voor de Zuid-Hollandsche en Zeeuwsche Eilanden.
Eerste Blad.
is liet up®!!
HEIJL,
tr Schilt,
IN HOC SIGNO VINCES
Dit nummer bestaat uit twee Blaten.
.VOET,
Vrijdag 29 November 1889.
Vierde Jaargang N°. 196.
W. BOEKHOVEN.
FEUILLETON.
DE ZWARTE RIDDER.
Scheiding' van Kerkenstaat.
|ar W. M. HEIJL
mooi en goedkoop
lezeressen, als men
It, dan durft men
Irige jaar niet goed
ten liet geld waard
postwissel van Een
J waarop staat „Hoe
Ivangt: ten le een
l kalender, aan beide
Handelswaarde heeft
boie degelijke Verf.
boek met Almanak;
ianchetknoopen; ten
bgeketting; ten 6e.
|Pop; ten 7e. Een
ten 8e. Vier zeer
Ju-ten; ten 9e. Een
I. Een boeiend boek-
|n wegen" ten 11e.
leid„Onder Gods
pnd boekwerk, met
joovzien van platen,
ijj Oorlog". Daar dit
bard is, zende men
|l ,25 aan den Boek-
straat, UTRECHT.
1RDER,
btoomboot Vooruit
kan.
bij den heer Paling
nst der stoomboot)
Vooruitgang
le en Overflakkee.
ngen 6 Oct.
6,00 nm. 12,uur.
7,15. 1,15
9,15 nm. 3,uur
10,45 uur
3.30
passagiers,
orm. 9,15 uur.
10,—
aansluiting met de stöom-
8,30, en 2 uur, en van
sijn:
tfboot.
(Raderboot.)
Rotterdam.
idag voorin. 5,uur.
6,30
nam. 1130 uur.
n 28 Nov.
cfstoombootdiknst.)
iddelharnis.
8 uur.
u. 1 uur.
V1NTERDIENST,
er 1889.
Rotterdam.
dag 's morgens 4,30 ure.
6,30
Donderdag en Zater
dag 1,45
1
MAASNYMPH
ngen 6 Oct.
erdam.
8,30 en nam 2,— u.
8,30 2,
5,00 en nm. 2,u.
'.30 2,30
'sluis.
lag 12,45, en 2,30 u.
een half uur later.
0 ure, nm. 2,30 ure.
ca eeu half uur later.
iar Rotterdam, voorm. 8,30
jr Ilellevoetsluis gesehiede*
idi'u teNieuwesluis, enzijn
ndiug van goederen,
vjaarsdag is als op Zondag
Winterdienst.
n. 5,15; Zaterd. ngev. 6,50
n. 6, 10, nm. 5,30; Woens
5,30 Zaterdag ym. "6,30
Dinsdag vm. 5,30; Woensd
land) vm. 5,45.
i;
Zaterdag nm. 2.
es vm 8, nm. 2 en 3,30;
n Dinsdag nm. 1,30, Wo^ns-
erdag en Vrijdag
an Oud-Beierland vm. 7-
lijk nm. 1.
£lnt i- cKcvotuXio naize
ty/VecMlad
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden 50 Cent, franco p. post
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
SOM.HELSiH.lffi.
Advertentiën van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Advertentiën driemaal geplaatst worden slechts tweemaal berekend.
Advertentiën worden bij den Uitgever ingewacht tot Donderdagmiddag 5 uur
Alle stukken voor «Ie Itedactle bestemd, Adverteiitiën en verdere Administratie, franco toe te zenden aan «len Uitgever.
De Sociale quacstie.
Het vraagstuk betreffende de wettelijke
regeling van den arbeid roept dringend om
oplossing.
Eenerzijds wordt voor weinig geld veel
te veel gevergd van de arbeiders en hun
vrouwen en kinderen, en worden zij door
hun heeren of bazen vaak zoo ruw en hard
vochtig bejegend, dat alleen de vrees voor
broodsgebrek hen aan het werk houdt.
En anderzijds slaan de werklieden tot
onverschilligheid, luiheid en brutaliteit over
en leenen het oor aan de socialistische lei
ders, welke hen tot opstand verlokken.
Hiervan doordrongen, en beducht voor
de groote gevaren die de maatschappij bij
deze averechtsche verhouding tusschen
werkgevers en werknemers dreigen, vroeg
onze partij in haar program van actie om
„Kamers van arbeid"; d. w. z. zij gaf den
wensch te kennen, dat de Overheid in alle
groote plaatsen vereenigingen zou in het
leven roepen, die haar de noodige inlichtin
gen zouden verschaften omtrent een wette
lijke bescherming van den arbeid.
Onze leiders gingen daarbij uit van de
gedachte, dat de arbeid van Godswege
zijn eigen levensregelen heeft, en dat daar
om de Overheid, zal zij zich opmaken om iets
tot verbetering te doen, aan de betrokken
personen zelve (zoowel werkgevers als verrich
ters van den arbeid) moet vragen wat deze te
hunner bescherming noodig achten, en dat
zij met zulke uitingen uit de arbeiderswereld
rekening heeft te houden.
ben verhaal.
(Slot.)
Stampvoetend en vloekende hoorde de zwarte
ridder dit bericht aan. Heb ik daarvoor zoo
veel moeite gedaan, brulde hij ik dacht nu
voor goed mijn wraak te koelen, en dan naar
mijnen geboortegrond terug te gaan. Welaan,
ik wil mij wreken liet ga zoo het wil. In ie
der geval heb ik de dochter in mijn macht.
Schuimbekkende van woede greep hij het
onschuldig meisje, ontbond de touwen, en ruk
te haar op. De ongelukkige viel voor den roo-
ver op de knieën, en smeekte hem om erbarming.
Maar eerder had zij eenen steenrots vermurwd,
dan het hart van den zwarten ridder.
Met beide handen sleepte hij haar voort, en
bond haar aan een boom. Met vaste hand, zonder
een woord te spreken trok hij een pistool uit
den gordel en legde aan. Maar eensklaps liet
hij het wapen zakken. Ik zie daar een ring
aan uwen vinger, waarschijnlijk uw verlovings
ring geef hier dit sieraad. Onstuimig rnkte
hij het kleinood van hare teedere vingers,
laadde het in zijn pistool, legde aan,
een schot werd gehoord en een doordringenden
Dit onderzoek is veel grondiger en gere
gelder dan alleen het nagaan van zekere ver
schijnselen door lieden die persoonlijk buiten
de sfeer van den arbeid staan, gelijk de en
quête bedoelt. De gezamenlijke arbeiders en
arbeidgevers kunnen ook veel duidelij
ker zeggen hoe het arbeidscontract bij de
wet moet voorgeschreven worden dan de en
kele opgeroepen personen dit doen kunnen.
Men bedenke hierbij nog, dat als beurte
lings de fabrikanten of andere werkgevers
èn de arbeiders voor een staatscommissie
opgeroepen worden (gelijk de enquête be
doelt) dat dan de eerstgenoemden door hun
meerdere ontwikkeling en mindere be
schroomdheid de zaken licht te eenzijdig in
hun voordeel zullen mededeelen, zoodat dan
de daarop gebaseerde wetten gevaar loopen
te veel op de hand der werkbazen te zijn
terwijl het hooren van enkel arbeiders weer
tot een ander uiterste kan leiden en op scha
de voor de fabrikanten enz. uitloopen. Door
inrichting van Kamers van arbeid worden
die gevaren vermeden.
Hoe dit zij, er dient met spoed omgezien
te worden naar de juiste middelen ter afwen
ding van zoo groote maatschappelijke won
den als die nu eenmaal, naar ieders toegeven,
in de arbeiderswereld openbaar werden.
Intusschen heeft men terecht opgemerkt,
dat er ook wel eens mag en moet gedacht
worden aan een arbeiders wetge
ving, zijnde een overeenkomst tusschen de
beschaafde volken onderling omttent de
voor den arbeid te stellen regelen. Immers
heeft de arbeid, in verband met den handel,
in onzen tijd meer en meer een internatio
naal karakter gekregen. En ook de maat
schappelijke wanverhouding en de wettelijke
leemten zijn internationaal. In Engeland,
Frankrijk, Zwitserland, Duitschland, Oos
tenrijk, Amerika, overal is broeiing in de
maatschappelijke lucht en is slechts een klein
gil. De voor weinige uren zoo gelukkige bruid
had opgehouden te leven de ring, het
zinnebeeld van de trouw harer Gorsky, was in
haar hart geschoten. De zwarte ridder had een
moord meer op zijn geweten.
Als ware er niets bijzonders gebeurd, zette
de hoofdman zich weer op den boomstam, stak
een stuk vleesch aan zijn zwaard, roosterde
dat even boven het vuur, en begon met smaak
te eten, waarbij hij nu en dan een teug bran
dewijn nam.
Zijn maaltijd werd spoedig afgebroken.
Weer werd paardengetrappel vernomen. Wer-
dariep de schildwacht. Geen antwoord. Nog
maals klonk het werda. Dat was zijn laatste
woord. Een welgemikte kogel deed hein leven
loos neerstorten.
Op, makkers er naakt gevaar, schreeuwde
nu de hoofdman. Onmiddellijk plaatsen de roo-
vers zich nevens hem. Maar voor zij nog ter
geregelde verdediging gereed waren stormde
een groot aantal ruiters het rooverkamp bin
nen. Hariep de zwarte ridder, daar zijn mij
ne doodvijanden, ook de oude schurk is bij
ben weest mij welkom, hond moed kamera
den Tegelijk loste hij zijn karabijn, en deed
twee knechten van Gideon in het zand bijten
Maar ook eenige roovers stortten rochelend
neder. Een verschrikkelijke strijd begoa. Men
vocht met de grootste verbittering. Het mee-
gedeelte geregeld van hetgeen de wet goed
schiks regelen kon.
Eén land alleen is op den duur niet bij
machte een doeltreffende reeks wettelijke
bepalingen in te voeren. Als de rijke fabri
kanten, die thans maar al te gemakkelijk
hun kapitalen tegen het streven der arbei
ders en kleine handelaren in de schaal kun
nen leggen, in één enkel land te forsch door
de wet worden beteugeld, ol ook als de ar
beiders te veel beperkt worden in hun rech
ten en vrijheden, dan is uitwijking naar een
ander land het schier onvermijdelijk gevolg
en wordt alzoo de ellende niet weggenomen
maar slechts verplaatst.
Het ijverig voortzetten der nationale wet
geving is dus hoogst weuschelijk en noodig.
Doch al die landelijke regelingen moeten
in sommige punten zoodanig samentreffen,
dat zij de landverhuizing doelloos maken en
de concurrentie der verschillende mogend
heden op handelsgebied niet belemmeren.
Volgens de N. Rotterd. Ct. van 6 Nov.
jl. heeft de heer S. van Houten bij een
openbare bespreking van de „Politieke vra
gen van den dag", op 5 Nov. gehouden
te Rotterdam, een paar voorbeelden aange
haald, die zouden moeten bewijzen dat de
„clericalen" de scheiding tusschen Kerk en
Staat niet feitelijk willen toepassen. Die
voorbeelden luiden aldus
1. „Het wezenlijk bezwaar der clericalen
tegen de toelating der lijkverbranding ligt
niet in oorzaken van smaak of hygiène,
maar daarin dat men, zooals uit het verslag
over hoofdstuk V der Staatsbegrooting
is gebleken, „het zou betreuren indien dit
heidensche gebruik, bij de invoering van
het christendom bedwongen, thans weder
werd opgenomen en van staatswege begun
stigd."
rendeel der ruiters steeg af, en liep met ge
trokken slagzwaard op de moordenaars aan. De
ruiters van Gideon hadden veel in bun voor
deel. Niet alleen waren zij met groote macht,
maar hadden onverwachts de bende van den
zwarten lidder aangevallen de roovers even
wel waren geharnast, en konden van hunne
paarden geen gebruik makeu. Hun moed baatte
dus weinig, daar hunne bewegingen werden
belemmerd. Eindelijk stond nog een drietal pal
bij den hoofdman. Gorsky riep hem toe Ellende
ling waar is mijne bruid Zij is daar, waar
gij spoedig zijn zult, gaf de onverlaat ten ant
woord, en hiel zijn blinkend zwaard op om
Gorsky den kop te klieven. Maar deze bemerk
te de beweging, en weerde den slag met zulk
een kracht af, dat bet zwaard den roover uit
de handen vloog. Geef u over gij zijt ont
wapend, zeide Gorsky. Wel ontwapend maar
niet overwonnen, was het antwoord, opeens
Gorsky met krachtige vuist aangrijpende. Een
hevige worsteling volgde. Al worstelende
waren beide strijders den rand der rivier ge
naderd. Wij sterven samenschreeuwde de
zwarte ridder mat akeligen grijns, sloot Gorsky
nog sterker in zijn vuisten en tuimelde met
hem van den steilen oever in de onstuimige
rivier, wier golven zich spoedig boven hnnne
hoofden sloten.
Nog huilde de storm, nog viel de regeu bij
2. „Hetzelfde (zoo moetjMr.Van Houten
gezegd hebben)" is het geval met de echt-
scheidings-quaestie. Uit het rapport der com
missie voor de herziening van het Burgerlijk
Wetboek (een zeer gemengde commissie
waarin drie katholieken, doch geen radicalen
zitting hebben) blijkt d it die uitnemende ju
risten het noodzakelijk achten, de echtschei
ding in een drietal gevallen te vergemakke
lijken. Men kan echter overtuigd zijn, dat bij
de behandeling van deze quaestie de door
slag zal gegeven worden door het feit dat de
katholieke kerk geen echtscheiding erkent,
de orthodox-protestantsche slechts in zeer
beperkte mate niet door de ov erweging
of het een staatsbelang is."
Uit deze voorbeelden ziet men duidelijk,
dat de heer van Houten zulk een absolute
scheiding van Kerk en Staat v erlangt, dat
bij de behandeling van staatszaken door be
lijders van den Christus, hun christelijke
overtuiging buiten aanmerking blijft. Of wijl
dit feitelijk een onmogelijke eisch is, wordt
de door den heer v. H. beoogde scheiding
van Kerk en Staat alleen verkregen wan
neer geen enkel waar christen zich met de
staatszaken bemoeit- De liberale heeren
kunnen dan uitsluitend letten op het „staats
belang", meer en meer uitsluitend hun over-
tuigingen den volke opdringen en de Kerk
daardoor hoe langerhoe meerdooddrukken.
Hoe oordeelt ons publiek wel over zulk
een scheiding van Kerk en Staat
Gelukkig echter wordt zij door onze anti
revolutionaire leidslieden beter begrepen.
Zij willen volstrekt niet terug naar den tijd
der Middeneeuwen, toen Rome alles onder
zijn bedwang zocht te krijgen en ook niet
terug naar het tijdperk toen de Calvinisten
met hun Staatskerk een alleenheerschappij
voor de Gereformeerden zochten op te rich
ten; maar zij willen een staatsregeling, waar
bij ènj de Roomschen èn de Calvinisten èn
stroomen neder. De rechtvaardige zaak had ge
zegepraald. De roovers waren öf gedood öf op
de vlucht gejaagd. De bende van den zwar
te ridder behoorde tot het verledene.
Maar de zege was door Gideon duur gekocht.
Bij het flikkeren van het vuur zag men sol
daten en roovers met verwrongen gelaatstrek
ken op en nevens elkander liggen: de een
doodelijk gewond of stervende, de ander reeds
zielloos.
Een aantal helden, teruggekeerd uit zoo me-
nigen strijd met lauweren omkranst, hadden
hier hun leven moeten laten. De terugtocht
was treurig. De dapperen voerden de lijken
hunner makkers met zich. Gideon had het lijk
van zijne dochter vóór zieh op zijn ros.
Iedereen had medelijden met den grijsaard,
die in één nacht alles verloren had, wat hem
lief en dierbaar was.
Zijn smart was grenzeloos.
Van toen af kon zijue hand het zwaard niet
meer voeren, noch zijn oog het juiste mikpunt
vinden. Hij was voor de wereld verloren. Da
gelijks weende hij bittere tranen, en toen twee
jaren later de dood zijn vensters binnenklom,
was die koning der verschrikking hem een
welkome bode, die een einde maakte aan het
lijden, dat hij de laatste jaren ondergaan had.
i a*
