D GULDEN. Maagsche „nationaliteit" De volkeren «Ier aarde. Plaatselijke Berlelitess. Jhr. Mr. A. F. de Savornin lohman Tien Gulden, krijgstucht niet losgelaten worden, maar zij moet I door degelijker, humaner voorschriften worden beheerscht. Er moet beter gewacht worden tegen misbruik van gezag en voor redelijke behande ling van de ondergeschikten. In verband hier mede zijn de karzernen, voor zoover men daar aan strikt behoefte heeft, beter in te richten. Bij alle partijen en partijtjes, die zich r groepeerden, hebben een zestal conservatieve Haagsche heeren de eerste pogingen gedaan om ook uit hun kring nog een nieuw partijtje op te richten. Het schijnt een dochtertje te worden van de oud-conservatieven en haar doop naam zal zijn de „nationale" partij. Waarom dit partijtje juist nationaal moet heeten, wat het op de andere partijen voor heeft, waardoor zij die er geen doen mede willen hebben, hun nationaal karakter zouden inboeten, wordt niet gezegd. Ook bevatten de concept-statuten niets ken merkends, dan alleen, dat zij het onderwijs voor taan op de basis van art 192 (oud 194) dei- Grondwet zouden willen geregeld zien door de Provinciale Staten. Doch overgens leest men er louter algemeenheden in. Men wenscht ons volk in het buitenland te beschermen, de arbeiders voort te helpen, moeielijkheden op te heflen, enz. enz.alles heel mooi en aanlokkelijk maar zonder eenige aanwijzing van de midde len waarmede men de verwezenlijking zal zoeken. De heeren willen „zooveel doenlijk" aan de „billijke" eischen van alle partijen „tegemoet" komen. Doch icat zij „billjk" en „doenlijk" keuren, en hoever zij tot u naderen zullen, dit wordt plechtig verzwegen. Op die manier is het waarlijk gemakkelijk genoeg om een „nationale" partij te vormen. De luchtbewoners worden het spoedig eens, of liever, zij hebben geen behoefte aan eenheid. Doch zoodra daalt ge niet tot het werkterrein af, of alles loopt toch weer in verschillende richtingen uiteen. Zulk een „nationaal" partijtje ontbrak er nog maar aan! Het zet de kroon op al het begin- sellros en tegenstrijdig partijgehaspel, dat de Utreclitsche kiesvergaderingen dezer dagen te aanschouwen gaven. Waarom zmlfien wy stemmen. Leendert. Wel meester, het spijt mij, dat gij de vorige week verhinderd waart, wij gaan hoe langer hoe meer den belangrijken dag te gemoet zoo heb ik gisteren op de markt hooren ver tellen, dat wij in Maart reeds moeten stemmen, en er valt nog zoo veel te praten, vóór wij handelen zullen. Willem. Bravomijn vriend, zoo gaat het goed, op de markt hoort Leendert nu reeds over de aanstaande verkiezingen spreken; ach, dat er meer waren die hun belang inzagen en hunne plichten in acht namen! Meester. Geduld Willem, „Keulen en Aken zijn niet op één dag gebouwd" en voor goede zaken vordert men langzaam. Doch Leendert heeft gelijk, er is weinig tijd en veel te doen, dit maakt het moeilijk om bedaard te overleggen. Gij moet weten, dat wij over „ons program" zouden spreken en waar wij nog niet eens aan het eerste zijn begonnenis er nu al weer een tweede program. Leendert. Ach meester, hoe nu al weer; zoo komen wij er nooit, nu weer een program, is dat ook van Dr. Kuyper en is dat nu weer anders, als dat vorige, dan verandert die man nog al. Willem. Ja, ik heb ook gehoord van een „program van actie", meen ik, heet het zoo niet? Zeg eens meester, waarom kon men het nu niet bij dat eerste program gelaten hebben. Meester. Ik dacht het wel, toen ik de Stan daard las. Daar zullen mijn vrienden wel wat tegen of wat „OTer" hebben, en daarom ben ik dadelijk gaan bedenken, om u duidelijk te maken, dat het eerste program volstrekt niet is verval len, door het tweede, maar juist het program van actie een vrucht is, die groeide op en uit het program van beginselen. Leendert. Neem me niet kwalijk, meester, maar als gij het niet duidelijker zegt, dan is het mij vrij duister. Meester. Wacht eens Wij hebben gezegd, dat het eerste program ook zou kunnen genoemd wordende regel dien de christen dient te vol gen op staatkundig gebied. Welnu, dit is de al- pemeene regel, die voor een onbepaalden tijd moet dienen, terwijl het program van actie bepaald bedoelt eene omschrijving te geven van hetgeen men in zekere omstandigheden en gedurende een bepaalden tijd wil volbracht zien. Willem. Meester, mag ik eens wat zeggen, en als ik het verkeerd zeg, moet u het maar verbeteren. Het program van beginselen is de teekening van het geheele huis, dat men bou wen wil, maar het program van actie is de tee kening van enkele deelen van hetzelfde gebouw maar eenigzins bijgewerkt, zoodat nu de tim merman duidelijk kan zien wat door hem moet worden gedaan en ook de smid weet waaraan hij kan beginnen. Meester. Nu Willem, dat gelijkt er wel wat op, maar op staatkundig terrein moet men soms ook breken, zoodat er niet alleen aan bouwen, maar ook aan breken, niet alleen aan rustig ar beiden, maar ook aan strijden moet worden ge dacht. Leendert. Welnu, dan wil ik ook eens wat zoggen, altijd onder verbetering van den meester. Zooveel is mij uit de vorige gesprekken duide lijk geworden, dat er het een en ander moet worden veranderd, en wat wij nis christenen nu willen veranderen, wordt door hen, die niet in God gelooven als onverbeterlijk gekeurd. Meester. Juist, Leendert, zoo gaat het goed; doch ook hier moet ik eene kleine opmerking maken. Ik geef toe, dat het lastig is, doch wij moeten nu eenmaal rekenen met de omstandig heden. Gij zegt daar, dat wat wij willen veran deren, door mannen die niet in God gelooven, onverbeterlijk wordt gevonden; maar nu doet zich het geval voor, dat er mannen zijn, van wien ik niet gaarne zou willen beweren, dat zij niet in God gelooven, en die toch met de on- geloovigen zich vermengen en samenspannen om te behouden wat naar onze meening toch in strijd met GoJs Woord is. Leendert. Nu nog mooier! maar zeg nu eens eerlijk, meester, als er toch zooveel verschil be staat, en de geleerden het zoo moeilijk eens kun nen worden, zouden wij er dan niet meè ophouden? Meester. Juist niet. Neen, wanneer alle men- schen het eens waren, was er geen keuze te doen, maar nu wij zien, dat mannen van naam, die jaren lang, onder de leuze van voor waarheid en voor vrede te strijden, op eens zich met an dere mannen vcreenigen, en ons toeroepenga met óns, nu is het dubbel noodig dat wij ons rekenschap afvragen wie wij zullen volgen. En daarom, mijne vrienden, laat ons voorzich tig zijn; en ons in de kracht des Heeren voor nemen, om nooit volgelingen te worden van één man; maar ook waken voor eigenzinnigheid, die de oorzaak is van zooveel verdeeldheid, zelfs onder zonen van hetzelfde huiswant dezelfde mannen die eertijds met kracht en gave hebben gestreden, tegen de school, waar de Christus niet mag worden beleden, maar wel mag worden verloochend, hebben zich nu vereenigd met hen, die, op 't zachtst uitgedrukt, het best zonder God in de landsregeering kunnen stellen. Willem. Maar meester, wat zijn dat dan voor mannenhoe is het mogelijk, dat een Christen het ergens kan doen zonder den Christus zijn deze mannen dan het woord vergeten: Zonder Mij kunt gij niets doen? Meester. En toch is het zoo. Niemand min der dan Dr. Bronsveld, die het ambt van bedie naar des Woords moet bekleeden, heeft zichzelf zoo ver vergeten, dat hij thans heil zoekt voor het Vaderland in eene vereeniging, wier groot ste deugd is, dat zij niet belijdt, met andere woor den, die het even goed vindt, of men den bijbel als Gods W oord of als een gewoon boek beschou wt. Leendert. Dat kan nooit goed gaan, meester. Zonder gebed geen zegen, en zonder Gods Woord geen vastigheid. Wij mensehen zijn veranderlijk, maar het Woord des Heeren is een vaste en onbeweegbare grond. En nu heb ik geen ver stand van de regeering, maar dit weet ik wel, dat wie Gods Woord niet eert, door mij niet wordt erkend als een voorman, dien ik met ver trouwen volgen kan. Meester. Recht zoo, Leendertzoo denk ik er ook over en daarom houd ik ook niet van die mannen, die liever verbergen wat zij willen; meer houd ik van hen, die, al is het dan wat kras, ronduit hunne meening zeggen, dan weet men wat men aan hen heeft. Willem. Maar wordt nu in dat program van actie duidelijk uitgesproken, wat men wil? Meester. Dat dunkt mij wèl. Luister maar eens. Het program is gesplitst in twee deelen. Het eerste geeft aan wat men onmiddellijk wil op bouwen en afbreken, het tweede omschrijft meer, wat men gaarne na verloop van eenige jaren zou willen veranderd zien. Leendert. Dat is nog al duidelijk, wat wil men nu het eerste veranderd zien? Meester. Wel ten eerste het onrecht wil men in recht doen verkeeren. Willem. Daar ben ik voor, maar wat is er dan voor onrecht? Meester. Onrecht, onrecht. Wel Willem ik zou haast vragen waar is het recht? Er geschiedt onrecht daar, waar men 19(100 menschen zóó laat stemmen dat er tot misschien 9499 voor niets naar de stembus moeten loopen. Leendert. Nog eens meester dat begrijp ik niet goed. Willem. Ik geloof, dat dit in Amsterdam kan gebeuren, is 't niet zoo Meester. Ja, daar is met stemmingen al meer en misschien nog grooter onrecht bedreven, maar in welke stad het nu geschiedt doet min der af, maar weet gij wat het is Leendert, welnu luister dan. Toen de laatste keer bepaald werd, hoe men stemmen zou, is het land in een aan tal stukken verdeeld; voor ieder zulk een stuk land „district" genoemd, wordt één afgevaar digde gekozen. De liberalen hebben toen goed gevonden, omdat zij bang waren, de meerderheid te verliezen, dat de groote steden, als Amster dam en Ro terdam, waar zij zeker waren een groot aantal stemmen te krijgen, niet in stukken werden verdeeld, maar nu in Amsterdam 9 en in Rotterdam 5 afgevaardigden worden gekozen, dus zijn ze zeker van 14 stemmen in hun voor deel te hebben. Ook met een paar andere ste den deden zij desgelijks. En tegen dat onrecht protesteeren nu de christenen in Nederland. Dat moet verandereneer rusten wij niet. Voorts geschiedt er onrecht aan de ouders wier kinde ren de Christelijke school bezoeken. 1. omdat zij hun kinderen niet ter school mogen zenden vóórdat zij eerst met de smetstof van een dier zijn ingeënt. 2. omdat zij moeten betalen voor de rijken der aarde die niet eens hun geld er voor over hebben om hunne kinderen te doen onderwijzen. Gij ziet dus, onrecht wordt er gepleegd op groote schaal, maar nog zijn wij er niet; een volgend maal daarover nader. Onverwacht en ongedacht is in 't eind der vorige week heel Europa verrast. Te Berlijn zoowel als te Weenen is namelijk gelijktijdig de tekst openbaar gemaakt van het in 1879 tusschen Duitschland en Oostenrijk ge sloten verdrag. Daaraan ontleenen we het volgende, 't Ver dient thans ten zeerste de aandacht. „Art. 1. Mocht in strijd met de verwachting en met den oprechten wensch der beide hooge con tractanten, een der twee Rijken door Rusland worden aangevallen, dan zijn de hooge contrac tanten verplicht, elkander met de geheele krijgs macht hunner Rijken bij te staan en, dienovereen komstig, slechts te zamen en in onderlinge overeenstemming vrede te sluiten. „Art. 2. Mocht een der hooge contracteerende partijen door een andere mogendheid worden aangevallen, dan verbindt zich hierbij de andere hooge contractant, den aanvaller van zijn hoogen bondgenoot niet slechts niet bij te staan, maar minstens een welwillende neutrale houding tegen over den hoogen mede-contractant aan te ne men „Mocht echter in zulk geval de aanvallende mogendheid van den kant van Rusland, hetzij in den vorm een actieve samenwerking, hetzij door militaire maatregelen, welke den aange vallene bedreigen, ondersteund worden, dan treedt de in art. 1. van dit verdrag overeengekomen verplichting van wederzijdschen bijstand met de geheele strijdmacht ook in dit geval terstond in werking, en de oorlogsvoering der beide hooge contractanten wordt ook dan een gemeen schappelijke tot de gemeenschappelijke sluiting des vredes. Art. 3. Dit verslag zal, in overeenstemming met zijn vredelievend karakter en om elke mis kenning daarvan buiten te sluiten, door de beide hooge contractanten geheim gehouden worden, en aan eene derde mogendheid slechts in over eenstemming tusschen beide partijen en in vol ledige eenstemmigheid worden medegedeeld. „Beide hooge contractanten koesteren na de ter gelegenheid van de ontmoeting te Alexan- drowo door keizer Alexander uitgesproken mee- ingen de hoop, dat de krijgstoerustingen van Rusland blijken zullen voor hen geen bedreiging te zijn, en op dezen grond vinden zij voor het oogenblik geen aanleiding tot mededeeling van dit tractaat. Mocht echter tegen alle verwachting die hoop bijken een dwaling te zijn, dan zouden de beide hooge contractanten het een plicht der loyauteit achten, keizer Alexander minstens ver trouwelijk hieromtrent in te lichten dat zij een aanval tegen een hunner als tegen beiden gericht zouden moeten beschouwen." Begrijpelijkerwijs is de indruk, d>or dit stuk gemaakt, niet gering.' In het Duitsche Staats blad wordt in een voorafgaande verklaring ge zegd, dat de openbaarmaking geschiedt, om een einde te maken aan twijfel omtrent het zuiver verdedigende van dat verbond. Beide regeeringen wenschen den vrede. Men kan de openbaarmaking van dit gewichtig stuk 'twelk aan den czaar echter reeds lang bekend was juist in deze dagen beschouwen als een waarsclmwing aan Rusland, om zijn wa peningen niet voort te zetten. Blijkbaar is de toestand ernstig, en de Europeesche pers laat zich dan ook in dien geest hooren. De Rus sische bladen, ook de ofïicieuse, nemen totnog toe de zaak zeer kalm op. Te Weenen en elders veroorzaakte het feit niet geringe spanning, 't Is daarom gelukkig, dat Maandag 1.1. in den Duitschen R jksd.ig de kanselier zich opzettelijk in den breede over den algemeenen toestand heeft uitgelaten. Wat hij zeide werkt geruststellend. De toestand, zoo zei vorst Bismarck, is beter dan een jaar geleden. In Frankrijk is thans een vredelievend president en 't ziet er niet naar uit dat we met dit rijk in oorlog zullen geraken. Rusland trok meer de aandacht, maar ook van dat rijk geloof ik niet dat we een aanval heb ben te duchten. Men moei, zei de kanselier, niet rekenen met de Russische pers maar met den czaar, en omtrent zijn bedoelingen ben ik vol komen gerust. Dat Rusland troepen bij de gren zen vereenigt is ook geen reden tot bezorgdheid. Denkelijk wil Rusland zorgen dat het bij een verandering in den stand van 't Oostersch vraag stuk zijn stem nadruk kan verleenen. Toen de vriendschap met Rusland verkoelde, sloten zij, zoo vervolgde de kanselier, negen jaar geleden den bond met Oostenrijk. De open baarmaking daarvan is echter noch een ultima tum, noch een bedreiging. Wij willen alleen gemeenschappelijk gevaar afweren, samen streven naar den vrede. In zake Bulgarije zal Duitschland Ruslands eischen, die met het Berlijnsch verdrag strooken, steunen. Wij willen vrede, zoo sloot vorst Bis- .rnarek, maar wie ons aanvalt, zou ervaren dat heel het volk hem als één man tegenweer bood. Wij vreezen God, en niets anders. Stormachtige toejuichingen volgden op deze rede. Zij had twee uur geduurd. De leeningwet en de legerwet werden ieder weer aangenomen, allen juichten den kanselier toe, die bewogen dank zei. De indruk die deze rede heeft gemaakt is heil zaam. Zij heeft weer de hooguoodige gerust heid geschonken. We weten wel, bij koningen en grooten berust ook ten slotte het lot der volken niet, maar onder de menschen wordt er thans geen gevonden wiens woord meer gewicht in de schaal legt, dan dat des Duitschen kan seliers. Zijn woord heeft goed gedaan; doe God het strekken tot behoud des vredes II. SOMMELSDIJK. Onze belangstellende lezers maken wij attent op achterstaande advertentie. Op uitnoodiging van de Antirev. Kiesvereeni- ging te Middelharnis hoopt in het gebouw der Zondagschool eene politieke redevoering' te houden. Allen, I der zangvereemginj ,en" j hoofdonderwijzer vc ,e' j het gezang, Ds. Rc lijk woord en het heid, waarmede h< Boelaars (jongen); het Mannenkoor. onder vooral „Hym ben", werden flink slotte werd nog gt bliek) Ps. 138vs Nu trad Ds. Röi deze woorden der uw hand begon, o, den", waarna hij Voor dat we sch inzonderheid den kiezers, die den den en onvermoeiden strijder voor recht wenschen te hooren, geven wij den raad zich tijdig van toegangskaarten voorzien. Tevens lette men er wel op, da aan het lokaal geen toegangskaarten ver krijgbaar zullen zijn. Ter wille van hen, die in naburige ge meenten wonen, ware het misschien wen schelijk geweest, dat de lezing van Prol Mr. Lohman op een namiddag was gesteld doch dit was niet mogelijk. Een beperk aantal toegangskaarten zijn voor dame beschikbaar gesteld, voor wie gereserveer de plaatsen worden gehouden. Middelliarnis, 2 Febr. Een treurig onge luk had heden morgen plaats. De vrouw va den visscherman M. IC. had haar kind van on geveer 1/2 jaar in een kinderstoel geplaatst, mi hoogstwaarschijnlijk te veel vuur onder de voet jes. Nadat de moeder dit kind onverzorgd voo eenigen tijd alleen liet, schijnt het vuur in aan raking te zijn gekomen met de kleertjesalthan zij vond het arme kind met in brand staand de opkomst toch no kleeren, verzengd hoofdhaar en onder de hevigst pijnen half verschroeid. Niettegenstaande onmiddellijk ingeroepen neeskundige hulp, is het kind nog des avond overleden. Ons dunkt een goede les voor anderp moed Jammer dat de prei laar, door drukke aanwezig te zijn. het publiek bewees klaagde, ook al wa stig, dezen avond ii hebben. God geve, dat h« ken werd, moge nooit volprezen naa sterfelijke zielen. Si HeHevoetsluis op de bovenzaal v: Woenldag 11. de uit houden van anti-re hoofd-kiesdistrict Bi Ofschoon vertege gemeenten door de veroorzaakte stremi ier verhinderd as van zijn korps. va r we I oesters geven GRATIS nadere inlichtingen. ilIJKSVEER, Raderstoomboot: Vooruitgang,' 1 v. HeHevoetsluis op Goedereede en Overflakkee, Winterdienst, 1 Oct. 1887 tot 1 Maart 1888. faii Stellendam naar Middelharnis Yoorm. G en 12,u. Middelharnis Ilellevoetsl. 7,15 en 10, nra. 1,15 a L HeHevoetsluis Stellendam 10,45 Middelharnis Stellendam 3,30 t HeHevoetsluis Middelharnis 9,15 3,c. De Veerstoomboot vaart in aansluiting met de stooir.- booten van HeHevoetsluis naar llotterdam en. omgekeer: WACHTKAMERS ZIJN: ffeniyoetsluis bij PALING. liopen dat die ziekte zich niet aigeineen uit or én Oude Toilge, 8 Febr. Het aantal ingesclii ven leerlingen op de openbare lagere school; hier over Januari jl. bedroeg 141. liet aanl schooltijden per leerling 44. En het geheel aa talschooltijden 19124. Hiervan werden verzuim wegens ziekte 650, godsdienstplichten 136, wi en wegen 29, veldarbeid 232, overigen arbt 229, overige redenen 349,' totaal (ruim 8 pO 1625. Herkingen, 8 Febr. Terwijl men geregi zoo hier en daar kippen miste, kwam men hed tot de ontdekking, dat bij verschillende ingei teuen dit weder het geval was. Gelukkig echt werd de dader op heeterdaad betrapt, namelijk de hond van T. B„ die natuurlijk schadevergo ding zal moeten geven, en daardoor een slee week heeft. Ouddorp. Tot notabel in de Ned. Hei kerk alhier, is gekozen Kriju Voogd Dz„ in plaats van Jan Tanis Jb.z. Goedereede. De gladde straten hebben o in deze gemeente een ongeluk veroorzaakt. Et reeds bejaarde weduwe is daardoor Vrijdag gevallen en heeft haar been gebroken. Rockanje, 5 Febr. Heden had op dezel! plaats, waar vorig jaar het vuur zoo deer. woedde, weder een brand plaats, die ons la in het geheugen zal blijven. Een fonkelnieuwe vlasschuur en arbeidersr 7 ning werd in een oogenblik in de asch gel .Geref Kerk (doleeren Twaalf gemeente: of hadden van hunn men besluiten doen In de gemeenten km:je en Oostvoorne aren reeds plaatsel richt, die gemachtig I Besloten werd tot rale kiesvereeniginj an Recht en Vri glement vastgesteld Verschillende mie propaganda werden keuze gedaan. Daarna wera ove an een candidaat de Tweede Kamer i ^eer geanimeerde dist erden drie heeren uit het district. Er werd om vers nog geen definitievei en gehouden stemi roote meerderheid listrict wonen, de tot voorloopige caudie met het recht voor gemeenten daaraan jen, waaruit dan op ing eene keuze zal I Verder was men a het noodig was sprei pen, die daartoe het optreden, hetzij tot 1 lichten van het prog van eene redevoerin bestuur van de Centra tigd daartoe geschikt Hekelingen, 3 I in deze gemeente een stand, die reeds g. h-ad geledenzijne dien tijd verzorgd ei bet geval. In de laat genoot nog tot de 1 zij aan een meisje be -Jfe diepbedroefde v zelve hulpbehoevend armoede. Door de bemoeiiri; Ds. Mijs, die de treu. wel in woord als daa zware dagen van be Werd ook bet stoffelij bare afgestorvene op bracht. Heinenoord, 3 I ieu oogenous m ue ascu geit.^eref Kerk (doleei 2 paarden en 1 geit kwamen in de vlammen W. Rudolph, cand Eere de brandweer, die alles in het werk ste!%msterdam. de vlammen te stuiten. Gelukkig zagen ze huii Zuidland. Volo-ei pogingen bekroond. De politie doet ijverig i&; het aantal kiezers derzoek naar de tot nog toe onbekende oorovoor de Tweede Kami Ouddorp, 27 Jan. Heden avond gaf„OStaten elk 120, terwij dorps-Mannenkoor" in vereeniging met de ouiRen gemeenteraad 97, leerlingen onzer Christelijke school de uitvoi-i 63 en voor de Prov. die in uw blad van heden aangekondigd Oudenhoorn He Ouze hoofdonderwijzer, de heer Broos, W 1 de talrijk opgekomen schare welkom op d- Tweede Knmer plaats, en ging voor in het gebed. Ons saujf Prov. Staten zijn werd nu geopend met het zingen van PsJ Gemeenteraad 68: vs. 10; zoowel door de kinderen als i| Tr het Mannenkoor. Vervolgenswerden ge/,, nationale mti h de liederen en psalmen, op hetuitvoerige deze ente 4? gratnma aangegevenwaarvan de eerste dot kinderen, de andere door het Mannenkoor. L V,001' 4e vaoaturen Daarop werd pauze gehouden; waarin,6 1 zbk aangeme publiek gelegenheid gegeven werd, hunne g< eu T001' RüS001 te schenken aan onze school. Na de pauze'Vla den de liederen en psalmen van het tweede|§!-De gemeenteraad st deelte van het programma gezongeneerst Wan Maandag jl. het k de kinderen, daarna door het Mannenkoor. Vo stsnbelasting; benoemc boeide hier de aandacht het zingen van „op 'slbureau de heeren J. nings verjaardag", waarvan het eerste nam eeus-afwijz. gezongen werd door M. Tanis (meisje) en ^gekomen adres van k

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1888 | | pagina 2