L
A
Uit «Ie Pers.
demeisg'd Meiaws.
Plaatselijk lieuwg.
JBoekaankondig ingr.
rustig afgeloopen, maar de groote vraag blijft
hoe te voorzien in den dringenden nood van
duizenden werklieden? Daarbij komt, dat het
Iersche vraagstuk weer een orgunstigen loop
neemt. De Ieren zijn misnoegd, wijl de regeering
aan de politie opgaven heeft gevraagd omtrent
niet betalende pachters, leden van Parnell's
bond, enz. en ten tweede, wijl Hamilton, de
zeer beminde secretaris der onderkoningen, voor
stander van liome-rulezijn post moet verlaten.
Voor 't overige kunnen we kort zijn, wat
niemand behoeft te betreuren, bedenkende dat
„geen tijding goede tijding" op dit gebied
vaak maar al te waar blijkt. De Oostersche
vraagstukken blijven nog onopgelost, en 't staat
te vreezen, dat het nog jaren duren kan eer
ze voor goed een einde nemen. Ze zijn trou
wens om de langzaamheid der oplossing bekend.
H.
Prof. J. H. Gunning
tegenover de gereformeerde belijders.
VIII.
Een andere beschuldiging laadt Prof. G. op de
gereformeerden te Amsterdam, als hij (blz. 13) zegt,
dat de Kerkeraad aldaar „de nog bestaande hoogere
collegiën eenvoudig niet erkent
Al weder een naar ons inzien verkeerde beschuldi
ging. Immers heeft de '&.tx)sera.a.A-bestuurder tot op
dezen dag de „hoogere collegiën". wel terdege er
kend. Daarom getroostten zich de 75 geschorste
leden de onrechtvaardige tuchtoefening, en de
vijf leeraren onder hen trachtten niet te prediken
in de kerkgebouwen. Ook ligt in het herhaaldelijk
instellen van hooger beroep die erkenning onweder-
sprekelijk opgesloten. Niemand toch gaat bescher
ming vragen ter plaatse waar hij weet dat gansche-
lijk geene macht zetelt.
Maar bij het maken van het befaamde artikel 41 trad
de Kerkeraad op als beheerder en in die hoedanigheid
had hij met geen enkel college iets te maken. Als
zoodanig was hij alleen afhankelijk van zijn last-
geefster, de gemeente; en dat hij zich nu niet
alleen voor die gemeente tegen haar belagers, maar
te gelijkertijd ook tegen die lastgeefster zelve wilde
wapenen, is een onderstelling, die Prof. G. Vel
durft te maken, maar die in zichzelve te tastbaar
ongerijmd is dan dat ze nog veel tegenspraak
zoude eischen. Wat toch zouden de beheerders
met het kerkgoed doen, wanneer de gemeente
met de hoogere kerkbesturen te zamen goedvonden,
om een geheel anderen kant uit te gaan dan de
beheerders raadzaam of oirbaar achtten. Zouden die
beheerders zich dan aanstellen als bezitters en het
goed in beslag nemen voor hun particulier gebruik?
Of zouden zij, door de consciëntie daartoe gedron
gen, het goed afgeven aan de wettige eigenares
(de gemeente)? Ons dunkt, wie hen niet met neiging
tot diefstal wil bezwaren, moet wel alleen het
laatste aannemelijk achten. En dan valt hiermede
de geheele redeneering op blz. 14 weg.
Maar de quaestie is zoo eenvoudig niet, voert
Prof. G. ons te gemoet; dat weten de leiders als
goede historiekenners ook wel. Het is dus „mis
leiding", en niet verschoonbaar, als deze de absolute
beschouwingen der eenvoudigen openlijk goedkeu
ren en er hun partijmacht op bouwen.
Dit argument schijnt steekhoudend, althans ge
deeltelijk waardeering te verdienen. Doch meer dan
schijn is dit ook al niet.
Voorzeker, als men let op al den omhaal bij de
kerkregeering, waarmede men nu zeventig jaren
lang de belijders des Heeren hier te lande heeft
bedroefd en geërgerd, dan zoude men meenen, dat
de quaestie al heel diepzinnig en haast niet uit te
maken was. Jaar op jaar kwam de „Synode'' ver
scheidene weken achtereen samen, om te overleggen
in welk vat of zij het toch gieten zoude, om alle
partijen tot zwijgen te brengen. En als die weken
dan om waren, hadden zij, die nog regard sloegen
op al dat monnikenwerk de meeste leden der
kerk keken er ganschelijk niet naar om den in
druk, dat die vele geleerde en hoogeerwaarde heeren
met al hun inspanning geen stroospiertje gevorderd
waren. Daarnaar afgemeten moet het vraagstuk
dus wel ondoorgrondelijk diep en hunnebed-achtig
zwaar om aan te vatten zijn.
Maar als wij er nu al die onnoodige strikken
en lissen eens afstroopen en we herleiden het ge
heele geschil eens tot zijn eenvoudigste, natuurlijke
proportiën, moet Prof. G. dan ook niet toegeven,
dat al het twisten en woelen in het Herv. Kerk
genootschap eeniglijk en alleen daarom gaat, of de
kerk een samenbinding zal zijn van een allegaartje,
van menschen met alsoortige geloofsbegrippen,
dan wel, of een kerk is een vereeniging van
begenadigde zondaren, die onvoorwaardelijk bui
gen voor Gods Woord en die dat Woord op
dezelfde wijze verstaan. Men kan toch en men
mag toch de leden der kerk niet vermoeien met
eindelooze philosophic, waar de eenvoudigen gansch
geen hart en gevoel voor hebben, en die dus voor
hen geen vrucht heeft. Dat is niet alleen onziel
kundig, maar het is ook onbijbelsch en onchriste
lijk. Nergens stellen Jezus of Zijne Apostelen de
eischen des persoonlijken of des kerkelijken levens
zoo dik omzwachteld voor. Was het niet de regel
van Christus, onzen Heere, dat hij, indien zij hem
quaesties voorhielden, tot de grotiden der zaak door
drong En Paulus roemt er zelfs in, dat zijne woor
den niet van bewegelijken aard waren. Nu kan
Prof. G. wel zeggen: laat dan het vulgus maar
liever btiiten den strijd en laat die zoo hoogst
moeielijke kamp ter beslechting over aan de ge
leerden. Doch daarmede zoude hij een nieuwen
onbijbelschen raad geven en van hevig clericalisme
niet zijn vrij te pleiten. Op die manier zouden de
lieden der wetenschap maar willekeurig over de
ongeletterden beschikken, het zou geen dienen van
de ambtsdragers zijn, maar heerschentyranniseeren
slechts met het noodlottig gevolg, dat zij al hun
eer en invloed kwijt raakten. Neen, waarlijk, er
is ook een ambt aller geloovigen, en als de apostelen
hun lessen en regelen aan de kerk geven, dan
richten zij zich tot al de leden. De kerkelijke aan
gelegenheden moeten dus wel ongetwijfeld in zulk
een eenvoudigen vorm behandeld worden, dat hij
grijpbaar is voor de geringen in ontwikkeling. En
als dit nu den „diepen weerzin" van Prof. G. gaande
maakt, dan vatten wij niet, hoe dit met zijn christe
lijke nederigheid is overeen te brengen.
Dat er wel niet eens te veel gesmaald wordt,
ook in vleeschelijken ijver, op de Synodale be
sturen, zullen wij niet ontkennen, maar in elk geval
zijn de leden, welke in die besturen zitting nemen,
schuldig, dat zij zich een ongerechtig gezag aan
matigen en dat zij alzoo den wanstand van het
Genootschap van 1816 werkdadig bestendigen.
Wordt vervolgd.)
Liberale liefde tot den werkman.
Allen weten hoe de liberalen zich, om daar
mede onnadenkenden te misleiden, gewoonlijk
uitgeven voor echte werkmansvrienden, die niets
liever zouden zien, dan dat het den minderen
man zoo veel mogelijk naar den vleesche ging.
Wij zeggen, dat zij dit doen, om onnaden
kenden te misleiden, want ieder, die een oogen-
blik nadenkt, ziet in hoe de liefde, die de
liberalen voor den werkman heeten te gevoelen,
geveinsd is.
Wat is bijv. gedurende de laatste vijftig jaren,
waarin de liberalen ons land hebben geregeerd,
voor den werkman gedaan?
Zoo goed als niets.
Wat deed de man, die zich bij de stembus
gaarne als een volksvriend voordoet, de heer
Goeman Borgesius, liberaal afgevaardigde van
Winschoten?
Toen de commissie, die een onderzoek zou
instellen naar den toestand van het fabrieksvolk
hier te lande, dien heer niet tot haren voor
zitter koos, wilde hij hare vergaderingen niet
bijwonen, en was het met zijne liefde voor den
werkman en zijne belangstelling in diens lot uit.
En hoe wordt het wetsontwerp, dat, men
moge er overigens over denken zoo men wil,
in hoofdzaak de goede bedoeling heeft, om den
werkman een rustigen Zondag te verzekeren,
door de liberalen ontvangen?
Erkennen zij, dat het een schande is, dat
menschen, die de gansehe week ingespannen
werkten, door hebzuchtige en gewetenlooze
patroons gedwongen worden ook op Zondag te
arbeiden, en juichen zij het toe, dat men poogt
daaraan een einde te maken
Keuren zij het af, dat spoorwegbeambten, tram
conducteurs, kelners, brievenbestellers enz., die
de gansehe week een zeer vermoeiende taak
hebben verricht, bij dit ontwerp geen vrije Zon
dag wordt verzekerd, hoewel dat toch zeer goed
zou kunnen?
Geenzins, de liberale couranten hebben van
af den dag, dat dit wetsontwerp werd ingediend,
niets anders gedaan, dan er op schimpen en
den voorsteller, den minister van Justitie, als
een „reactionair", een „clericaal"of met
andere, bij hen gebruikelijke scheldnamen
aanduiden, en de Arnhemsche Courant heeft
reeds aangekondigd, dat, werd dit ontwerp wet,
men het niet gehoorzamen moest.
Waarlijk net is niet te veel gezegd: Het libera
lisme is enkel leugen, veinzerij en bedrog.
Omliliënvelden.
OoS- u weer, even als in de Billitonquaestie,
heeft de heer Keuchenius zich jegens het va
derland verdienstelijk gemaakt, door met zeld
zame zaakkennis, ongemeene veerkracht en
niets-sparenden moed op te komen tegen de
autoritaire manier, waarop ons Gouvernement
zoo hier als in Indië de gewichtigste koloniale
belangen in de waagschaal stelt.
Keuchenius wil publiciteit, wil vaste regel
maat, wil waakzaamheid tegen het opofferen
van algemeene belangen aan particuliere schraap
zucht; terwijl hiertegenover onze regeering tel
kens den schijn op zich laadt, van liever achter
de hand, naar gril en inval, en meer naar de
particuliere energie dringt, zulke uitnemend ge
wichtige onderwerpen af te doen.
Vooral in zake koloniën ware het zoo wen-
schelijk, dat heel de rechterzijde beter zedelijken
steun aan Keuchenius' woord bood.
In Indië zelf is men, schier onder alle par
tijen, steeds hoog met Keuchenius' koloniale
adviezen ingenomen.
En nu gaat het toch, dunkt ons, niet aan,
dat de Rechterzijde, die niet één andere Indische
specialiteit heeft aan te wijzen, zoo weinig hart
voor onze Koloniën toont, dat ze, ter oorzake
van zekere excentriciteit in andere materieën,
aan de tegenpartij de eere laat, om Keuchenius'
bewonderingswaardig rijke koloniale adviezen
te waardeeren naar eisch. (Stand.)
Twee gratis plaatsen op de Normaal
school aangeboden.
Met een enkel woord vestig ik nogmaals de
aandacht op het bericht, in het vorig nummer
van de Bode opgenomen. Toen de wet van
'78 de verplichting oplegde, eerst de acte voor
hoofdonderwijzeres te verkrijgen, "eer men zich
voor de taaiexamens kon aanmelden, werd er
een beurzenfonds opgericht, om haar, die zich
voor het hoofdonderwijzeresexamen wenschen
te bekwamen, daartoe den noodigen steun te
geven.
De bepaling in de wet is sedert opgeheven,
maar velen hebben hunne contributie niet geheel
ingetrokken, waardoor het Bestuur in staat is
gesteld tegen Januari 1887 twee plaatsen beschik
baar te stellen zonder betaling.
Het examen tot het verkrijgen van een dezer
plaatsen is bepaald op 28 December 1886 en
de voorwaarden daartoe zijn te verkrijgen bij
Mej. J. J. Weijland, directrice der Normaalschool.
Er zal niet alleen onderzoek gedaan worden naar
de kundigheden der kandidate, maar ook infor
matie genomen worden naar hare Christelijke
gezindheid, hare familieomstandigheden en hare
gezondheid.
Aan Christelijke dag- en weekbladen wordt
verzocht deze medededeeling in hunne kolommen
op te nemen, met vermelding van den titel van
ons blad.
H. PIERSON, Directeur.
(Uit den Bode der Heldring-Gestichten").
Omtrent den te Mierloo plaats gehad hebbenden
kindermoord worden afgrijselijke bijzonderheden
medegedeeld. Zoo zou de ongehuwde moeder
bekend hebben, dat het kind, waarvan zij be
vallen is, heeft geleefd, dat zij het vooraf met
zorg het doopsel heeft toegediend en toen in
een linnen lap gewonden, dezen daarna met
petroleum heeft begoten en vervolgens aan
haren meester, die volgens haar de vader van
het kind is, heeft overgegeven, en dat hij het
daarna, met haar medeweten, in den bakoven
heeft verbrand. De vermoedelijke vader van het
kind blijft echter elke medeplichtigheid aan
de gepleegde misdaad ontkennen. Het is in-
tusschen bewezen, dat de oven op den dag van
den moord zoo hard was gestookt, dat het ge
heele baksel verbrand is. Verschillende brooden
zijn in beslag genomen, ten einde als overtui
gingsstukken dienst te doende moeder bevindt
zich thans te Roermond in hechtenis.
In het noorden van Limburg op hoogen
grond heeft men dit jaar proeven genomen
met het gebruik van turfstrooiselmest, hetgeen
uitstekend heeft voldaan en betere uitkomsten
dan gewone stroo- en. plaggenmest opgeleverd.
De lagere prijs van het turfstrooisel, het mindere
gewicht dat men noodig heeft om de stallen
droog en het vee zindelijk te houden, het veel
sterker opslorpend vermogen enz. zijn voordeelen,
welke het turfstrooisel bijzonder aanbevelens
waardig maken. In het „Maandblad der Maat
schappij van Landbouw in Limburg" wordt dan
ook met nadruk de aandacht van den land
bouwer op die meststof gevestigd.
Men schrijft ons uit Oudenbosch
Schrik en ontsteltenis heerscht thans in onze
zoo stille gemeente. De talrijke branden dei-
laatste dagen doen algemeen gelooven, dat er
kwaadwilligheid in het spel is. En geen wonder.
Zelden had er in deze gemeente brand plaafs,
doch thans zijn er in deze streken reeds zeven
branden voorgekomen. Hoewel de nachtwacht
verdubbeld is en de politie scherp toeziet, heeft
men tot heden nog niet het minste spoor dei-
daders ontdekt.
Naar men ons mededeelt, is een jongen die
aan verstandsverbijstering lijdt, naar Breda over
gebracht. Hij was bij eiken brand gezien, en
men vermoedt dat hij aan die branden niet
onschuldig moet zijn.
Zaterdagavond had te Wormerveer een
treurig ongeval plaats. Een jongeling van 23
jaar was voor zijn genoegen met een schipper
van Driehuizen meegevaren. Door het uitschieten
van zijn boom viel hij in het water en zonk
weg in de diepte. Nadat hij was opgehaald,
werden alle pogingen gedaan om de levens
geesten weer op te wekken, doch te vergeefs,
de jonkman was reeds overleden.
Sedert Vrijdag kwamen te Scheveningen
weder een viertal schuiten met volle lading.
Men is thans begonnen met het omhoogtrekken
van de schuiten die de haring visscherij hebben
geëindigd.
In de beetwortel-suikerfabriek aan den
Groenendijk (N. B.) heeft in de gaskamer eene
ontploffing plaats gehad, waardoor de werkman
E. van Dijk belangrijke brandwonden heeft
gekregen en naar het gasthuis is overgebracht.
Tusschen Tholen en Gorislioek is weder
een groot tjalkschip gezonken; het was met
pulp geladen van de firma Withouck te Bergen
op Zoom.
Tot dusver heeft de Haagsche politie nog
geen termen gevonden om den persoon H„ die,
onder verdenking van doodslag op zijn vrouw,
in arrest werd genomen, uit de voorloopige
gevangenzetting te ontslaan.
Sommelsdijk, 16 Nov. 1886. Door Heeren
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland is bij
besluit van 9 Nov. j.l. besloten, den legger der
wegen en voetpaden dezer Gemeente ambtshalve
te wijzigen, voor zooveel betreft den weg onder
volgn. 7 (zijnde de Kraaijesteinsche dijk) daarop
voorkomende.
Alle belanghebbenden, vroeger opgekomen of
niet, zijn bevoegd binnen vier weken bij den
Koning in hooger beroep te komen.
23 Nov. 1886. Heden is er weer een ge
val van besmettelijke ziekte (typhus en febris
typhoïdea) bijgekomen. Het hoofd van het huisge
zin, dat zich in het ziekenhuis alhier bevindt,
Jacob van de Polder, is door die ziekte aangetast,
zoodat er thans in dit huisgezin 6 lijders aan die
ziekte zijn.
23 Nov. 1886. Door Burgemeester en
Wethouders dezer Gemeente is bepaald, dat op
Vrijdag 26 November a. s. de straten binnen
deze Gemeente moeten worden geschuurd, zul
lende deze werkzaamheden vóór des middags
12 ure moeten zijn afgeloopen.
Zondag, 21 dezer, hield de Eerw. Heer v. d.
Steen, predikant te Charlois, in de Zondagsschool
alhier, twee godsdienstoefeningen, 's Morgens
naar aanleiding van: Hand. 10:29 en 30 en
's avonds van Lucas 15 410. Beide keeren
was het gebouw te klein, om de opgekomenen te
bevatten, waardoor velen teleurgesteld terugkeer
den. Moge genoemde predikant dezen winter nog
maals optreden! Wij zijn verzekerd, dat zijne
komst met blijdschap zal worden tegemoet gezien.
Melissant, 22 Nov. Door stemgerechtigde
manslidmaten der Hervormde Gemeente alhier,
is in de plaats van den heer C. de Bruijne tot
Notabele benoemd de heer A. van der Werf.
Stellendam. Op twee hofsteden onder deze
Gemeente zijn in den laatsten tijd verscheidene
kippen gestolen. Het is te wenschen, dat men de
daders spoedig op het spoor mag zijn.
Goedereede. Naar men verneemt, zal de heer
Corten te Maastricht worden uitgenoodigd, om
voor de afdeeling Goedereede en omstreken
van de Maatschappij van landbouw een lezing
te houden.
De heer K. J. Lette, arts alhierheeft zijn
ontslag genomen als lid van den Gemeenteraad.
Strijen. Voor het herhalingsonderwijs in deze
Gemeente hebben zich aangemeld: voor de eerste
openbare school 26, voor de tweede school 14,
voor de derde school 17 en voor de vierde
school geen leerlingendit getal mag voor
deze Gemeente al zeer min genoemd worden.
Eenige onderwijzers getroosten zich zelfs de
moeite, de ouders persoonlijk op te wekken om
hunne kinderen er gebruik van te laten maken
't hielp niets men laat ze liever des avonds
langs de straat slenteren.
Bij de plaats gehad hebbende verkiezing ter
benoeming van drip Notabelen in het bestuur
der Ned. Herv. gemeente alhier, zijn met groote
meerderheid van stemmen herkozen de heeren
J. Troost en H. van de Nadort, terwijl herstem
ming moet plaats hebben tusschen de heeren
Jb. Herweijer en C. Broere.
's Gravendeel. Blijkens ontvangen kennisge
ving van den Adj. Inspecteur van het Genees
kundig Staatstoezicht hebben de mazelen alhier
opgehouden epidemisch te heerschen.
Door Heeren Gedeputeerde Staten is het
raadsbesluit goedgekeurd, houdende vaststelling
der jaarwedde eener onderwijzeres aan school
No. 2 op 500, vroeger was die wedde 650.
Ridderkerk. Volgens het verslag der Spaar
bank van het Departement Overmaassche dorpen
der Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen, was
de toestand op den 30 Juni jl. als volgt:
Getal inleggers 922.
Gezamenlijke inlegƒ89,860,44.
Reserve kapitaal15,862,84.
Kapitaal der bank105,723,23.
Bedrag der rente 3 percent.
Getal Commissarissen 13, woonachtig in ver
schillende gemeenten van het eiland.
Op den 27 dezer maand zal voor het gerechts
hof te 's Hage behandeld worden de zaak van den
schippersknecht W. B. alhier, thans in hechtenis,
beschuldigd van diefstal en brandstichting op
den 1 Augustus dezes jaars.
Sedert een paar weken zijn in de wijken
Bolnes en Slikkerveer voorgekomen enkele ge
vallen van typhustot heden echter nog zonder
doodelijken afloop.
Goes, 20 Nov. Door het roekeloos spelen van
eenige jongens op een in beweging zijnden wa
gen werd het zoontje van den heer R. er afge
worpen. Een wiel reed hem over de hand, zoodat
een lid van een zijner vingers moest worden
afgezet.
Bruinissc. Ds. W. Groeneveld maakte Zon
dag 11. zijne Gemeente bekend, dat hij de op hem
uitgebrachte roeping naar Willegom met alle
vrijmoedigheid heeft aangenomen.
Ruim 12 jaren was ZEerw. haar herder en
leeraar.
Hoe moet men kleine kinderen
opvoeden? Een raadgever voor
ouders, opvoeders en kindermeis
jes, door C. H. Zeiler. Uit het
Duitsch. Uitgegeven bij G. M.
Klemkerk, te Goes.
Met nadruk bevelen wij het lezen van dit
hoogst nuttig werkje aan. Het verdient een
plaats in alle gezinnen, waar men prijsstelt op
een deugdelijke opvoeding der kinderen, naar
lichaam, ziel en geest. Het is practisch inge
deeld, goed vertaald en netjes uitgevoerd.
Tij dschrift van het Nederlandsch
Aardrijkskundig Genootschap, ge
vestigd te Amsterdamonder re
dactie van Prof. C. M. Kan en
J. M. C. A. Timmerman, Vice-
president en Secretaris v. h. G.
De uitgever van dit tijdschrift, de heer C.
L. Brinkman, te Amsterdam, zond ons ter
inzage afl. 1 en 2 van deel II. Het verschijnt
maandelijks in stukken van 6 a 8 vel. Prijs
per jaargang 11.90.
Zulk een werk heeft bijna uitsluitend waarde
voor het zeer ontwikkeld publiek en voor hen,
die speciale studie van de aardrijkskunde ma
ken. Voor „uitspanningslectuur" behoeft men
het niet te ontbieden. Niettemin gelooven wij
gaarne, dat het degelijk wordt geredigeerd, dat
het vele belangrijke zaken aan het licht brengt,
ook met betrekking tot den handel in de co-
lonisatie, en dat het onder de mannen van het
vak zijn nut doet. De schrijvers staan als zeer
bekwaam bekend.
De Oude Zeeschuimerof de
vloek des Heeren is in het huis des
goddeloozen, door W. Jonker Jr.
Uitgegeven bij E. Zwiers Jzn.,
Hoogeveen.
Een korte, treffende, treurige geschiedenis,
gelijk de titel reeds aanwijst. Een menigte taal
fouten ontsieren deze weinige bladzijden, maar
het verhaal zelf kan menigeen tot waarschuwing
verstrek
hoeden
geringst!
verzakei
Ook
heeft z
Hoe he
en hoe
Zich b
aansclro
De
zal zekel
is dit bi
der ges
