde
en allen, die hier maar goed hun best
deden, kwamen wel in den zaligen he
mel. En voorts weg met die sombere ge
dachten. Sohrikkelijke verblinding!
Thans stond boer Harmsen met de ar
men over de borst gekruist voor zijne wo
ning en wierp een ander zoekenden blik
op zijne runderen, die zich voor hetinee-
rendeel in het malsche gras hadden neer
gevleid.
Ik ben al bijzonder gelukkig, mom
pelde' hij; al mijn koeien zijn gespaard
gebleven, terwijl mijne buren gevoelige
verliezen hebben geleden, 'k Zal spoedig
weer eenige bunders land kannen aan-
koopen en „Rustoord" wordt zoodoende
eene uitgebreide bezitting.
llij bracht zijn pijp aan den mond
en blies vol zelfbehagen de blauwe rook
wolkjes omhoog.
Een menseli, die zoo ais ik, zijn zaken
met ijver behartigt, vervolgde hij, eu
nooit iets voor onnutte dingen besteedt
loopt ten slotte alles mee. Daar hebt ge-
de woduwe van mijn vroegeren arbei
der Geertsma, die mij eens heeft gewaar
schuwd tegen gierigheid, die, zoo als hij
zeide, een beletsel kan worden voor on
ze zaligheid, waf heeft zij met veler
lei rampen te worstelen. Haar zwart
bonte moet ook aan de ziekte gestorven
zijn en 't is mij onbegrijpelijk, hoe zij
den tijd doorkomt. Ik wil mij niet met
die vrouw inlaten en ben blij, dat ze
mijn hulp niet heeft ingeroepen. Zulke
menschen zijn mij te lastig; zij spreken
altijd over de eeuwigheid en maken liet
mij veel te bang
Hij zag recht voor zieh uit en tot
zijn verbazing ging daarginds eene vrouw
het hek door, dat zijn eigendom van den
boomgaard van hoer Hendriks schei
waar
die balans op uitloopt. Natuurlijk zijn
alle posten op die balans zóó geplaatst
dat zij een schijn van recht geven
voor de bewering, dat het Ministerie
voor de- rechterzijde gevormd, erg te
genviel, dat het te weinig vooruit
kwam, en dat men er ook voor de
toekomst bijna niets goeds meer van
verwachten kan.
De voorziene en niet voorziene
tegenspoeden, -waarmede dit Kabinet
worstelen had, verzwijgt zijwaar
al wat zij noemen of fantaseeren kan
als „gelukkige omstandigheden voor
deze Regeering, dat brengt zij bij.
De verdeeldheid onder de liberalen
noemt zij slee' ts een kleinigheid, een
verdeeldheid „die in elke niet ver
steende par ij voorkomt"!! Maar de
verschillen tusschen de anti-revolu
tionairen en ile roomschen voert zij
tot hemelhooge bergen opdeze zijn
bepaald onoverkomelijk, en beletten
alle politieke actie in haar oog
Tocli is zij nog wel zoo goed 0111
niet de schuld aan de heeren Ministers
persoonlijk te geven. Maar dat er niet
meer uitgevoerd werd, ligt„aan
het ontbreken van hetgeen tot regee-
ren onmisbaar is, aan staatkundige
beginselen".
In dit zeggen bereikt haar balans
het toppunt van overmoed en on
waarheid.
Verbeeld u, een partij, die zelve
nog nimmer een deugdelijk beginsel
program kon geven, die als het op
formuleeren van programmen aan-
de.
't Zou mij niet verwonderen of dit
is de weduwe Geertsma in eigen per
soon, sprak lnj misnoegd. Wat kan die
vrouw gedrongen hebben om mij op te
zoeken?
Hij wierp nogmaals een uitvorsehen-
den blik op de gedaante, die steeds na
der kwam en zocht toen haastig zijn
woonvertrek op.
Weinig later werd er op de deur ge
klopt. Binnen, riep Ilarmsen op vrij on-
vriendelijken toon.
Do weduwe overschreed met eene ver
zuchting in haar hart den drempel en
stond in de ruime kamer. Een enkele
blik overtuigde haar ,dat de overige huis-
genooten afwezig waren en de verwar
de geluiden, die haar uit de keuken
tegenklonkon zeiden luide genoeg dat
men daar onder gelach en gepraat den
maaltijd hield.
-Ga zitten vrouw Geertsma,begon Harm
sen opnieuw, nadat hij de nederige groet
der weduwe met een hoofdknik had be
antwoord. Hij schoof een stoel bij de
zware eiken houten tafel en de bezoek
ster nam plaats.
'Is lang geleden, dat ik u heb ont
moet, vervolgde de boer een onderzoe
kenden blik op het bleeke gelaat dor
vrouw werpende. Zijt gij reeds geheel
hersteld?
De Heere heeft mij in ujne genade
van het ziekbed opgericht, antwoordde
vrouw Geertsma en boven verwachting
van den dokter ben ik zoo goed als ge
nezen. Ik heb alle reden om den Hee
re te prijzen, die zooveel weldaden aan
mij, onwaardige, heeft bewezen.
Wordt vervolgd.)
