voor de Zuid-Hollandsche en Zeeuwsche Eilanden.
o«l.
ÏNHOCSIGNO VINCES
^rijzen.
Vrijdag 20 December 1889.
Vierde Jaargang N°. 199.
nti-cfi cvoUiUonait
W. BOEKHOVEN.
Alle stukken voor tie I&edactle bestemd, Advertentiën en verdere Administratie, franco toe te zenden aan den Uitgever.
Voorwaarts,
FEUILLETON,
Subsidie.
hn en vele an-
onden, verguld
rk is afzonder-
in. Het Heelal,
uitbarstingen,
verg.Pracbtb.
in Prachtband,
ineê in Prachtb.
jor beginnende
Cent-
poet. und Dram.
oor slechts/1.
Verke, in elegan-
f4.—
Werke, in 4
f4—
raaie banden voor
f4—
r. band voor f 1.
1 fr. band voor
fl—
rerke, zeer fr. in
fl
in 4 fr. banden
f4—
in 4 fr. banden
f4—
ïplètes, in n rijk
f2.50
ïplètes, in 3 rijk
f3.75
United Nether-
liam the silent to
,90 thans v. f 2.95
lètes in 3 vergulde
f3.75
verloren Paradijs,
t folio plaatwerk,
f9,50
m Ter Gouw,
ilksleven met 100
elink, v. Kesteren
fr. prachtb. in pl
f 13,50
a met 200 platen
2 zware kwarto
n tekst met aan-
lechts f 13,50
istorie voor Kath
iten van G Doré,
oor f 10
11e etsen van Prof
daatwerk, rijk ge-
novellen van G
voor f 6,25
t etsen van Prof
feller, rijk gebon-
v sl f 6,25
chtwerk Historie-
eidskrijg) met 11
mo-lithographieën
verdink Oorspron-
f3,50
Rijke verzameling
n met vele platen,
f3,25
ïdenkbeeld en in-
naar de behoefte
fe.8Ö v sl f 1,
Zangen, f 2,25
f 1.40
:eldljke scheppin-
f2,50
op, 4 deelen f 5,50
mde reizen en
ideelen, 4 groote
In 4 pracht stem-
f4,90
■Nassau Met vele
ipelb, in pl f 6,
f2,50
taan der soorten
prachtband, f 2,25
de aarde 5e druk
i stempelb, in pl
f3,50
re, Natuurkunde,
f 13,50 vsl f3,50
denis der Letter-
are din ruim 800
nu v sl f3,75
prijzen zijn wer-
r waarde ƒ5,
s de Nos. en de
ïn.
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden 50 Cent, franco p. post
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgevkb
SOMlMKLNntJIi.
Advertentiën van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Advertentiën driemaal geplaatst worden slechts tweemaal berekend.
Advertentiën worden bij den Uitgever ingewacht tot Donderdagmiddag 5 uur
Met nieuwen ijver, beweerden we, zullen
mder de nieuwe wet de voorstanders dei-
Christelijke school hunne roeping hebben te
jetrachten. Wicn meer gegeven wordt, van
lien zal ook meer worden geëischt. Is
voortaan hun weg elfener, hel zal in grooter
ijver en toewijding moeten blijken, dat zij
waarlijk gedreven worden door de zucht, om
inze natie 't onderwijs te verschaffen, dat het
lederfwerend zout niet versmaadt, ook liet
out niet legt naast de spijze, maar op de
echte wijze het voedsel voor de jonge
reesten kruiden wil met het echte zout.
Dit is in liet algemeen de taak, die ons
lp het gebied van het onderwijs wacht.
Wilde men echter beweren, dut hiermee
Je antirevolutionaire taak in haren ganschen
amvang is geleekcnd, dan zou men zich
De schoolstrijd was een der voornaam
ste belangen, die ons om liet vaandel sa-
linenriep; ja hij toeneming werd zij in de
latere jaren de eerste, die dan ook na de
kentering aan de stembus, nu bijna twee
jaar geleden, liet eerst voor eene oplossing
'aan de beurt was.
In de schoolquaestie concentreerde zich
op politiek gebied het verschil lusschen de
moderne en de Christelijke levensbeschou
wing; en nu deze quaestie in zekeren zin
iet politiek strijdperk verlaat om, gelijk
in de Eerste Kamer terecht opgemerkt is,
op geestelijk gebied verder te worden
uitgemaakt, nu komen vanzelf, voor wie een
weinig nadenkt, de andere belangen aan de
orde, waarbij de antirevolutionaire begin
selen zich moeten doen gelden
Onze richting is jarenlang in de Kamer
n de oppositie geweest.
Als zoodanig had zij daar eene dure en
gewichtige roeping.
Zij moest overal, waar beginselen in hel
spel waren, den zuurdeescm harer overlui-
png mengen in den meelklomp der beraad
slagingen en met elk haar ten dienste staand
middel trachten, hare beginselen te doen
doordringen in onze wetgeving, of tegen
te houden wat, als in den grond revoluti
onair, de wetgeving zou bederven.
En nu zij op het oogenblik niet in de
oppositie is, maar in eene der Kamers over
eene kleine meerderheid beschikt, zou zij
nu mogen wanen, dal haar laak afgewerkt
en het uur gekomen is, om te rusten op
hare lauweren?
INiot alleen, omdat er ook voor haar ge
schreven isWerk, zoolang het dag is,
maar ook, omdat zij door haren strijd voor
de school zichzelve verbonden heeft, liet
Christelijk beginsel op elk gebied, dat voor
het volksleven belang heeft, te bepleiten.
Onmisbaar is voor de kleinen de school
waar hel Evangelie van Gods genade geen
verboden hoek is, en de Christelijke deugd
niet aangeprezen wordt met buitensluiting
van den Christus, uil wien alle Christe
lijke deugd, als de vrucht uil den wortel,
wast.
Maar evenzeer is noodig, dat op middel
bare cn hoogescholen de dingen niet langer
beschouwd worden, gelijk de heidensche
wijsgecren deden, als los van God, of mis
schien erger nog dan menig wijsgeer, die
nog zijn goden erkende, uit het standpunt
van liet naakste ongeloof, dat met alle open
haring spot.
Tegen dit wetenschappelijk ongeloof is
een tegengif noodigcn dit tegengif moet
vrijelijk, evenals voortaan in de lagere
school, in de hoogere zijn werking kun
nen doen onder de geesten, en in dien
geestelijken wedstrijd niet belemmerd, niet
onmogelijk gemaakt worden door wettelijke
privilegies, die thans uitsluitend aan het
ongeloovig onderwijs zijn verzekerd.
Er zal dus voortaan een quaestie van
Ilooger onderwijs zijn, die in hel strijd
perk roept allen, die, niet wederwillig en
ondanks zich zelf, maar uit overtuiging de
antirevolutionaire wapenrusting dragen en
trouw voor de vrijheid der lagere school
hebben gestreden.
En dan is er de Sociale quaestie met
haar wijdvertakte aanhoorighedenwant
meer dan ooit dringt de nood der tijden,
„Zjt gij bereid, deze wereld te verlaten en
binnen eenige seconden voor God te verschijnen?"
„Ja, dat ben ik
„Ik heb u gekend als kind en als jongeling.
Ik weet dat gij een goeden zoon voor uwe
oude moeder zijt geweest, en een flink sol
daat waart dat gij de gelederen niet verla
ten hebt met het doel om te deserteeren, maar
om uwe oude moeder nog eens te zien. Alles
js voo'rbj. Ik heb als veldprediker gedaan wat
ik kon doch belaas
„Ween niet over mij ik zal straks in den
lemel zjn ik dank u dat gij mij met den
Heiland hebt bekend gemaakt, dat gj, toen ik
W dienst moest treden, en gij bij mijn regiment
als veldprediker werd aangesteld, raj met raad
en daad bjstond. God is mijn getuige, ik ben
geen weglooper. En dat weet gj ook wel".
Dit gesprek had plaats tusschen een veld
prediker en een veroordeelde tot den kogel.
Een onderofficier trad naar voren, drukte
met tranen in de oogen de hand van zjn krjgs-
makker en zeide „G j weet wat de plicht mj
voorschrjft, ga zoo staan dat men op uw hart
kan aanleggen en gj terstond dood zijt. God
gave dat de geweren mjner manschappen wei
gerden. Vergeef mj, ik moet mjn plicht doen
als krjgsman doch houdt me voor onschuldig".
Jean Reaumer, zoo was de naam van den veroor
deelde, ging met vasten tred naar een pas gedol
ven kuil, knielde voor den daaruit gespitten hoop
zand, greep met de linkerhand de spade en
bedekte met den rechter zjn oogen.
Op veertien passen afstand van den onge
lukkige, hadden twaalf soldaten twee gelederen
gevormd.
Nogmaals trad de geesteljke op den veroor-
oin toenadering le zoeken tusschen armen
en rijken, en de veelszins verwrongene,
onrechtvaardige, onhoudbare toestanden in
ons maatschappelijk leven te toetsen aan
de Christelijke beginselen en ze daarnaar
le herstellen.
Van wie anders zou hiertoe de aan
drift moeien uitgaan, dan van degenen,
die gelooven en weten, dal de nieiKpchc-
lijke samenlcving) als zij den Christelijken
invloed niet ondergaat, terugzinkt in bar-
baarsche weelde en even barbaarsclie
hloedtooneelen
En dan zijn er de Koloniën, die ons
vragen of een Christenland zijn over-
zeesche bezittingen mag beschouwen als
wingewesten en een verdelgingsoorlog
mag voeren legen een vrij geboren volk,
dat zijn grond zoo dapper verdedigt als
ooit een Cliristennulie heeft gedaan
En eindelijk het Kiesrecht. Ook dat is
een aangelegen punt op het program,
waarvan de heteekenis steeds heter door
ons volk moet worden gevat. Wie kan
als mondig geworden burger zijn invloed
oefenen op liet Staatsbestuurnaar de
gclijkhcidsleer der Franscl.e Devolutie,
elk die de kinderschoenen onlwassen is
en een zekeren leeftijd bereikt heeft,
waarhij men op geen enkelen redelijken
grond de vrouw kan uitsluiten óf, naar
het Clirislelijl: beginsel-, dat Cod uil de
huisgezinnen de maatschappij doet voor
komen, de vader, of hij, die als hoofd van
een gezin treedt in de rechten des vaders
Zoo zou men kunnen voortgaan met
vragen. Maar het is onnoodig. De laak
der antirevolutionaire richting in ons land
is klaar cn duidelijk. Zij mag niet rus
ten, eer zij op elk punt van Staatsbeleid,
dal aan de orde komt, in vereischlen
vorm haar protest legen de on-neder-
landsehe, revolutionaire theoriön heeft
doen liooren. Een protest dal in dubbe
len vorm moet worden gegotenin den
negatieven, tol aanwijzing van liet ver
keerde cn in den positieven, lot aanprij-
ziug van het hetere.
deelde toe eu wilde hem een doek voor de
oogen binden, maar Reaumer zeide „Doe dat
nietik vrees den dood nietGod is mjn ge
tuige dat ik onschuldig sterf, maar Hj heeft
mij eene woning in het Vaderhuis bereid".
De prediker drukte hem de hand, die de
spade omklemd hield en trad terug.
De onderofficier Colon was zijn naam
kommandeerde
„Schouder 'tgeweer!"
„Ploton fertie
De twaalf musketten vlogen in de hoogte,
de hanen knakten.
„Leg aan
De geweren werden op -het hart van den
veroordeelde gericht.
De onderofficier wilde juist een teeken voor
het laatste kommando geven, om den ongeluk
kige hetaanhooren van het vreeseljk „vuur
te besparentoen Rollo met luid geblaf op
zijn heer kwam toespringen. Toen hj deze en
alleen geknield zag, en alles rondom zoo stil,
Sursum Curda, de harten omhoogZij,
meer dun eenige andere staatspartij heeft
hij den mijlpaal, die de Ode Dcc. op den
weg der volkshistorie heeft geplaatst,
recht en reden, om zich met deze schoofie
leuze lo bemoedigen. N. I'. Gr. Cl.
Om recht te hebben op subsidie, moet een
school aan de navolgende eischon voldoen
a. liet onderwijs moet gegeven wor
den iu alle vakken, die de Wet voor
schrijft, n. 1. dezelfde als vroeger niet
dit verschil, dal vormleer wordt vervan
gen door liandtcekenen.
b. Vrouwelijke handwerken moeten wor
den onderwezen, tenzij de meisjes daar
in elders voldoend onderwijs ontvangen.
c. Gymnastische bewegingen zonder
werktuigen moeien met die kinderen uit
gevoerd worden, wier ouders daartegen
geen bezwaar hebben.
Dit laatste vak wordt eerst met 1 Januari
18D.3 verplichtend, en daarna kan de De-
geering nog driemaal, telkens van ten
hoogste twee jaren ontheffing voor dit
vak verleunen voor bepaalde scholen.
d. Aan al dat onderwijs moeten min
stens 18 uren 's weeks besteed worden,
liet Godsdienstonderwijs lelt dus daarin
niet mee; en van die 18 uur mogen er
hoogstens "2 voor meisjes handwerken
besteed worden.
e. Voorts moet dat onderwijs gegeven
worden volgens een rooster, die in de
school is opgehangen en aan den arr.
schoolopziener medegedeeld en waarop
levens de vrije dagen en vacantietijdcn
zijn vermeld.
Er is nog eene voorwaarde, waaraan
voldaan moet wordenn 1. het aantal
onderwijzers. Daarvoor beslaat echter geen
haastaangezien de Regeoring eenige
jaren als overgangstermijn heeft genomen.
Doch, voor ieder onderwijzer, door een
schoolbestuur volgens voorschrift der wet
aangesteld, wordt ook meer toelage ge-
uitgenomen zjn meesters half onderdrukt snik
ken, toen scheen zjn instinct hem te "zeggen
dat zjn heer in eenig gevaar verkeerde. Jeans
gedachten waren op dit oogenblik echter vau
te ernstiger aard, dan om op Rollo veel acht
te slaanh j hief eakef den rechterarm op,
en schoof den hond zacht weg, den blik daar-
hj vast en zonder te knipoogen op de (rom
pen zijner kameraden gericht. De hond liet
zich echter door die beweging van zjn heer
niet afwerenluide huilend, sprong h j bj hem
op. Colon had inedeljden met lteaumers toe
stand; hj floot en lokte het beest, doch vruch
teloos.
„Het arme dier zal dan meê moeten sterven
jammer vau dien hond" zeide Colon en
wilde weer het teeken tot vuren geven, toen
h j andermaal werd afgetrokken, daar zich achter
hem een verward gerucht deed hooren, gevolgd
door eene losbranding van het kanon.
Wordt vervolgd.)