wmmM Ma
Vrijdag 22 Januari 1892.
Antirevolutionair
Zesde Jaargang No. 323.
Orgaan
IN HOC SIGN O VINCES
FEUILLETON
T. BOEKHOVEN.
Alle slukkeii voor «Ie Reilaetie bestemd, A«lvertentiën en verdere Administratie franco toe te Kenden aan «len Uitgever.
Officieel gedeelte
„Kwijgemle getuigen".
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Voor Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER:
SOMMSESjSEPSJM.
Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/j maal
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */s maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur.
Jjj den regel kostenjiremiën door bla-
Zeeuwsche Spuiscbo jammen f 4,50 a 5,5(
dito Flakkeeseho f8,50 a f3,75 dito blauwe f 3,
3,30. Saksische jammen fa IJpolder jan
men f a Friescho saaijers f 0,00 a 0,alb
per Heet
Nieuwe Malta a ct per kilo r
Londen 14 Jan, Ter veemarkt werden aangevot
300 runderen 3000 schapen, 110 Kalveren 40 va
keus Men noteert: Runderen 2/8 a 4/8 Schapen 3/>
5/8 Kalveren 3/2 a C/0 en Yaikens a 2/9 4/0pe>
steen
BEKENDMAKING,
werk, van ruim mm compres
druk.
Om dit Boekwerk geheel gratia te be
komen, heeft men dus slechts een zijner
vrienden of bekenden met de Maas- en
Scheldebode in kennis te brengen, of hen
die nu samen lezen, ieder afzonderlijk
abonné te worden.
Wij twijfelen niet of (al van belang
stellenden, zullen door u kunnen worden
gewonnen.
Vele boekdeelen liggen ter verzending
gereed.
Zoodra men een nieuwen abonné heeft
gewonnen, late men dezen het biljet in
vullen dat in het binnenblad voorkomt;
en zende ons het biljet franco toe, dan
weten wij wie ons den abonné aanbracht.
Het boek wordt dan onmiddellijk ge
zonden.
Hoe meer abonné's wij verwerven,
des te flinker kunnen wij optreden en
des te zekerder kunnen wij maaien als
de oogst daar is. Als olk een handje helpt
zal het getal onzer abonné's weldra ver
dubbeld zijn.
Om ook de nieuwe abonné's ge
noegen te doen, zullen wij heD, vanaf
heden het blad dit kwartaal gratis zenden.
Alle abonnementen moeten gesloten
worden voor den geheelen jaargang die
met 1 Maart a.s. begint.
De prijs van f 3.— of 5® cent per
kwartaal is zoo gering gesteld, dat dit
voor niemand een bezwaar kan zijn. De
betaling geschiedt per kwartaal.
DE UITGEVER.
HET MORGENROOD DES
EVANGELIES
XVI.
Gevaarlijker evenwel voor de zuiverheid
des Christendoms was de.toegevendheid
van sommige zendelingen, om Heidensche
gebruiken in Christelijke te veranderen.
Wij willen er enkele opgeven, die zich
ook in Nederland, vooral om de katholieken
in de Oostelijke provinciën des lands tot
op den huidigen dag gehandhaafd hebben.
Zoo schijn! de heilige marentak vervangen
te zijn door de op des Palmzondag gewij
de buksboom- of (diesgenaamde) palmtak
jes, die daar b. v. bjj het bouwen van
een nieuw huis als een voorbehoedmiddel
tegen het inslaan des onweders op de vier
hoeken van den schoorsteen gezetofaan den
haardketting onder den schoorsteenmantel
worden gestoken, als het onweert. Nog
sprekender voorbeeld zijn de paaschuren,
die daar in ieder dorp, zelfs in elk ge
hucht op den avond van den eersten
Paaschdag het liefst op een heuvel wor-
De vorige week gewaagden wij
van een groot gevaar, dat de open
bare scholen bedreigt, t. w. de toe
nemende invloed van het socialisme
onder de onderwijzers aan die soho-
len, onwillekeurig opgewekt of zijde
lings bevorderd door de schrale trak
tementen.
Laat ons thans een gevaar noemen,
dat meer in het bijzonder de christelij
ke scholen bedreigt. Wij bedoelen het
willen uitzenden van zoogenaamde
„zwijgende getuigen" naar de openba
re scholen. Dat zijn zeer wonderlijke
figuren. Men wil er mede aanduiden
piirsonen, die op den Klokkenberg
(een chr. normaalschool) te Nijmegen
een christelijke opleiding voor het
onderwijzersvak ontvingen, en die
dan als zij hun examen gedaan heb
ben, een betrekking zoeken op de
openbare school. Daar gekomen mo
gen zij volgens de wet niet spreken
tot de kinderen over God en Zijn
dienst. Den Bijbel als de kenbron
van alle ware levenswijsheid aanprij
zen, Christus als den Behouder van
zondaren, ook voor het tegenwoordi
ge leven verheerlijken, den oorsprong
der zonde bespreken en de middelen
noemen om van haar overmacht ver
lost te worden, dat zijn voor
hem dan verboden zaken Hij moet
over dat alles zwijqen. En toch wil
men hem een getuige noemen.
Dat getuigen moet dan zeker hier
in bestaan, dat de onderwijzer niet
los of onverschillig is in zijn gebaren,
op ernstigen toon over de christelij
ke en maatschappelijke deugden
spreekt, (in den zin der wet zijn dit
thans dezelfde soort deugden) en mis
schien ook hierin dat hij huiten de
school christelijk spreekt en handelt.
De liefde is vindingrijk, dat ziet
men al weer aan deze zicijgende
getuigen.
Maar welke liefde? vraagt misschien
iemand. Och, voor wie eenigzins op
den ontstoken. De Heidenen legden in
het voorjaar vuren aan ter eere van
Ostara, de godin der lente; dit gebruik
werd hun toegelaten maar nu ter eere
van den verrezen Heiland. Het lied, dat
de Katholieken er bij zingen in de ge
noemde provinciën. „Dag van gramschap
en ellenden," moet zelfs in de oud-Angel-
Saksisch letterkunde voorkomen.
Zeer eigenaardig is het ook, dat in
twee talen, het Hoogduitsch en het En-
gelsch hetPaaschfeestnaarOstaragenoemd
is n.l. Ostern, Eastern. In het begin van
den zomer schijnende heidenen ter eere van
Sunna wellicht, die dan zo olang aan den
hemel stond, hunne hutten met groene
twijgen versierd te hebbenwij vinden
dit terug in den St-Janstak, die op 24
Juni in die streken boven de deuren
der Katholieken gezien wordt, maar nu
ter eere van Johannes den Doopereene
nadere -verklaring weten zij niet te geven.
Ook zal de liefelijke helder stralende
kerstboom, die in geheel Duitschland en
Engeland zoo algemeen is, wel een der-
gelijken oorsprong hebben. Maar genoeg
hierover, om te bewijzen, dat deze kers-
de hoogte is met 's lands toestanden zal
het genoeg zijn te zeggen, dat deze
bedekte belijders te Utrecht zijn uit
gevonden. Het is niets anders dan
de begeerte om te agecren tegen alle
afsehijding, om zooveel mogelijk den
schijnte herstellen, dat ons volk
in hoofdzaak van ééne gezindheid
is. Om deze reden houdt men op
hoop tegen hoop vast aan èèno lands-
kerk" en keert men nu ook zoo
zachtkens aan terug tot de ééne
„volksschool"
Eene kerk en ééne school, waaraan
de natie „gehecht" is, ziedaar het
ideaal, dat men boven alle andere
idealen ziet wenken.
„Men" bcteekent in dit verband:
een groep belijders des ïïeeren in
de Hervormde Kerk.
De afsehijding, de doleantie, de
bijzondere scholen, do Vrije Univer
siteit, de Gorelormeerde Kweekschool
voor onderwijzers, de Christelijke
gymnasia enz. staan dezen broederen
in den wegZij zouden ze alle wel
op willen ruimen, want zij doen
schade aan het eenheidsbegrip der
natie.
Of wij dan de Utrechtsche heeren
daarover hard willen vallen, en of
ook wij die éénheid des volks, dat
èèn zijn onder èèn Koning en één
Herder niet een heerlijk idee vin
den?
O, wat dit laatste betreft, onge
twijfeld Maar helaas het is en blijft
voor ons land en voor deze bedeeling
slechts een idée. De werkelijkheid
beantwoordt er niet aan en kan er
niet aan beantwoorden. Daarom
zouden wij de lieden die zulke „zwij
gende getuigen" aanbevelen, willen
verzoeken om toch eens minder the
oretisch en meer practisch te willen
worden.
„Zwijgende getuigen"wat zijn dat
veel anders Ann negative protestanten,
dat wil zeggenniet- roomschen.
Maar als ge nu weet van iemand,
dat hij niet roomsch is, als men u
teniug van Heidensche gebruiken ook
eene schaduwzijde hadde zendelingen
hebben stellig niet gedacht, dat hunne
inschikkelijkheid zulke diep ingewortelde
gewoonten, die nog met zoovele andeie
bijgeloovigheden in verschillende streken
zijn blijven heerschen, na meer dan dui
zend jaren, niet heeft kunnen overwin
nen.
Van een anderen aard waren de raad
gevingen, die Bonifacius van den meer
genoemden bisschop van Winchester ont
ving over de wijze, waarop hij de Heidenen
van hunne dwalingen moest overtuigen
hoe hij op hun eigen verstand een beroep
moest doen, wanneer voorstelde,dat hunne
goden met menschelijke natuur, hartstoch
ten en gebreken toch de wereld niet
konden geschapen hebben, daar die er
reeds eerder geweest was dan die goden
zeiven en hoe hij hun dan met gematigd-
beid en liefde van den waren God en
Christus moest verhalen, in één woord,
hoe hij den weg bewandelen moest, die
tegenwoordig nog door de zendelingen
in do Heidenlanden gevolgd wordt.
Zeer uitvoerig is het onderwijs van
zegt, dat hij protestant is, wat weet
ge dan in onzen tijd nog?
Immers bijna niets. Dan kan hij
volgens het tegenwoordig, door en
door wazig en vaag spraakgebruik
(waarin de geest onzer eeuw zich
ook al kenmerkt) Ned. Hervormd zijn
of Luthersek, of Christelijk Gerefor
meerd, of Neilerduitsch Gereformeerd,
of Baptist, of Darbist, of zelfs lid dei-
Vrije gemeente. Het kan een belijder
of een loochenaar van den Heiland
zijneen die den Bijbel voor Gods
Woord houdt en zich daarvoor buigt,
en een die dat niet doet.
Eenigszins evenzoo is het met die
„zwijgende getuigen". Hun christelij
ke op.eiding doet hopen, dat zij zeiven
althans sterke indrukken van de
voortreffelijkheid des Christendoms
gekregen hebben. Doch zij zwijgen
ter plaatse waar zulks het meest noo-
dig iszij „belijden niet met den
mond ter zaligheid;" zij verkeeren
in strijd met Petrus vermaning om
altijd bereid te zijn te getuigen van
de hope die in hen is.
Als zij dat met volop christelijke
vrijmoedigheid deden, zou de Over
heid hen moeten nagaan en het hun
verbieden. Zij zijn dus in eencondi
tie die hen, omdat zij toch ook op
een chr. school hadden kunnen gaan,
gestadig in gevaar brengt te vallen
in de termen van het woord des
Heeren: „Wie zich Mijns of mijner
woorden zal geschaamd hebben, dien
zal de Zoon des menschen zich scha
men, wanneer hij komen zal in zijne
heerlijkheid, en in de heerlijkheid
des Vaders, en der heilige enge
len."
Vraag verder ook niet of zulke
„zwijgende getuigen" een algemeene
verzoening gelooven of een beperkte,
of zij aan Gods Bijbelwoord een on
feilbaar 'gezag toekennen, of zij op
hun gevoel of op Christus, Borgtocht
leerden, steunenmen komt daar niet
achter, zij, zwijgen.
Neen waarlijk, wij hebben in
Bonifacius beschreven en voor het late
nageslacht bewaard, en veel uitnemends
wordt er in zijne redevoeringen en toe
spraken gevonden. Het is, alsof wij daarin
den grooien Heiden-Apostel zeiven hooren,
zooals deze in zijne brieven tot de gemeen-
tus in Griekenland en Klein-Azië het
woord richt. Vooral wees Bonifacius zijne
hoorders op de ontfermende genade Gods
in Christus, om het tot wederliefde en
en dankbaarheid op te wekken. Geven
wij hem zeiven het woord„Dit is de
grootste adel, dat de mensch van aarde
een kind van God wordten dit heerlijke
adeldom en groote voorrecht moet door
goede zeden ijverig bewaard worden. De
allerhoogste Vader, de God van allen
wil geene andere kinderen hebben dan
goede, kuiselie en geloovige, die Zijne
geboden onderhouden, en Hij, die ons zoo
uitnemend heeft liefgehad, is waardig, dat
wij Hem eene volmaakte liefde toedragen
Ilij, die de eeuwige God is, en tocli als
mensch op aarde wilde geworden, omgebo-
ren alles te doen en te lijden, wat in het
heilige Evangelie tot onze zaligheid ge
schreven staat."
onzen tijd wel dringende behoefte
aan levende, sprekendemoedige ge
tuigen. De nevelen om ons heen
moeten niet dikker gemaakt, maar
zooveel mogelijk verdreven worden
door de vorstelijke kracht van het
woord.
Daarvoor zijn ook de christelijke
scholen opgericht. Om den kinderen
te leeren, hoe zij zich later tegen
het ongeloof verdedigen moeten, ook
mot den moivd.-
Als christelijk opgeleide onderwij
zers voor „zwijgende getuigen" gaan
dienen, doen zij in dubbel opzicht
aan de Chr. scholen schade. Zij ont
trekken aan haar krachten, die daar
èroodnoodig zijn, want het volgens
de schoolwet vereischte getal onder
wijzers is daar nu toch al haast niet
te verkrijgenen men weet de ge
volgen als er niet genoeg onderwij
zers zijn, wordt de Bijks-subsidie in
gehouden Maar ten anderen doen
zij ook hierin aan de Chr. scholen
afbreuk, dat zij het zoo ingrijpend
onderscheid tusschen het godsdienstig
en het niet godsdienstig onderwijs
voor het bewustzijn onzes volks ver
zwakken en de particuliere ambitie
om eigen scholen te bouwen, verdoo-
ven.
En waar loopt al dat krammen en
lijmen, dat bij elkander practiseeren
wat niet bij elkander behoort, op uit
Och, op niets anders dan op onver
schilligheid eerst, en daarna op een
hopelooze ontevredenheid en verwar
ring.
Nog eens, ook ons lacht het ideaal
van ééne Kerk en ééne School vrien
delijk toe. Doch wij moeten nuchter
zijn en de dingen in waarheid en
stilheid aanvaarden gelijk zij zijn.
Ons volk is èèn onder ons Konings
huis van Oranje, zoolang de laatste
telg daarin woont; maar overigens
zeer zeer verscheiden. En inzonder
heid gedeeld in zijn gevoelens om
trent den godsdienst. Een derdedeel
ruim van onze bevolking (plm. 1 Va
Op liet lijden van Christus weet hij
vooral ook zijne hoorders„De Eenigge-
borene des Vadersis vleesgeworden, op
dat Hij ons tot geloof zou leiden. O, hoe
groot is de goedheid onzes Gods, die
ons geschapen en verlost heefr, veel smaad
en bespotting heeft verdragen van de
ongeloovige Joden, opdat wij door Zijn
voorbeeld do ware lijdzaamheid zouden
beoefenen. Hij werd door de spotters
geslagen, om de zielen die gelooven uit
de boeien des duivels te verlossenHij
heeft het gelaat niet verborgen voor het
spuwen der ongeloovigen, opdat hij Hij
ons zou reinigen door het water des heils;
zwijgend duldde hij de geeseling, om ons
van de eeuwige straffen te bevrijden
Hij liet zich staan, om ons eeuwige eer
in de reien der Engelen te gevenzijn
dorst heeft hij met bittere gal gelesolit,
om ons meteeuwige zoetheidte verkwikken
Hij is in den dood gegaan, om ons het;
leven te bereiden uit de dooden."
Wordt Vervolgd.
