1111
Vrijdag 21 Augustus 1801.
Zesde Jaargang No. 301.
Antirevolutionair
Orgaan
s
L
mrnrn.
IN HOC SIGN O VINCES
Ü)ia
T. BOEKHOVEN.
FEUILLETON.
Alie stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te «enden aan desa U itgever.
Re citroengele tarwegal-
inug (Cecidomyia of'Rig»-
iosis Tritici kirliy).
r* H
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per poat 50 Cent.
Voor Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER:
SOM .?f EBjMPM.B Si
5 regels 50 Cent elke regel meer 10 eent en -y. maa
Advertentie» van 1
Boekaankondiging 5 Cent por regel en 3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent por plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar do plaatsruimte die zij beslaan
i! Advertentie» worden ingewacht tot Donderdagmiddag 12 uur.
door Dr. J. KITZEMA' BOS.
In den loop van de maand Juli
van dit jaar werden mij uit Oud-
Beierland en uit Middelbands tanve-
aren toegezonden, die op eene eigen
aardige wijze door goeie maden
waren aangetast. Daar do bewuste
plaag, zooals mij uit ontvangen
mededeelingen blijkt, op de Zuid-ilol-
landsche eilanden dit jaar meer voor
komt, schijnt bet mij niet ondienstig
do levenswijze en het voorkomen
van het insekt, dat de oorzaak der
tarwemislukking is, in dit blad te
beschrijven.
Dit insekt behoort tot bet groote
geslacht der galmuggen Cecidomyia
en wel de soortcitroengele tarwegal
mug (C. Triticihoewel ik niet
zou durven beweren dat er geene
exemplaren van eene andere soort,
nl. de oranjegele tarwegalmug C.
aurantiaca Wagneronder loopen.
Maar daarover later.
Sedert 177(3 kent men in Engeland
de beschadigingen, door de tarwegal-
muggen teweeg gebrachtlater trof
men hot insekt aan in Noord-Arnerika,
vervolgens ook in Frankrijk, en sedert
eenige tientallen jaren in verschillende
streken van Oostenrijk-llongarije en
van Duitschland (in Pruisen, Silezië,
Franken). Wttewaall kende het insekt
reeds, waaruit volgt dat bet reeds
dertig jaren geleden in Nederland
DEN HELPER IN DEN NOOD.
Slot.
„Ziet de hand des Heeren ia niet ver
kort, dat Hy niet zou kunnen roddon, en
zyn oor ia niet zwaar, dat Hij niet zou
kunnen hooren" „Het gebed der recht
vaardigen vermag veel."
"Wij verlieten Loest in een crisis van
de pijnlijkste verwachting en onzekerheid.
Elk oogenblik, dat verstreek, bracht hem
wellicht nader aan een bange ontkooping
zoo duisterde het ongeloof hem in, en
zou het tijdstip weldra aanbreken dat
de wissol werd gepresenteerd en hij zijn
eerlijkon naam als koopman moest ver
liezen, doordat hij dien onbetaald terug
zou moeten zouden. En wat was hem
dan te verwachten Een faillissement en
schandelijk bankroet, waarin zijn vijanden
zouden juichen en hij met schande en
smaad bedekt zou worden!
De klok wees al op kwart over drie
urenvervolgens op half vier, eu nog
was er geen geld in huis om het gevrees
de oogenblik aftewaohten. Ook was geen
vooruitzicht, dat er nog eenige achter
stallige schuld zou worden afbetaald. Zoo
zat onze arme vriend Loest dan in ban
ge verwachting te zuchten en te bidden.
Ja het was een zware beproeving! Zjjn
brood zou wel zeker enzijn water gewis zijn,
dat waarborgde liern zijn kindschap van
God maar wie kon hom verzekeren,
dat de Heere geen zware beproeving met
hem voor had en dat hij door de diepe
vallei van vernedering en onteering niet
heen moest om voor zijn vleeschelijken
hoogmoed te worden getuchtigd
Zoo zat hijje peinzen, en langzamerhand
gevoelde hij zich eenswillens met den weg
dien de Heere met hem mocht willen
houden. Eindelijk ontsnapten deze woor
den aan zijn geprangd gemoed „Indien
L anii kan. vnnr=.
voorkwamintusscben schijnt bet
niet zeer dikwijls in erge mate scha
delijk te zijn geworden in ons land,
want het werd mij in vroegere jaren
nog slechts éénmaal toegezonden nl.
ongeveer een vijftal jaren geleden
uit de Ypolders, waar het toen zeer
veel nadeel te weeg bracht.
De gele maden, die mhn thans
in groote getale in de aren aantreft
zijn voortgekomen -tiit een tweevleu-
gelig insekt, de citroengele gaining.
Dit uiterst kleine mugje bereikt in
bet mannelijk geslacht eene lengte
van slechts 1 uiM., terwijl het wijfje
17s niM. lang wordt. Het laatstge
noemde is echter daarbij nog in 't
bezit van eene „legboor", d. i. een
stekelvormig orgaan aan 't uiteinde
van bet achterlijf, welk orgaan voor
het leggen van de eieren dient, en
uitgestoken en ingetrokken kan worden
In uitgestoken toestand beeft deze
legboor eene lente van 2 mM. De
citroengele tarwegalmug is uiterst
teer en fijn gebouwd, beeft dunne,
lange pooten en, vooral in't manne
lijk geslacht, dunne on lange voelho
rens de beide vleugeltjes zijn bijzonder
teer. Het diertje is zwak behaard
bet is citroengeel van kleur, maai
de voelhorens zijn zwartachtig en
de oogen geheel zwart, terwijl de
pooten vuilgeelachtig zijn.
Nadat het insekt als larve of made
in den grond heeft overwinterd, en
daarna, eveneens in den bodem, zich
verpopt heeft, komt in den zomer, de
boven beschreven galmug zelve uit
den grond te voorschijn. Daar het
bijgaan, o Heere, mijn Godtenzij ik bom
drinke, laat Uw wil dan geschieden.
Weder was er een kwartier verloopen en
de klok wees kwart voor vier aan. Onmid-
dolijk hierop hoorde Loest iemand aan
de deur van zjjn kantoortje kloppen, waar
hij zich had begeven. Hij riep binnen!
en zie, daar verscheen een oud vrouwtje,
die met een bevende stem riep: „Is
Mijnheer Loest daar?" „Ja, mijn goe
de vrouw, zoo als ge ziet. Eu wat ver
langt ge van mij „O, Mijnheer,"
hernam zij, half duisterend, „weet u, ik
woon hier niet ver van daan, geheel alleen
op oen zolderkamertje, en nu heb ik
siuts eenige dagen wat geld geërfd en ik
kom u vriendelijk verzoeken of u dat voor
mij wilt bewaren, want, weet u, ik
heb sinds dien tijd geen oog kunnen toe
doen, zoo bang ben ik dat ze mij zullen
komen ontstelen. Hot is een groote last,
voor zulk een oude vrouw als ik ben
en u zou mij een groot ploizier doeu, als
u dat voor mij in bewaring zou willen
nemen."
„O gaarne, goede vrouw, ik wil dat
heel gaarne onder mijn berusting nemen;
misschien zult u mij wel toestaan dat
in mijn zaken to gebruiken, ik zal
het u geheel of gedeeltelijk trouw terug
geven, zoo spoedig als ge het weer op
vraagt, en ik zal u een behoorlijken
intrest daarvoor betalen, even goed alsof
ge het geld op de spaarbank kadt."„O
neen intrest is niet noodig," zei de oude
vrouw. Ik ben al blij, dat uhet hebben wilt.
Gebruik liet gerust en als ik nu jen dan
een kleinigheid noodig lieb, zal ik zoo
vrij wezen dat te komen halen." „Al
les zal wel in orde komen" sprak Loest
en ik hoop altijd te zorgen, dat go alles
wat ge vraagt, kunt krijgen als ge het
verlangt."
„Welnu, dan zal ik het geld dadelijk
halen; ik ben ineen ommezientje terug."
vorige jaar de maden in de aren
der te velde staande tarwe leefden,
bij uitzondering in die der rogge,
komen ook de mugjes alleen op zulke
akkers uit den grond te voorschijn,
waar het vorige jaar tarwe (of rog-go)
werd verbouwd. Op deze akkers ook
grijpt de paring plaatsen na de
paring trekken de bevruchte wijfjes
naar de akkers, waar op dien tijd
tarwe (bij wijze van uitzondering,
ook naar akkers, waar rogge) wordt
verbouwd. Zoodra de aren uit hare
bladscheden te voorschijn komen,
beginnen de galnniggen baren aanval,
en gaan daarmee voort zoolang de
bloeitijd van de tarwe duurt. Slechts
dan, wanneer in dc goheelo streek
geen tarweplanten zijn, die ten tijde
van bet verschijnen der gal muggen
in de ontwikkelingsperiode verkeeren
welke noodig is, om er de eieren
aan te leggen, zoeken de vrouwelijke
insckten roggcaren op, of zelfs de
aren van liet kv,-eek-of puingras
(Triiicum repens). Het eierleggen
geschiedt 's nachts, liet wijfje door
boort daartoe met hare legboor de
kafjes van oenen bloesem, waarin
aldus 3 tot 10 glasheldere, langwer
pige, niet het ongewapende oognauw-
lijks zichtbare eieren worden gelegd.
Het aantal eitjes, 't welkééne enkele
galmug kan leggen is niet gering;
en zij voorziet dus verscheiden tarwe-
bloesems met hare eieren. Maar hot
kan voorkomen, dat de zelfde bloesem
door twee of meer galmuggen voor
het leggen van hare eieren wordt
uitgekozenuit dit feit laat zich
een behoorlijke schuldbekentenis opma
ken, dat is noodig bij leven of sterven,"
zeide de koopman. „En hoe groot is de
som, die ge mij wilt toevertrouwen
„O het is zoo heel veel niet Mijnheer,
-=- .ten minste niet voor u. Het is maar
300 daalders" zei do vrouw en meteen
liep zij den winkel uit. Nog voor do inkt
droog was van de schuldbekentenis, die
lioest onderwijl had geschreven, was zij
al terug en leide zes rollen, ieder van 50
daalders op de toonbank.
Met haar bewijs in den zak en veel
betuigingen van dankbaaihoid voor de
guust, die ze meende, dat haar bewezen
word, vertrok de oude vrouw, onjuist
toon zij het huis verliet, trad de kassiers-
bediende binnen, met don wissel in de
hand. Hij ontving de zes rollen daalders
en liet Loest sprakeloos van verwonde
ring en aanbidding, voor al de groote din
gen, die God aan hem gedaan had, aeh-
tér.
Maar de historie is nog niet uit. wol
is waar, waren allo moeilijkheden thans
ten einde, maar ieder die met zulke
zaken bekend is, weet hot wat eeu moei
te liet is voor een klein koopman, wan
neer hij zijn winkelvoorraad doordeecii
of andere omstandigheid bijna geheel op
geruimd ziet, en hem de noodige midde
len ontbreken, daarvan weder een be
hoorlijken voorraad in te slaan. De groo
te toevloed van koopers had zijn winkel
bijna geheel uitgeput. Zelfs oude patronen
of, 'zooals men die noemt winkeldochters,
die hij al tien en vijftien jaar had be
waard, waren nu opgeruimd. De laden
en kasten waren nu zoo ledig, dat een
nieuwe inslag zeer noodzakelijk was,
en Loest had voor dat oogenblik geen
middelen nieuwe aankoopon te doen, want
hot koopon op lang crediet was toen zoo
niet in gebruik als het helaas 1 tegenwoor
dig is. Toch bezwaarde dat onze vriend
Zcar_goed. dan zal ik oiidertusschen geenszins. Zjjn ziel was al te blijde en
verklaren dat men later soms dertig
mad -n in bénen bloesem vindt. Deze
maden, welke na verloop van eene
weck uit het ei te voorschijn komen,
kruipen tusscheii de kafjes naar be
neden tot aan het vruchtbeginsel,
waaraan zij gaan zuigen. Wanneer
nu in èènen bloesem verscheiden
maden leven, dan sterft het vrucht
beginsel zonder oenigen twijfelhet
schrompelt daarbij geheel inèèn. Zijn
er echter slechts enkele maden in
éénen bloesem, dan kan zich eene
korrel vormen maar toch slechts
eene zeer kleine en lichte.
De in sterke mate aangetaste aren
krijgen later gele vlekkenbij vochtig
weer worden deze vlekken weldra
meer bruin, en schijnen te gaan rot
ten, hoewel zich zoodanige rotting
nooit over de gehcele aar voortzet.
Yele geheel leeg gebleven aren blijven
dun en staan recht opzij sterven
met de halmen vroegtijdig af'.
De made is in hare eerste jeugd
glashelder, als het ei, waaruit zij
haren oorsprong namdaarna wordt
zij achtereenvolgens stroogoel, groen
achtig geel, citroengeel tot chromaat-
geel toe. lil volwassen toestand is
zij dus het duidelijkst geel. Dan eerst
valt zij gewoonlijk den niet zeer
nauwgezetten waarnemer in 't oog- Zij
is dan 3 mM. lang en geheel pootloos,
en wordt naar beide uiteinden toe
dunner. Wanneer men haar op dc
tafel legt, kromt zij vaak haarlichaam
cirkelvormig ineen, om dan plotseling
zich weer recht uit te strekken, bij
welke gelegenheid zij met kracht en
te zeer vervuld mot dankbaarheid aan den
Gever van alle goede gaveu en volmaakte
giften en zoo sliep hij dien Zaterdagnacht
een aangenamen en rustigen slaap zoo
als zijn lichaam de geheelo week niet
bad genoten. Hij stond des Zondagmorgens
weer verkwikt en vorfrischt op om de
weldaden van den dag des Ileeren we
der te ondervinden. Zoo innig weerklon
ken in zijn ziel de woorden van den
psalmist „Loof den Heere, mijne ziele
en vergeet geeue van Zjjne weldaden. Die
al uw ongerechtigheden vergeeft, die al
uw krankheden geneest, die uw leven
verlost van het verdei f, die uw
jeugd vernieuwt als ecus arends."
Zmder twijfel! hij had al zijtizoi-geu
op den Heere moge wentelen en had dan
ook ondervonden dat Die voor hem zorgde.
Den volgenden morgen kreeg Loest een
bezoek van een koopman met name Rich
ter, die in een naburige straat woonde
en uit Silezië afkomstig was. Deze man
deelde hem mede, dat hij om dringende
familieomstandigheden naar zijn geboor
teplaats moest vertrekken en dat hij daar
om bij Loest eens aankwam, om dien te
vragen of hij zijn geheelen winkel wilde
overnemen.
„Dat zoil ik gaarne doen, als ik ei-
bet geld voor disponibel had," sprak Loest
„maar ik moet u eerlijkbekennen dat ik
daartoe op dit oogenblik niet in staat
ben."
Dat is volstrekt niet noodig," was liet
antwoord. „Ik bob zelf op ditoogenblik
geen geld noodig en ik bon goed genoeg
om zelfs geen termijn van betaling vast-
testellen. Ik ben volkomen tevreden als
u mij betaalt, wanneer het u gelegen
komt."
Al de goederen werden behoorlijk ge
taxeerd en aan Loest thuis gebracht, en
zoo was zijn winkel weer ruim voorzien
j vau alles wat hij uoodig had. En gedeel-
telijk door het ontvangen van groote or-
snelhcid vooruit springt.
Na drie weken tjjds is do made
volwassen. Zij verlaat dan de aarde,
door op de bovenbeschreven wijze
weg to springen. Zij schijnt dit
vooral bij regenachtig weer te doen
en wel gewoonlijk in Juli of Au
gustus. De tot verpopping rijpe ma
de heeft een gladde, glasheldere huid,
waardoor het citroen- of chromaat-
gele inwendige gedeelte doorheen
schemert. Volgens de onderzoekenin-
g-en van Wagner ondergaat het insect
nu de volgende gedaanteverwisseling.
De glad wand ige made stroopt hare
huid af en krijgt in plaats daarvan
eene huid, die met fijne, spitse nit-
steekseltjes als bezaaid schijnt: De
bovenvermelde vervelling schijnt ge
woonlijk eerst plaats te grijpen nadat
de made do aar heeft verlaten en
in den bodem gekropen is; soms
echter gebeurd het reeds in de aar.
Door de uitsteeksel, welke de larv-e
aan de oppervlakte van hare nieuwe
huid heeft gekregen, is zij beter in
staat, zich door don grond voort te
bewegen. Zij kruipt nu dan ook
dieper in den grond, tot op een
diepte van éen ii vijf oude duimen;
diidr blijft zij liggen tot in 't voorjaar.
Eerst dan verandert zij in do 1,3
1,0 mM. lange pop, die evenals de
made, citroengeel van kleur is.
Slechts 14 dagen lang blijft het in
sect in den poptoesfand doorbrengen
daarna komt de volwassen galmug
te voorschijn.
Het gebeurt somwijlen, ja in som
mige omstandigheden geregeld, dat
(Iers en ook gedoelteljjk door liet stijgen
van de prijzen der manufacturen, was
Loest niet alleen iu staat veel vroeger
te betalen, dan hij ooit had kunnen deu
ken, maar bevond zich spoedig weder in
het bezit van de som welke hij, door de
bedriegehjke srreok van den advokaat,
had verloren.
En wanneer iemand twijfelt of deze
zaak wel gebeurd is tot zulk een ant
woorden wij, dat ze te boek gesteld is
door een oprecht en geloorig Christen,
ooggetuige van al die dingen, en bevestigd
door velen te Berlijn die daarmede ook
bekend waren want „hot geschiedde in
geen hoek."
Alzoo werd hot onfeilbare Woord des
Heeron op nieuw bevestigd„Beproef
mij daarin, indien Ik u niet opendoe,
de vensteren des Hemels en u een zegen
zal schenken zoodat er geen plaats ge
noeg zal zijn, om die te ontvangen. Maar
geen begeerte naar cumhche schatten moot
onze drangreden zijn om den Heere te
willen dienen. „Zoekt eerst het Konink
rijk Gods en Zijne gerechtigheid en al
le andere dingen zullen u toegeworpen
worden."
Indien alle knechten dès Heeren nauw
lettend acht slaan op wat or al zoo in hun
leven gebeurt, dan zouden zo veol
wonderlijke bewijzen van Gods Voorzie
nigheid kunnen verhalen, meer dan
do wereld wel weet eu zou willen geloo-
ven. In hun mond past het dan ook, tot
verheerlijking van hun Koning en Heer
te verklaren„Uwe getuigenissen zijn
wonderbaar daarom zal onze ziel die on
derhouden," en mogen ze dan al ook
soms worden beproefd, dan zullen zo
toch kunnen zeggen door Gods genade:
Ik zal over niels bekommerd zijn dan
over mijn zouden want zekerlijk zal
mijn God in al mijn nooden voorzien,
naar den rijkdom Zijnor Genade door Je
zus Christus mijn Heiland en Koning.