daarvan de reden zijn Misschien zegt men
wel: »'tls niet noodig". Niet noodig?!
Mij dunkt, wie een weinig nadenkt, zijn
oogen goed open doet, en niet te teerhar
tig is om eens een heilig gericht te hou
den over zichzelf en zijn gezin, die zal er
wel spoedig anders over gaan^denken. De
Waldenzen zouden zeker vreemd opgeke
ken hebben, als een belijder van Christus
tot hen gezegd hadLieve vrienden doet
toch zoo veel moeite niet om het Boek
Gods te onderzoeken, dat is heusch niet
noodig". Wel, zij zouden in edele veront
waardiging naar hetzwaard des Geestes"
gegrepen en dien broeder met één enkel
aangrijpend woord der Schrift tot zwijgen
gebracht hebben. Gelooft gij dat ook niet?
't Kan ook zijn, dat de wil wel goed is,
maar de krachten te gering zijn om aan
de oprichting van eene Christelijke school
te denken. Nu, dat is gewis een lastig ge
val, want de middelen mogen toch maar
niet ontbreken. Met een goeden wil en
vurige wenschen bouwt men nog geen
school, dat is buiten kijf. En toch, als men
de zaak waarlijk ernstig wil en biddend
begeert, kan er veel gedaan worden, veel
meer dan eenig mensch ooit geloofd zou
hebben. Dat moet gij niet vergeten.
Op tal van plaatsen in ons lieve Vader
land zei men vóór enkele jaren ook: Neen,
'tkan niet". Maar toen de aandrang den
vrienden te machtig werd en zij de han
den ineensloegen, zie, toen bleek het, tot
verbazing van iedereen, dat het wel dege
lijk kon. Toen stond er binnen weinige
maanden eene flinke nieuwe Christelijke
school. Dat gaat nog gedurig zoohet eene
jaar meent men nog, dat het niet kan, en
het andere jaar ziet men reeds een begin
van uitvoering. Moed gehouden dus.
En nu, waarde lezer, ten slotte nog een
vriendelijk verzoek. Wanneer men bij u
om eene gift voor de School met den Bij
bel aanklopt, houd dan uw hand niet ge
sloten, maar geef van het uwe met een
vriendelijk oog en een blijmoedig hart.
Wilt ge dat doen?
(Unieblaadje No. 19.)
De ne&enile Unie-collecte.
Nog slechts een kleine acht dagen moeten
er verloopen, en dan breekt de dag aan, dat er
weer door geheel het land, onder rijken en ge
ringen, gaven zullen ingezameld worden ten be
hoeve van de scholen met den Bijbel.
Let wel, geen gewone gaven, zooals er steeds
noodig zijn geweest tot onderhoud der vrije
scholen. Maar extra-giftenwaarmede nog voort
durend uiting wordt gegeven aan de gevoelens
die er in '78 bij het bekrachtigen van Kappeij-
ne's schoolwet onder onze christenen omgingen.
Reeds lange jaren vóór die wet werd aangeno
men, waren de belijders des Heeren op school
gebied zwaar verdrukt. Want behalve dat zij
hun eigen scholen moesten onderhouden, waren
zij ook nog verplicht om in den vorm van be
lasting voortdurend meê te betalen aan een on
derwijs, dat wel heette op te leiden »tot alle
maatschappelijke en christelijke deugden", maar
waaruit de Christus zelf feitelijk gebannen was,
zoodat het tot verderf onzer natie strekte.
Doch zie, die druk werd in '78 nog in meer
dan een opzicht verscherpt. Vooreerst schreef
de nieuwe wet voor, dat er voor het godsdienst-
looze onderwijs veel meer geld uit de algemeene
kas der burgers zou genomen worden dan vroe
ger. Het onderwijzerspersoneel moest schier
overal vergroot worden en de schoolgebouwen
ruimer gemaakt. Tevens werd daardoor aan
de christelijke scholen de mogelijkheid om te
kunnen concurreeren meer dan ooit afgesneden.
Dat was ook juist naar het hart van Kappeij-
ne, die het als kamerlid al had uitgesproken,
»dat de minderheden maar onderdrukt moesten
worden."
Alom in den lande werd toen door velen het
schreeuwend onrecht dat dreigde, gevoeld.
Daarom wendden zich meer dan driemaalhon
derdduizend ingezetenen des land tot 's konings
troon, om hem te bidden: »o Sire! zet uw naam
toch nimmer onder zulk een wet. De doorluch
tige voorzaten van het Huis van Oranje zouden
haar nooit geteekend hebben; welnu, wij vertrou
wen, dat Gij het ook niet kunt of zult doen."
Het mocht echter niet baten. Met allerlei
dreiging schijnt men het den koning destijds
lastig gemaakt te hebben, want hoe vriendelijk
de deputatie vau de petitionairen ook ontvangen
werd aan het hof, de smeekbeden bleven toch
onverhoord, en de koning hechtte aan de wet
zijn zegel.
Maar omdat het niet slechts te doen was om
een overwinning in den schoolsfn)'c2, maar om
de school zelveen dewijl de chr. scholen, om
aan de eischen des tijds te voldoen, voortaan
veel meer tot onderhoud zouden noodig hebben,
daarom waakte er een algemeene ijver op om
als tegenwicht op die drukkende wet nu eens
wat extra-giften voor het chr. onderwijs bijeen
te brengen.
God de Heere gaf een rijken zegen op deze
pogingen. De laatste jaren werd er ver over
de tonne gouds gecollecteerd.
Aldus werd het kwade met het goede bestre
den. Naast de gedwongen hoogere belastinggel
den voor de neutrale school brachten onze chris
tenen vrijwillig een veel hooger offer voor de
scholen met den Bijbel.
O ja, men scheldt ons somtijds wel voor een
soort socialisten, die het gezag der overheid on
dermijnen en alles omver willen halen, maar
tegenover die grievende, smadelijke schoolwet
van '78 is het dan toch eens gebleken, wat
kracht er in een christelijke overtuiging zit en
waar zij van uitgaat.
Niet dat wij onszelven hierop zouden mogen
af willen verheffen. De Heere beware er ons
voor. Doch waar het tepas komtbehoeven
wij niet te verzwijgen, dat als de christen goed
op zijn plaats is, hij niet alleen zwijgt en bukt
voor de op aarde over hem gestelde machten,
maar dat hij, om dit te kunnen doen, zich ook
gaarne groote offers getroost.
Maar er moet nog meer geofferd worden.
Het aantal scholen neemt toe. De behoeften
klimmen.
Laat dus alle Unie-correspondenten en hun
helpers tegen 17 Augustus trouw op hun post
zijn. En laat voorts een ieder afzonderen wat
hij slechts eenigszins geven kan.
De vader van Horatius, een heidensch man,
verkocht wel zijn klein landgoed om zijn zoon
»bij de zeden van de voorvaderen geërfd, te be
waren." Wat moeten dan christenouders niet
doen om hun kroost bij den waren godsdienst,
van de heiligen, die ontslapen zijn, ons over
geleverd, te behouden.
Make God de Heere zelf dan 17 Augustus
tot een heerlijken dag in ons midden. Laat ons
daarom niet alleen in de beurs grijpen, maar
ook de handen tot God omhoog heffen. Een
kleine gave, die de vrucht is van een oprecht
gebed, is veel meer waard dan een groot bedrag
zonder zulk een wijding.
Geve een ieder dan in het besef van de da
delijke tegenwoordigheid des Heeren. Immers,
Hij merkt er op, wat wij geven en hoe wij geven.
Laat ons zoo geven, dat, al was het dat wij voor
het laatst hadden bijgedragen, wij met een ge
voel van dank-erkenteuis aan God er op kunnen
terugzien.
Artikel 12 van „Ons Program",
Artikel 12 van het anti-revolutionaire pro
gram luidt aldus:
Zij (de anti-rev. partij) wil dat de staat (voor
zoover ontstentenis van veerkracht bij de bur-
gerij hiertoe niet noodzaakt) het beginsel late
varen, alsof de overheid geroepen zou zijn om
van harentwege onderwijs te doen gevenvoor-
»kome dat de overheidsscholen, voor zoover noo-
»dig tot propaganda van godsdienstige of tegen
»den godsdienst gekeerde begrippen misbruikt
worden; en alzoo ook in zake onderwijs aan
alle burgers, onverschillig welke hunne pae-
»dagogische zienswijze zij, gelijke rechten gunne".
Is dit artikel u niet duidelijk genoeg, ziehier
dan den zakelijken inhoud er van1 e vrij onder
wijs moet regel zijn, staatsonderwijs aanvulling,
2e het aanvullende staatsonderwijs moet zijn
neutraal. (Niet modernheeren liberalen, maar
neutraalstrikt neutraal); en 3e gelijk recht voor
allenook in zake het onderwijs. Waarom vrij
onderwijs regel moet zijn, en het staatsonder
wijs aanvulling? Wel, dat is gemakkelijk genoeg
te begrijpen. Waarom is toch wel het onder
wijs zoo uitverkoren door den staat om door
den staat zelf geëxploiteerd te worden? Na
tuurlij k om het hooge belang dat de staat bij
goed onderwijs heeft", zullen u de voorstanders
der openbare school voor de voeten werpen.
Maar eilieve, de volksvoeding dan, is die nog
niet veel belangrijker Honderden en duizenden
kinderen zitten er in uwe scholen met ledige
magen hunne hersens vol te pompen, en noemt
ge dat onbelangrijk? Neen, mijne heeren libe
ralen, als ge zooveel belang stelt in de verstan
delijke ontwikkeling der kinderen uws volks,
stelt dan ten minste evenveel belang in hunne
lichamelijke opvoeding. Richt dan staats-bak-
kerij enstaats-gaarkeukensstaatskruideniers win
kels, enz. op en laat daar iedereen dan komen
om voor even weinig geld als ge nu op de open
bare school uw geestelijk voedsel verkoopt, daar
lichamelijk voedsel te komen halen. Iedereen be
grijpt, dat het dwaasheid is staatsbakkerijen op
te richtenmaar begrijpt ge dan nu ook niet
dat het evenmin noodig is staats-scholen op te
richten, en in stand te houden, waar ze niet noo-
dig zijn?
We leven niet meer in den tijd, dat men zeide
Alles voor het volk, niets door het volk". Laat
het volk zelf scholen oprichten, zooveel het wil,
het onderwijs zal er niet slechter door worden
door de concurrentie zal elk onderwijzer zijn
uiterste best doen om zijne ambtgenooten te
overtreffen. Dan zal het onderwijs eerst wor
den goed en goedkoop. Het laatste is in den jong-
sten tijd zeker niet het gevalop het eerste valt
ook nog heel wat af te dingen. Natuurlijk, waai
de burgerij zelf geene scholen opricht, moet de
staat eene school oprichten, maar dan ook de
ouders der schoolgaande kinderen, voor zooverre
zij hiertoe in staat zijn, laten betalen, wat het
onderwijs kost.
Het staatsonderwijs, altijd voor zoover het
noodig is, moet zijn neutraal.
Ook thans, nu het staatsonderwijs regel is,
moet het neutraal lieeten. Maar is dat werke
lijk zoo In het vorig nummer van dit blad
schreef Hendrik aan Jacob, dat geen onderwij
zer, ook niet de grootste specialiteit in de staats
school, als hij 's morgens in de school komt,
tegelijk met zijn jas, zijne overtuiging aan den
kapstok kan hangen. En als ge nu weet, dat
zelfs door een liberaal lid onzer Tweede Kamer
gezegd is, dat de meeste openbare onderwijzers
de Multatuliaansche begrippen zijn toegedaan,
dan kunt ge zoo eenigszins nagaan, welke geest
er in de staatsschool heerscht. Strikt neutraal
onderwijs is daarom bijna onmogelijk, en omdat
de staat niet de belangen van enkelen, of van
de helft der natie moet voorstaan, maar de be
langen van heel de natie moet behartigen, moet
ze of het onderwijs aan de zorg van particu
lieren overlaten, of strikt neutraal onderwijs ge
ven; en ge ziet, dit laatste valt wat lastig.
Gelijk recht voor allenook in zake het on
derwijs. Is het te verwonderen dat daarop
wordt aangedrongen nu er zoo jaren lang on
recht is gedaan, nu er ruim 450 Christelijke
scholen zijn opgericht, behalve nog een groot
getal Roomsche, Israëlitische en andere bijzon
dere scholen? Is het te verwonderen, dat er
door de voorstanders van het bijzonder onder
wijs wraak geroepen wordt over de wijze, waarop
ook met hun geld wordt omgesprongen. Is het
te verwonderen, dat in spanning den uitslag
wordt afgewacht van de stemming in de Eerste
Kamer? En is het te verwonderen, dat, als
men de handelingen dier Kamer nagaat, men
wel eens bitter wordt, als men bemerkt, dat
het onrecht, dat nu ruim 30 jaren in zake het
onderwijs in ons land gepleegd is, bestendigd
zal worden?(Ingezonden.)
Ilct vooi'stcl-Schaepanaii is dooi* de
Eerste Hamer verworpen met 27 tegen
11 stemmen. (Red.)
Stateii-Cweiieraal.
EERSTE KAMER.
Na het sluiten van het algemeene debat, werd
achtereenvolgend aangenomen
Hoofdstuk I. (van het Rijk en zijne bewoners)
met algemeene stemmen.
Hoofdstuk II. (Troonopvolging) met kleine
discutie met 31 tegen 5 stemmen.
Het derde voorstel (2e tot 5e afdeelingen van
hoofdstuk II) aangenomen met 29 tegen ééne
stem.
Het vierde voorstel (6e en 7e afdeelingen van
hoofdstuk IIaangenomen met 32 tegen 2 stem
men.
Het vijfde voorstel (kiesrecht) aangenomen met
26 tegen 10 stemmen, na eene korte discusie
over den eed.
Verder werden nog, na korte discusie, aan
genomen de zesde, zevende en achtste voorstel
len, dat betreffende de administratieve rechts
macht met 26 tegen 10 stemmen.
Hoofdstuk IV. zonder discutie niét algemeene
stemmen.
Hoofdstuk X art. 194 (onderwijs) met 27 te
gen 11 stemmen verworpen.
Na verschillende debatten en repliek over de
additioneele artikelen zijn dezelfde aangenomen
met 26 tegen 11 stemmen.
Biimesilanclsclie Berichten.
Naar aanleiding van het ongeluk bij de
jubilé-revue_ te Spitheadverhaalt een oud
grenadier, in tegenstelling met de handeling
van koningin victoria, die slechts naar den toe
stand der gekwetsten liet informeeren, in het
Hbl. het volgende
Het was op een zomermorgen, dat wij (het
geheele regement grenadiers en jagers, waar
van ik de eer had lid te zijn) de kazerne uit-
marcheerden naar het Alexandersterrein, om te
exerceeren.
In het Willemspark, dat nu een anderen
naam heelt, waren de eerste huizen in aanbouw.
Daar kwam onverwacht Z. M. koning Willem II
op zijn welbekenden schimmel aanrijden en stel
de zich aan het hoofd van den troep. Het
werkvolk, dat op den steiger van een dier in
aanbouw zijnde huizen werkzaam was, had de
onvoorzichtigheid, zich op één plek te begeven,
naar beneden ziende met hun petten te wuiven en
hoera te roepen. Het gevolg daarvan was, dat
de steiger bezweek, met een vreeselijk gekraak
ineenstortte, en vijf werklui naar beneden tui
melden, van welke een of twee direct dood wa
ren en de andere zwaar verminkt. Z. M. sprong
dadelijk van zijn paard, stak de handen flink
uit en bood de eerste hulp. Op zijn last werden
allen naar het lconinginne-hospitaal gebracht en
de nog levenden te zijnen koste verpleegd niet
alleen, maar hun ook het bedrag van hun week
loon, zoolang zij niet werken konden, toegekend.
Ook de weduwen zijn niet onverzorgd gebleven.
(Stand.)
Een man, die te Vreeswijk van de stoom
tram sprong vóór deze stilstond, viel en werd
zoo gewond, dat hij in 'tUtrechtsche ziekenhuis
verpleegd moest worden. Hij brak een arm en
ontving gevaarlijke kwetsuren aan het hoofd.
Iemand te Breda stond aan den waterkant
op een schuit met kolen te wachten. Door een
beroerte getroffen stortte de man in het water
en werd levenloos opgehaald.
Te Vlissingen loopt het gerucht, dat een
notariskerk een aanzienlijke som in bankpapier
verloren heeft; sommigen spreken van eenige
duizenden. Zaterdag in den laten avond bracht
de officier van justitie uit Middelburg daar een
bezoek, dat in verband wordt gebracht met de
verloren som.
Een later bericht spreekt echter de zaak weer
tegen.
Twee menschen uit Rotterdam gingen naar
Mariënbad, en lieten hun kinderen bij familie
achter. De jongelui wilden echter liever naar
vader en moeder en waren tot niet geringen schrik
der tijdelijke verplegers, eensklaps spoorloos ver
dwenen. Den volgenden dag kwam uit Mariën
bad bericht, dat het kroost daar was aangeko
men.
Als er niets in den weg komt zal de vol
gende week een paartje te Rotterdam in onder
trouw worden opgenomen, dat 49 jaar geënga
geerd is geweest.
Een veehandelaar had Vrijdag op de markt
te Leeuwarden een buitengewoon koopje. Hij
kocht een prachtige koe voor 70, ofschoon de
verkooper er ƒ130 voor vroeg, welke som het
beest wel waard was. De goedkoopte van het
beest deed den kooper argwaan koesteren; hij
sprak er de politie over, die den verkooper in
arrest nam, welke toen heel spoedig bekende
dat hij het beestje uit de weide gestolen had.
Zondagmorgen vroeg werd bij den predi
kant te Rossem ingebroken. Eenige kostbaarhe
den werden ontvreemd en een llesch wijn werd
leeggedronken. Door eenig gerucht waarschijn
lijk verontrust, zijn de dieven weggeloopen, hun
spoor is nog niet ontdekt.
Toen de geweermaker T., te Leiden, Za
terdagmorgen een geweer ter hand nam om het
na te zien, bleek dit nog geladen te zijn. Het
schot ging af, de kogel vloog rakelings langs
's mans hoofd verbrijzelde eenige glasruiten,
maar daartoe bepaalde zich het onheil gelukkig.
De tram, die Zondagavond van Sneek te
9,20 was vertrokken, kwam pas 's nachts te 2
uur te Heerenveen aan. Daar de machinist dron
ken was, durfde de conducteur het leven dei-
passagiers er niet aan wagen, en liet den trein
onderweg ophouden.
Een boertje uit het land van Overmaas
had in den almanak gelezen, dat Woensdag dei-
vorige week eene maansverduistering moest plaats
hebben. Hij had »zoo'n ding" nog nooit gezien!
De almanak vertelde bij de overige verduisterin
gen, dat die te zien waren in Azië, Amerika
enz., maar bij deze stond enkel bij ons." Waar
was dit? Zijne vrouw legde dit uit als betee-
kende dit bij ons" bij den boekverkooper waar
de almanak gekocht was. De Boekverkooper
woonde te Rotterdam en daarom kwam ons boer
tje Woensdagavond daar en vertelde bij den
boekverkooper, dat hij naar de maansverduiste
ring kwam kijken. Deze, zeer voorkomend van
aard, hielp hem, en gaf hem een plaatsje op
zijn dak, doch hoe groot was de verbazing van
ons boertje, toen hij thuis gekomen, van zijne
vrouw en verdere huisgenooten vernam, dat ook
zij de maan-eclips hadden gezien.
Buitciilandsclic Berichten.
Een zware brand is Zaterdagavond ontstaan
in de magazijnen van mode-artikelen van den
heer Whitely, in de Bayswaterwijk te Londen.
De gebouwen zijn bijna geheel vernield en de
vlammen waren gisteren nog niet bedwongen.
De schade is zeer groot.
Uit Stanley-Pool zijn van Stanley brieven
ontvangen, waarin gemeld wordt, dat hij op 18
Juni de watervallen der rivier Aruwhimi had
bereikt, en toebereidselen maakte voor de reis
over land. Alles ging goed.
De aardbevingen in 't westen der Yereenigde
Staten hebben te Solden-Poit (Kentucky) een
merkwaardig natuurverschijnsel veroorzaakt. Op
eene oppervlakte van 300 acres is de grond inge
zakt en begint zich een meer te vormen.
De stad Roann, in Indiana, werd onlangs
bezocht door een talrijken zwerm op meikevers
gelijkende insecten. De zwerm was zóó dicht,
naar de Amerikaansche bladen verhalen, dat de
zon verduisterd werd, en men kunstlicht moest
aansteken. Er werden groote vuren""aangelegd
de insecten kwamen daarop aan en werden bij
hoopen gedood.
Een paar dagen te voren werd St. Paul, in
Minnesota, door zulk eene zwerm insecten ge
plaagd.
Een telegram uit Konstantinopel meldt,
dat er te Amassia, in Armenië, gevaarlijke on
lusten zijn uitgebarsten. De Turken hadden een
jong Armenisch meisje ontvoerd om haar tot
het Islamismus te bekeeren. Hierop is een ge
vecht ontstaan tusschen de Armeniërs en de
Mohamedanen. Er bleven verscheidene dooden
en gewonden. De gouverneur werd door de moe
der van het ontvoerde meisje mishandeld. Men
vreest voor nieuwe, bloedigere gevechten.
Uit verscheidene plaatsen van Oostem-ijk-
Hongarije worden gevallen van zonnesteek ge
meld. In de laatstverloopen veertien dagen was
de temperatuur buitengewoon hoog. Jl. Dins
dag bezweken te Budapest niet minder dan zes
tien politieagenten door de warmtezij moesten
naar het hospitaal gebracht worden. Woensdag
was de hitte te Weenen iets minder.
Te New-Yersey werd een man voor den
rechter gebracht, door zijne vrouw beschul
digd van mishandeling. Nauwelijks was het
verhoor aangevangen, of de beschuldigde haal
de een revolver te voorschijn en trof eerst zijne
vrouw en daarna den rechter doodelijk. Met
een derde schot maakte hij een eind aan zijn
eigen leven.
Door de aardbevingen in 't westen der
Yereenigde Staten is te Solden-Point (Kentucky),
op eene oppervlakte van 300 acres, de grond
ingezakt en begint zich een meer te vormen.
Ten gevolge der ondragelijke warmte der
laatste dagen zijn te New-York de gevallen van
zonnesteek en bloedaandrang buitengewoon tal
rijk. Het getal der lijken, in het doodenhuis
neêrgelegd, overtreft alles wat men tot hiertoe
heeft gezien. LI. Maandag waren er 50 plot
selinge sterfgevallen, alle door de hitte.
De dagbladen zijn gevuld met verhalen van
moorden en zelfmoorden, wier oorzaken men
toeschrijft aan de luchtgesteldheid. In de stra
ten van New-York wandelen een aantal der
fatsoenlijkste personen in hemdsmouwen.
