- en
m m
tiSi
wordt
druk-
Han-
1
Zaterdag 9 Mei 1891
Antirevolutionaii
Orgaan
"Atf tf
"TENBOEK.
IN HOC SIGN O VINCES
un
FEUILLETON.
iring.
T. BOEKHOVEN.
Alle stukken voor de Redaetie bestemd. Advertentiën en verdere Administratie franco toe te xenden aan den 8 steever,
Ons concept werkpro
gram.
DE STIEFDOCHTER,
W
4* oost-
j)t 160 bladz.,
December 1890)
e Nei ii:n van 55
11 lritlotings-Ka-
ille Preinielceningeu
egrootingcii voor
O.Ï5
■5 na ontvangst van
oor ieder dio Premie-
1MFIC Finaiioieei
EER,
30de en Overflakkee.
ENST.
nis vin. 5,80 nra, 2,30 u|
m. 6,45, 9,45 nm. 3,45 u
9,—,11,15 5.00
11,15 5,30
aansluiting' met die van
m Hcllevoetsluis en 9 en
*S ZIJN:
ESTER.
r STOOMBOOT.
ELSIVHMS.
n Dinsdag- vra. 5. u.
ponderdag" 6,u.
a Zaterdag 6,30
i Dinsdag nm. 2,
ge dagen 3,
3 en 30 April.
GRXEMIXG.
[iddelliarnis.
i. 8 uur nm. 5 uur.
RU1TGAXG,
fir Rotterdam.
'insdag voorm. 5 uur.
liddag 2,50 uur.
BOMMEL.
naar Rotterdam.
Dinsdagsmorgens 4,30 u.
ag'smorgens 6,uur.
ïsdag, 1.45 u Donderdag
niddag2,45 u.
in Mansiiymph.
•en 27 Maart 1891.
aar Rotterdam.
-, 8,—*, 1,1 Oen 4,40 u.
3, 8,—* 1,10 en 4,40 u.
Rotterdam,
am. 1,30 en 5,u.
en 5,u.
nm. 1.30 en 5,-- uur.
Hellevoet-sluis,
,30,3,en 5,u.
jen halfuur later,
naar Brielle.
i. 1,30 3,—, en 5,uur.
en half uur later,
e met 'sRijlcs veerboot op
Zomerdienst,
rdam.
Dinsdag vm. 5,15; Zater-
and
10 nm. 2,30; Woensdag,
",10 nm. 5,30; Zaterdag
j vm. 8, nm. 3.
Maandag en Dinsdag vm
en Vrijdag (langs Oud-
rdam.
nsdag, en Zaterdag nm. 2
17. September) op werk-
1), des Zondags vm. 83,0
jk Maandag en Dinsdag
)ud-Beierland) m/i. 2uur.
dag van elke maand za
Zuidland naar Rolerdainl
londerdag en Vrijdag,
lijk. vm. 5,45, van Oud-
1-Beierlbnd, Zuidland n
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post f 1.
Het Zaterdagsnummer alleen 50 Cent.
Voor Amerika bij vooruitbetaling f 5,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitcjever:
SOJS.W El LH BH.ff Bi
Advertentiën van 1 - 5 regels 50 Cent elke regel meer 10 cent en maal.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en maal.
Dieustaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag en Vrijdagmiddag 12 uur.
ij die met liet tweede kwar
taal, zesde Jaargang, begin
nende 1 Jnui a.s., zicli op on
ze Bode willen abonneeren,
ontvangen de in deze maand
verschijnende nummers gra
tis.
Dit blad, dat het meest ge-
lezene is in deze streken en
in niet minder dan 250 gemeenten
wekelijks zijn rondte doet, moet zijne
oplaag wekelijksch vermeerderen.
Voor Advertentiën is deze courant
dus het meest geschikt, daar zij on
der duizenden oogen komt.
De Advertentieprijs is slechts 10
Ct. per regel en 3/2 maal; Dienst
aanbiedingen en Dlenst-aauvragen SO
Ct. per geheele annonce.
Advertentiën en Abonnementen
worden iederen werkdag aangenomen.
III
Art. 3 vraagt:
„Herstel voor zooveel dit aan de
Overheid staat van den Godsdienstvre
de in het land, door de uitvoering van
Art. 20 van het Antirevolutionair pro
gram bij organieke wet voor te be
reiden, en, op voet van volkomen ge-
lijkheid, het publieke recht der on
derscheidene kerken tot een werkelijk
heid te maken."
Dit artikel vraagt uitvoering van
art. 20 van ons beginselprogram,
d. w. z. staking van jacirlijlische
betaling voor sommige kerkgenoot
schappen, na afbetaling in eens. Daar
door wordt niet éóne kerk minder,
maar wel worden de kerken, die
thans jaarlijks wat trekken, er be
ter van; want dan krijgen zij het
kapitaal op eens en hebben daar
mede de jaarrente voor altijdter
wijl, indien do Staat bezitter van
die Kapitalen blijit, het bil den was-
senden invloed der radicalen en so
cialisten later wel eens zóó kon loo-
pen, dat de tot dusver toegezegde
traktementen eenvoudig geschrapt
worden zonder uitkcering van kapi
taal.
Ook is het doel, waarmede deze
afrekening tussehen Staat en Kerk
wordt voorgesteld, zeer nobel. Het
is waarlijk niet uit afgunst, dat dit
geschiedt. Dan toch zouden onze
hoofdleiders schrapping van art. 171
der Grondwet voorstellen, zonder
meer. Maar nu vraagt men afreke-
„Komaan, als ge niet oogenblikkelijk
maakt dat ge weg komt, dan zal ik u
met mijn stok kennis laten maken
Deze woorden werden geuit door een
langen, hreedgeschouderden en ruw uit-
zienden man, met vuurrood aangezicht
en nijdigen blik. Hij was een baanwer-
ker en bij zijn kameraads zeer gezien
om zijne groote lichaamskracht, maar ook
tevens gevreesd om zijn twistzoekend en
onverdragelijk karakter.
Deze baan werkers zijn veelal bezig met
aardewerken, of ook spoorbanen te maken,
en zijn over het algemeen menschen van
een forsehen lichaamsbouw. Want het
graven in de aarde, het doorsnijden van
heuvels, het verbrijzelen van rotsen en
het dagelijksch kruien van zware lasten
behoort tot hun beroep en vereischt meer
dan gewone lichaamskracht. Wanneer er
een zeker aantal van hen gebezigd wordt,
bijvoorbeeld een nieuwe spoorbaan aan
teleggen, dan vormen zij een klein dorp
onder elkaar, en soms wordt er een ver
plaatsbare school en kerk voor tien op
gericht, die midden in hun groep ruw
opgeslagen woningen een plaats vinden.
Nabij de groote stad Bristol in Enge
land bevond zich dan ook zulk een af-
deeling baanwerkers om daar een werk
van grooten omvang te maken, en aldaar
had het gesprek plaats waarmede wij dit
verhaal begonnen.
De man van wien we dus spraken
heette Hendrik. Hij was een van de beste
werklui van zijn ploeg en leefde in een
kleine houten woning met zijn vrouw,
een zwak en teeder schepseltje, en
zijn stiefdochter Grace, die ongeveer 14
jaar oud was.
Waarom zijn vrouw, zulk een zaolit-
moedig en teeder wijfje hem, den ruwen
en hartvochtigen man getrouwd had,
ziet dat was iets, dat niemand had kun
nen begrijpen want geen grooter contrast
kon er bestaan als deze twee verschil
lende karakters waren.
De vrouw, Jane geheeten, had een
lieftalligen, vriendelijken aard en haar
man juist tegenovergesteld. De kleine
Grace was liet evenbeeld van haar moe
der. Jane's eerste man was in dienst ge
weest bij een voornamen heer, in een
dorp, op eenigen afstand gelegen. In de
eerste jaren van hun huwelijk hadden
zij veel zegen genoten. Zij waren beide
godvreezend en voedden hun eenige doch
ter in de kennis en vreeze des Heeren
op.
Toen Grace zeven jaar ond was, werd
haar vader ziek en stierf, zijn vrouw cn
kind zonder bestaan achterlatende, maar
haar geloovig aan de hoede van den
Man der weduwen en vader der weezen
aanbevelend.
Drie jaar lang deed de weduwe haar
uiterste best om het levensonderhoud voor
zich en haar dochtertje te verdienen,
maar het werk was voor haar zwakke
krachten te.zwaar haar gezondheid leed
er onder, en een jaar voor dat onze ge
schiedenis begint, huwde zij met dien
ningopdat de schijn van het be
staan van Staatskerken wegvalle en
alle kerken gelijkelijk haar eigen
afgezonderde huishouding hebben te
regelen. Voor geen enkele kerk
wordt bevoorrechting gevraagd, maar
slechts gelijke erkonning van alle
kerken. En dit kan niet anders dan
heilzaam op den godsdienstvrede
werken.
In art 4 lezen wij
„Voortgaande vrijmaking van het
Onderwijsook op Middelbaar en IIoo-
ger gebied, en op dit laatste meer be
paaldelijk door wjjziging van de wets
bepalingen, waarhij de Godgeleerde
Acaimmselie graden voortvloeiende,
geregeld zijn.
Voortgaande vrijmaking van het
Onderwijs, „ook'' op Middelbaar en
Ilooger gebied. In dit woordje „ook"
ligt opgesloten, dat onze partij in
zake het lager onderwijs haar doel
nog niet bereikt heeft. Maar wie
zou zich dat ook kunnen inbeelden
Het beginsel van rechtsgelijkheid en
erkenning van het vrije onderwijs is
in de. wet - Mackay neergelegd, doch
er dient aan het beginsel, zoodra het
slechts even kan, een veel breedere
toepassing gegeven te worden; art.
192 (oud 194) der Grondwet be
hoort nog herzien te worden, de ex
amen - dwang afgeschaft, de oplei
ding van christelijke en niet - chris
telijke onderwijzers van Rijkswege
gelijk gesteld, zoowel voor het bou
wen van bijzondere als openbare
scholen subsidie toegestaan en bei
de even goed uit de gemeentekassen
gelijkelijk gesteund als uit de Hijkas.
Komt men nu op het gebied van
het middelbaar en het hooger on
derwijs dan bestaat daar nog alle
onrecht, dat do liberalen er inge-
13 lil -T
leen hoogere burgerscholen openbare
gymnasia en openbare hoogescholen
voor hen die er zich in schikken of
er zich mede vereenigen kunnen, dat
liet onderwijs in een o«godsdiensti-
gen geest wordt gegevenook de
militaire en polytechnische scholen
zijn op de leest des ongcloofs ge
schoeid. En aan het bezoeken van
al die inrichtingen zijn maatschappo-
lijke voordeelen verbonden, die de
in ehristelijken geest onderwezen jon
gelieden, ook al zijn zij even kun
dig, moeten derven. Bovendien is het
Hendrik, die toen een landbouwer was.
Reeds spoedig na haar huwelijk zag
zij dat haar man's karakter met hare
niet overeenstemde en had zij door zijn
ruw karakter veel te lijden. Ook haar
doohtertje moest liet dikwijls ontgelden,
en de tranen der arme vrouw schenen
haar man nog hatelijker en hardvoch
tiger jegens zijn vrouw en zijn stiefkind
te maken.
Niets anders schoot haar over dan
haar nood aan haar Heiland te klagen,
en te traohten door een liefdevolle be
handeling het hart van haar man te
winnen.
Door de geringe verdiensten kwam
deze er toe, zijn bedrijf te verlaten en
zich bij de baanwerkers aantesluiten,
die een goed loon verdienden en onder
welke hij spoedig een aantal „vroolijke
kameraads" had.
Maar helaas 1 gelijk zoo vole anderen,
die in slecht gezelschap zijn gekomen,
werd Hendrik al meer en meer in het
kwade medegeslecpt, en zonk hij al die
per en dieper. In de eerste dagen reeds,
noodigden zij hem uit mede naar de
herberg te gaan en daar den avond door
te brengen en hij gaf aan die verleiding
gehoor. De gevolgen bleven niet uit.
Weldra was hij daar aan gewoon en kon
er niet meer buiten en wanneer hij dan
's avonds verhit door den drank thuis
kwam, ontzag hij zich 6iuns niet,
zijn arme zwakke vrouw en haar doch
ter te mishandelen.
De arme Grace kon de slechte be
handeling van haar lieve moeder niet
aanzien. Maar wat kon zij, zwak meisje
daaraan doen? Somtijds schreide zij dan,
en smeekte haar vader, haar lieve moeder
toch geen kwaad te doen, maar liever
haar zelf te slaan, als hij zijn woede
wilde botvieren, en hoe groot haar
vrees voor haar vader was, toch wilde
zij haar moeder niet verlaten, om elders
een beter verblijf op te zoeken. Wan
neer zij en haar moeder alleen waren,
troostten zij elkander door innige liefde
en teederheid en baden dikwijls onder
tranen, dat de lleere God het ruwe hart
van den vader door Zijne macht vertee
deren zou.
Op zekeren dag begon Hendrik weder
te klagen dat hij maar steeds voor zijn
vrouw niet alleen ïuaar ook voor zijn
stiefdochter moest werken, die toch zoo
als hij zeide, zeer goed in staat was
haar eigen kost te verdienen. In de her
berg hadden ze, zeide hij een kin
dermeisje noodig, die tevens de gasten
's avonds kon helpen bedienen, cn hij
stond er op dat Grace dadelijk heen zou
gaan om te zien of zij daar niet geplaatst
kon worden, dan was hij van haar af.
Het meisje bad en weende, dat
haar vader haar toch niet zou dwingen
haar zieke moeder te verlaten; de moeder
voegde haar smeeken bij dat van haar
dochter: alles te vergeefs. Hendrik bleef
halsstarrig en sprak eindelijk: „Komaan,
als ge nu niet oogenblikkelijk maakt dat
ge weg komt, dan zult go met mijn stok
kennis maken!" Met deze woorden greep
hij haar ruw bij den arm en schudde
haar heen en weder.
instand houden van particuliere in
richtingen voor deze hoogere kun
digheden zoo kostbaar, dat er geen
denken aan is om metde Rijksscholen
te concurreeren.
Om hot recht te herstellen moet
dit alles doortastend hervormd wor
den. Eerst als het middelbaar en
hooger onderwijs zóódanig wordt
geregeld, dat liberalen, antirevolu
tionairen en roomschen er gelijke
lijk (dat wil zoggen zonder geweten-
bezwaar en voor evenveel geld)
van kunnen genieten, dan is het
wettig en billijk ideaal bereikt. "Wij
i CJ •->
omdat wij niets onredelijks begee-
ren, dat kan ieder voelen en tas
ten. Als wij begeerden, dat alle
O verheidsgymnasia, hoogescholen enz.
zouden worden omgevormd in chris
telijke inrichtingen, ja dan werden
de liberalen volgens hun geweten
verdrukt gelijk thans de antiliberalen.
Doch dat wordt niet verlangd. Al
leen </e/yfetelling. De Staat heeft
zich van het geven van middelbaar
en hooger onderwijs te onthouden,
of als dat niet kan, de behulpzame
hand te reiken aan de christenen
Met beschreide oogen ging Grace naar
haar moeder, omhelsde deze en kuste
haar vaarwel, en bij de deur gekomen
keerde zij zich beschroomd om en waagde
het ook „Goeden dag, Yader!" te zeggen.
De hardvochtige man sloeg geen acht
oj) haar woorden en bromde iets binnens
monds als antwoord, terwijl het lieftal
lige kind bedeesd het huis verliet.
„Hendrik", zeide de vrouw, toen zij
zag, dat hij zijn schop en houweel uit
den hoek nam, en zich gereed maakte
weg te gaan, „Hendrik! komt ge
van avond niet te laat tehuis, ik heb
iets voor u klaar gemaakt, daar ge bij
zonder van houdt.
„Ik verlang niets van je knoeierijen"
was het barsche antwoord. Hij wierp de
spade over den schouder en wilde weg
gaan.
Zij haastte zich hem te volgen en
greep hem bij de hand. Hendrik sprak
zij „ga zóó toch niet weg! Wanneer ons
een van beiden iets overkwam, wat zou
dat vreeselijk zijnlaat ons elkander
toch beter verstaan en elkander meer
liefde bctoonen. Want ge weet liet im
mers ook wel „waar liefde woont ge
biedt de Heer zijn zegen."
„Och, maak me niet moeilijk met uw
geteem." zei de booze man. Je hebt een
uitstekend best leven, en als er iemand
zich beklagen moest over zijn ongeluk,
dan ben ik het wel, met u en uw doch
ter zoo opgescheept te zijn."
(Wordt vervolgd.)