voor de Zuid-Hollandsche en Zeeuwsche Eilanden.
Vrijdag 1 November 1889.
Vierde Jaargang N°. 192.
fit nU-ciievoUMonait
(3lVwfMad
IN HOC SIGN O VINCES
1
Brief van een stervenden Soldaat in Amerika,
mm vronwinEipM
W. BOEKHOVEN.
lONMEmniJK.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie, franco toe te zenden aan den Uitgever.
De éénheid onzer natie.
FEUILLETON.
Wat te doen tegen de werk
stakingen
Uit de Pers.
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijsper drie maanden 50 Cent, franco p. post
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever
Advertentiën van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Advertentiën driemaal geplaatst worden slechts tweemaal berekend.
Advertentiën worden bij den Uitgever ingewacht tot Donderdagmiddag 5 uur
1.1
r
Het kan helaas door niemand die van
waarheid houdt en die het vermogen heeft
om een weinig door te denken, ontkend wor
den, dat de liberalen, zoolang zij het roer
van den Staat in handen hadden, steeds alle
bitrgers hebben willen dwingen om óók
evenals zij liberaal te worden.
Daartoe hebben zij al hun macht en in
vloed misbruikt.
Zij waren zóó voldaan, over zichzelf dat
zij zich maar niet konden begrijpen hoe een
redelijk en zedelijk mensch nog met hen in
inzichten kon verschillen en strijd mocht
voeren tegen hetgeen zij eenmaal hadden
geijkt en goedgekeurd. Zoo iets vonden zij
eigenlijk vermetel en onbeschaamd, of een
bewijs dat men „met zijn tijd niet medeging".
En daarom vonden zij er ook niets onrede
lijks in om de wetten en geheel het bestuur
des lands, in zooverre de godsdienst er bij
betrokken was, in te richten, als waren alle
of bijna alle burgers van Nederland liberaal
of rationalistisch.
Dit toonden zij in de zaken van het lager
en het hooger onderwijs, in het opdringen
van een kerkelijke organisatie, in de eenzij
dige keuzen bij de ambtenaarsbenoemingen.
En niet alleen dat zij zoo in de praktijk te
werk gingen, maar zij willen dit ook nog in
theorie verdedigen.
Dit bleek onlangs weer uit de brochure
van den heer De Beaufort tegen Dr. Kuyper.
De heer De Beaufort beweerde nl. dat het
1 rekening houden met de verschillende gods
dienstige gezindheden schade doet aan onze
„staatsrechterlijke eenheid". Ook bracht hij
als bezwaar in, dat er op deze manier geen
eind zoude komen aan de groepen burgers
die ter wille van hun godsdienst weer andere
eischen zouden stellen.
Dr. Kuyper heeft hem echter onder het
oog gebracht, dat de eenheid onzer natie
volstrekt niet gedeerd, maar veeleer bevei
ligd wordt door de menschen in hun gewe
ten en hun godsdienst vrij te laten.
Ook op ander gebied bestaat er groot
verschil onder de burgers en ook daarmede
rekent 's lands wetgeving.
Mijne gel
Vóór deze regelen u bereiken, zal de bleeke
dood mij reeds van het tooneel des levens heb
ben afgevoerd en het onrein gewormte zich
verzadigen met het overschot van hetgeen u
voorheen zoo dierbaar was. (Ik schrijf was
want 't onbindend lichaam heeft niets aantrek
kelijks.)
Voortaan zult gij in mijne armen niet meer
rusten enzullen mijne oogen, nu met een
doodschaduw beneveld, uwe bevallige persoon
niet meer aanschouwen noch op mijne zeer ge
liefde kinderen staren.
Gisteren hadden wij een zeer hevig maar
daardoor ook bloedig gevechtVelen sneuvelden
men zegtop 't veld van eer terwijl weer
anderen zwaar gewond werden. (Daarbij behoorde
ook uw man, kinderen ook uw vader). Ik kreeg
Onze wetten hebben afzonderlijke bepa
lingen voor mannen en vrouwen, voor vol
wassenen en kinderen, voor mondigen en
onmondigen. Er worden verschillende be
stuursmaatregelen genomen voor rijken en
armen. Men brengt uit de publieke kas voor
den handel andere offers dan voor den land
bouw en beoordeelt bij den aanleg van pu
blieke werken beide afzonderlijk. En waar
om zou de overheid dan geen rekening mo
gen houden met het machtig verschil in
godsdienstige gesteldheid onder de burgers?
Dit laatste behoeft ook niet naar willekeur
en zonder grenzen te geschieden. Dat ver
langen de antirevolutionairen ook niet.
Vooral zij opgemerkt, dat de overheid
bij het stellen en handhaven der wetten al
leen dan met den godsdienst en den gewe
tensdrang behoeft te rekenen, als er zaken
en verhoudingen geregeld worden, waarbij
godsdienst en zedelijkheid in het spel ko
men, en dus niet in administratieve quaes-
tiën.
En nu vragen de tegenstanders van zulk
een hoogst natuurlijk, eerlijk en rechtvaar
dig staatsrecht welwaar is zoodoende het
eind, daar dan op het laatst ieder burger
zijn afzonderlijke beginselen van godsdienst
en zedelijkheid zoude willen toegepast of
althans erkend en geëerbiedigd zien
Doch deze vraag kan den nadenkende
niet verschrikken. Het is een vraag die bui
ten het leven staat.
Werkelijkheid in Nederland is, dat men,
wat den godsdienst betreft, drieërlei tint in
den stroom van het nationaal leven te zien
krijgtde rationalistische of revolutionaire,
de roomsch-catholieke en de calvinistische.
Al deze drie hebben een krachtigen his-
torischen oorsprong in ons land.
Met het bestaan van deze drieërlei soort
burgers moei gerekend worden, of het leven
wordt voor één of meer groepen schier
ondragelijk.
Immers, als de Overheid geen verschil van
levensbeschouwing onder de burgers in aan
merking neemt, dan behandelt zij hen als
burgers van ééne overtuiging, en moet dan
of de overtuiging van éérfgroep huldigen öf
een kogel in de liesch, en daarna een in de
borstThans ben ik zoo zwak door het
verlies van bloed, dat ik niet dan met zeer
veel moeite, deze weinige regels schrijven kan,
als de laatste bewijzen van liefde tot u en on
ze kindereu. De geneesheer -zegt mij, dat ik
ten hoogste nog drie uur levens heb. Helaas
maar al te spoedig zal mijn bang voorgevoel,
dat ik u niet meer zal aanschouwen, worden
verwezenlijktMijne zwakte neemt ook in deze
oogenblikken nog toe.
Ziehier nog eene kleine omschrijving, sinds
ik u en mijne kinderen moest verlaten om aan
den veldtocht van Bunker's hill deel te nemen.
Op onze reis van Engeland naar Amerika
gaf ik mij geheel over aan het lezen van den
bijbel, het eenigste maar ook het beste
boek wat ik bezat. Het behaagde den Almach
tige, mijn hart tot zich te trekken door de
liefelijke koorden Zijner genade, en, mijne
duistere ziel te verlichten. Daar was in't re
giment een godvreezend korporaal, een vol
geling van den beroemden George Withheld. Ik
had aan hem en hij aan mij niet de minste
kennis, totdat ik op zekeren nacht, nadat ik
een overtuiging opdringen die aan alle groe
pen vreemd is.
In beide gevallen heeft er onderdrukking
van andersdenkenden plaats, wordt de on
derlinge wrevel opgewekt en dus de eenheid
der natie tegengewerkt.
Dat echter ae liberalen van geen onder
scheiding op godsdienstig gebied weten wil
len ligt voor de hand. Éénvormigheid is dé
vloek van het moderne leven en het pro
paganda-middel der liberalen.
Door het godsdienstige leven in de bur
gers tegen djn aard in te behandelen, ver
zwakt en doodt gij het en wintdegodsdienst-
loosheid veld.
Daartegen moet onze partij blijven pro
testeeren en strijden.
Verkrijging van rechtsgelijkheid en vrij
heid voor de burgers van elke godsdienstige
gezindheid blijve het echt nationaal doel van
onzen strijd. De éénheid onzes volks wordt
dan vanzelf in de hand gewerkt.
De groote werkstakingen, zoowel te Lon
den als te Rotterdam, en ook die van de
Duitsche mijnwerkers zijn voorbij, doch nieu
we werkstakingen staan voor de deur, want
de onrust blijft broeien in de maatschappe
lijke lucht.
De geest van verzet en opstandwerktaan-
stekelijk. De algemeene tevredenheid is ge
weken. Er wordt niet genoeg onderscheiden
tusschen gegronde en ongegronde grieven
der werklieden. En zij weten nu dat zij, door
den hoop te spannen, vrij spoedig hun wen-
schen bevredigd kunnen krijgen.
Bij de jongste werkstakingen moesten de
patroons schier aan al de eischen der werk
lieden toegeven, en als onder de laatstge
noemden maar genoeg samenwerking is,
kunnen zij bij een volgende uitbarsting wel
weer op een even voordeeligen uitslag reke
nen.
Voor dit doel het verkrijgen van werk
stakingen op breede schaal worden dan
ook voortdurend toebereidselen gemaakt.
Men richt groote werkmansbonden of ver-
God ernstiglijk gebeden had, dat hij mij den
weg des vredes wilde leeren, in mijnen slaap
van dezen man droomde en bij name tot hem
gewezen werd. Zijn naam was Samuel Pierce.
De droom maakte zulk een sterken indruk op
mijn gemoed, dat ik hij het ontwaken onder
zoek deed, of er iemand met dien naam in
'tregiment bekend was, en, Gode zij dank!
tot mijne niet geringe verwondering vond ik
hem. (Dit is in onzen tijd wel zeer ongewoon,
maar daarom niet ongeloofelijk, vooral als men
in 'toog houdt de eenvoudigheid en oprechtheid
van het verhaal, zooals de uitkomst zal leeren.)
Ik verhaalde hem mijnen droom met welke
hij zeer was ingenomen. Spoedig ontstond daar
door innige vriendschap tusschen onshij had
de goedheid mij te verklaren de liefde Gods in
het zenden van Zijnen Zoon Jezus Christus, om
voor arme let wel arme zondaren aan
het Kruis te sterven. Hij (de korporaal) ging
voort met het onderwijzen van de groote ver
borgenheid der zaligheid, de wedergeboorte, en
het groot aanbelang der heiligheid in hart en
wandel, lil 't kort hij werd mijn geestelijken
vader, en aan hem naast God ben ik
eenigingen op en schrijft in de statuten van
sommige dier vereenigingen zelfs de onzede
lijke bepaling, dat de leden verplicht zijn om
in zekere gevallen alleen op bevel van an
dere (hun vaak onbekende) personen het
werk te staken en het werk niet te hervatten
eer zij langs denzelfden weg weer „vergun
ning" daartoe gekregen hebben.
Zulk een rumoer en organisatie zijn juist
een kolfje naar de hand der socialistische
volksdrijvers. Zij hebben de hoop en den
toeleg om uit de vereenigde werkstakers
hun legers te halen voor de onderstboven-
keering der maatschappij.
Wat is daartegen te doen
Den werklieden beletten zich te vereenigen,
of uitzonderingswetten daarstellen
Dit zou weinig baten. Vooreerst is het on
billijk den eenen burger te verbieden wat
den ander is vrijgelaten.
De oorzaak van het kwaad wordt er ook
niet mede verholpen. Integendeel, de werk
lieden krijgen zoodoende een nieuwe griel
er bij, omdat zij zichdaninhunburgerschaps-
rechten verkort rekenen. Zulke uitzonde
ringswetten breken in den regel de kracht
niet van hen tegen wie zij gericht worden en
storen den loop van het algemeene recht.
Neen, om het gevaar te keeren, peinze
men liever op wegen en middelen om gegron
de klachten der arbeiders te voorkomen. Men
kan dan met zedelijke veerkracht hun on
billijke eischen tegenstaan. Ook de over
heid mag en moet zich hiermede bemoeien,
want de handenarbeid heeft even als alle
maatschappelijke levenskringen recht op
haar bescherming.
En breekt er, vooral door socialistischen
invloed, nochtans een opstand uit, dan trede
de politie haastig en krachtig op om hen die
willen doorwerken te beschutten. lederwerk-
man moet vrijheid behouden om naar eigen
overtuiging werk te doen of te weigeren.
DE GEVOLGEN.
In dezelfde vegaderiug Burgerplicht", waar
Prof. Spruyt verschenen was om het aannemen
der schoolwet te verdedigen, heeft deze hoog-
verschuldigd al het goedewaarmede ik be
kend ben geworden. (Waardoor ik aanstonds
getroost kan sterven en daarna volmaakt te
gaan leven.)
Mijne gel. hoe zeer verlang en wensch ik,
dat gij, kennis mag verkrijgen van dezen weg
des levens
Kort na onze landing behaagde het God mij
inwendige vrede der ziel te schenken. 0 wat
genoot ik toen een zaligheid, ja eene onuitspre
kelijke blijdschap door liet blojd des Lams.
Hoe brandde mijn hart om kenbaar te maken
wat Jezus voor mij gedaan had. Maar hoe
ernstig en vurig verlang ik ook, dat gij, mijn
liefste, eens smaken en kennen zult de liefde
van God in Christus. Ik zou de wereld wel
hebben willen geven, om bij u te zijn, om u
die paarl van groote waarde te leeren en ze
u aan te p.ijzen.
Geliefde, nu wij elkaar op deez' aarde nim
mermeer zullen ontmoeten ik gevoel er
moeten teedcre banden verbroken worden
maar laat mij stervende u deze laatste ver
plichting opleggen, en zoo gij mij waaraan
I ik niet twijfel immer liefheb, laat mij u
