Christelijk
Weekblad
voor de Zuid-Hollandsclie en Zeeuwsche Eilanden.
itenier, Vrijdag 16 November 1888.
Derde jaargang N°. 142.
DLLAND
acatures voor Jougelui)
if WERKTAFELTJE.
INHOCSIGNO VINCES
W. BOEKHOVEN.
IPEDE
Alle stukken voor <le Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie, franco toe te zenden aan den 5Iifcj?ever
W EEKHALMDSIR.
Het socialisme.
ijk Orgaan)
Proefn. gratis en franco
42 Amsterdam.
-N van dbk MEULEN
erdam.
;blad voor Jongelu
redactie van
J l t li l I I V.
ft een schat van schoone
enz. en opende de ru-
laders en Voogdeö daar
Kinderen worden?
o.a. de oproeping voor
en. Alle mogelijke in-
.vorden door den Iiedae-
52 Nommers 5,
•atis verkrijgbaar
egen den Zomer en tegen
er de inteekenaren eene
illende prjjzen plaats
t elk inteekenaar gratis
e h. t i ge
neisje is
Tfze Courant verschijnt eiken "Vrijdag.
Abonnementsprijs: per drie maanden 50 Cent, franco p.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
post
uitgever
II .tl E I. S 3» IJ li.
Advertentiën van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Advertentiën driemaal geplaatst worden slechts tweemaal berekend.
Advertentiën worden bij den Uitgever ingewacht tot Donderdagmiddag 5 uur.
nboot: Vooruitgang
ledereede en Overflakkee1
1888 tot 31 Maart 1889.
ïin voorm. 6 en 12 uur.
7,15 10 nam, 1,15
0,15 S,—
10,45
5,30,
aart in aansluiting met de itoom-
i naar Rotterdam en omgekeerd.
ERS ZIJN:
fcSTER.
STOOMBOOT.
terdam, (Raderboot.)
Is op Rotterdam.
1 en Dinsdag voormiddag» 5,— uur,
i 6,30 uui
namiddags 1,30 uur.
|ONDAGS en 23 November.
a
foil roefstoomboot liikn3t.)
lop Middelharnis.
uur.
bam. 1 uur.
ET des Zondags.
NOVEMBER, i ZON
op onder
17 Zaterdag 7,26 4,4
18 Zondag 7,28 4,2
19 Maandag 7,30 4,1
20 Dinsdag. 7,31 4,
21 Woensd. 7,33.3,59
22 Donderd. 7,35|3,57
23 Vrijdag. 7,37 3,56
maan
MAllKTEN.
op onder
4-,6 5,42 Oud-Alblas veem.
3,36 V. M.
455, 7,53
5,28 8,56'
6,8 1 9,55|
6,55 10,49
7,52.11,34'Dordreclit veem.
lel op Rotterdam.
len. Dinsdag morgens 4,30 ure.
6,30
len Dinsdag Donderdag,
i Zaterdag 'e namiddag 1,45 ure.
[N en MAASNYMPH
agevangen 1 Nov.
ROTTERDAM.
5,30 8,30, en namiddag 2,u,
7,— 8,30, 2,— r
|)AM
niddag 6,
Er is in ons land een ingewikkelde so
ciale quaestie. De verhouding tusschen rij
ken en armen, tusschen werkgevers en
arbeiders is over het geheel zoo verkeerd,
dat men gedurig de klacht hoort: het kan
zoo niet langer, er moet hervorming komen;
het sociale leven zal beter geregeld worden-
Nu wil men van twee kanten radicale po
gingen aanwenden om onze maatschappij
beter ingericht te krijgen.
Eenerzijds staan de socialisten, die onder
de leuze van hervorming eigenlijk het sociale
leven willen dooden en van zijn grondslagen
aflichten. Wat alleen langzamerhand en met
- zedelijke invloeden te herstellen is, willen zij
|rb.) W IN TE RD1EN STmet ruw geweld verevenen.
Vlak daartegenover staan de christenen.
Ook zij willen het kwaad bij den wortel aan
tasten. Ook zij zijn afkeerig van halve maat
regelen en beoogen volledig herstel. Maar
zij willen de kranke maatschappij een behan
deling doen ondergaan, die overeenkomt
met haar aard-, wel wetende dat zij anders
het tegenovergestelde resultaat krijgen van
hetgeen zij bddoelen.
En tusschen deze beide in, hetmeest op
geschoven naar den kant der socialisten, j
staan de liberalen en radicalen, die alleen
van Regeeringsmaatregelen, en als de nood
dringt, van de zijde der politie en justitie be-
teugeling van het oproer en herstel van het
maatschappelijk evenwicht wachten.
Reeds hieruit kan men afleiden, hoe dwaas
de betichting der liberalen in Maart jl. was,
als zoude onze Staatspartij uit familiebetrek
king in Schoterland de verkiezing van een
socialist voor de Tweede Kamer hebben be
vorderd. Neen, als die socialist enkele stem
men van antirevolutionairen kant gehad
heeft, dan moet dit geweest zijn omdat één
man van die schrille kleur niet gevaarlijk
werd geacht, óf omdat hij gerekend werd
tijdelijk iets goeds meè te zullen uitrichten,
óf omdat zijn tegencandidaat in de gegeven
omstandigheden voor nóg gevaarlijker werd
en niH. 2,30 a.
2,30 v
7,30,
lEVOETSLUIS.
I ure, namiddag 0,45 en 2,45 u.
|am circa een half uur later.
LE.
Ëdag 8,30 ure, nm. 2,45 ure.
fcdam circa een half uur later. 1
ltsluia naar Rotterdam, voorin. 8,80
Irdam naar Hèllevoetsluis dagelij ki
re, staan in correspondentie met
1 en Overflakkee.
Irboot) Winterdienst.
gen 17 Sept.
otterdam:
Knsdag tm. 5,15; Zaterd. onger. 6,50
leraberV. Maandag en Dinsdag Tim. 6,
[jsrdag en Vrijdag Tm. 7,10, nm. 2,30
130Zondag Tm. 8, nm. 3.
jandag en Dinsdag Tm. 5,30Woensd
Ibud-Beierland) Tm. 5,45.
.otterdam;
.jdag en Zaterdag mm. 2.
[September): op werkdagen dee vm.
aand.g en Din.dag am. i,so, Woeas- fgehoudcn dan hijzelf, óf omdat enkele kie-
eik. maand ni ,Oud« Maa«ii' ïzers het wezen van het socialisme niet door-
"tzagen. Maar in elk geval, uit politieke geest-
iverwantschap kan het niet. zijn, want terwijl
H Eton -x xr 11 rrc* n r"> rva anf- Hrva frorfanno rrar
J 2'
I ran
J naar Rotterdam vertrekken,
[fit: Donderdag en Vrijdag:
5,45, van Oud-Beierland vm. 7-
Koorndijk nm. 1.
I en 2 (Raderbooten).
Itterdam. November.
Van ROTTERDAM:
Zaterdag
Zondag
10 vm.
11 nm.
12 nm.
Dinsdag 13 nm.
Woensdag 14 vm.
Donderdag 15 vm.
Vrijdag 16 vm.
9,30
9,30
de een wil genezen met doeltreffende zede
lijke middelen, wendt de ander in zijn ver
blindheid middelen aan, die veel erger zijn
dan de kwaal.
Gelukkig hoort men in den laatsten tijd
nog al niet veel van socialistische woelingen.
Het blijft op onze vaderlandsche erve be
trekkelijk rustig. Evenwel beelde zich daar
om niemand in, dat wij de werking van het
cialistisch kwaad reeds te boven zijn.
'aartoe kreeg het veel te diepen ingang bij
deel onzer landgenooten. Wij willen nie
mand onnoodig schrik aanjagen, maar moe
ten toch opmerken, dat al hoort men voor
een wijle niet van opstand, vechtpartijen en
moordtooneelen, nochtans de geest die het
socialisme aanvuurt, in sommige kringen
blijft doorwerken.
Want wat bedoelt de socialist?
Immers wil hij de lijn der revolutie tot het
uiterste doortrekken.
Op den duur is het goederenbezit alleen
veilig en verzekerd, wanneer men een God
erkent, die een iegelijk zijn eigendom, het
zij veel of weinig, beschikt. Ja, verzekerd is
het, als men rekent met Gods Woord, het
welk ons leert, dat er een recht van gemeen
schap is tusschen oudersenkinderen, zoodat
de laatsten in het welvaren of de armoede,
in de zegeningen of in de schuld der ouders
deelenvoorts, dat God rijken en armen
heeft gemaakt, en dat de rijken wel barmhar
tigheid moeten oefenen en van hun goed
meêdeelen aan hen die gebrek hebben;
maar tevens, dat niemand zich eenig geld
of goed van zijn naasten eigenmachtig mag
toeéigenen.
Onder hen echter, die desouvereiniteiten
het albestuur Gods verwerpen, en Zijn
Woord niet in acht nemen, ja zelfs driestweg
het persoonlijk bestaan van een alles beheer-
schend Opperwezen loochenen, dagen er
steeds meerdere mannen en vrouwen op, die
maar niet kunnen vatten waarom iie een zich
in weelde moet baden en de ander niets of
bijna niets bezit. En nu die ongelijkheid van
stand en goederenbezit in onze dagen zulk
een schril en benauwend karakter aanneemt,
nu het geld op de eene plaats stelselmatig
wordt opgehoopt en elders even stelselma
tig wordt weggetrokken; nu vele werklieden
door de woeker- en winzucht hunner bazen
niet eens in staat zijn met harden arbeid hun
gezin te onderhouden, nu is het zeer ver
klaarbaar, dat zulke ongeloovige lieden de
begeerte bij zich voelen opkomen om met
geweld aan die verwarring een einde te
maken. Zij eischen „gelijkheid, vrijheid en
broederschap," elk middel om dit doel te
bereiken keuren zij goed, en wat het spoe
digst helpt, is bij hen het beste.
Ganscn anders is het met hen die door
een christelijken geest geleid worden. De
ze vragen in de eerste plaats: waar komt de
maatschappelijke nood en wanverhouding
vandaan, en daarnaar regelen zij hun midde
len en raadgevingen.
Een mensch zonder godsdienst is van na
ture reeds een ontevreden mensch. Ook al
heeft hij een gemakkelijk lichaamsgestel en
veel wereldsch goed, toch voldoet het zijn
ziel en zijn geweten niet, en nu zoekt hij on
willekeurig die persoonlijke onrust ten laste
van anderen te brengen.
Komt er nu bij deze inwendige ledigheid
nog allerlei uitwendige ontbering, wat won
der zou er dan in schuilen, dat de aldus van
schier alles ontledigde ten slotte een deel
van het goed van zijn naasten afdwingen
wil.
De liberalen staa n machteloos bij dat socia
listisch drijven, omdat zij in den grond dezelf
de levensbeschouwing hebben. Ook bij de
liberalisten ging lange jaren de macht boven
het recht. Alleen gingen zij wat kalmer te
werk en gebruikten de overmacht van hun
w o o r d in plaats van de vuist of het zwaard.
Maar het bestuur des Allerhoogsten verwer
pen zij even beslist. Bij gevolg, als de men-
schelijke rede den socialisten leert, dat zij
het goed hunner medeburgers moeten n e-
m e n, dan kunnen de liberalen daar slechts
een even feilbare menschelijke redeneering
tegenover plaatsen, en als hetal te erg loopt,
kan de politie er bijgehaald worden. Maar
daarmede is de socialistische geest niet be
zworen. Integendeel, hij leeft na zulk een
marteling te feller op. Niet het roeren in de
wonden of het leggen van verbanden er om
heen is genoegzaam tot genezing, zoolang
de ziekte waaruit de wonden hun oorsprong
nemen, niet bestreden wordt.
Daarom, zal de sociale quaestie waarlijk
opgelost en de voortwoekering van het soci
alisme gestuit worden, dan moet het christe
lijk zout weer beter doordringen in onze
maatschappij. Dan moet Gods Woord weer
in eere komen, hetwelk de rijken verplicht
om als goede rentmeesters den nooddrufti-
gen bij te staan, en tevens den hulpbehoeven
den beveelt om, ook al worden zij kwalijk be
handeld, zich niet te wreken en de uitkomst
aan God over te geven.
Want zie, dat Woord Gods leert den men-
schen ook, dat al gaat ons lichaam door an-
derer mishandeling of veronachtzaming ook
verloren, dit toch niet het ergste is, als de
ziel maar het rechte voedsel heeft. Het ware
christendom maakt èn de geldbezitters èn de
arbeiders èn de armen losser van het aard-
sche goed, zoodat de eene klasse het ge
makkelijker loslaat en de andere er minder
naar haakt. Op die wijze tempert het chris
tendom de hartstochten, leert tevreden zijn
met weinig aardsch goed, en bewaart voor
opstand en murmureering.
Laat dus ons volk weer echt christelijk
worden, en zijn welvaart is gewis, zijn soci
ale quaestie wordt allengs en duurzaam op
gelost.
Overmatige arbeid van jeugdige personen
en van vrouwen.
Een bemoedigend levensteeken gaf deze Re-
geeriug door indiening van onderstaand wetsont
werp ter beteugeling van bet misbruik der
menschelijke kracht in fabrieken en andere werk
plaatsen.
Ook om den spoed, waarmede dit begin van
sociale wetgeving is aangeboden, heeft de Mi
nister Ruys van Beerenbroek de waardeering
van ons volk.
De voornaamste artikelen luiden als volgt:
Artikel 1. Onder arbeid verstaat deze wet alle
werkzaamheden in of voor eenig bedrijf, behalve
1. werkzaamheden in de open lucht in of voor
dé bedrijven van landbouw, tuinbouw, veehou
derij of veenderij; 2. werkzaamheden buiten
fabrieken en werkplaatsen in of voor het be
drijf vau hem, bij wien degene die ze verricht
inwoont, voor zoover die werkzaamheden ook
buiten eenig bedrijf in een huishouding of stal
ling plegen .voor te komen.
Art. 2. Het is verboden eeu kind beneden
twaalf jaren arbeid te doen verrichten.
Art. 3. Bij algemeenen maatregel van bestuur
wordt door ons, hetzij onvoorwaardelijk, hetzij
voorwaardelijk, verboden een kind beneden zes
tien jaren bepaalde soorten van arbeid te doen
verrichten, op grond van de gevaren voor de
gezondheid of het leven van kinderen, welke die
soorten van arbeid, hetzij in bot algemeen, hetzij
bij niet inachtneming van zekere voorwaarden,
j door de verwerkt wordende stoffen of door de
wijze van bewerking opleveren.
Art. 4. Het is verboden den arbeid van een
persoon beneden achttien jaren of in fabrieken
en werkplaatsen dien vau eene vrouw vroeger
te doen aanvangen of later te doen eindigen
dan: in het tijdvak van 1 April tot 30 Septem
ber te 5 uur des morgeus en te 7 uur des avonds
in den overigen tijd van het jaar te 7 uur des
morgens en te 7 uur des avonds.
Voor bepaalde bedrijven kan door ons bij al
gemeenen maatregel van bestuur van dit verbod
vrijstelling worden verleend voor jeugdige man
nelijke personen, onder zoodauige voorwaarden
als zullen noodig blijken.
Art. 5. Hij, die een persoon beneden achttien
jaren of een vrouw arbeid doet verrichten, is
verplicht te zorgen dat die arbeid worde afge
wisseld door rusttijden van een gezamenljkea
duur van ten minste twee uren, waarvan één
rusttijd des vóór- en één des namiddags telkens
ten minste een kwart uur en één des middags
ten minste een uur bedraagt.
Hij zorgt dat de bedoelde personen en vrouwen
gedurende den rusttijd des middags niet verblijven
op een besloten plaats voor den arbeid bestemd.
Art. 6. Het is verboden een persoon beneden
achttien jaren of een vrouw op Zondag arbeid
te doen verrichten in fabrieken of werkplaatsen.
Voor arbeid door Israëlieten verricht, kan
door ons bij algemeenen maatregel van bestuur
van dit verbod vrijstelling worden verleend,
onder zoodanige voorwaarden als zullen noodig
blijken.
Art. 7. De artl. 4 en 5 zijn niet toepasselijk
op arbeid in of voor het schippers- of zeevis-
sehersbedrijf, aan boord van vaartuigen verricht.
Art. 8. Het is verboden een vrouw arbeid te
doen verrichten in fabrieken en werkplaatsen
binnen vier weken na hare bevalling.
Art. 9. Wanneer een persoon beneden achttien
jaren of een vrouw buiten de schafturen aan
getroffen wordt op eeu besloten plaats waar
arbeid wordt verricht, wordt die geacht aldaar
zelf arbeid te verrichten, tenzij het tegendeel
blijke.
Art. 10. Hij die een persoon beneden achttien
jaren arbeid doet verrichten, moet in het bezit
zijn van een kaart, houdende opgave van den
naam, de voornamen, den dag en de plaats van
geboorte van dien persoon, van deu naam en
den woonplaats van het hoofd des gezins waar
bij, of van liet gesticht waarin die persoon in
woont en van hem, die den arbeid doet ver
richten. Deze is verplicht die kaart aan de bij
art. 13 bedoelde ambtenaren op aanvrage te
vertoonen.
Art. 11. Hij, die een of meer personen be
neden achttien jaien of vrouwen arbeid in fa
brieken of werkplaatsen doet verrichten, is ver
plicht" te zorgen, dat ter plaatse waar die arbeid
I wordt verricht, steeds op een zichtbare wijze is
j opgehangen een door hem onderteekende lijst,
vermeldende de namen en de voornamen van
die personen of vrouwen en deu aanvang en het
einde van de bij art. 5 bedoelde rusttijden, voor
eik hunner in het bijzonder.
Hoe ver de dweep- en partijzucht tegenwoor
dig op sommige plaatsen gaat, toonde ons on
langs een advertentie in dé Nieuwe Rotterdamsche
Courantwaarin voor de gemeente de Lier, een
dorp dicht bij Delft, een „liberale schoenmaker"
werd gevraagd om zich daar met zijn handen
arbeid te vestigen.