De Vrije Universiteit.
DE UMXE
De volkeren der aarde.
Ocmeiigd Hieuws,
Plaatselijk Ifieuws.
Sommelsdijk, 1 Juni. Het aantal ingeschre
venen voor de rustende schutterij in deze ge
meente voor het jaar 1887 bedraagt 11.
Stad a.h. Haringvliet. Vrijdag j.l. viel in
een onbewaakt oogenblik het kind van Johs.
Melaard te water. De postbode Buth uit Oolt-
gensplaat kwam juist aanrijden, en begaf zich
te water, waardoor hij het kind van een zekeren
dood redde.
Den Bommel, 31 Mei. Burgemeester en Wet
houders dezer gemeente zullen in hunne hoeda
nigheid van administrateuren der goederen, toe
komende aan het algemeen burgerlijk armbestuur
aldaar, in het openbaar ten raadhuize verhuren
9 hectaren 45 aren 10 centiaren kostbaar bouw-
kerkelijke losscheuring en dus te gelijk de beden
king van independentisme.
Gewis, met uit het genootschappelijk verband
te treden, maakt men reglementaire banden los,
maar de kerk als kerk wordt er niet door gedeerd.
Wat zich nog eerst openbaren moet, kunt ge
onmogelijk scheuren of losmaken, en een splitsing
van kerk en genootschap mag geen kerkelijke
scheuring genoemd worden.
Met veel belangstelling namen wij kennis van
het zevende jaarverslag van de vereeniging voor
hooger onderwijs op gereformeerden grondslag.
Er blijkt uit, dat de vereeniging een zeer geze
gend jaar achter den rug heeft. Ondanks de be
roeringen op kerkelijk gebied ging zij vooruit.
Het aantal leden steeg van 595 tot 622, dat der
begunstigers van 4597 tot 5912. De rekening
over 1886 sloot met een batig saldo van ruim
ƒ4400.
Het verslag heeft ditmaal nog meer waarde
dan gewoonlijk, omdat er een afzonderlijke rede
in voorkomt, over tucht en wetenschap," gehou
den door Prof. Dr. J. Woltjer, bij het openen
der lessen van den cursus 1886/87.
Voorts bevat het verslag ook het programma
van de jaarvergadering, die D. V. op 15 en 16
Juni e. k. te Middelburg gehouden zal worden.
Dr. Kuype* zal op 15 Juni den bidstond leiden,
en Dr. Rutgers op 16 Juni de vergadering. Op
de agenda voor die vergadering komen o. a. deze
drie vragen ter bespreking voor:
Zal de vereeniging zich wenden tot de ont-
komene kerken, om verband met deze te zoeken
voor de theologische faculteit? In te leiden door
Dr. A. Kuyper.
Zullen de Collectebrieven zoowel aan kerken
onder het Synodale juk als aan haar, die het juk
der hiërarchie afwierpen, gezonden worden; en
hoe te handelen met plaatsen waar twee colle-
giën zich als kerkeraad in eenzelfde kerk aan
dienen?
Hoe te handelen met jongelieden, die zich
aanmelden om in de medicijnen te studeeren?
Des namiddags ten 2 ure zal er een openbare
meeting met debat worden gehouden in het
SchuttershofDit debat zal worden ingeleid
door Prof. Dr. J. Woltjer.
Aan alle stations van den Staatsspoorweg zijn
voor de bijwoning van deze samenkomsten retour
biljetten te verkrijgen, geldig van 14 tot 17 Juni,
tegen den prijs van enkele reis. Van uit plaatsen aan
andere spoorlijnen gelegen kan men ook door
gaande biljetten naar Middelburg bekomen, over
Utrecht of over Rotterdam, doch de prijsvermin
dering geldt dan slechts voor dat gedeelte der
reis, hetwelk men langs den Staatsspoorweg af-
legd. Leden en begunstigers die van deze voor-
deelige reisgelegenheid gebruik wenscken te ma
ken, moeten per briefkaart daartoe een kaart
aanvragen aan het bureel der Vrije Universiteit,
Keizergracht No 162. Die kaart wordt dan aan
het station vertoond. Aanvragen om kosteloos of
goedkoop logies worden vóór 7 Juni e. k. inge
wacht bij den heer A. B. Crucq te Middelburg.
»EEN SCHOOL MET DEN BIJBEL."
Namens haar bestuur is aan correspondenten
en besturen van de locale comité's der Unie
eene circulaire verzonden, waarin vriendelijk ver
zocht wordt om de voorstellen, die de locale
comité's op de a. s. jaarvergadering wenschen
behandeld te zien, uiterlijk vóór of op den
lsten Juli a. s. aan den secretaris R. Derksen,
Kievitsstraat 40, te jtotterdam in te zenden.
Vervolgens neemt het bestuur de vrijheid nu
reeds de aandacht te vestigen op de te houden
Unie collecte in de week van 17 Augustus a.s.
en brengt het verder de volgende mededeelingen
ter algemeene kennis:
1. Het aantal correspondenten der Unie is
sedert Januari j.l. met 13 vermeerderd en daar
door tot 670 geklommen.
Van 20 B.B., aan wie wij de uitnoodiging
zonden om als correspondent op te treden, wach
ten wij nog antwoord.
Indien er in uwe omgeving plaatsen zijn, waar
tot heden de Augustus- of Unie-collecte niet
gehouden werd, dan zult gij ons ten zeerste
verplichten met het aanwijzen van iemand die
aldaar als correspondent zou willen optreden.
2. In de maand April werden wij verblijd
met de ontvangst van een legaat groot ƒ100,
aan de Uniekas vermaakt door wijlen Mej. A.
Voordewind, te Amsterdam.
Onze penningmeester blijft zich voor derge
lijke verrassingen ten zeerste aanbevelen.
3. In de maanden Januari, Februari, Maart,
April en Mei zijn vanwege de Unie 42 voor
drachten ten behoeve van locale comité's der
Unie gehouden.
4. Met blijdschap vermelden wij, dat D. V.
op 8 Juni a. s. de eerste Provinciale Uniedag
voor Zeeland te Goes zal gehouden worden. Moge
de Heere op dezen eersteling een rijken oogst
van voorspoed geven.
5. Aan onze correspondenten zijn 900 Ex. van
het 8ste Jaarverslag der Uuie verzonden (nog
100 Ex. zijn voor nieuwe correspondenten beschik
baar), alsmede 600 Ex. van het jaarverslag der
lste Jaarvergadering van de Unie (eenige blad
zijden uit het 8ste Jaarverslag), waarvan nog
400 Ex. beschikbaar zijn.
Ook verzonden wij op aanvrage 10000 Ex.
van het Unie-blaadje No. 18.
6. Met vrijmoedigheid voldoen wij aan het
verzoek van den uitgever, om u uit te noodi-
gen de verspreiding te bevorderen van den al
manak »De Unie" voor 1888, waarin onder meer
eene uitvoerige levensbeschrijving (met portret)
van wijlen den heer N. M. Feringa en eene vrij
volledige statistiek van het Christelijk onderwijs
en van de Scholen met den bijbel" zal voor
komen. Yoor slechts 30 cent ontvangt men een
almanak, die 160 bladzijden druks bevat.
Waar gij bezwaar hebt om zelf inteekenaren
te verzamelen, daar zal zeker bij uw locaal-comité
wel iemand te vinden zijn, die dit gaarne doen
wil.
Laat ons trachten de verspreiding van dien
almanak te bevorderenook ter wille van de
vaste bijdrage, groot 400.die door deze
uigave in de Uniekas zal vloeien.
7. Het aantal Scholen met den bijbel is se
dert de opgave in den Unie-Almanak voor 1887
met éen (die van Mej. Blotkamp te Oosterbeek)
verminderd, doch met 19 vermeerderd; n.l. te
Folsgare, Gaastmeer, - Angeren, Ede (kostschool
voor jongens), Ede (kostschool voor meisjes),
Warnsveld (kostsch. voor meisjes), Zetten (school
voor m.u.l.o.), Zwartebroek, Amsterdam (Hee
rengracht 427), Buiksloot, 's Graveland, Ooste
rend op Texel, Alfen ad. Rijn (Marthastich-
ting), 's Gravendeel (te openen 2 Junf'a. s.),
Hendrik-Ido-AmbachtNieuw-lekkerland, Ou-
werkerk a/d IJsel, Ylaardingen (2de school) en
Zuidland.
Het getal Scholen met den Bijbel bedraagt
thans 456, terwijl dit aantal met 6 verhoogd
staat te worden, wegens den aanbouw van die
te Oudega (H. O. N.), Apeldoorn (kostschool voor
meisjes), Dieren, Dinxperlo, Hoofddorp en Sche-
veningen (2de school).
8. Het aantal Scholen met den Bijbel,"
waarbij de betrekking van hoofdonderwijzer va
cant is bedraagt thans 6, n.l. te Nieuwe Pekela
Hoogeveen, Doornspijk, Hoog-keppel, Brielle en
Oude Wetering. In het belang van het onder
wijs is het te wenschen, dat die vacaturen spoe
dig vervuld zijn.
Programma voor den eersten Zeeuwscken Unie-
Dag te houden D. V. te Goes, op Woensdag 8
Juni 1887.
Doel dezer samenkomst is om onder Gods ze
gen elkander te bemoedigen en te sterken in den
strijd voor de school met den Bijbel en te trach
ten den ijver van v len op te wekken of te ver
sterken, opdat in Zeeland de Christelijke School
meer tot bloei moge komen.
Tot de morgen- en middagbijeenkomst hebben
vrijen toegang, allen, zoowel mannen als vrouwen,
die in beginsel vóór de School met den Bijbel
zijn. De avondbijeenkomst is voor iedereen toe
gankelijk.
De vergaderingen zullen gehouden worden in
de volgende orde:
1. 's Morgens om 10 uur in „De Prins van
Oranjedan zijn de werkzaamheden als volgt:
a. Opening der vergadering door den president.
b. Korte toespraak van den vertegenwoordiger van
het Hoofdbestuur der Unie, eene school met den
Bijbel.
c. Bespreking der volgende stellingen
De inrichting van het lager onderwijs in ons land
getuigt van ondankbaarheid en onrechtvaardigheid
ze is onpraktisch;
ze is oorzaak van steeds toenemende verdeeldheid
onder de zonen van hetzelfde vaderland. In
leider: J. C. Wirtz Cz. te Goes.
Pauze. (In deze pauze zal er gelegenheid zijn voor
ieder, die daarvan gebruik wenscht te maken, in
de koffiekamer iets te gebr hken.)
2. 's Middags om 1 uur ook in „De Prins van
Oranjedan zijn de werkzaamheden als volgt:
a. Heropening der vergadering.
b. Bespreking van de vraag:
Wat kan er in Zeeland nog gedaan worden tot
bevordering van den bloei der School met den
Bijbel? Inleider: D. Mulder te Zierikzee.
c. Bespreking der vragen van huishoudelijken aard,
die mogelijk nog inkomen.
d. Sluiting der vergadering.
Te 4 uur zal er gelegenheid zijn deel te nemen
aan een geineenschappelijken maaltijd a ƒ1.25
de persoon. Wie hiervan gebruik wil maken,
moet dit uiterlijk 6 Juni aan den correspondent
te Goes opgeven.
's Avonds te 6 uur zal D. Y. namens de Unie
optreden in het Kerkgebouw der Hervormde Ge
meente alhier: Dr. J. A. Gerth van Wijk, Pre
dikant te 's Gravenhage.
Onderwerp: „De School en de werking op het
hart der kinderen."
P. S. Allen, die nacht-logies begeeren, kunnen
zich tijdig tot den ondergeteekende wendenzoo
veel mogelijk zal daarin gratis voorzien worden.
J. C. WIRTZ Cz. te Goes.
Gewichtig in menig opzicht zijn de Pink
sterdagen geweest voor Europa.
Voorzeker, Pinksterfeest gevierd in den
waren zin des woords is er door de vol
keren als zoodanig beschouwd niet, en dat
kan ook niet, wijl des Heeren Geest blijk
baar hun doen en drijven niet bestuurd, wijl
de politiek" uit de aarde aardsch is en
blijft. Evenmin waren de omstandigheden
waaronder men de feestdagen tegemoet
ging. Er heer&chte een crisis in Frankrijk,
beroering in België, en daarbij vonden op
verschillende plaatsen groote onheilen, bran
den en mijnrampen plaats. In één woord,
het was winter op het tooneel der volke
ren als in de natuur.
Doch gelijk onverwacht de langverbeide
lente is aangebroken, zoo ook toont zich
eenige ontlating in de gespannen staatkun
dige toestanden.
In Frankrijk is eindelijk een ministerie
gevonden, en de felle strijd tusschen radica
len en opportunisten voorloopig althans met
de zegepraal der laatsten geëindigd. Lang
en bezwarend was het zoeken naar man
nen, die als ministers wilden optreden. Aan
de eene zijde had men de radicalen, die
niet wilden optreden tenzij hun vriend Bou-
langer ten derden male minister werd en
dus aanbleef, aan de andere zijde de op
portunisten, die weigerden te zitten in een
kabinet waarin Boulanger optrad. De Frey-
cinet gaf de taak der kabinets-vorming
op, doch Rouvier, oud-minister en voorzitter
der begrootingscommissie, nam zijn taak
over. Hij wilde een gemengd kabinet uit
radicalen en opportunisten of gematigden
vormen. Doch vergeefs. Verlangde hij
voor zijn kabinet steun bij de rechterzij, dan
moest Boulanger niet meer optreden. Doch
dit wederom deed de radicalen weigeren
en vertoornt hen. Zoo kreeg men ten slotte
een opportunistisch kabinet, waarin als eenig
minister uit het vorig kabinet Flourens zit
om buitenlandsche zaken. Runier, de voor
zitter is Gambettist. De portefeuille van oor
log kreeg Féron, werkzaam aan 't ministerie
van oorlog.
Den min of meer zekeren steun der rech
terzij heeft dit kabinet zich verzekerd, door
ettelijke wijzigingen in de legerwet toe te
staan. Op de gematigden, waaruit het ge
nomen is, kan 't natuurlijk bouwen, al dient
bij de republikeinen altijd met de onder
linge verdeeldheid gerekend. Heftig echter
zal de strijd zijn tegen de radicalen, die
buiten zijn gesloten, en dit vergeven noch
vergeten zullen. Zoowel voor het binnenland
als met het oog op het buitenland echter
is de nu verkregen oplossing niet de slechtste,
zij 'took dat dit kabinet slechts een tot
afdoening van zaken" kan heeten, en nie
mand het een langen levensduur spelt.
In België was men tegen de Pinksterda
gen ver van gerust. Door 's Heeren goed
heid hoe weinig die ook erkend wordt
is de vrees beschaamd. De werklieden zijn
niet in massa naar Brussel getogen en on
lusten zijn niet voorgekomen. In Henegou
wen betert de toestand en hoopte men dat
de meeste der werklieden spoedig weder
aan den arbeid zouden gaan. De werklie
den aldaar zijn voornemens zich met hun
bezwaren tot den koning te richten.
In het oosten des lands laat de toestand
nog vrij wat te wenschen over. Wat daar
ontdekt werd schijnt op beraamde aansla-
fen te rijpen, en de werklieden staan op
un eischen o.a. van algemeen stemrecht.
Dit laatste is op de vergadering der radi
calen, op Pinkster te Brussel gehouden,
echter verworpen, 'tls zeer mogelijk dat
dit de werklieden opnieuw ontstemt en tot
nieuwe moeite aanleiding geeft. Voorloopig
echter schijnt de beweging eenigszins tot
staan gekomen.
Het Bulgaarsche vraagstuk vordert niet
sterk. De Porte krijgt op haar schrijven
aan de mogendheden verschillende ant
woorden. 't Gaat als bij den zieke voor wien
elke geneesheer een middel heeftdoch
die evenwel niet betert. Omtrent Egypte
zijn Engeland en Turkije het thans eens
geworden. De toestemming der mogend
heden ontbreekt echter nog, en 't is de
vraag of die allen zullen toestemmen in een
overeenkomst die Engeland feitelijk tot be
schermer van Egypte maakt. H.
Wegens sterfgeval van den uitgever der
Flakkeesche Nieuwsbode, de heer K. L. Visser
te Sliedrecht, ligt de zaak stil, en zijn reeds drie
nummers der courant niet verschenen.
Onder de miliciens die dit jaar zijn inge
deeld, is er een die 6 teenen aan iederen voet
heeft. Hij is, hoewel gebreken" hebbende, toch
geschikt gekeurd om in de school voor vader
landsliefde" opgenomen te worden. (D.Z.)
De oude heer Daniel Bolle, oprichter van
den bekenden Bazar van Goedkoope boeken"
is op 81jarigen leeftijd overleden. Zijn zoons
drijven reeds lang de zaak.
Uit de kolenmijn te Udston waren Zon
dagmiddag 40 dooden boven gebracht. Een treu
rende menigte, betrekkingen van de slachtoffers,
omringt de mijn. De koningin heeft per telegram
de nagebleven betrekkingen van haar deelneming
verzekerd.
Te Werkhoven is Maandag het bijna drie
jarig zoontje van A. v. B. nabij de ouderlijke
woning in een gierput gevallen en daarin om
gekomen. De kleine was, terwijl de vader naar
de kerk was, aan het wakend oog der moeder
ontsnapt.
Nabij Oud-Vosmeer geraakte dezer dagen
de Wed. van Daalen van St. Philipsland, met
haar zoon en kind door het schrikken van het
paard in eene sloot. De vrouw werd bewuste
loos in het huis van P. Rijstenbil gebracht, waar
zij zonder weer tot kennis gekomen te zijn is
overleden. Het kind werd aan de handen gewond
door het breken der ruiten van het rijtuig, terwijl
de zoon nog bijtijds er uit kon springen.
Woendag avond is te Parijs een ontzettende
brand uitgebroken in de Opera Comque. Door
het gas achter het tooneel ontstaan, grepen de
vlammen met snelheid om zich heen. De toeschou
wers konden gemakkelijk de Opera verlaten,
maar daar het gaslicht werd uitgedraaid vóórdat
de zaal geheel en al ontruimd was, zoo vreest
men, dat eenige toeschouwers op de bovengale-
rijen in de duisternis de deuren niet hebben
kunnen vinden. Die beneden zaten, zijn gered.
Daar de vlammen het dak uitsloegen, zoo breid
den zij zich spoedig uit, en de zoldering stortte
bijna onmiddellijk in. De spelers verlieten in
tooneeldracht het gebouw. Yele personen wier
pen zich van de balkons en uit de vensters naar
beneden. Een dame bleef vijf minuten op het
dak van den Schouwburg te midden van de
vlammen. Men verdrong elkaar tot stikkens toe
aan de deuren.
Hoewel de brandweermannen velen gered heb
ben, wordt het aantal dooden geschat op 14,
dat der gewonden op 110, uitgenomen de vele
figuranten, die naar alle waarschijnlijkheid om
gekomen zijn. De koepel van den schouwburg
stortte halftien met donderend geraas ineen. En
kwart na middernacht was het he thevigst. Op
dat oogenblik werden door de Brandweermannen
twee machinisten en e6n verkoold lijk naar be
neden gedragen. De artisten die in den omtrek
van de brandende opera waren blijven staan,
herkenden in het lijk den hoofdmachinist. Een
jammerkreet volgde op die ontdekking.
Door den rook zijn misschien even zoo vele
menschen omgekomen als door de vlammen. Een
heer die met zijne familie op éene der galerijen
was gezeten, was, zich naar een uitweg spoedende,
bijna gestikt. Toen hij aan een venster was ge
komen, en weer kon ademhalen, zocht hij te
vergeefs zijn vrouw en kinderen, en bij 't afzen
den van het bericht wist hij nog niet of zij al
dan niet allen omgekomen waren.
Een later bericht meldt ons, dat het aan
tal dooden reeds tot 100 is gestegen, dat der
licht gewonden tot 30 en der gekwetsten tot 15.
Hoe opmerkelijk toch dat ieder jaar het aan
tal schouwburgbranden vermeerdert),! en waar
is men minder bereid God te ontmoeten dan in
de hedendaagsche schouwburg?
De tegenwoordige hoofdredactrice van Le
lie- en Rozeknoppen", (uitgave van Npgh van
Ditmar, te Rotterdam), Mej. C. Alberdingk Thijm,
zal, na verschijning van No. 24 van den loopen
den jaargang, worden vervangen door Mej. M.
E. Pijnappel, te Leiden, bij velen reeds bekend
als de schrijfster van Duifjes en Bokjes". Zij
stelt zich voor, hierin door vele bekwame me
dewerkers ondersteund, van Lelie- en Rozeknop-
ben in de volle beteekenis van 't woord een meis
jesblad te maken (voor meisjes van 10 tot 15
jaar), welks lectuur eenen gezonden frisschen
geest zal ademen.
Dinsdagochtend is te Enschedé aan het
station der Staatsspoor de koopman M. L. door
een rangeerenden trein overreden De ongeluk
kige was weldra een lijk.
Maandagavond j.l. geraakte in de Westkra-
keelstraat alhier, een jongen van omstreeks elf
jaar, onder een voorbijrijdenden wagen, met het
gevolg dat het kind een kleine wond aan de arm
bekwam.
Openbare vergadering van den raad der gemeente Sommels
dijk, op Vrijdag 27 Mei, des namiddgs ten 7 ure.
Tegenwoordigde heeren A. J. de Graaif voorz., C. Joppe, J.
Breesnee, J. B. Nijs, A. C. Mijs, A. P. van Dorsser, K. de Graaff en
M. Paasse.
I. De notulen der vorige vergadering worden gelezen, goedgekeurd
en geteekend.
II. Komt ter tafela. eene missive van de plaatselijke schoolcom
missie alhier, ter begeleiding van het verslag over het lager onder
wijs in deze gemeente over 1886. Na voorlezing van dit verslag door
den voorz. besluit de raad dit voor kennisgeving aan te nemen.
b. Zegt de voorz., dat burg. en weth, opneming van de kas en
boeken van den gemeente-ontvanger hebben gedaan en alles in orde
bevonden hebben.
c. Eene missive van heeren regenten van het burg. armb. en Wees
huis alhier, met verzoek om goedkeuring van de twee besluiten tot
af- en overschrijving op de begrooting, dienst 1886, welke besluiten
in duplo hiernevens gaan. Deze besluiten worden goedgekeurd.
III. Worden ter tafel gebracht: twee reclames tegen den aanslag
in den hoofdelijken omslag en eenige verzoeken tot afschrijving daar
van, welke alle worden toegestaan.
IV. Komt aan de orde de uitloting van een obligatie van de lee
ning 1792.
V. Wordt mededeeling gedaan van de restantenlijst van den hoofde
lijken omslag en belasting op de honden, dienst 1886.
VI. De heer J. B. Mijs maakt eenige op- en aanmerkingen in
zake de verlegde achterstraat, waarop door den voorz. de verlangde
toelichting wordt gegeven.
VII. Niets meer te behandelen, sluit de voorz. de vergadering.
Even voor het afdrukken ontvingen we
bericht dat bij het heden gewoed hebbende on-
weder de bliksemin de schoorsteen van een huis
op de molendijk is geslagen zonder evenwel
brand te veroorzaken.
Uit Middelharnis brengt men ons nog de
tijding dat ook daar de bliksem in het huis
van den bouwknecht M. Schellevis is geslagen
zonder evenwel brand te veroorzaken.
Tot tegenschatters zijn alhier benoemd de
heeren J. Maliepaard en G. van Wageningen.
Dat de trek tot reizen groot is bleek giste
ren alhier werden aan de Stoomboot den Bom
mel aangezet en afgehaald 83 personen, welk
getal voor ons dorp veel mag genoemd worden.
o
