ÏÜÜJi 0)1 MMIMKIll SSiil 2I1BK1IE Hil
Woensdag 17 Juni 1891.
Zesde Jaargang No. 289.
'evolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
T. BOEKHOVEN.
FEUILLETON.
Het Geheimzinnige Huis.
Alle slulikei» voor tie Redactie bestemd. Advertentiën en verdere Administratie franco toe te «enden aan den l ituever.
Hoe te verhelpen?
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post f 1.—
Het Zaterdagsnummer alleen 50 Cent.
Yoor Amerika bij vooruitbetaling i' 5,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER:
SO 11 IB E W UB.Ui.
Advertentiën van 1 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en 3/2 maal
boekaankondiging 5 Cent per regel en ''/3 maal.
Dieustaauvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
I Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan,
y Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag en Vrijdagmiddag 12 uur.
Nevens de Kiesrechtwijziging en
de belastinghervorming hebben zoo
wel de liberalen als de antirevolu
tionairen eenige punten op hun pro
gram staan omtrent de sociale quaes-
tie.
Dit is een teeken des tijds. Het
bewijst, dat het sociale vraagstuk hoe
langer hoe meer begint tc dringen.
Een aantal jaren geleden was
dat anders. Toen hadden zelfs de
belijders van den Christus nog wei
nig besef van de sociale gevaren, die
er dreigden, en daarom bemoeiden
zij zich ook veel te weinig met
de politiek. En de liberalen droom
den zich zoo overgelukkig met hun
theorieen aangaande den modernen
Staat en de „neutrale" volks-School,
dat zij onbekwaam waren om de
nuchtere werkelijkheid gade te slaan
en acht te nemen op de vermanin
gen en waarschuwingen van enkele
verder en dieper ziende staatslieden.
Reeds in 1853 wees de Heer
Groen van Prinsterer anders'al op den
„kommervollen toestand" der lagere
bevolking, maar zijn stem was als
die van een roepende in de woestijn.
En toen Dr. Kuyper in 1.875 even
eens op lotsverbetering van de la
gere volksklassen aandrong, en daar
toe een wetboek op den arbeid vroeg,
stond hij nog bijkans alleen. De
liberalen schenen te denken, dat hij
voor zijn pleizier, of om persoonlijk
15) Hoofdstuk XI
DE SAaMSCHOLING in GROSVE-
NOR SQUARE.
„O Ella," zeide hij dien nacht," kan
er, kan er nog vergeving zijn voor zulk
een zondaar als ik ben?"
„Indien wij onze zonden belijden, Hij
ia getrouw en rechtvaardig om ons onze
zonden te vergeven. Robert, fluisterde
zij. „Hij is getrouuomdat Hij het be
loofd heeft, en Zijn woord niet breken
kanHij is rechtvaardig, omdat de Ileere
Jezus in onze plaats gestraft is, en Hij
niet wederom de zonden kan straffen,
voor dewelken Hij leed. Yertel hem al
les mijn lieve, juist zooals gij het mij
zoudt doen. Hij is dicht bij u, Hij hoort
al wat gij zegt, en o, hij is gewillig om
it van uwe zonden te ontheffen.
Hoofdstuk XII.
GENa, O GOD.
De dagen vlogen daarheen, maar Ro
bert Snowden herstelde niet. Er hadden
inwendige kneuzingen plaats gehad, zoo
als de dokter zeide, en niets zou in
staat zijn zijn leven te redden. Weldra
werd het duidelijk aan allen, die hem
zagen, dat het bevel tot zijne inhechte-
aanhang te krijgen, dc werklieden
uit hun staat van vernedering wilde
opheffenmaar dat hij inderdaad
een hoogernstig belang voor geheel
ons Vaderland bepleitte, dat hij
streefde naar afwending van stellig
dreigende maatschappelijke gevaren
och neen, dat wilde er bij zijn te
genpartij niet in. Dr Kuyper, zoo
dachten de liberalen, wilde hen maar
wat bang maken, om zijn doel te
bereiken. Het ging immers goed in
ons land. Ons volk nam immers
toe in verlichting en beschaving. Er
waren wel eenige ontevredenen in
het land, maar och, die waren er
altijd geweest. Dat zou zulk een
vaart niet nemen. En desnoods zou
men de kwaadwilligen wel met den
sterken arm der politie tot hun
plicht brengen.
Zoo droomde men in zoete illusion
voort, men voelde niets van de ko
mende gevaren, men zon slechts
op voordeelen voor de eigen partij
en de eigen standgenootende geld
heerschappij breidde zich gaandeweg
moor uit, en het lot van de kleine
burgers trok men zich bijna niet aan.
Ja, zoo ging het voort
totdat het socialisme uit de studeer
kamer van enkele denkers naar de
openbare levensmarkt verhuisde en
daar in weinige jaren een grooten
aanhang verwierf, te grooter naar
mate de druk, die op de lagere stan
den gelegd werd, meer pijn begon
nisneming, nimmer zou kunnen worden
uitgevoerd, maar dat hij weldra voor
een hoogere dan een aardsche recht
bank zou moeten verschijnen, dat hij
weldra aan een meer gewichtige oproe
ping gehoor zou moeten geven, en dat
de tijd die hem daar nog van scheidde
zeer kort werd.
Ja, Robert Snowden's ziel zou van
hem opgeëischt worden, en hij wist
het. Het werd niet langer voor hem
geheim gehouden, maar de vreeselijke
angst die hem daarvoor te voren ver
vulde, was verdwenen. Ik ben een groot
zondaar, die den eeuwigen dood ver
diend heb, dit was de taal van zijn hart.
Haar toch scheen het dat de Heilige
Geest niet te vergeefs met hem had ge
twist, dat zijn berouw oprecht en zijn
verlangen naar redding zijner ziel, vu
rig gemeend was. Ycel spreken deed hij
niet, maar de enkele woorden door hem
gepreveld, deden aan zijne verpleegsters
bemerken hoe hij steeds in den gebede
worstelde en hoe er ten laatste ook voor
hem een sprank van hoop op vergiffenis
zijner schuld, uit vrije genade, alleen
om het. offer door Jezus Christus op
Golgoltha gebracht, in zijne ziel begon
te gloren.
Hij was zeer ootmoedig, zeer geduldig,
zeer dankbaar voor alles wat voor hem
gedaan werd, en zeer gevoelig voor de
bezoeken die om hem, door velen aan
zijn ljjdenssponde werden gebracht.
te doen.
Toenja, zijn ook eenige liberalen
van naam gaan inzien, dat het zoo
niet langer kon dat er wat gedaan
moest worden om aan de kleine burgers
een dragelijker leven te verschaffen.
Op de liberale programmas vindt
men dan nu ook tal van zaken ge
noemd, die de kleine burgerij bij
de stembus moeten aanlokken
Zoo toonde de Heer Goeman Borgesius
te Middelburg op 2 Jnni j 1 (volgens
de Nieuwe Rott Crt) het volgende
op: aan Sociale hervormingen moet
met kracht de hand gelegd worden
de uithoeken des lands moeten door
water en tramwegen met de middel
punten verbonden wordentollen te
water en te land, waardoor de klein
handel zeer gedrukt wordt, moeten
afgeschaftook de jachtwet ten bate
van den landbouw, de veiligheid en
gezondheid van den werkman in fa
brieken en werkplaatsen moet een
voorwerp van zorg wordener moet
voorzien worden tegen ongelukken,
ouderdom, zwakheid; het nijverheids-
en landbouwonderwijs moet bevor
derd worden, we hebben behoefte
aan leerplicht, aan snel en goedkoop
recht, aan belastinghervorming ac
cijnzen en patentbelasting moeten
verwisseld togen inkomsten-belasting
het kiesrecht moet zeer worden uit
gebreid, zoodat het ook reikt tot den
arbeidersstand."
Ziedaar nu een aantal wenschen
Hij had vele bezoekers. Zijue vrouw
kwam zoo dikwijlB, als zij kon worden
toegelaten. De anno Anna; de woorden
van l'aulus; „Droevig en nochthans
blijde" schenen juist den toestand van
haar geest uit te drukken. Het was
vreeselijk hem te verliezen, maar blijd
schap was het haar te weten dat hij
thans op het smalle pad wandelde, en
dat zij de eeuwigheid te zamen zouden
doorbrengen in het huis des Vaders.
Kleine Grada kwam altijd met haar
moeder mede en zong hare verzen voor
haar vader. Maar het vers „Gena o God"
was tot het laatst toe zijn lievelingsvers.
Hij herhaalde het dikwijls, wanneer Gra
da er niet was. Dikwijls als Ella zich
in de stilte van den nacht over hem
heenboog, hoorde zij hem zachtjes de
woorden herhalen
„Ai wasch mij wel van ongerechtig
heid
Mijn schuld is zwaar, ik heb Uw wet
[geschonden,
Zie mijn berouw, hoor, hoe een boet-
[ling pleit,
En reinig mij van al mijne vuile zon-
[den!"
Maar Robert Snowden had ook ande
re bezoekers.
Grade's toovertante kwam hem vrij
dikwijls bezoeken, en hem een uurtje,
voorlezen, en hij was weldra even zeer
op haar gesteld als zijne kleine dochter
dit was. Daarna kwam haar vader me-
of voornemens of plannen, al naar
ge ze noemen wilt. Het papier is
geduldig en in een Nederlandsche
politieke vergadering zijn de hoor
ders gemeenlijk ook nogal geduldig.
Daarom kon de heer G. Borgesius
wel een reeks schoone zaken aan zijn
hoorders voorspiegeleu. Maar dat
er, als de liberalen weder aan het
bewind komen, veel kans bestaat
op uitvoering en verwezenlijking van
zulk een breed gestoffeerd program,
zal wel niemand gelooven, die be-
bekend is met hun toenemende ver
deeldheid, en eens aandachtig heeft
nagegaan hoe weinig zij van '67
tot '88 tot stand brachten.
Intusschen willen wij volstrekt
niet ontkennen, dat er bij denHieer
Borgesius en andere Liberalen al
thans een begeerte ligt om de ge
drukte standen en inzonderheid de
arbeiders te helpen. Maar de groo
te vraag is, op welke wijzein wel
ken geest zij geholpen worden. De
vraag is of men bij de wettelijke
regeling van de sociale verhoudin
gen uitgaat van liet averechtsche
denkbeeld dat de regeling van Staats
wege bet hoogste ideaal is, of dat
men de Staatstusschenkomst slechts
als een door den nood geboren plicht
beschouwt, die ophoudt te werken
zoodra de verhouding tusschen de
verschillende standen in de maat
schappij weer natuurlijker, vriende
lijker, christelijker geworden is.
de naar het hospitaal, en herkende in
Snowden de man, die hij over den muur
had zien klimmen, en die in de nabij
heid der oude pakhuizen, Toor hem de
vlucht genomen had.
Maar onder zijn meest geregelde be
zoekers, behoorden de kleine Marjorie en
haar vader. Zij was het kind welks le
ven hij gered had, door zoo moedig den
loop der hollende paarden te stuiten.
Het kleine meisje was slechts zes jaar
oud, maar zij bezat een dankbaar hart,
en zij was zoo getroffen door wat „de
vriendelijke man," zooals zij hem noem
de voor haar gedaan had, dat zij aan
houdend vroeg om met haar vader mee
te mogen gaan, en zij bracht hem bloe
men en vruchten en andere dingen me
de, om zijn eetlust op te wekken of zijn
ziekbed te versieren.
De heer Trevor, de vader der kleine
Marjorie, was innig dankbaar voor Het
geen Robert Suowden gedaan had, en in
een van zijne bezoeken, nam hij een
groot deel van de zorg en angst van het
hart van don zieke, door hem te belo
ven, dat hij een vriend voor Anna en
de kleine Grada zou zijn, en voor haar,
nadat hij heengegaan zou zijn, zorg zou
dragen.
Het was een liefelijke avond in het
midden van Mei, toen Robert Snowden
stierf. Zijn vrouw en kleine Grada wa-
aen den geheelen namiddag bij hem ge
weest, dan eens hem stil gadeslaande,
Er moet thans voor de arbeiders
en voor de kleine burgers iu het
algemeen wat gedaan worden van
Overheidswege, dat is zeker. Maar
het maakt een groot verschil of de
tc nemen wettelijke maatregelen wor
den voorbereid door ae mannen
die de Particuliere rechten en vrij
heden steeds [weer willen beknibbelen
en den Staat op grootvaderlijke of
grootmoederlijke wijze zooveel mo
gelijk voor alles willen laten zorgen
dan wel of men erkent, dat een
volk op den duur alleen in zijn or
ganisch verhand blijft, en gelukkig
en tevreden te houden is, als er in
zijn boezem hoogere zedelijke begin
selen werken.
En dit laatste kan alleen bestendig
verwacht worden, als dc verschil
lende standen in de maatschappij
hun verantwoordelijkheid aan den
levenden God beseffen en uit liefde
en dankbaarheid jegens dien God tot
bet besturen van christelijke deugden
gedrongen worden.
Want al bracht onze Overheid anders
alles tot stand wat er in dc liberale
programmas wordt uitgesteld, al
werden voor den kleinen burger
ook bijna alle lasten afgeschaft en al
werden de patroons tegenover de
werklieden aan nog zooveel banden
gelegd; waarlijk dit zou op zichzelf
de klachten niet wegnemen, en ons
volk tot rust tot een toestand van
geluk en voorspoed brengen. Daar
dan weder met onderdrukte stem, on
hoorbaar voor de andere mannen in de
zaal, met hem sprekende. Toen viel hij
in slaap en zij bewogen zich niet, noch
spraken, opdat zij hem niet zouden wek
ken. De verpleegster trad nader en schud
de haar hoofd, en toen de tijd aanbrak
dat de bezoekers het hospitaal moesten
verlaten, zeide zij zacht tot Auna Snow
den. „Ik geloof dat het beter is, dat gij
blijft."
Na eenigen tijd op ende hij de oogen
en zeide
Zing Grada zing."
„Wat zal ik zingen, vader vroeg zij.
„Gena, o God," fluisterde hij.
Zoo zong dan Gradahaar zachte stem
beefde niet, want zij kon zijn aange-
z,cht niet zien, en zij wist niet dat het
einde zoo nabij was. Hij scheen te luis
teren, terwijl het blinde kind zittende bij
haars vaders sterfbed zong. En toen zij
don laatsten regel had geëindigd, fluister
de hij
„Ook mij schonk God genade, ook mij
ne schuld werd betaald." Dit waren zijne
laatste woorden weinige oogenblik-
ken later was hij niet meerdeze duis
tere wereld was voor hem voorbijgegaan
hij had alles wat den tijd aangaat ach
tergelaten en was die lange, lange eeu
wigheid ingetreden, waaraan hij zool aat
had gedacht.
De kleine Grada was vaderloos.
(Slot volgt)
