AO
si mimuww.wamm
,2V
Antirevolutionair
Orgaan
m i
}DAM.
i uitje,
IN HOC SIGNO VINCES
""feuilleton
:n,
Tjoag anilin
■de
7 8--
Zesde Jaargang No. 322.
T. BOEKHOVEN.
Alle stuliken voor de Redactie Destenid. Advertentie© esa verdere Administratie franco toe te Kenden aan den Hist ge ver.
Hei socialisme in «ie
onilerwperswereid.
1
SU,
«tie
n Carlo's in
K.
:igd sinds 1882.
Vie KS- bu9-
,tgaan te leveren
logarmige
I, en, om coneu-
plita ƒ4©.d
Jroonde fabriek
wegens haar
grootste duur
den gang,
|nder fabrieaat
vetsehe, leven-
kich niet door
iiiib'slt i-ei-
geleverd, de
U kosteloos
on Overftakkee
|t
i, nm. 12,30 u
.5,10, nm. 1,30 u
5.00
115 n 3,—
luiting- met die van
.levoetsluis en 9 cn
ÓMBOOT.
irnis.
jsdag" vm. 5.30 u.
jigeii 6,30
lijks nm. 1,30
28 Januari.
£UltfG.
Qiirnia.
'GilXG,
Itterdam.
f voorm. 5 uur,
1,50 uur.
amiymph.
ptterdam.
1,1 Oen 4,40 u.
1,10 en 4,40 u.
klam.
É0 en 5,u.
ru*
.30 en 5,uur
lrootsluis.
J- en 5,u.
J'uur later,
lielle.
|3,,en 5,uur.
uur later.
iRijks veerboot op
j vra. 5,15; Zater-
2,30; Woensdag,
5,30; Zaterdag
nm. 3.
Ig en Dinsdag vm
jdag (langs Oud-
in Zaterdag nm. 2
ember) op werk-
Jondags vm. 83,0
j en Dinsdag
Irlaud) n.a. 2uur
elke maand zal
1 naar Rotterdam
j en Vrijdag.
5,45, van Oud-
ad, Zuidland en
Sommelsdyk.
Kit - II
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Voor Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER:
SOMMJELSMè KJ! Si.
Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/3 maal
Boekaankondiging 5 Cent per regel en h/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent por plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot donderdagmiddag 12 uur.
In den regel kosten premiën door bla
den aangeboden geld. De Maas- enSchel-
debode biedt bierbij -eens 'n premie aan,
welke geen geld, doch slechts 'n weinig
moeite aan onze abonné's behoeft to
kosteu, en waardoor de lezers iu de gele
genheid zijn, ziob in de lange wintera
vonden boeiende lectuur te verschaffen.
Ieder, die ons een nicuwcsi
abwnné aanbrengt, ontvangt franco
per post eeu hoogst boeiend Christelijk
werk, van ruim 300 bladzijden compres
druk.
Om dit Boekwerk geheel gratis te be
komen, heeft men dus slechts een zijner
vrienden of bekenden met de Maas- en
Scheldebode iu kennis te brengen, of hen
die nu samen lezen, ieder afzonderlijk
abonné te worden.
Wij twijfelen niet of tal van belang
stellenden, zullen door u kunnen worden
gewonnen.
Vele boekdeelen liggen ter verzending
gereed.
Zoodra men oen nieuwen abonné heeft
gewonnen, late men dezen het biljet in
vullen dat in bet binnenblad voorkomt;
en zende ons het biljet franco toe, dan
weten wij wie ons den abonné aanbracht.
Het boek wordt dan onmiddellijk ge
zonden.
Hoe meer abonné's wij verwerven,
des te flinker kunnen wij optreden en
des te zekerder kunnen wij maaien als
de oogst daar is. Als elk een handje helpt
zal het getal onzer abonné's weldra ver
dubbeld zijn.
Om ook de nieuwe abonné's ge
noegen te doen, zullen wij 'ren, vanaf
heden bet blad dit kwartaal gratis zenden.
Alle abonnementen moeten gesloten
worden voor den goheelen jaargang die
met 1 Maart a.s. begint.
De prijs van t 3.— of cent per
kwartaal is zoo gering gesteld, dat dit
voor niemand een bezwaar kan zijn. De
betaling geschiedt per kwartaal.
DE UITGEVER.
Het behoeft wel niet gezegd te
worden, 'dat het openbaar schoolwe
zen in ons Vaderland ons groote be
langstelling blijft inboezemen.
IIET MORGENROOD DE8
EVANGELIES
XV.
Met speer en zwaard gewapend, snel
len de Heidenen aan, maar voor de ver
heven gestalte van den bisschop staan
zij als verlamd, ook willen zij de straf
fende gerechtigheid van Thor niet voor-
uitloopen en wachten op eerbiedigen af
stand op hunne wapenen geleund ieder
oogenblik een ontzettenden bliksemstraal,
om den vermetelen heiligschenner te ver
pletteren. Toen eindelijk, door den adem
des winds als door eeae hoogeve macht
geholpen, Bonifaciu3 den boom zag wan
kelen en deze in 4 stukken gespleten
De openbare scholen, ook al maken
wij er voor onze kinderen geen gebruik
van, gaan ons aan als Nederlands
dewijl het belangrijke inrichtingen
zijn, waar een groot deel van het
opgroeiend geslacht geheel of gedeel-
telijk zijn vorming ontvangt voor de
maatschappij. Het zijn inrichtingen,
waar alle partijen aan medebetalen.
Want al bracht de wetswijziging van
1889 hierin eenige verandering, door
dien nu ook de christelijke scholen
ondersteuning van rijkswege genieten,
de openbare scholen ontvangen toch
nog altijd veel meer. Voor het bouwen
en inrichten van nieuwe lokalen krij
gen de particuliere vereenigingen
geen cent, niet tegenstaande de bouw
en de mobileering der openbare
scholen geheel uit de overheidskassen
bekostigd wordt, dat wil zeggen voor
rekening zoowel van de niet- voor
standers als van de aanhangers dei-
openbare school. En staan er de ge
bouwen eenmaal, en worden er on
derwijzers benoemd, dan draagt het
Ilijk slechts een klein gedeelte van
hun traktementen.
Het overige moet uit de gemeente-
kas komen, ofdoordc burgers vrijwillig
worden betaald. Maar terwijl nu de
bijzondere scholen niets uit de gemeen
tekassen krijgen, past de plaatselijke
overheid voor de openbare scholen
alle tekorten bij.
Ook in bet daarvoor benoodigdc
geld zit natuurlijk een deel, dat moet
opgebracht worden door de voorstan
ders der christelijke school, die alzoo
in dat opzicht dubbel betalen. Het
is dus volstrekt geen overdrijving als
wij zeggen, dat de openbare scholen
ons ook uit financieel oogpunt wel
terdege aangaan.
Nu draagt de antirevolutionaire
partij dit alles met leidzaamheid. Nu
in de wet Maekay het goed recht
van het bestaan der christelijke school
en hnr rnrie-a anspraakop den steun
der Rege ering in beginsel erkend is,
laten wij de doorwerking van dat be
ginsel liever aan den tijd over
natuurlijk onder den noodzakelijken
invloed van den strijd der geesten
en de gedurige gedachten-wrijving
over de eischen van het menschel ijk
leven liever, zeggen wij, dan die
doorwerking te willen dwingen. Iu
krakend ter aarde stortte, zagen (le Hei
denen de nietigheid hunner goden, die
zich niet verdedigen konden in, en met
den boom zonk daar het Heidendom in
het stof. Bereidwillig nam men nu de
prediking van Bonifacius aan, en hielp
hem van bet bout des dondereiks eene
kapel bouwen, die aan den Apostel Pe
trus word gewijd.
Niet lang daarna stichtte bij op eene
liefelijke hoogte in het wouden- en wei-
denrjke Tiiüringen eene Kapel tereere
van Johannes den Roopor, omdat daarin
de bekeerde Thüringers gedoopt werden.
Dit was bet begin van het dorp Alten-
berga, waar op een berg ten jare 1811
een gedenkteekon voor hem werd opge
richt, bestaande in een beogen kandelaar
van steen. Eene legende verhaalt, dat
gcenen deele wenschen wij de bij
zondere school iemand op te dringen.
Zij die meeuen geen christelijke op
voeding in de schoSh voor hun kroost
noodig te hebben, of daarin zelfs wat
verkeerds zien, moeten daarom toch
niet verstoken zijn van de gelegen
heid om hun kindereu schrijven,
lozen, rekenen on zoo meer te laten
onderwijzen.
Immers ieder heeft deze allereerste
beginselen van kennis in de maat
schappij noodig, en bet is waarlijk
een voorrecht dat er niet zooals een
dertig, veertig jaren geleden, zoovele
menschen meer gevonden worden,
die noch lezen noch schrijven kun
nen.
Werd dit nu dieper ingezien en
werkte de ouderliefde op zedelijk
gebied wat sterker, och dan zou de
Overheid weinig geldclijken steun
aan de scholen te verleenen hebben.
De ouders zouden dan, door het be
sef van noodzakelijkheid gedreven,
de hoofden en beurzon bij elkaar
stekenen hetzij zij godsdienstig of
godsdienstloos onderwijs begeerden,
elke groep, elke richting zoude haar
eigen scholen onderhouden.
Maar nu het grootste doel van
ons volk door een eenmaal in- en
vastgegroeidon toestand ontwend is
aan zulk eeu particulieren ijver, nu
moet daarmede gerekend worden, en
het valt niet te betwisten, dat waai
de particuliere ambitie ontbreekt, de
staat verplicht is toe to schieten cn
tc doen wat der ouderen is.
Niet te betwisten zeggen wij, om
dat do Overheid te maken heeft, dat
de algemeene burgerlijke belangen
niet te zeer worden verwaarloosd en
dat het ontwikkelingspeil van de
natie niet tc laag dale.
Do openbare scholen als zoodanig
zijn dus v oor ons onder de bestaande
omstandigheden geen ergernis.
De wet Mackay heeft aan die
scholen ook volstrekt geen sloopende
hand gelegd.
En dat die openbare scholen moeie-
lijk godsdienstig kunnen zijn onder
een volk, samengesteld uit lieden van
allerlei gezindheden, ook dat is in
zichzelf duidelijk, cn dus daarover
morren wij liict.
Er zou dus nu betrekkelijk vrede
toen de Kapel te klein werd en Bo:ii-
faoius bij zijne prediking in de open
lucht veel binder bad van bet gekras
der raven on kraaien, deze op zijn be
vel zwegen en verhuisden. Natuurlijk
is dit niets anders dan dichterlijke in
kleeding van de waarheid, dat voor liet
Woord Gods liet geschreeuw der booze
geesten en ook der demonen onzer eeuw
7,al moeten verstommen.
Zoo wordt ook de stichting dor kerk
te Okrdruf, nu een aan de Ohra en den
vost der bergen ia Saksen-Gotha gele
gen stadje, met tien wonder in verband
gebracht; daar liet n. 1. eeu voorbijvlie
gende vogel op de gedekte tafel oen
grooten visch vallen. Levensmiddelen had
den zij niet, en Bonifacius had in ge
loof en vertrouwen op Hem, die Elia
met den onderwijs toestand kunnen ge
nomen worden; do christelijke en de
niet- christelijke scholen zouden rustig
naast elkaar kunnen arbeiden, en de
grootesfcrjl tu-sichen de godsdienstige
cn de ongodsdienstige partijen onder
ons volk zou niet langer rondom de
school behoeven beslecht te worden.
Doch zie, nu komen er socialistische
tonen uit de onderwijzerswereld, zóó
schril, zóó zorgwekkend, dat het niet
aangaat, daarover altijd het stilzwijgen
te bewaren.
Niet dat wij, daarom allo openbare
onderwijzers over éón kam scheren.
Volstrekt niet. Er zijn onder hen,
dit nemen we gaarne aan, nog tal
van ernstige mannen,'die ook ern3t
in de kinderen willen prenten, en
die al kunnen en al mogen zij geen
Christus in hun scholenvel-kondigen,
toch al hun best doen cm maatschap
pelijke deugden, als orde, reinheid,
tevredenheid, gematigdheid, vader
landsliefde, medeljjden, inschikkelijk
heid, enz. onder huu leerlingen aan te
kweeken.
Zonder een positief-godsdienstigen
grondslag gaat dat wel lastig, maar
zij streven er dan ten minste nog naar,
en hot resultaat blijft niet uit.
Vergelijk, om u hierom te over
tuigen eens den aardden smaak on de
manieren van het gewone volk op
twee dorpen met elkaar; dorpen die
beide nog weinig onder de beademing
van christelijke scholen zijn geweest,
en waar twee hoofdonderwijzers met
een gansch verschillend karakter een
dertigtal of meer jaren hun invloed
hebben uitgeoefend. Laat éón van
die hoofdonderwijzers een beschaafd,
vriendelijk, buigzaam ordelijk man
zijn, on de ander meer luchthartig
cn ongemanierd. Ge zult dau eens
zien hoe het zelfde verschil na een
reeks van jaren ook afgeteebond ligt
in de houding van het volk. Zóóver
gaat do inv.oed van het onderwijs.
Het kan dus niet missen, of on
derwijzers die de leer der sociaal
democraten zijn toegedaan, jagen een
ernstig vaderlander vrees voor do
toekomst aan.
En toch is zulk een vrees tegen
woordig niet uit do lucht gegre
pen. Ziehier een paar bewijzen.
In „de Bode", het orgaan van
liet brood door de raven liet brengen
de tafel laten dekken. De belangrijkste
stienting was echter die Van de abdij
aan de Fuld-.i, welke de oorsprong is der
gelijknamige stad. Deze werd een mid
delpunt, uit hetwelk veel Christelijk licht
is uitgegaan, om de omwonende volkeren
tot liet Christendom te bekeeren.
Het viel niet gemakkelijk de Heidenen
van bun aloude plechtigheden af te bren
gen en het is oenigszins te vergoelijken,
dat de zendelingen daartoe stoffelijke
middelen gebruikten, zooals b. v. de re-
lequiën maar zooals wij aanstonds zullen
zien, niet zonder gevaar. Van Bonifacius
is het bekend, dat hij bet verzoek richt
te tot eene abdis in Engeland, hem een
afschrift vau Petrus brieven met gouden,
letteren geschreven te doen toekomen,
don „Bond van Ned. onderwijzers",
bijna uitsluitend uit hulppersoonesl
bestaande; een blad dat met 2500
"X. oplaag verspreid wordt, en waarin
voortdurend te volde wordt getrokken
tegen het gezag dor Aoo/Ronderwjjzers
iu dat orgaan stond dezer dagen hot
volgende te lozen.
„Geschiktheid tot vorkoopen wordt
in deze maatschappij in vele gevallen
boter bezoldigd dan de geschiktheid
om als opvoeder te fungeeren. En aan
wien de schuld? Aan ons!
Evenals ieder volk een regeering
lieefc, overeenkomende met zijn ont
wikkeling, eveneens is onze salariëering
in overeenstemming met de ouder-
wetsehe, fatsoenlijke houding, die onze
collega's aannamen, en die velen hun
ner nog bewaren. Met dat al zijn er
teokenen van beterschap te bespeuren.
Men begint ontevreden te worden. Do al
lereerste voorwaarde voor verbetering
is aanwezig. Men begint minder gauw
liet oor te neigen naar die zoetsappige,
zelfvoldane, tevredenbeidspredikers. De
praatjes, alles kan niet op eens ver
anderen en het geluk zit 'm niet in
het geld, hebben uitgediend. Ze kun
nen naar het museum van oudhe
den
Voorts, iu betrekking tot het
christendom, lezen wij in hetzelfde
artikel
„Meer dan achttien eeuvven geleden
loeraardo Jezus: hebt uwen naaste lief
als uzelven en wat is er van die naas
tenliefde terecht gekomen? Kunnen
we, zonder bitter te worden, van broe
ders en zusters, van eenon Vader
spreken
Als er een Vader is, dan kan ik
hom niet anders denken dan goed en
hoe een vader goed te noemen, die
het meerendeel zijner kinderen ecu
hopeloozen strijd om liet bestaan laat
voeren.
Ilaast gelooft men zijn oogen niet,
als men ziet hoe mannen die zich
geroepen achten het opkomend ge
slacht te onderwijzen, hun ontevre
denheid in zulk een wilde, bittere,
alle christendom trotseerende taal
lucht zoeken te geven.
Dat nu onderwijzers, die zich aldus
in het publiek zwart op wit uitlaten,
gansch onbekwaam zijn om naar
hot voorschrift der schoolwet „chris
telijke en maatschappelijke deugden"
onder het onderwijs aan te kweoken,
zal toch wel voor niemand betoog
behoeven. Bal zijn dan de vruchten
van de opscherping van het verstand
om dit voor ziob te leggen bij zijne pre
diking en de Heidenen daardoor tot eer
bied te stemmen voor Gods Woord. Hot
zal don lezer bekend zijn, dat deze stof
felijke voreering der Heilige Scbrifc
reeds van ouder dagteekening was. Zoo
wordt in de bibliotheek der boogesohool
te Upsala in Zwelen een handschrift
van den Bijbel bewaard op rood perka
ment met zilveren letters en sierlijke
gouden hoofdletters geschreven. Deze
Codex argenteus (zilveren bandschrift)
van den Gothischen Bijbel, die door
Ulphilas, don Apostel dor Gothen, over
leden 388, vertaald was, werd in de
abdij van Werden in Westfalen gevon
den on Is afkomstig uit de 4de of 5de eeuw.
Wordt Vervolgd,
I
1
,v
VI
