Christelijk
Verzint eer gij begint.
enboek,
STEEL
i(M te SoiüölsöüL
IN HOC SIGN O VINCE S
W. BOEKHOVEN,
ijs 75 cent.
HOOIi,
STER 125
Abonnementsprijsper drie maanden 50 Cent, franco p. post.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
Advertentiën van 15 regels 50 cent, elke regel^meer 10 cent.
Advertentiën driemaal geplaatst worden slechts tweemaal berekend.
Advertentiën worden bij den Uitgever ingewacht tot Donderdagmiddag 5 uur.
n van brieven, in
evens opgaven der
ofd van en in den
gebruiken. Bij alle
stelling te bekomen
e 30 cents, voor
postformaat.
oemd bedrag wordt
door den uitgever
Gorinchem.
enstraat)
I» V TI.
d ingericht voor alle
soorten.
ers bekomen op aan-
88 franco tehuis.
/a/licrn T.QTro^incr
I'
Yan ROTTERDAM
rijdag
iterdag
mdag
aandag
nsdag
oenstlag
Donderdag
26 vm.
27 nin.
28 nm.
29 nm.
30 vm.
31 vm.
1 vm.
10,45
2,—
2,—
2,—
11,30
10,45
otterdam (Raderboot.)
Yan
Middelburg
naar
Rotterdam:.
voorm. 9,45
oorra. 9,45
oorra. 9,45
oorra. 9,45
oorm. 9,45
oorm.
Van
Rotterdam n.
Middelb. en
Vlissingen.
voorm. 9,45
voorm. 9,45
voorm. 9,45
voorm. 9,45
voorm.
voorm. -
9,45
voor de Zuid-Hoflandsche en Zeeuwsche Eilanden.
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
uitgever
SOilIIIËLSDIJIH.
VERKIEZINGSNUMMER.
Yan alle kanten, kiezers, heeft men u in de
laatste weken pogen op te wekken om toch be-
hoorljjk uw kiesplicht te vervullen.
Mogen wij nu vragen, of die arbeid bij u doel
getroffen heeft?
Deze vraag gaat in de eerste plaats ieder kiezer
persoonlijk aan, hetzij hij voor het eerst bij de
stembus is opgeroepen, of dat hij dit recht reeds
lang bezat. Want gij zijt ook mede-verantwoor
delijk voor de andere kiezers, voor zoover gij
namelijk in de gelegenheid zijt of waart, om
eenigen redelijken en zedelijken invloed op hun
keuze uit te oefenen.
Gij hebt in deze dagen van vele partijen en
vereenigingen, programmen, leuzen en meenic-
gen kunnen hooren. Maar nu komt bet er op
aan, of ge in dien doolhof van redeneeringen
voor u zelf een veilig pad hebt gevonden.
Want gij hebt te kienen!
Te zeggen: »ik onthoud mij, ik kies in bet
geheel niet," ware flauwhartig, onvaderlandslie
vend, ja een zeer schuldig verzuim.
Maar wien zult ge dan kiezen?
Dit kunt ge spoedig uitmaken.
Welke partijen of partijschakeerbigen men ook
noemen moge, hoeveel kiezersbonden en clubjes
er ook opgericht werden, toch zijn er in den grond
slechts twee partijeneenerzijds de aanbidders der
redede voorstanders van bet nienschelijk gezag,
en anderzijds dezulken, die zich in geheel hun
leren, en dus ook in hun politieken arbeid willen
richten naar Gods eeuwig blijvend Woord.
Als gij de zaken nn zoo ellendig wilt houden
als ze tegenwoordig staan. Als g,j het in de po
litiek best kunt vinden met den geest dezer
eeuw. Welnu, kiest dan een liberalist. Maar weet
dan ook secuur, dat de uitvoering der nieuwe
Grondwet, waartoe de nieuw e Kamers geroepen
worden, den zedelijken en geldelijken druk ran
vele uwer medeburgers zal bestendigen en ver
ergeren.
Maar zijt ge dit roekeloos drijven der libera-
listen moedezijt ge nog op geloofs- en gewe
tensvrijheid, niet alleen voor uzelf, maar ook
voor anderen gesteldbuigt ge u nog neder voor
den Koning aller volken? Welaan, dan is ook
uw keuze ras bepaald. Want dan kunt en moogt
ge alleen op een drager van die beginselen
stemmen.
Het geldt hier geen keuze tusschen een beter
en een minder goed stelsel van regeerbeleid
maar naar den oorsprong geiekend is de tegen
stelling volstrekt. De keuze gaat dus tusschen
goed en kwaad; tusschen een politiek die ons
land verderft, en een politiek, die in de hand
Gods wegbereidster zal zijn voor een heilzamer
toekomst.
En nu zegge niemand: »maar wij komen er
toch nietde liberalisten brengen veel meer stem
men uit dan wij."
Want vooreerst is het onze plicht om te stem
men, ook afgezien van de uitkomst. Bij de stem
bus komt men om te getuigen. En bovendien,
als dit getrouwelijk geschiedt, hebt ge tenminste
kans, dat uw candidaat in herstemming komt.
Of indien dat ook al niet, dan komt althans de
liberalislische candidaat er niet dadelijk door,
maar moet er eene herstemming volgen tusschen
hem en den roo.nschen candidaat; of elders tus
schen hem en den radicaal.
Dan kunt ge bij tweede stemming nog met
andere minderheden samenwerken.
Wel wordt deze samenwerking door de libe
ralisten uit de hoogte veroordeeld en als onzede
lijk of beginselloos gebrandmerkt, maar (om van
andere argumenten niet te reppen) toen gij in
de minderheid waren, deden ze precies evenzoo.
Men vatte ook die samenwerking niet verkeerd
op. Ze heeft niet plaats naar luim en gril, naar
toeval of willekeur. Het is geen vermenging,
geen samengaan in den blinde, do n-dik en dun.
Dat zou niet mogen. Daarvoor verschillen wij te
veel. Maar daarvoor is ook ons program van
actie of werkprogram opgesteld, en daarvoor stel
len wij bij eerste stemming een eigen candidaat.
Op die wijze kunnen alle partijen precies weten
welke onze koers is.
Doch bij herstemming is het geraden om die
candidaten te steunen, welke bet meest met ons
program gemeen hebben.
Zoo alleen is er kans nog wat vooruit te ko
men en gedeeltelijk onze rechten te bandhaven
terwijl we anders, over geheel het land gerekend,
niets vorderen met al ons stemmen, maar meer
en meer door der liberalisten overmacht vertre
den worden.
Samenwerking met andere minderheden, aan
wier geweten ook geweld aangedaan wordt, en
die dus ook in het nauw zitten, is alzoo de na
tuurlijkste zaak van d - wereld eu door geen be
kwaam staatsman versmaad.
Op kiesgebied, op schoolgebied, op kerkelijk
gebied, in de koloniën en in zake de benoeming
van ambtenaren willen de roomschen en de ra
dicalen met ons voor het reclii staan en strijden.
Ook willen zij meêwerken tot betere regeling
on /.er staatsfinanciën.
En zeker, nu willen zij ook wel verscheidene
zaken, die wij niet kunnen goedkeuren. Met de
roomschen verschillen wij wel in vijf a zes be
langrijke quaestiën. En in de grondbeginselen
staan wij tegen de radicalen vlak over, omdat
zij den Koning slechts willen laten regeeren bij
de gratie des volks en geen hoogere goddelijke
ordeningen eerbiedigen.
Maar in al die quaestiën van verschil kunnen
zij toch niets worden, omdat zij ook minderheid.
zijn. Zoodra zij daaraan beginnen, scheiden zich
onze wegen, ja keeren wij ons, ai is hst ook
met sommige liberalen, tegen hen.
Hoofdzaak is thans maar, dat de drukkende
owrmacht der liberalistische drijvers worde ge
fnuikt, opdat wij de ruimte krijgen, waarop we
wettiglijk aanspraak hebben. Meer niet.
Blijven zij in de meerderheid, dan wordt het
ons hoe langer hoe benauwder.
Dan wacht ons leerplichtwaardoor de rechten
van het huisgezin nog meer dan thans zullen
geschonden worden rn vele ouders gedwongen
zullen zijn om, bij gebrek aan een eigen school,
hun kinderen toe te vertrouwen aan een onder
wijs, dat ze verderflijk achten.
Dan wacht ons het allemans-stemrecht, waar
door het volk meer en meer souverein wordt
en de Koningswacht een fictie; zijn kroon een
ornament.
Dan wacht ons progressive inkomstenbelasting,
waarmede een deel van de kapitalen der rijke
ren wellicht in socialistischen geest verbeurd
zal verklaart worden (dat wil zeggen zóó zwaar
belast, dat er b jna niets van overblijft.)
Ban wacht ons van overheidswege nog ster
ker uiting van Synodale voorliefde, en nog meer
indirecte vervolging van de doleerendc gerefor
meerden.
Dan wacht ons ja laat ons liever vragen
welke onheilen ons dan niet wachten. De kin
deren van 1789 kennen geen grens. In plaats
van terug te keeren op hun nootlottigen weg,
worden zij door den drang der omstandigheden,
door hun dreigende achterhoede steeds verder
voortgezweept. Het gaat van kwaad tot erger.
Zichzelven en hun andersdenkende lanagenooten
brengen zij te gronde.
Verzint dus eer gij begint, kiezers
Wij begeeren geen machinale ge volgzaamheid,
maar wèl, dat gij over 'slands belangen, over
zijn toestand en toekomst erustig nadenkt.
Klagen achterna helpt niet. Ge weet nu reeds
sinds lange jaren, dat de liberalistische tegen
standers, als ge uw bezwaren tegen hun bestuur
inbrengt, slechts medelijdend de schouders op
halen over uw achterlijkheid" en inmiddels huu
eigeu zin doordrijven.
Bij de stembus moet daarom woreen gepro
testeerd tegen hun rechtsverkracht ng. Daar zal
het effect sorteereu.
Kiezers, beschaamt onze hope niet
Vertrouwbare mannen, die veel gegevens ter
inzage kregen, verzekeren ons, dat de liberalis
ten alle kans hebben om straks voor goed ge
slagen en in de minderheid gebracht te worden.
Men begint het hoe langer hoe meer in te
zien, dat de door hen gehuldigde revolutie-begin
selen een allerverderfelijkste uitwerking hebben.
Waar zich die beginselen dan in openbaren?
Zoo vragen toch nog altijd sommigen.
Wel, hierin openbaren zij zich, dat de libe
ralisten van geen koninklijk gezag bij Gods gratie
willen weten en daarom ook geen besef hebben
van de groote verantwoordelijkheid, die er van
wege dat ontvangen gezag op den koning rust.
Zij leggen alle gezag slechts op de Kamermeer
derheid. Die meerderheid noemen zij „regeerings-
partij". En zooals die regeeringspartij het wil
zoo moeten koning en natie het prijzen en eer
biedigen.
Althans, dit is de theorie der liberalisten zoo
lang zij in het parlement de sterkste partij met
het stemmencijfer uitmaken. Maar als zij eens
mxWerheid worden, dan zuTen zij wel anders
praten. Er valt dan ook op hun redeneeringen
niet te bouwen. En dat niet, omdat er ouder
hen niet vele bur-erl jk brave lieden zouden zijn.
O, het komt niet in ons op om dit te be
twisten. Maar het ontbreekt hun aan een vasten
grond en een vast uitgangspunt voor hun poli
tieke handelingen. Daarom kunnen zij vaak niet
zien wat recht en billijk is, en blijven zij stok
doof voor de uiting onzer klaarste bezwaren. Zij
doen ons in de school-, de kerkelijke en andere
zaken eeu grievenden geloofs- en gewetensdwang
aan, en evenwel houden zij zich precies alsof zij
er niets van merken.
Evenwel, dit moge grootendeels uit zelfmis
leiding voortkomen, toch is bet verre van on
schuldig. Want de groote fout is maar, dat de
liberalisten in vijandschap tegen God verkeeren.
0 ja, zij doen alle mogelijke en onmogeljke
moeite, om dit tegen te spreken. Telkens en
telkens herhalen zij het, dat de liberalisten toch
ook nog wel wat voor den godsdienst over heb
ben. En in zekeren zin is dat ook bij sommigen
nog wel waar. Maar de god, dien zij dienen, is
niet de God des Bijbelsmaar een god van eigen
vinding, die geen kracht en heerschappij heeft
over hun leven.
Dit is ook de reden, dat zij den godsdienst
buiten de politiek willen houden. Zij dulden wel
wat christelijks naast, den mensch en buiten het
practische leven. Doch zoodra gij niet hen zaken j
gaat verrichten, willen zij alleen den met-christen
ontmoeten. Kan dit dan godsdienst heeten?
Wie in waarheid God dient, let op Zijn be
velen, ook in de besturing vanjiet Staatsleven,
dewijl dit evengoed als het particuliere leven
Hem, den Heere, behoort te worden gewijd. De
moderne Staat echter leeft voor eigen rekening
hij ziet alleen op zichzelf en kent geen hooger
bestuur. Maar wie God verlaat, en zijn leven
Hem niet toewijdt, beeft smart op smart te
vreezen, want wie aan God niet gehoorzaam wil
zijn, die kan ook niet op Zijn bescherming hopen.
En met het Staatsleven is het eveneens. De
volken, die zich van Hem afke ren, die in de
hemelen woont, zitten in dikke duisternis en zijn
niet bij machte om het recht te beoefenen. Alle
zedelijke bekwaamheid ontbreekt hun.
Als bet met praten goed te maken was, o
gewis, dan hadden de liberalisten zeker gelijk.
Altijd hebben zij den mond vol over vrijheid,
beschaving, vooruitgang, en allerlei mooie klan
ken meer. Maar in de daden, in den handelen
wandel mankeeren zij. acht op onze daden"
riep de minister Thorbekke, reeds veertig jaren
geleden, en nog zitten wij te wachten. Of liever,
dat zouden wij doen, als wij niet beter wisten,
en niet begrepen, dat al bun veelbelovend ge
roep toch niets dan ijdelheid is.
Want wat is er geworden van alle vleiende
toezeggingenwaarmede de liberalisten ons zoo
lang zochten te paaien
O neen, wij zeggen niet, dat de liberalisten
niets goeds tot stand brachten. Zij hebben ook
niet enkel de leugen verkondigd. Trouwens, dan
was bet te tastbaar geweest, en hadden zij nooit
zulk een opgang kunnen maken. Zij hebben o.a.
den druk van enkele belastingen weggenomen
en eenige verbetering in het bestuur van ge
westen en gemeenten tot stand gebracht. Ook
hebben zij de verkeerswegen verbeterd. Maar wat
beduidt dit weinige, vergeleken bij het vele dat
zij glad verkeerd deden, of ten onrechte nalieten?
Men denke slechts aan de honderdzesenvijftig mil-
lioendie aan het openbaar onderwijs zijn besteed
gedurende de laatste dertig jaren, en aan de schrale
vruchten, die deze enorme som voor het maat
schappelijk leven voortbrachtaan den vaccine-
dwang, die den ouders belet om voor bun kroost
de opvoeding en geneeswijze te kiezen, welke
zij zeiven nuttig oordeelenaan den geldelijken
dwang op kerkelijk gebiedaan de onrechtvaar
digheden in de regeling van het kiesrechtvoorts
aan den roekeloozen oorlog met Atjeh, die in vijftien
jaren al driehonderd millioen gulden en vele men-
schenlevens verslondaan de opiumpacht en de
hooge landrenten in Indië. Waarlijk de storingen
in ons maatschappelijk leven z jn zóó menigvul
dig; de onderlinge verdeeldheid neemt dermate
toede verkwijning op stoffelijk èn geestelijk
terrein is zóó in het oogloopend, dat bij steeds
meerderen de hartelijke wensch wel moet ontwa
ken dat toch de teugels van het bewind eens
aan andere handen worden toevertrouwd, of dat
tenminste een betere Kamermeerderheid de hoog
geplaatste ambtenaren binnen de perken van orde
en billijkheid mochten houden.
Welnu, kiezers in het district Zierikzee, en
in de overige districten, waar dit blad gelezen
wordt, toont ook gij uwe roeping in deze te
verstaanZiet niet te veel en niet allereerst op
personen, maar op beginselen. En zijt ge u een
maal goed bewust, welke beginselen gij liefhebt
en voorstaan wilt, steunt dan bij de stembus
uitsluitend den drager van die beginselen. Gij
kunt met een anti-revolutionairen candidaat de
overwinning behalen. Maar dan mag ook niemand
thuis blijven, die nog loopen of rijden kan. Trek
ken wi] als één eenig man op, onder de wel
gemeende en diepgevoelde leuze: voor de eere
Gods en het behoud van ons Vaderland!