ijdag 18 December 1891.
Zesde Jaargang No. 318.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
PREMIE,
FEUILLETON
T. BOEKHOVEN.
JSOMMELS1HJH.
Deze Courant verschii'c Hken rijdag.
Abonnementsprijs/er clr'e maanden franco per post 50 Cent.
Yoor Amerika M vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijkeflummers 5 Cent
UITGEVER:
Adyertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/2 maal
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Adyertentiën worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur.
Awe stukken voor «Ie Bte«Iactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
UITSLUITEND VOOR HH.
ABONNE'S VAN DIT BLAD!
De Abonne's van dit Blad kunnen te
gen betaling van slechts 25 cents een
boeiende degelijke Christelijke Scheurka
lender bekomen. Deze kalender is aan
beide kanten bedrukt en geeft aan de
voorzijde behalve dag en datum, op- en
ondergang van zon en maan, een bijbel
tekst met verklaringen aan de achterc
zijde degelijke Christelijke verbalen. He-
prachtige schild voorstellende „De opwek
king van het dochtertje ven Jaïrus" is
in 10 kleuren gedrukt en is bepaald een
sieraad in de huiskamer.
Zij die zich nog heden op dit
blad abonneeren kunnen, ook tegen beta
ling van f 0,25 deze kalender bekomen.
Hen gelieve zijne aanvrage te richten
aan den Boekbandelaar W. BOEKHO
VEN Sommelsdijk en dit wel zoo spoedig
mogelijk op dat wij de oplage zoude kun
nen bepalen.
nuchtere kalveren 765 schapen in
varkens biggen, lbokken of geiten.
Heden waren de pryzen als volgt: Runderen
qual. 76 ets., 2de qual. 70 ets., 3de qual. 64 cts.jki
veren lste qual. 95 ets. 2de qual. 80 ct. a 90 ets. sch
pen lste qual. 60 ets., 2de qual. 50 ets., 3de qual.
alles per kilo, varkens le qual. 23 a - c 2e qual, 23
a c.T 3de qual 21 c licht soort 17 a 18 c per
kilo melkkoeien f a kalfkoeien f a
stieren f a graskalveren f a pin
ft vaarzen f a alles mager vee pa
Amsterdam, 14 Dec Pryzen der aardappels
heden Fr Dokkemmerjammen f 3,30 a 4,dito Fi
neker f 3,30 a 4,00 idem Engelsclie fa
Geldersche blauwe f 3,30 a 3,40, Pruisische Ha
burgers t' 4,80 a 5,20 roodo f a Hillego
merzand f 6,— a 7,— Haarlemmerzand f
VZeeuwschc Spuische Jammen f 4,50 a 5
dito Flakkeesche f3,50 a f4,25 dito blauwe f 3,—
3,30. Saksische jammen fa IJpolder ja
men f a Friescho saajjers f 2,80 a 2,92 a!
per Heet
Nieuwe Malt% a ct per kilo
Dordrecht 11 Dec. De prijzen van boter
^«•asRtukken ko.) 85 a 75 c Jonnen (10 ko)f
- _i_ i Qft nn
HET MORGENROOD DES
EVANGELIES.
XIII.
Op een tocht naar Engeland door Wil-
fried tot bisschop aangesteld, ging hij
naar de Brukteren, die aan de oevers
der Lippe woonden, en vond daar zeer
ontvankelijke harten voor zijn zendelings-
werk. Toen echter de vijandige Saksen
dit volk overrompelden, moesten vele hun
ner wijken en Suidbort zette met hen
zijn arbeid voort op het eiland Kaisers-
Weth, in den Rijn gelegen, en dat liem
1 door Pepijn van Herstal op voorspraak
van Plectreede geschonden werd. Hier
werkte hij van uit zijn klooster, dat bij
op dit eiland stichtte, tot zijn dood in
713, tot de bekeering der Brijslanders,
wier eerste Apostel bij was. Klooster en
eiland zijn in den stroom der tijden ver
dwenen maar do naam Kaiserswerth is
'den Christelijken zendingsvrienden wel
bekend. Een paar uren beneden Dussel-
dorf ligt dit stadje aan den rechteroever
van den heerlijken Rijnstroom. Daar
ging ten jare 1833 de predikant Flied-
ner, hoewel zwak van lichaam, een man
vol des geloofs en des Heiligen Geestes,
tot Suidberts zendingsarbeid in. Thans
zijn de verschillende inrichtingen, die daar
achtereenvolgens zijn verrezen, het mid
delpunt van eene ui gestrekte zendings-
werkzaamheid, die kaars gelijke ner
gens in de Christelijtke wereld heeft. Tot
in Noord-Amerika en Egypte, Jeruzalem
en Smyrna straalt het licht, weldadig ver
warmend, leven en liefdewekkend, dat
Onze cleffeiisie.
Geestig en pikant, als dikwijls,
sprak Dr. Schaepman in de Kamer
over het feit dat volgens toezegging
van de Regeering de belastingher
vorming nog eerder aan de orde zou
o
komen dan de militaire wetten. Dr.
S. had een andere orde van werk
zaamheden verwacht, zeide hij. Voor
eerst omdat zoolang de regeling d et-
defensie niet is aangenomen, men niet
weten kan hoeveel belasting er onge
veer noodig is.
„Maar er is nog een andere re
den," zoo ging hij voort, „waarom
„ik had gedacht, dat de defensie op
„den voorgrond zou gekomen zijn.
„Ik had gemeend, dat het geheugen
ik zeg niet van de personen -
„maar van de politieke partijen ster-
„ker was, dan mij in deze Kamer
„is gebleken. Ik had gedacht, dat
„zij, die van Juli 1888 af steeds
„met des drijvers geweldige roede
„in de Kamer zijn verschenen om
„de defensie aan de orde te doen
„stellen, nu op dit stuk niet op een-
„maal in eene soort van idyl
lische rust zouden overgegaan zijn."
„Ik had ook gemeend, dat de
„Minister van Binnenl. Zaken, een
„der bezielende leden van dit Kabinet,
„het programma van 1882, ons ge
openbaard in zijne redevoering van
„22 November 1883, niet geheel
„zoude hebben vergeten. Toen wa-
„ren er drie deelen in ons staats
leven ziek, zwaar ziek. De heer
„Tak van Poortvliet noemde ze in
„deze orde: defensie,belastingstelsel,
volksvertegenwoordiging-"
van deze in geestelijken zin op een Imo
gen berg liggende stad uitgaat.
Onder de metgezellen van Willebrord
worden ook Engelmund en Adalbert ge
noemd, die vooral in Kennemerland moe
ten gepredikt hebben. De eerste, die la
ter als kerkpatroon te Velzen vereerd
werd, schijn den omtrek dezer plaats het
Evangelie verkondigd te hebben.
Adalbert werd door Willebrord om
streeks 726 naar deze streken gezonden
om aan de Ken nemer Eriezen langs den
voet der duinen den zegen des Christen-
doms te brengen. Er wordt gemeld, dat
hij zich vooral te Hallum bij eenen zeke
ren Eggo opgehouden heeft. De dorpen
Egmond zouden hunnen naam aan dezen
Eggo ontleenen. Melis Stoke verhaalt in
zijne rijmkroniek, dat in den tijd van
graaf Dirk I het lijk gevonden werd van
Sint Albrecht, en te zijner eere het St-
Albrechts-eonvent, een eenvoudig houten
nonnenklooster met dito kerk', werd ge
sticht. Reeds onder den tweeden graaf,
die met eene Fransche koningsdochter ge
huwd was, werd het klooster van steen
herbouwd en door monniken betrokken,
terwijl de nonnen onder Arlindis, dochter
van den graaf als abdis uaar Benne broek
trokken. De Egmonder abdij werd met
kostbare geschenken en vele goederen
begiftigd, zoo wordt gewag gemaakt van
een afschrift der evangeliën in gouden met
edelgesteenten bezetten band, alsmede van
eene gouden tafel eveneens met juwce-
len versierd, een geschenk der gravin
Hillegonda, (volgens M. Stoke eene doch
ter van koning Lodew. v. Frankr.) Het
was ook geen wonder, dat de rijke gra
ven van Holland zooveel voorliefde voor
En daarna, over de nieuwe de-
1~
fensie-regeling zelve sprekende, zeide
hij zich te zullen verheugen over
haar komst, omdat, als hij het geluk
had een regeling te aanschouwen,
die tot stand zal brengen wat de
de Regeering verlangt zonder zware
lasten te leggen op de bevolkinghij
geloofde „dat alsdan de quadratuur
van dien cirkel gevonden zal zijn!"
lies! iiailile aan «ie Clir.
ScliooS.
Terecht vestigde de Standaard er
de aandacht op, dat de christelijke
scholen in ons land zich het gunstig
getuigenis mogen aantrekken, door
liberale zoowel als door andere repor
ters gegeven, omtrent de houding van
de werklieden op het sociaal Congres
te Amsterdam.
Zoowol wat de kennis en ontwik
keling betreft als wat het openba
ren van sociale, zedelijke en godsdien
stige gevoelens aangaat, maakten de
werklieden op het Congres eeu flink
figuur. De lieden uit andere standen
waren het allen hierover eens.
Maar bedenkt men nu, dat de groo
te meerderheid van die werklieden
op de christelijke scholen is gevormd
en opgevoed, dan mag en moet hun
degelijk, bescheiden, verstandig ge
drag beschouwd worden als een vrucht
der clir. scholen als een vrucht van
de opoffering en de inspanning on
zer clir. onderwijzers.
Het Nieuws van den Dag heeft
eens verkondigd, dat de liberale partij
(die op de „neutrale" school wordt
opgevoed) het beste deel der burgers
deze abdij hadden, waaraan voor hen zeer
veel berinneringen verbonden waren. Tot
op Willem I zijn zij er met hunne bloed
verwanten bijna zonder uitzondering be-
grave n. Maar van dat alles is weinig meer
overgebleven, dau enkele bouwvallen der
abdij te Egmond- binnen.
Wellicht is ook Wezenfried, de Apos
tel der Betuwe, een-der metgezellen van
Willebrord geweest. Hij heeft vooral in
de streken, waar zich in vroegere eeuwen
de Batten gevestigd hadden, het Evan
gelie gepredikt en is in het jaar 720 te
Westervoort gestorven en in de door hem
gestichte kerk te Eist begraven.
In enkele historiewerken worden onder
de medehelpers van Willebrord ook de
beide Ewaldusschen of de gebroeders
Ewald genoemd. Die opgave is evenwel
onwaar. De geschiedenis van dit edele
broederpaar komt op het volgende in hoofd
zaak neer.
Zij waren Angelsaksen en begaven zich
naar Ierland, om zich in een klooster aan
den dienst des Heeren te wijden. Het zal
niet noodig zijn te vermelden, dat in die
eeuwen de kloosters eene geheel andere
beteekenis hadden dan later. Het waren
kweekplaatsen van waar Christelijk le
ven, opleidingsgestichten voor geestelijken
en zendelingen, en kwamen met onze
theologische scholen en zendingshnizen
overeen. Bovendien waren het in die nog
zoo ruwe eeuwen de bewaarplaatsen der
wetenschap, waar de handschriften des
Bijbels door afschrijven vermenigvuldigd,
weiden. Ook beide gebroeders Ewald, die
ter onderscheiding naar de kleur van hun
hoofdhaar de Witte en de Zwarte bijge
naamd werden, besloten als zendelingen
aan hare zijde heeft. Maar bij deze
gelegenheid is liet dan toch geble
ken, dat, om het nu maar heel
gematigd uit te drukken de leer
lingen der chr. school zich in het
maatschappelijk leven heel goed me
ten kunnen met de overige burgers.
O O
En wat is nu de les, de conclutie,
die er uit dit gunstig resultaat moet
getrokken worden?
Natuurlijk niet, dat men zeggen
gaatnu zijn wij er wij hebben nu
chr. scholen genoeg.
Zulk een hoog gevoel, zulk een
zelfvoldaanheid past ons allerminst.
Het zou zich achterna schrikkelijk
wreken.
Neen, het gevolg do uitwerking van
het zien dezer goede vrucht moet zijn,
dat onze vrienden voortaan met te
meer ijver voor de chr. scholen be
zield zijn, en ^ich door niets of nie
mand, door geen kerkisme of persoon
lijke antipathie laten terughouden om
steeds meer en grooter chr. scholen
te bouwen.
Volkeren «Ier Aarde.
Frankrijk.
Zoals wij reeds vroeger modedeelden,
zal liet gebeurde met den bisschop van
Aix een langen nasleep hebben. Nu die
bisschop tot een hooge geldboete veroor
deeld is, heeft inen hem daarmede tot een
martelaar verheven, en is de verhouding
tusschen kerk en republiek weêr zeer
gespannen geworden.
De bisschop van Léer heeft thans ook
een uittartenden brief gezonden aan den
minister van Justitie, waarin hij verklaart
volkomen in te stemmen met de zoo
waardige, zoo echt apostolische verklaring
van zijn ambtgenoot te Aix.
Wat moet nu de regeering doen Deze
uit te gaan. In gezelschap van een edel
man Tilman kwamen zij in het gebied
der Baksen in het tegenwoordige West-
falen aan, en namen op eene hofstede
hunnen intrek, den eigenaar verzoeken
de, hen voor de vorst des lands te bren
gen, om hem over gewichtige aangelegen
heden te spreken. De gastvrije grondei
genaar beloofde hunnen wensch te ver
vullen en hield hen enkele dagen bij zich.
Weldra werd de nienwsgierigheid des
volk gaande gemaakt door het zingen van
psalmen en lofzangen en het vele bidden
der vreemdelingen. Men bemerkte, dat zij
eenen godsdienst hadden, die van het 0-
dinisme der Saksers verschilde en dit was
genoeg. Onverwachts overvallen werden
de, beide broeders naar eene eenzame plek
gevoerd en hun het doodvonnis aange
kondigd. Eerst doode men den witten E-
wald door een slag met het zwaard, daar
na met kanibalenwreedheid zijnen broe
der. Dit geschiedde den 3den Oct. des
jaars 695. De vriendelijk scheppende le
gende heeft ook deze martelaren met een
zichtbaren glans van heiligheid omgeven,
en verhaald dat de lijken in den vloed
geworpen door hemelscke wonderteeke-
nen schitterden er een evenaardschen glans
do plaats, waar zij dreven, aanweestot
zij op bevel van Pepijn van Herstal uit
het water getogen en te Keulen met den
grootsten praal werden bijgezet. Intus-
schen klinkt ons uit deze en menige an
dere legende van dien aard de eeuwige
waarheid toe der Bijbelwoorden.
„De leeraars zullen blinken als de
glans des uitspansels, en die er velen
len rechtvaardigen, gelijk de .sterren, al
toos en eeuwiglijk." (Dan. 12:3).
weerspannige ook voor den rechtbank
dagen Dan komt er morgen aan den
dag een derde.
In de Kamer heeft het gebeurde reeds
tot hevige debatten aanleiding gegeven.
De scheiding van Kerk en staat is weêr
ter sprake gekomen. De Fransche regee
ring verkeert in groote moeielijkheden,
en volgens geruchten, is zij van plan
den terugkeer van den gezant bij den
Paus afhankelijk te stellen van diens af
keuring van het gedrag des bisschops.
Dat er evenwel onder de Katholieken
ook verdeeldheid is, blijkt wel uit het
volgende voorval.
Te Bayonne had een pater jezuiet in
een preek verklaard stellig te weten, dat
de Paus de handelwijze van den aarts
bisschop van Aix goedkeurde en de
bisschoppen gispte, die geen brief van
instemming aan don minister hadden
gezonden. De bisschop van Bayonne viol
hem in de rede met de verklaring, dat
hij krachtig moest opkomen tegen dat
jezuitisme, dat de waarheid verkracht,
want hij, die uit Rome kwam, kon ver
zekeren, dat zijne heiligheid in zijne
instructie aan de geloovigen en aan de
geestelijkheid in zijne diocees vooral be
volen heeft in deze omstandigheden de
twee Christelijke deugden te betrachten
liefde cn geduld.
De socialist Lafuirre, onlangs te Rijs-
sol uit de gevangenis ontslagen, omdat
hij tot Kamerlid gekozen was, heeft in
de eerste zitting de beste, door hem
bijgewoond, de in vrijheid stelling van
alle staatkundige verooordeelden geëischt.
De Kamer was zoo verstandig met zeer
groote meerderheid dit voorstel te ver
werpen.
Rusland.
De Czaar van Rusland heeft thans
een commissie benoemd, om de vele mid
delen tot leniging der hongersnood, die
door verschillende personen en instellingen
aangewend worden, te vereenigen en
alzoo meer kracht uit te oefenen.
Wij hebben in den loop van ons ver
baal reeds met enkele woorden gewag ge
maakt van wilfried of Bonifacius, die in
de kerkgeschiedenis den eernaam draagt
van Apostel der Duitschers. Waar even
wel gesproken wordt van de invoering
des Christendoms in Nederland, mag de
ze groote man niet onvermeld gelaten
worden. Tien jaren voor Willebrord hier
hot eerst voet aan wal zette aanschouw
de Winfried te Kyrton op het met me-
taalrijke bergen en liefelijke, vruchbare
dalen zoo ruim gezegende schiereiland
Comwalis het eerste levenslicht. Zijn va
der, een rijk Angelsaksisch edelman, was
een gastvrij Christen, en de vrome tafel
gesprekken der rondreizende geestelijken
wekten reeds bij den vijfjarigen knaap
de vurige begeerte op, om ook zulk een
pelgrim in den dienst van Christus te
worden. Wat zijn vader, die hem tot erf
genaam zijner schatten en ambten be
stemd had, ook uitdacht, om hem tot an
dere gedachten te brengen, alles was te-
vergeefsch.
Na eene zware ziekte, waarin de va
der de ijdelheid der aardsche dingen leer
de beseffen, willigde hij demensch van zij
nen nu twaaalfjarigen knaap in en zond
hem ter opleiding in den geestelijken
stand naar Exeter, de hoofdstad van dit
gewest, in een klooster. In deze aan den
breeden mond der Exe zoo schoon ge
legen, oude Brittenstad werd liet hoofd
en hart van den weetgierigen knaap ge
vormd voor de hooge roeping, de lieer
hem had toegedacht.
Wordt Vervoigd.
