Met zielental «ter doleerende
gemeenten.
Me volkeren «Ier aarde.
Binncniandselic Berichten.
Baiiten3aiifl§c9ic Beriehteïi.
Pï aat^elijke Berichten.
Stad a. h. Haringvliet. De gemeentebe-
grooting over het dienstjaar 1888 is door den
Raad vastgesteld in ontvang en uitgaaf op
11901,40s.
Ooltgensplaat. Het onstuimige weer in de
laatste dagen veroorzaakte alhier een nachtelijke
drukte, aangezien eenige weilanden, Schruppol-
der, Rietveld etc. geheel onder water liepen en
het vee elders geplaatst moest worden. Bij gun
stig weer had het vee anders nog eenigen tijd
kunnen grazen.
Nieuwe Tonge, 25 Oct. Toen de vorige
week de lorrenkoopman en besteller O. H. zijn
gewone dagelijksclie reis naar Oude Tonge zou
doen, zag hij in 't korte weegje een egel varken.
Dit is zeker voor het eerst, dat hier dergelijk
beestje gezien of gevangen is.
Herkiligen. Zondagnacht zijn alhier een
paar ingezetenen van een 20 tal kippen beroofd.
Bruinisse, 24 Oct. Ds. Wessel, pred. der
Chr. Ger. gem. te Zierikzee, trad, verleden Don
derdagavond, op, in het kerkgebouw van de oud-
gereformeerde gemeente alhier. Z.Eerw. had tot
tekst gekozen Gen. 15: 17—18a. De talrijke
hoorders volgden met onverdeelden aandacht
zijne welsprekende woorden.
vloeiende, er zit zooveel logika in, dat de een
voudigste in korten tijd er mede op de hoogte
is te helpen.
Dat in Christus' Kerk het bloot menschelijk
gezag niet den boventoon mag voeren, en dat
een gereformeerde Kerk haar gereformeerde be
lijdenis, haar eigen grondslag moet handhaven,
wel een kind kan het vatten.
Dr. B. en zijn vrienden weten dan ook wel
dat de reformatie onzer dagen haar meeste aan
hangers in de eenvoudige burgerklasse heeft,
terwijl de Synonale hiërarchie steunt en leunt
op wat groot en invloedrijk is in deze wereld,
en met uame ook op den staatsarm.
Maar steekt er dan wel iets wonders in, dat
Dr. B. zich tegen uitbreiding van kiesrecht ver
klaart
Hoe blijde" zou ik zijn, zegt hij ronduit, als
de reform-bill met de additioneele artikelen ver
worpen werd. En als reden daarvoor geett hij
op de vrees voor kerkelijke partijdrift.
Natuurlijk, dat begrijpen wij grif. In tweeër
lei opzicht hebben hij en zijn medestanders
daar nadeel van te duchten. Hun invloed op
den gang van het politiek leven is, blijkens de
jongste stemmingen voor de Tweede Kamer toch
al gering. Maar als nu de nieuwe kieswet in
werking komt, en daardoor o. a. veel eenvoudige
gereformeerde menscken mee stemmen gaan,
dan zal hun streven nog wanhopiger worden.
Maar ook in de tweede plaats zullen langs
dien weg op den duur licht meer mannen ge
kozen worden, die in de Kamer uit rechtsgevoel
opkomen tegen de stuitende bevoorrechting van
de leden van het Herv. Genootschap boven de
kerken en kerkleden, die dat Genootschap ver
lieten.
En nu hebben Dr. B. en zijn IJselsteinsche,
Dedemsvaartsche en andere vrienden het volste
recht om zich over dezen loop van zaken te be
klagen, en het medelijden in te roepen van allen,
die hun geliefkoosd Genootschap een blijvende
staatsbescherming toewenschenmaar als zij
daarbij het air aannemen dat zij uit een poli
tiek oogpunt de uitbreiding van het kiesrecht
afkeuren, dan moeten we hen weerspreken.
Vooral Dr. B. heeft zichzelf onmondig ver
klaard om op ons politiek gebied meê te advi-
seeren.
Zelfs erkent hij, geen candidaten te kunnen
aanwijzen tegenover die van het Centraal-Comité.
Doch dit is nog het ergste niet. Ook Groen
van Prinsterer zoo voert hij behendig tot
zijn verontschuldiging aan had op zekeren
tijd slechts drie candidaten voor het geheele land.
Alleen moeten wij hierbij even in herinnering
brengen, dat gelijkheid van een uitwendige om
standigheid nog niets bewijst voor de gelijkheid
van beginselen, drijfveeren of bedoelingen.
Twee menschen zitten eenzaam en verlaten.
Doch de een kan zijn gezelschap met mannen
moed verlaten hebbenende ander wegens zwak
heid van beginselen verlaten zijn. Dat scheelt
zooveel.
Evenwel, wij herhalen het, dat gebrek aan
candidaten is het ergste niet.
Maar onvergelijkelijk veel erger is het, dat
Dr. B. zegt: »wij hebben slechts beginselen,
waarvan wij de toepassing op de verschillende
voorkomende gevallen willen overlaten aan het
christelijk geweten van onze vertegenwoordigers".
Etisch dus, óok in de politiekHet geweten
kenbron van wat christelijk is en goed. En
alle geregelde leiding, alle stelselmatige ontwik
keling van wat de Bijbel ons in eersten aanleg
voor het politiek leven voorschrijft, verworpen.
Eilieve, wat beduidt dat zeggen anders dan
dat men belijdt geheel buiten de antirevolutio
naire politiek, en eigenlijk buiten alle politiek te
staan.
En dit moge nu in Dr. Bronsveld's oogen
naar den geest van het Evangelie" zijn, zooals
hij (zonder toelichting) zegt, wij antirevolu
tionairen verstaan den geest van het Evangelie
anders, wij hebben hooger opvatting van de
kracht van Gods Woord en Jezus' Kruis, en
zijn van oordeel dat onze christelijke belijdenis
ons uitgebreider burgerplichten oplegt dan, als
we gelegenheid hebben, een vriend" met blanco
crediet in de staatscolleges te stemmen.
De woordenwisseling tusschen de Heraut en
een paar inzenders in de Boodschapper wordt
belangwekkend.
De Herauc is nu al zoo ver gevorderd, dat
zij verklaart, dat het zielental van een kerk zoo
vóór als na haar reformatie hetzelve blijft. Daar
om maakt zij ook verschil tusschen de vraag:
»hoe vele leden der gemeente verklaarden met
de reformatie mee te gaan" (met inbegrip dei-
kinderen natuurlijk) en »welk is het zielental
uwer gemeente." Dit doet ons om harentwil
leed.
Wel erkent De Her aid, dat »bv. in Amsterdam
zeker 3/4 van het zielental leeft alsof er kerk noch
kerkeraad bestond", maar dat 3/4 deel rekent
zij toch tot de gemeente, ondanks de reformatie.
Een prachtige reformatie inderdaadEen ge
welddadige kunstbewerking, een insnijding in
de wonde, maar zonder bloedverliesHet zal
het eerste voorbeeld wel zijn in de kerkgeschie
denis. Althans zoo men de reformatie hier in
den zin van herstel door chirurgische behande
ling neemt, zooals men met de tegenwoordige
beweging werkelijk doen moet.
Of heeft de reformatie met den wil en het
gedrag der niet - gereformeerde leden niet te
rekenen en bestaat zij enkel daarin, dat een
gereformeerde kerkeraad zegt en pretendeert,
over de niet-leden het opzicht te hebban.
Wij voor ons vatten het werk der reformatie
heel anders op.
Stel uw pretentiën op de goederen, titels en
rechten zoo hoog als maar immer kan, doch
dwing de menschen die u den rug toekeeren,
niet om nog langer »lid uwer gemeente" te
heeten. Dat is o. i. met alle gezonde reformatie
begrippen in strijd. Trouwens, dit gaat ook
alleen op het papier. De werkelijkheid spot er
mede.
Objectief zijn is goed, in de kerk, maar daarom
mag toch het subjectieve niet geheel verzaakt
worden. Bij een reformatie, dien naam waard,
heeft men wel terdege te letten op de persoonlijke
gezindheid en belijdenis van de leden. En wat
zich aan haar vijandig verklaart, valt voor het
oogenblik, voor korten of langen tijd, mogelijk
voor altijd buiten de reformatie. Dat is ook
juist objectief, terwijl het rekenen van niet-be-
lijders tot de gemeente subjectief en willekeurig is.
Het Engelsche ministerie heeft voortdurend
een zware taak. De Ieren geven niet toe, en te
Londen staat men voor de vraaghoe te voor
zien in de groote armoê en werkloosheid Te
meer daar de anarchisten en dergelijken, van de
gelegenheid gebruik maken om in het troebel
water te visschen.
Wat de Ieren in hun verzet tegen de dwang-
wet steekt, is de houding van Gladstone. In de
vergadering der liberale vereenigingen te Not
tingham heeft de grijze, maar nog krachtige
staatsman weer krachtig voor de Ieren gepleit
en der regeering harde dingen gezegd. Toch zal
ook zij wel niet wijken, temeer daar zij van den
steun der unionisten in 't parlement zeker is.
Daar echter Gladstone eenige zijner eischen
voor Ierland wil laten vallen, zou 't niet onmo
gelijk zijn, dat het getal zijner aanhangers groeide.
In Londen hebben de optochten en de volks
uitingen op pleinen en in parken nog steeds
plaats gehad, 't Is zelfs tot hevige gevechten
met de politie gekomen. Aan de aanvraag van
werk kon nog niet voldaan worden. Wel treedt
weer de commissie op, die reeds vroeger zooveel
mogelijk in den nood voorzag.
Een belangrijk internationaal vraagstuk is
intusschen afgedaan dat van het Suez-kanaal.
Oneenigheid tusschen Frankrijk en Engeland
deed vóór een paar jaar de onderhandelingen afbre
ken. Thans echter heeft Engeland, denkelijk om
te verkrijgen, dat Frankrijk de nieuwe Hebriden
ontruimt, de Fransche voorstellen aangenomen.
Het Suez-kanaal wordt voor altijd en in alle
gevallen onzijdig verklaard. In tijd van vrede
als van oorlog blijft de vaart vrij. Daarvoor waakt
een internationale commissie, waarin ook Neder
land zitting heeft. Tot handhaving der onzijdig
heid mag zij de hulp inroepen van Engelsche
troepen en ontbreken deze, van Turksche; in
't uiterste geval van die der mogendheden..
Voor alle rijken die overzeesch gebied in Azië
hebben, is deze beslissing van het uiterste gewicht.
Immers de groote weg naar Britsch-Indië en
Oost-Indië loopt door het Suez-kanaal; stoom
schepen volgen geregeld dien weg. Werd nu in
tijd van oorlog dit kanaal op een of andere wijs
afgesloten, dan zou meer dan één rijk zijn ko
loniën slechts langs een grooten omweg kunnen
te hulp komen, en wellicht handel en verkeer
ook zeer lijden. Dit nu is thans voorkomen.
Over de verdere vraagstukken van den dag,
kunnen we kort zijn.
De sultan van Marokko schijnt werkelijk te
beteren, en daarmee is denkelijk, althans voor
het oogenblik, het dringende in de Marokkaansche
aangelegenheden verdwenen. Wat Bulgarije be
treft, daaromtrent is gelukkig het nieuws
ditmaal schaarsch. Niemand zou er leed om
dragen, als men er vooreerst eens minder van
hoorde.
In Zuid-Afrika eindelijk schijnen, jammer
genoeg, de pogingen tot nauwe verbintenis tus
schen de twee Hollandsche republieken, de Zuid-
Afrikaansche en den Oranje-Vrijstaat, voorals
nog af te stuiten op de ongeneigdheid der laatsten.
De reden zal wel te zoeken zijn bij president
Brand. Het volk echter denkt anders, en van
daar is de hoop gevestigd, dat de zaak te eeniger
tijd toch haar beslag krijgen zal.
Het zou een geweuscht feit zijn. H.
Onder het voormalig Delfshaven is Maan
dagochtend een in behoeftige omstandigheden
langs de straten zwervend man, Van Donk ge
naamd, levenloos gevonden in een stal, waar hij
zijn nachtverblijf hield.
Door den schipper eener Arnemuidensche
vischsloep is dicht onder den wal van Heijst
opgevischt een kolossaal stuk been of hoorn,
dat door visschers naar Middelburg is gevoerd
en zich bevindt in het station bij de Kanaalbrug
aldaar.
Het is een hoorn of tand, een paar meter
lang, hol en een 50 c. m. dik, en vermoedelijk
afkomstig van een voorwereldsch dier, daar het
blijkbaar eeuwen lang op den bodem der zee
heeft gerust.
De rechtbank te 's Hage heeft vrijgespro
ken den directeur der Socialistische drukkerij,
beklaagd van rustverstoring der godsdienstoefe
ning door Bijbel en Oranje" gehouden.
Van de haringvisscherij kwamen deze week
te Vlaardingen binnen, 17 loggers en 29 bom
schuiten met zeer ongelijke vangst. De meeste
dier schepen hadden belangrijke schade aan het
vischtuig, waardoor zij genoodzaakt waren hunne
reis af' te breken. Een van de Vlaardingsche
loggers, Poolster, moest zelfs met totaal verlies
van netten huiswaarts keeren, waarvan evenwel
niet het onstuimige weder maar de vernielzucht
van een Engelschen visscher de oorzaak was.
Iemand, die dezer dagen te Beesd aan tafel
zat en het middagmaal gebruikte, kreeg een
stukje vleesch in de keel, met het treurig gevolg,
dat hij schier onmiddellijk dood bleef.
Een der manschappen van het detachement
huzaren, dat te Nijkerk tijdelijk tot handhaving
der orde ingekwatierd is, is Zondagavond, terwijl
hij de wacht bij de paarden had, plotseling dood
gebleven. De oorzaak moet zijn een hart-ader-
breuk.
Omtrent het benoemen van twee openbare
onderwijzers aan de Amsterdamsche diaconiescho
len, maakt de Christelijke Schoolbode" eenige
opmerkingen, die de aandacht verdienen.
Het blad acht het krenkend, dat zoovele chris
telijke onderwijzers, zelfs die de vereischte be
kwaamheden hadden en reeds aan de 1 Jiac. scho
len werkzaam waren, zijn voorbijgegaan, en zegt
dan verder:
>Maar het belang der scholen moet bovenal
gelden! Gewis. We willen niets afdingen
van de bekwaamheden en de christelijkheid der
benoemden hunne geschiktheid voor het chris
telijk onderwijs moet echter nog blijken maar
't is toch opmerkelijk, dat blijkens de Unie-alma-
nalc, te Ouddorp eene bloeiende school met den
Bijbel bestaat, een school met 343 leerl.
wel een bewijs, dat men daar het openbaar on
derwijs niet zeer op prijs schijnt te stellen
en de andere benoemde uit de openbare school
heeft tot dusverre steeds dat onderwijs geprefe
reerd boven het vrije christelijk
»We achten het in de gegevene omstandig
heden ook zeer onvoorzichtig voor den goeden
naam der gemeente, 't Is best mogelijk, dat het
blijken zal goede keuzen te zijn geweest, maar
't is o. i. toch een bedenkelijk waagstuk, om
nu men een sollictatielijst had van ongeveer 100
candidaten, waaronder mannen van beteekenis
voor de Christelijke school, dat men nu van de
drie benoemden er twee kiest uit de openbare
school
>Men heeft verworpen mannen van erkende
bekwaamheid, omdat zij van kerkelijk standpunt
veranderd zijnmen handhaaft hulppersoneel
(door het vorig bestuur benoemd) dat in het
wezen der zaak óók het standpunt der Hervormde
kerk vloektmen benoemt in de plaats der ver
worpen mannen van het openbaar onderwijs, die
tot dusverre door hun daden gezegd hadden
wij willen met die Scholen met den Bijbel"
geen gemeenschap hebben!
»Dat is toch al te erg!"
Omtrent een vechtpartij, op den Zeedijk
te Amsterdam Zaterdagnacht geleverd, verneemt
men het volgendeEen gezelschap Duitsche
en Deensche matrozen, verblijf houdende op den
Zeedijk, keerde uit een danshuis huiswaarts,
doch werd opeens aangevallen door omstreeks
30 personen, die men zou kunnen noemen nach
telijke roofvogels. Dit zijn zoowel mannen als
vrouwen van verdachte zeden, die er hun werk
van maken de lieden, die niet al te frisch meer
zijn, te berooven.
Onmiddellijk werden de messen getrokken en
hakken en houwen uitgedeeld. Verschillende
personen werden ernstig gewond. Een hunner,
gehuwd en vader van twee kinderen, te Rotter
dam thuis behoorende, ontving een messteek in
den buik, zoodat de ingewanden te voorschijn
kwamen. Naar men zegt is de man reeds ge
storven.
De politie kon maar niet verhinderen, dat de
daders ontkwamen. De eerste zorg was voor de
gewonden. Per baar werd de scheepskok naar
het gasthuis vervoert; de overigen gingen te
voet. Verschillende personen werden gearres
teerd. Het getuigenverhoor duurde 4 volle uren.
Twee rechercheurs waren Zondag bezig met
het opsporen der daders, doch vruchteloos.
In een mijn bij Newcastle-on-Tyne heeft
een hevige ontploffing praats gehad. Men schat
dat 27 mijnwerkers omgekomen ziju.
Tot heden zijn zes lijken gevonden en drie
arbeiders, welke met wonden als overdekt wa
ren, maar nog ademden.
Twee gevallen van vergiftiging door het
eten van mosselen hebben zich te Rijssel voor
gedaan.
Een 54-jarig man at de vorige week vier
mosselen, en twee uur later was hij aan de
vreeselijkste pijnen ten prooi. Alle zorgen waren
te veegeefsin den volgenden nacht gaf de man
den geest.
Eenzelfde geval heeft zich voorgedaan met
een 33-jarige vrouw, die eveneens aan de gevol
gen overleed.
De twee vermogenste families, nl. de families
Sassoon en Rothschild, zijn de vorige week te
Parijs door het huwelijk van den heer Albert
Sassoon en mejuffrouw Aline de Rothschild aan
elkander verwant geraakt. In de Synagoge werd
het huwelijk met een prachtigen muzikalen dienst
ingezegend, waarbij tal van leden van het corps
diplomatique tegenwoordig waren, een bewijs,
zegt de Engelsche Standard", dat zij zoowel
een staatkundige als een geldelijke macht vor
men in de geheele beschaafde wereld.
Sommelsiijk, 25 Oct. Hedenavond had de
dienstbode van mevrouw P. alhier het ongeluk
bij het schoonmaken van een trap te vallen,
met het ongelukkig gevolg dat zij haar been brak
Dat het zetten van het been haar veel pijn
veroorzaakte, laat zich begrijpen.
De rekening van het alg. arm best. over den
dienst 1883door den Raad goedgekeurd
sluit in ontvang op 435,88, en in uitgaaf op
436,33salzoo met een nadeelig saldo van
455 cent.
Door den Raad alhier is besloten evenals in
andere gemeenten een rijks-telephoonkantoor op
te richten.
De aanneming voor het schoonhouden der
school en de straatverlichting, dienst 1887/'88,
is gegund aan den laagsten inschrijver A. Me-
laard alhier.
Uit deze gemeente zijn in 1887 reeds 63 per
sonen naar N.-Amerika vertrokken.
26 Oct. Hedenavond had de publieke veiling
plaats van een woonhuis met schuur etc. van
de Erven R. Hartmans, ingezet door-den heer
B Crezee voor 2005, 2e perc. een tuin, groot
4 aren, ingezet door den heer P. v. Prooijen
voor 355, op a. s. Donderdag 3 Nov. afslag.
Bij de gehouden herstemming voor één lid
van het kiescollege in de Ned. Herv. Kerk is
gekozen de heer A. Korteweg Lz.
Vermoedelijk is dit geschied door een onbe
kenden hond, welke ter plaatse der kippenhok
ken is gezien. De politie is den dader nog niet
op 't spoor.
Mogt het blijken dat er Lydia's harten dooi
den H. G. geopend werden, die getuigen konden
mij de grootste der zondaren is barmhartigheid
geschied, opdat Jezus Christus in mij, die de
voornaamste ben, al zijne langmoedigheid zoude
betoonen.
Hoe lange nog zal die uiterlijke gedeeldheid
blijven bestaan
Wanneer zal »ons kerkje" wegvallen en het
alleen zijn de kerk des Heeren
22 Oct. Nadat volgens mijn bericht van 2
Sept. jl., betrekkelijk het openen der mossel-
zaadbank op de Grevelingen, veel en goed zaad
te visschen was, kan thans worden medegedeeld,
dat de visschers verklaren, dat deze zaadbank
minstens een maand te vroeg is geopendte
meer daar er geene zeesterren op het zaad wa
ren en dientengevolge het zaad te jong, te klein
en te zwak was om die ontijdige verplaatsing
te kunnen doorstaan, zoodat meer dan 50 pet.
verloren is gegaan. Werd in den aanvang het
mosselzaad voor den lagen prijs van 0,40 per
ton, en later nog minder, verkocht, zoo eene
maand later de bank geopend was, zou de hoe
veelheid van 6000 tonnen, waarop de vangst
geraamd is, op 18000 tonnen kunnen uitgegroeid
zijn, en had de waarde in plaats van 0,1-0
0,30 en 0,25, dan minstens 0,60 per ton
kunnen bedragen; stel nu de verkoopwaarde
van 6000 ton op gemiddeld 0,40 per ton of
2400 en eene maand later op gemiddeld 0,60
per ton of 10,800, dan is dit verschil van
dien aard, dat het vischbestuur in het belang
van den visschêr, voor wien de mosselvisscherij
eene levenskwestie is, voor het vervolg met het
openen der bank wel rekening mag houden.
Naar ik verneem circuleert dan ook onder
de visschers alhier een adres aan den minister
van financiën, houdende o.m., dat door het on
tijdig openstellen der zaadbanken een groote
hoeveelheid mosselzaad is verwoestdat de vis-
scherij het nadeelige van het openen der hooge
banken in het najaar reeds jaren heeft gevoeld,
doch dat dit thans temeer ingrijpt, omdat de
pachtsommen tienmaal hooger zijn dan vroeger.
Dat het bestuur der visscherijen niet als be
weegreden kan doen gelden, dat thans meer
mosselzaad op de banken gevonden wordt dan
vroeger, want dat het den visschers bekend is,
dat vóór 30 jaren, toen de banken in het voor
jaar geopend werden, de mosselen soms voor mest
werden gebruikt, als gevolg van overvloed.
Dat meermalen op deze grieven is gewezen en
voorgesteld de banken in het voorjaar te openen,
doch zonder het gewenschte resultaat.
Redenen waarom de ondergeteekenden Z.Ex.
verzoeken, het daarheen te willen leiden, dat de
mosselbanken in de maand Mei worden open
gesteld.
GEMEENTERAADSVERGADERING te BRUINISSE.
Vrijdag 14? October.
In de heden gehouden zitting van den gemeenteraad had de be-
eediging plaats van het herbenoemd lid van den raad, de heer C.
Hage, in de vorige vergadering door ongesteldheid afwezig.
Na de beëediging wensclit de Voorz. en den raad hun geluk met
zijne installatie.
De beëedigde neemt hierop zitting.
