st-lndië.
I
Christelijk
"Weekblad
voor de Zuid-Hoüandsche en Zeeuwsche Eilanden,
TIJDEN.
vlANSBED,
!ii Bleeker Zonen.
KAMPEN,
van LIKEUREN
Vrijdag 10 Februari 1888.
2de Jaargang N°. 102.
IN HOC SIGN O VINCES
JLDEN.
BosUdysl te SoiMsil
N-FABRIEK.
n 2 Kussens,
en.
W. BOEKHOVEN.
en,
INS voor 12,als eenige
ons land.
iliteit wordt ingestaan.
1 RL AN DER VEEN.
INCHEM,
iv Alcohol),
ider vergunning en bij alle i
in worden verkocht.
itaire dienstverbintenis van
'Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
^Abonnementsprijs per drie maanden 50 Cent, franco p. post
ggAfzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
S O .11 11 EL1D 1.1 H.
Advertentiën. van 15 regels 50 cent, ellce regel meer 10 cent.
Advertentiën driemaal geplaatst worden slechts tweemaal berekend.
Advertentiën worden bij den Uitgever ingewacht tot Donderdagmiddag 5 uur.
voor den tijd van twee IA 11c stukken voor de Itcdactic bestemd, Advertentïëii en verdere Administratie, franco toe te Kenden aan «Sen Uitgever
richt, die gemachtigden hadden afgevaardigd,
r Besloten werd tot de oprichting van een cen
trale kiesvereeniging die den naam zal voeren
van Recht en Vrijheid. Ook werd een re
glement vastgesteld en een bestuur benoemd.
Verschillende middelen tot het maken van
propaganda werden besproken en daaruit eene
leuze gedaan.
5 Daarna vera overgegaan tot het benoemen
van een candidaat voor het lidmaatschap van
stoomboot: Vooruitgang Tweede Kamer der Staten Generaal. In de
p Goedereede en Overflakkee. geanimeerde discussie die daarover ontstond,
Oct. 1887 tot 1 Maart 1888, werden drie. heei'en aanbevolen waarvan twee
rnt het district.
I Er werd om verschillende redenen besloten
endam lo,ió u. nog geen definitieven candidaat te stellen. Uit-
ATIS nadere inlichtingen.
lelharnis voorin. G en 12,u.
evoetsl. 7,15 en 10, nra. 1,15 u.
10,45 u.
lelharnis 9,15 ïi ®en gehouden stemming bleek echter dat de
oot vaart m aansluiting met de stoora-^ groote meerderheid aan de heeren, die in het
wl1xisvr«arv?i0verdam^eii °mSekeenL| district wonen, de voorkeur gaf, die dan ook
1 KAMihlvb ZIJ Pit j - 1
:g. tot voorloopige caudidaten werden geproclaurDij:
s1!te stoomboot. AlléjieëlfijA Brievengaarders,alsmede
de Heeren:
W. F. van Ittersum, te Dirksland.
M. Breur, te Ooltgensplaat
C. Zevenbergen, te Zuidland.
J. M. C. Pot, te Tholen.
J. J. van Wijk, te Terneuzen.
G. M. Klemkerk, te Goes.
K. Ls Qointre, te Middelburg.
i Rotte'dam, (Raderboot.)
tandng en Dinsdag voormidd. 5,30 uur.
erisre dagen 6,30
gelijks namidd. 1,30 uur,
NIET des Zondags.
g, (schiioefstoohbootdienst.)
:am op Middelharnis.
ITDDELHARN IS.
Dagelijks des voormiddags 8 uur
RuTTERDYM.
Dagelijks des namiddags 1 uur.
vDAGS GEEN DIENST.
Iaderb.) WINTERDIENST.
immel op Rotterdam.
ndag en Dinsdag 's morgens 4,30 ure.
lag 6,30
andag en Dinsdag 's namidd. 1,45 ure.
rdag 1,45
TTEN en maasnymph
anvangende 1 November.
naar ROTTERDAM.
vm. 5,30 8,30, en namiddag 2 ure
3,30,
Voorts bij alle boekhandelaars door
geheel Nederland.
Te Rotterdam is onze Bode verkrijg
baar aan ALLS KIOSKEN, alsmede bij
den Agent L. de PAGTËR, Slaakkade
109 (boven).
Te Paterson ("Amerika) bij den Agent
D. A. de Graaf, Nordt Mainstreet 133
(boven), en te Kalamazoo bij den Heer
Cs. van Lente (Mich.) Box 261.
de uitgever.
7
TERDAM.
voormiddag 6,en namiddag
2,30 u.
2,30 i
'EBltÏÏARI.
ZON MA AN
op onder j op onder
11 Zaterdag |7,27 5,3 j 7,171 4,32
12 ZONDAG. 7,25 5,5 N.M.—,11
13 Maandag. 7,28.5,7 8.14 6,50
Ihellevoet'sluis. 14 Dinsdag. 7,215,6 8,36 7,57
8,30 ure, namiddag 12,45 en 2,45 ur lö VVoeDSd. 7,19 5,11 8,57 9,4
Schiedam circa een half uur later.
BRIELLE.
aormiddag 8,30 ure, namiddag 2,45 urs
Schiedam circa een half uur later,
dlevoetsluis naar Rotterdam, voorin. S,3
Rotterdam naar Hellevoetsluis dage lijf
ly45 ure, staan in correspondentie ni«
reede en Overllakkee.
:n° i en 2 (Raderbootes)
Rotterdam. FEBRUARI-
Van rotterdam:
16 üonderd.
17 Vrijdag.
7,17 5,13 9,16 10,8
|7,15!5,15| 9,35[11,13
markten.
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
3 vm.
4 nm.
5 nra.
6 nm.
7 vm.
8 vm.
9 vm.
10,45
10,45
10,45
10,45
10,45
—,00
10,45
jurg-Rotterdam (Raderboot
Van
Van
ssingen j Middelburg
naar naar
terdam. Rotterdam.
HET ontworpen program van actie.
Voor zooveel de gewone wetten betreft, han
delt het werkprogram onzer staatspartij over
zeven onderwerpen.
7 Omtrent het kiesrecht verlangt het 1° dat de
groote steden, die door partijdig onrechtvaardig
drijven van de liberalisten ongesplitst gebleven
zijn (omdat deze wel wisten, dat zij anders de
aanzienlijke minderheden niet lunger zouden kun
nen overstemmen)versnijding in enkelvoudige
districten, evenals Parijs en Berlijn b. v; bi wel
het toekennen van zetels aan alle partijen naar
^vredigheid van het stemmenlal. Dit laatste wil
ggen, dat als er b. v. driemaal meer liberale
stemmen uitgebracht worden dan radicale en
lijke wijze hersteld worden als hierboven is aan
gewezen. Tevens moet dan de onzinnige bepaling
opgeruimd worden, dat iemand wegens het be
talen van grondlasten in een andere landstreek
kiezer voor den gemeenteraad kan zijn in de
plaats waar hij woont, daar deze oorzaak en
dit gevolg niets met eikair te maken hebben.
3. Eindelijk moet de kieswet spoedig heizien
worden. De Additioneele artikelen laten nog
hier en daar de deur open voor onrecht en wil
lekeur. De bepaling--n over het kiesrecht zijn
thans zoo duister, dat men er haast niet wijs
uit kan worden. Op de eene plaats werden ze
geheel anders opgevat dan elders. Vooral over
de kamerbewoners" (lodgers) was veel verschil
van gevoelen, en dan moest de Minister naar
persoonlijk inzicht beslissen. Hiermede niet te-
vreden, stond nu nog wel de weg van rechten
open, maarwie loopt er nu voor zijn kies
recht naar de rechtbank! Dat zal altijd wel uit
zondering blijven. Nauwkeuriger en klaarder
wettelijke regeling is dus een vereischte.
Omtrent de sociale quaestie wenscht het ont-
werp-program van actie: dat er gelegenheid
kome voor het optreden van Kamers van arbeid.
Dit voorstel gaat uit van de volgende beginselen
a. dat de arbeid evengoed als de handel recht
heeft op wettelijke beschermingb.v. dat de wet
geving in deze zoowel ten goede komt aan den
arbeider als aan den werkgever en de wet dus
beider verplichtingen en rechten moet afbakenen,
e. dat dc Overheid niet door losse commissies
van enquête, maar door deskundigen, door natuur
lijke organen zich hieromtrent moet laten voor
lichten, zoodat zij dan ook voor het ontstaan
van die organen gelegenheid moet openen.
De bescherming van den arbeid behoort recht
streeks tot de taak der Overheid. Als wij wat
aandringen op het behartigen van deze taak,
dan is dit geenszins in strijd met onze at keuring
van haar bemoeiing met zaken, waarmede zij
niet te maken heeft. Vroeger kon de arbeid beter
zichzelf uit het gedrang helpen, maar thans door
den invloed van de nochiverie, van het kapitaal,
van stoom en electriciteit de arbeider te veel
onderdrukt wordt, moet de Regeering tusschen-
beide komen. Dit is een algemeen belang, omdat
wij geen goede arbeiders missen kunnen voor
een geregeld, rustig nationaal leven. Tevens
moeten ook de rechten der patroons of we kgevers
verzekerd worden. Het is onze partij niet te
doen om tegen de „bazen" op te trekken, maar
onze Overheid moet door hescherm-nde maat
regelen voor beide het leven weer dragelijk trachten
te maken.
Om nu in deze te weten te komen wat al
of niet raadzaam is en goed, heeft zij officieële
betrekking noodig met Kamers van arbeid. Geen
ambtenaren of staatscommissies geven het ver
eischte, heldere, ongekleurde licht, maar alleen
geheel ongedwongen vereenigingen van lieden,
die thuis zijn in den arbeid. De overheid moet
het optreden van zulke Kamers van arbeid dau
ook niet gebieden, maar het alleen mogelijk maken,
dat de organisatie van den arbeid lucht en ruimte
krijge in de organisatie van het staatsleven.
pgaaf ontvangen.)
0,00
A. 7,30
0,00
7,15
m. 0,00
7,13
voorm.
voorin,
voorm.
voorin,
voorm.
voorm.
0,00
8,45
0,00
8,15
0,00
0,03
Rottf.bmv antirevolutionaire, de eerste groep drie leden in
vpSsSg» de Kamer benoemt en de andere elk één, en de
roomschen naar gelijke proportie.
2. Maar dit zelfde onrecht, dat opzichtens de
Tweede Kamer nu alleen nog maar in enkele
groote steden bestaat, duurt nog in veel meer
steden voort tun aanzien van de Gemeenteraads
verkiezingen. Een partij, die soms bijna de helft
van alle stemman uitbrengt, maar nogtans een
weinig in da minderheid blijft, derft zoodoende
haar invloed in deu Raad en het bestuur der
nneentezaken. Deze fout moet derhalve op ge-
voorm.
voorm.
voorin,
voorm
voorm.
voorm.
Ook over het onderwijs spreekt het ontwor
pen Program van aetie ondubbelzinnig. Trou
wens, dit liet zich niet anders verwachten. Het
verlangt: l. schoolgeldheffïnq van wie betalen kan.
De kinderen behooren bij de ouders. Het is hun
natuurlijke plicht, ze op te voeden. Er moet
dus zooveel mogeljjk op gewerkt worden, dat
zij zeiven scholen naar hun keuze inrichten en
in elk geval, als z'j geld hebben, zei ven het on
derwijs van huil kroost betaleu. Men bedoelt
dus in het ontwerp geen stiisiife-stelsel, waar
door de Staat de staat nog meer dan thans uit
aller beurs aan de ouders zoude uitkeerenook
geen restitutie-stelsel, of vergoeding van het aan
de publieke kas bespaarde geld aan de besturen
der vrije scholen. Dit zou een huldiging van
hetzelfde verkeerde beginsel zijn. De Staat be
hoeft het bijzonder onderwijs niet te bekostigen,
maar evenmin mag van de met-gebruikers van
het openbaar onderwijs gevergd worden, dat zij
in den vorm vau belasting het onderwijs vau
vermogende ouders betalen. Zij die er van pro-
fiteeren, hebben de kosten eenvoudig zeiven te
voldoen, naar billijke evenredigheid.
In de tweede plants wil het ontwerpInkrim
ping van de rijksinrichting voor middelbaar on
derwijs, kweekscholen en normaallessen. Deze in
richtingen, indertijd door het drijven der libe
ralisten tot stand gekomen, verslinden maar geld.
eu wat is er van gekomen. Men zit nu met deu
overvloed van onderwijzers al verlegen. De trac-
tementen dalen onrustbarend. De jonge onder
wijzers bebben schier geen houdbare positie meer.
Ook heeft men Rijks-Hoogere-Burgerscholen op
gericht op plaatsen waar slechts een handje vol
leerlingen te krijgen was, zoodat ieder van die
leerlingen du zend gulden en meer aan het land
kostte. Dit is te dwaas om van te spreken.
In de derde plaats vraagt het ontwerpHer
stel van gewetensvrijheid voor den armeook op
schoolgebied. Het is stuitend onrecht, als arme
ouders geen kosteloos onderwijs kunnen krijgen
voor hun kinder n, tenzij dan alleen op scholen,
welke zij kwaad achten voor het zieleleven van
die kinderen
In de vierde plaats vraagt het ontwerp„Op
heffing van den vaeeinedwang voor vrije scholen"
Een inentingsbewijs voor kinderen te eischen op
particuliere scholen is altijd noggrievender dwang
dan op staatsscholen. Het is een zijdelingsehe
tegenwerking van het vrije ouderwijs. Zoo goed
als ongevaccineerde groote menschen saam mo
gen komen zonder zulke bewijzen, moet het ook
kinderen toegelaten zijn.
Omtrent de Kerk verlangt het program van
actie: „Regeling bij de wet van de uitbetalingen,
die geschieden krachtens arl. 171 (oud 168) van
de Grondwet''. Dit wordt n.l. gevraagd als voor-
loopige maatregel voor rechtsherstel, omdat de
Grondwet in de eerste vier jaren toch onveran
derd blijft. Doch die Grondwet laat te veel over
aan de gunst ot ongunst der Ministers. Vooral
door de Chr. Geref. en de Doleereuden wordt
dit ervaren. De gewone wet moet derhalve in deze
leemte voorzien. Toch is dit niet het eenige.
De uitkeeringen van tractementen moeten ook
wettelijk geregeld worden in verband met het
toe- of afnemen der bevolking en met het al of
niet bezet zijn van de predikantsplaatsen, enz.
Aangaande de financiëele quaestie kan men het
moeie ijk eens worden, omdat zij die hierin mee
spreken zoo spoedig te veel de particuliere be
langen van zichzelf of van hun omgeving op het
oog hebben, en dan het algemeen belang daarbij
achterstellen. Onder landbouwers zal men deze
zaak licht geheel anders bezien dan onder koop
lieden of fabrikanten. Op dit gebied kunnen ds
antirevolutionaire beginselen daarom niet best
tot haar recht komen. Ook is men ten deele
zeer afhankelijk van hetgeen er omgaat in de
buitenlandsche handelswereld.
Toch doet het program van actie de volgende
practische voorslagen.
Vooreerst vraagt hetvermindering van den
druk der accijnsen. Reeds lange jaren is er over
sommige accijnsen geklaagd En bijna ieder wil
den accijns van het zout en de zeep zien weg
genomen. Dit zijn n.l. artikelen, die de geringere
standen evenveel of nog meer gebruiken dan de
aanzienlijken. Vooral ook de zuivelboeren Reb
ben veel zout noodig, en de wasschers en wasch-
vrouwen veel zeep. Eu al deze lieden worden
nu in verhouding tot de andere burgers en de
rijken te zwaar getroffen. Over den .vuzX-miccijns
is nog niet zooveel eenheid van inzicht.
Ten tweede noemt het ontwerpgelijkmaking
van den belastingdruk voor de verschillende be-
standdeelen van het nationaal vermogen. De libe
ralistische partijen willen rijksinkomstenbelasting.
Onze partij, als ue er eeuigszins buiten kunnen,
liefst niet. Het zou veel meer inspanning kos
ten, om die belasting billijk te regelen, dan men
van haar voorstanders mag verwachten. Ook
schrikt de thans hier en daar bestaande gemeen
telijke inkomstenbelasting er ons van af. De
nieesten moeten zeiven'hun inkomsten opgeven,
en dat gaat vaak niet eerlijk. Toch eischen de
belastingen doortastende herziening. De renteniers
o.a., die van hun effecten leven, behooren in
verhouding tot hen die vaste goederen hebben,
veel meer te betalen.
Ten derde vraagt het program van actieher
ziening van de tarieven van in-, uit- en doorvoer
ook in verband met de handelspolitiek van andere
mogendheden.
In beginsel is onze partij voor vrijhandel,
omdat door de vrije concurrentie der buitenlan
ders onze eigen landgenooten meer hun best zul
len doen om alles zoo degelijk en goedkoop
mogelijk af te leveren. Doch men kan elk stel
sel overdrijven. De liberalen verliezen in deze
het nationaal belang uit liet oog, eu zouden den
vrijhandel ook dan nog willen gehandhaafd zieu,
als hij werkelijke schade aan onzen landbouw
eii onze nijverheid toebrengt. Dat gaat te ver.
Uit 'Zweden krijgt men tegenwoordig geploegd
hout, waardoor iu de groote steden onzes lands
veel minder timmerwerf.' is. Uit Parijs komen
vele kleeding- en meubelstukken, enz. Er dient
dus ernstig overwogen, of er geen schadeverhaal
is te krijgen op hetgeen zoodoende aan ons na
tionaal kapitaal wordt onttrokken, en zulks door
het stellen van andere in- en uitgaande rechten.
Belangende de militaire quaestie vraagt het
program vau actie: mits onder voorbehoud van
de noodige vrijstellingen, afschafing van de plaats
vervanging, en verbetering van dc militaire rechts
verhoudingen.
Om niet slechts een leger voor de leuze of
de luxe te hebben, moet het doeltreffend zijn
ingericht. En daartoe is geen staand of gehuurd
leger voldoende, maar hebben wij een volksleger
noodig. Thans zijn we zoo min in ons eigen
land als in de koloniën tegen den oorlog bestand.
Voor ongeveer evenveel geld, of een weinig meel
is de dubbele, misschien zelfs wel de viervou
dige verweerkracht te krijgen.
Het volk zelf moet in tijd van nood de wapens
kunnen gebruiken en daartoe tijdig geoefend en
voorbereid worden. Maar dan dient allereerst de
plaatsvervanging weg, zoodat alle standen gaan
dienen, en er niets vernederends meer aan kleeft
om soldaat te wordeu. Alleen dienen, om ons
volk geen te zware militaire lasten op te leggen,
de vrijstellingen behouden te blijven en ook
vrijheid tot nummerverwisseling tussclien hen die
deelnemen aan den algemeenen weerplicht en
aan den beperkten dienstplicht.
Vau de schutterij is weinig te maken zijkan
een plaatselijke rustbewaarster worden, maar
nadat onze soldaten een aantal jaren gediend
hebben, is het aan te bevelen die oud-gedien len
nog een tijd lang hun oefeningen te laten voort
zetten.
Voorts moet het leven oaler dienst zoo dra
gelijk mogelijk geaiaakt worden. Wel mag de