Christelijk
Weekblad
voor de Zuid-Hollarsdsche en Zeeuwscbe Eilanden.
léren.
Vrijdag 15 Maart 1889.
Vierde Jaargang N°. 159.
IN HOC SIGN O VINCES
mrak 23,
TERDAM.
OUDE TONDE.
W. BOEKHOVEN
SOMJtlKKiSMJH.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie, franco toe te Kenden aan «Sen Uitgever.
Re wijziging der provinciale
districten-takel.
FEUILLETON
HET ZWARTE GALEISCHIP
Ken Café voor Vrouwen.
uerikaansche Orgels
ïh en gehoord te
iks zijn al over de
lof over dezelven.
i teekening verkocht
;en werden, die voor
tracten van levering
.N
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijsper drie maanden 50 Cent, franco p. post
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever i
Advertentiën van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Advertentiën driemaal geplaatst worden slechts tweemaal berekend.
Advertentiën worden bij den Uitgever ingewacht tot Donderdagmiddag 5 uur
t: .Vooruitgang,"
edereede en Overflakkee.
1888 tot 31 Maart 1889.
is voorm. 6 en 1 uur.
7,15 10 nam. 2,15 a.
9,15 3,—
10,45
8,30
in aansluiting met de stoorn
is naar Rotterdam en omgekerrd.
RS ZIJN:
"TER.
STOOMBOOT.
tterdam, (Raderboot.)
's op Rotterdam.
en Dinsdag voormiddag* 5,uur,
dagen 6,30 uui
s namiddags 2,uur.
ONDAGS, en 28 Maart.
CHR015FSTOOMBOOTDIEN ST.)
op Middelharnis.
rm. 8 uur.
nam. 1 uur.
ags en 16 Maart.
RB.) WINTERDIENST.
el op Rotterdam.
en Dirudag 's morgens 4,30 ure.
- 6,30
en Dinsdag Donderdag,
n Zaterdag 's namiddag 1,45 ure.
N en MAASNYMPH
ngevangen 1 Nov.
ROTTERDAM,
m. 5,30 8,30, en namiddag 3,30 u
7 8,30, 3,80
AM
middag 6,—, en. nm. 4,— u.
7,30, 4,—
EVOETSLUTS.
ure, namiddag 0,45 en 4,u.
am circa een half uur later.
TiLE.
ddag 8,30 ure, nm. 4,00 ure.
dam circa een half uur later,
tsluis naar Rotterdam, roorm. 8,30
rdam naar Hellevoetsluis dagelijks
■e staan in correspondentie met
Overflakkee.
rboot) Winterdienst.
en 17 Sept.
-tteidam:
insdag vm. 5,15; Zaterd. ongev. 6,50
mberV. Maandag en Dinsdag vm. 6,
rdag en Vrijdag vm. 7,10, nm. 2,30
30; Zondag vm. 8, nm. 3.
andag en Dinsdag v tn. 5,30Wocusd
ud-Beierland) vm. 5,45.
otterdam
sdag en Zaterdag nra. 3.
September): op werkdagen des vm
vm. 8. nm. 3.
aandag en Dinsdag nm. 1,30, Woeas-
van elke maaudzal *Oude Maa ii
naar Rotterdam vertrekken,
t: Donderdag en Vrijdag:
5,45, vau Oud-Beierland vm. 7-
n Koorndijk nm. 1.
Sedert de nieuwe kiestabellen voor de
verkiezing van de leden der Provinciale
Staten bekend werden, zijn de liberalen
schier buiten hun zinnen geraakt van wege
de vrees, dat het nu spoedig voor goed
met hun heerschappij voering in het Parle
ment gedaan zal zijn.
Afgaande op de rumoerige artikelen,
die de liberale pers een paar weken ten
beste gaf, zou menig oningewijd lezer
waarlijk den indruk krijgen, dat ons Minis
terie een ongehoord partijdige daad
had verricht. Dezelfde Minister Mackay
die eerst nogal eens een pluimpje van de
liberalen kreeg van wege zijn gematigdheid,
schijnt nu opeens de booze drijver gewor
den.
Eerst werd er door de liberalen geklaagd,
dat het tegenwoordig Kabinet zoo slecht
opschoot met zijn werk, en nu het een
van de noodigste zaken krachtig aanvat,
nu het eenstemmigheid en natuurlijk ver
band wil brengen tusschen die beide takken
van de volksvertegenwoordiging, nu is het
ook weer verkeerd en wordt de alarmklok
geluid van wege de partijdige overheer-
sching die er zou plaats hebben.
Toch is er van deze beschuldiging let
terlijk niets aan.
Sinds jaren werd door de liberalen zeiven
op wijziging der districten-tabel aangedron
gen, dewijl de tegenwoordige indeeling,
die reeds bijna veertig jaren gevolgd werd,
volstrekt niet meer in overeenstemming
is met de veel verloopen bevolkingscijfers.
De liberalen kunnen deze verandering
in den feitelijken toestand, waardoor een
herziening der districten-tabel gaandeweg
noodzakelijker werd, geenszins loochenen.
En toen de heer Vermeulen in de Kamer
zitting van 12 Dec. jl. er op wees, hoe
door de ongelijkmatige toeneming der be
volking in de verschillende streken onzes
lands zelfs in dezelfde provincie de leden
der Staten door zeer ongelijke aantallen
kiezers moesten gekozen worden (b. v. in
Leiden één op i iooo, in s' Hage één op
14000, in Rotterdam één op 16000) en
dat derhalve de tabel van 5 Nov. 1852
als geheel verouderd is te beschouwen,
kon geen enkel liberaal zich daartegen
verweren, maar haastte zich dan ook de
heer Roëll om de noodzakelijkheid der ver
andering te erkennen, gelijk hij trouwens
reeds in 1886 had gedaan.
Bovendien deed de Minister al wat hij
kon om bij zijn ontwerp voor een nieuwe
indeeling zelfs den schijn van partijdig ver
knippen der districten te vermijden. Hij
hield zich namelijk geheel aan de tabel
voor de Tweede Kamer, zooals die inder
tijd onder Minister Heemskerk met mede
werking der liberale meerderheid is vast
gesteld; alleen natuurlijk met splitsing van
de groote steden (die ook voor de Tweede
Kamer-verkiezingen hadden behooren
gesplitst te zijn) en met geringe wijziging
ter verkrijging van afgeronde districten
°P de grenzen der provinciën. Daardoor
zullen nu volgens het ontwerp in de meeste
districten voortaan vier leden voor de
Prov. Staten nioeten gekozen worden; in
Rotterdam zullen vijf districten zijn, die
elk vier leden kiezen; in 's Hage drie dis
tricten, waarvan twee voor 4 en één voor
5 leden.
Maar toch, hoe onpartijdig de Regeering
ook te werk ging, de liberale bladen blijven
maar schreeuwen over part ij zucht.
En daar is dan ook partijzucht in het
spel. Edoch, niet bij het Ministerie of de
antiliberale partijen, maar kennelijk bij de
liberalen. Anders zouden zij wel niet voor
den dag komen met de potsierlijkste argu
menten tegen de voorgestelde inrichting
tier tabel, als b. v. dat het bij de verkiezing
voor de Prov. Staten (die kiescolleges voor
de Eerste Kamer zijnalleen om provinei-
Ien2 (Raderbooten)-
Rotterdam. Maart.
Van ROTTERDAM
9 rm. 10,4;
10 vm. 10.4:
11 nm.
12 vm.
13 vm.
Zaterdag
Zondag
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag 14 vm.
Vrijdag 15 vm.
,30
.0.45 i
0,4-5
.0,45
.0,45
doür
J5. A.-GLYPHOS.
De veel bewogen zestiende eeuw snelde haar
eindelijk tegemoet. Door bloed, brandstapels en
moordschavotten was haar weg geteekend, en
hoewel bijna overal vrede lieerschte in Europa,
werd de religiekrijg tusschen Spanje en de Ne
derlanden nog bloedig voortgezet. Hoe kalm en,
naar het uitwendige te oordeelen, veelbelovend
was deze eeuw begonnen Na de ontzettende
stuiptrekkingen der middeleeuwen, de kruistoch
ten den strijd tusschen den adel en den vrijen
1 burgerstand, was het jaar 1501 aangelicht en
bijna zonder uitzondering genoot men overal
in ons werelddeel een' weldadigen vrede, eeue
kalme rust. Ook in Nederland heerscbte, na een
langdurig tijdvak van bloedige twisten, welvaart
-• en bloei. En toch was dit alles eene vrees aan
jagende stilte, die een' geweldigen orkaan zou
voorafgaan. Iu de gemoederen en geesten woelde
het onrustbarend; de meerdere verlichting, die
allengskens den donkeren nacht der middel
eeuwen had weggevaagd, had ook het zielsoog
geopend voor de ware, geestelijke behoeften van
het naar rust in God smachtend menschenhart.
De kerk van Christus, geroepen om deze rust
te schenken aas ontaard; de eenige kenbron
van geloof en wandel, liet lieht ran Gods Woord,
stond onder eene korenmaat en elke poging,
die reeds gewaagd was, om het weder op den
kandelaar te plaatsen, was afgestuit op de gees
telijke dwingelandij van Rome. Er smeulde veel
brandstof onder de asch, en eene enkele kloeke
daad was er maar noodig, om weldra de vlammen
naar alle zijden te doen uitslaan. In de godskracht
des geloofs teekende de heldhaftige l)r. Maarten
Luther den 31e Oct. 1517, door zijne 95 stellin
gen, verzet aan tegen de afdwalingen vau Rome;
en ziedaar de oorzaak van bijna alle oorlogen,
die de 16e eeuw aanschouwde. Aan haar einde
was liet weder bijna overal vrede. In Duitschland
genoten de Protestanten reeds na 1553 gods
dienst- en gewetensvrijheid, in Engeland was
in 1562 de Hervormde leer godsdienst van staal
geworden, in Frankrijk waren iu 1598, na acht
bloedige godsdieustoorloogen, bij het Edict van
N.mtes door Hendrik IV" den Hugenoten vrijheid
van godsdienst en burgerrechten verleend, in
Zuid-Europa was de hervorming in bloed en
vuur gesmoord, in Noord-Europa zonder hevige
schokken overheersckend geworden.
Alleen in Nederland werd nog bloedig gestre
den om de Trjjheid van geweten. Het is ons
ale belangen gaat, en dat de Eerste Kamer
niet behoeft omgewerkt te worden, want
dat het wel billijk is als in de beide
Kamers niet dezeltde partijen de meerder
heid hebben, enz.
Nota bene 1 Alsol een Ministerie op den
duur werken kon met twee Kamers, waarvan
de eene rechts op en de andere links op
wil! En alsof het te rechtvaardigen viel,
dat één der Kamers geheel anders samen
gesteld is dan de meerderheid der natie
het begeert. Het zou op die manier een
mooie Volksvertegenwoordiging worden.
Maar de liberalen meten eenvoudig met
twee maten en bakken met twee pannetjes,
zooals ook de Standaard in zijn artikelen
„het Janus-spelletje" meesterlijk heeft aan
getoond. (Zie de nrs. van 25 en 27 P~ebr. il).
Als er geen verkiezingen op til waren,
hebben de liberalen zeiven aan hun partij-
genooten onderwezen, dat er bij de ver
kiezing van leden der Prov. Staten vooral
moest gelet worden op hun politieke rich
ting, dewijl het hier indirect een verkiezing
voor de Eerste Kamer betreft. Men leze
hierover slechts het werk van wijlen Mr.
L. Ed. Lenting, in leven grootmeester der
vrijmetselaren, en getiteld; „Schets van
het Nederlandsch Staatsbestuur". Nu,
een kind kan dat ook wel begrijpen.
Doch thans, omdat de liberalen voorzien,
dat zij hun meerderheid in de Prov. Staten
en dientengevolge in de Eerste Kamer
zullen verliezen, nu noemt de Nieuwe
Rott. Crt. de Prov. Staten weer colleges
alleen voor provinciale en polderbelan-
gen, bij welke verkiezing geen politieke
berekening te pas komt!
Bovendien, de liberalen hebben zeiven
het gebruik van kiestabellen ol districten
tabellen ingevoerd en wilden van een pro-
portioneel recht, gepaard gaande met
het stemmen van alle kiezers in een groot
district, dat geheel Nederland omvat, niets
weten. Ook is het genoeg bekend hoe zij
voornemen eene bladzijde onzer sehoone geschie
denis op te slaau, en wel hoofdzakelijk een
weinig hekend feit uit het jaar 1599 nader te
beschouwen. I11 ons aan de golven ontwoekerd
landje heeft de Heere der heirscharen groote
dingen gedaan, en niet het minst in de eeuw,
waarover wij zoo aanstonds spraken. Meer dan
elders was hier de bodem der harten voorbereid,
om het zaad des zuiveren Evangelies, na de
reformatie weder uitgeslrooid, te ontvangen. En
het 8choot zoo diep wortel, dat geen macht van
Rouie en Spanje het weder kon uitroeien. Veeleer
heeft al die tegenstand slechts gediend, om de
Hervormde kerk te maken tot ster en kern eener
roemrijke republiek, die uit hare belijdenis ge
boren werd, maar onder de ontzettendste weeën
van eeneu bloedige» tachtigjarigen strijd. Reeds
waren er twee en dertig lange, bange jaren van
een' gruwelijken oorlog voorbijgegaan, en het
uit ;icht op vrede was nog verre verwijderd. De
Noordelijke gewesten waren door eene reeks
van schitterende wapenfeiten van den heldhaf
tige» Prins Maurits zoo goed als van de vijanden
bevrijd, zelfs N. Brabant en Zeeland na het be
roemde gevecht bij Turnhout beveiligdmaai
de zuidelijke waren vaster dan ooit in Spauje's
macht.
'Zoo stonden, met korte woorden gezegd, de
zaken in het jaar 1599. Verplaatsen wij ons
in gedachten, ongeveer op de grensscheiding van
met de knipschaar huisgehouden hebben.
Men denke slechts aan Dordt en Sneek?
Doch nu een andersgezind Kabinet pre
cies datzelfde tabellenstelsel laat voortbe
staan en daarbij niet willekeurig knipt,
maar zich houdt aan een bestaande distric
ten-indeeling, die van de liberalen zeiven
afkomstig is, nn vallen zij den heer Mackay
nog hard, als had hij een schandelijke partij
daad bedreven.
De liberalen stellen zichzelven met deze
houding jammerlijk op de kaak. En als zij
in hun tegenstand volharden, dan bezondi
gen zij zich voortdurend aan de constitu-
tioneele rechten des volks.
Constitutioneel recht toch is, dat de
toegelaten kiezers hun recht om te stemmen
gebruiken. Doch door hun in dat gebruik,
voor zooveel de Eerste Kamer betreft, te
belemmeren, wordt er zeer inconstituti
oneel gehandeld.
Onder de A msterdainsche straten, waar men
avond aan avond de ouzedelijkste handelingen
kan zien plegen, waar de ontucht schaamteloos
op den openbaren weg troont, moet vooral de
Warmoesstraat worden gerekend. Vooral in het
gedeelte, dat 't dichtst bij den IJkant ligt, vindt
men sclrer huis aan huis een kroeg of een bor
deel, waaruit des avonds de schelle dansmuziek
u tegenklinkt en het gejoel van die binnen zieh
1 aan dronkenschap en ontucht overgeven den
voorbijganger onverpoosd in de ooreu klinkt.
Te midden van die huizen der schande staat
een ander huis, dat tot opschrift heeft„Beth-
San, café voor vrouwen". Naar binnen zien kunt
ge des avonds niet, de luiken bedekken bijna
geheel het raam maar ge bemerkt dat daar
binnen toch licht brand. De toegang is vrij
maar alleen voor vrouwen.
Als het dag was, zoudt ge aan de ramen op
bloemkaarten woorden uit den Bijbel kunnen,
lezen, die den zondaar wijzen op het eeuwig
verderf, dat ligt aan het einde van den breeden
wegmaar ook woorden van zoekende, ontfer
mende liefde, die wijzen op het heil, dat God
het bevrijdde gebied en dat, wat nog in 's vijands
macht was, namelijk op de wallen van het fort
Liefkenshoek, ruim twee uren gaans beneden
Antwerpen aan den Vlaamschen- of linkeroever
der Schelde gelegen. Het is een pikdonkere en
zeer stormachtige nacht in het begin der maand
November. Daar hoort de Spaanscbe schildwacht
op het fort op grooten afstand onrustbarende
teekenen. Aanstonds maakt hij alarm en wekken
de roffelende trommen de in een' diepen slaap
verzonken bezetting. In epn' oogwenk hebben
dan ook zoowel de bevelhebber als de manschap
pen hunne posten op de wallen ingenomen.
Daar stonden de koudkteumerige Zuidlanders
in het holst van dezen guren, Noordschen No
vembernacht. Een ijskoude wind waaide uit het
Noordoosten, van den kant der zoogoed als be
vrijdde gewesten, en de Spanjaarden wisten trou-
j wens reeds lang bij ervaring dat uit dien hoek
zelden iets goeds waaide. De storm zweepte het
water der Schelde op, zoodat het schuim her-
haaldelijk over de borstwering heen in hunne
bleeke gezichten spatte. Ook op het fort Lillo,
aan den tegenovergestelden of Brabantschen
oever werd de trom geroerd en klonk de trompet.
Wat was er dan toch gaande, dat zoo de zoete
rust verstoord werd
Wordt vervolgd.)
