Orqaan ter verspreiding der Christelijke Beginselen in Zeeuwseh-Vlaanderen. No. 271. Woensdag 25 Augustus 1920 3e Jaargang. FEUILLETON. B U IT E N L A Nil. JAN WAANDERS. ABONNEMENT: Bii bezorging f 1,15 per drie maanden. Franco per post voor Nederland f 1.2o. Uitgave van de Christelijke Fersvereeniging „Zeeuwseh-Vlaanderen" te T e r N e u z e n. Alle stukken, de redactie en administratie van dit blad betreffende, moeten worden gezonden aan den redacteur, J. HOMMES, Lange Kerkstraat 5, Ter Neuzen. AHONNEMENT: Bij bezorging f 1,15 per ADVERTENTIËN Van 1—4 regels f O.GO. Elke regel meer ƒ0.15. Abonnementen per contract. - Crisistoeslag 15%. Inzending van advertentiën tot 12 uur^ 's middags op de verschijndagen bij den drukker 1). II. LU IOOIJ Az. te Ier Neuzen. Telefoon Nr. 20. Christelijk Landbouwonderwijs. Reeds meerdere malen mochten we wijzen op den strijd voor ons C hristelijk onderwijs. Den taaien strijd tegen de neutrale school, die immers zoo zei men toegankelijk was voor ieder. In verband met dit gezegde spraken we het echter in een onzer laatste drie starren uit, dat onze mannen aan de tegenpartij wel duidelijk hebben gemaakt, dat die leuze „De neutrale school voor allen" een valsche was, omdat daardoor absoluut ontkend werd de beteekenis van het wezen onzer Christelijke scholen. Ze hebben het hun toen helder en klaar verteld, dat wij bij alle onderricht vorming op positief Christelijken grond slag begeeren, en niet tevreden zijn met allerlei vage grondstellingen. En zoo hebben dan toen onze vaderen, onder biddend opzien tot God, den zwaren en moeilijken strijd aangebonden. Hebben wij nu onlangs mogen zien, hoe de Heere heeft willen zegenen, hoe Hij ons ruimte heeft gegeven. Eigenaardig doet het in verband daar mee aan, dat de Christenen, voor wat het landbouwonderwijs aangaat, den strijd tegen het neutrale onderricht niet aanbonden, en dit vrijwel onbetwist meester van het terrein lieten. Terwijl niettemin het landbouwonder wijs in de laatste jaren steeds grooter vlucht heeft genomen. Immers we ontleenen deze cijfers aan de anti-revolutionaire „Rotterdam mer" niet minder dan 13 openbare landbouwwinterscholen en 6 tuinbouw scholen werden van Rijkswege opgericht. Langen tijd hebben we niet anders gehad dan deze scholen. Totdat lang zamerhand, heel langzaam de oogen open gingen en men zich de vraag stelde Kan met die tot nu toe gevolgde methode worden volstaan? Is het goed den strijd, eenmaal gestreden voor het Christelijk lager, middelbaar- en hooger onderwijs, hier ongestreden te laten Het antwoord op deze vragen moest natuurlijk, voor wie goed nadacht, ont kennend zijn. Met de steeds gevolgde methode het terrein geheel overlaten aan het neutrale onderricht kon en mocht natuurlijk niet worden volstaan, want het is een laakbare inconsequentie, zooals we nog nader zullen zien, daar de neu- traliteitsleuzen te huldigen. En de strijd, eenmaal gestreden voor ons Christelijk lager-, middelbaar- en hooger onderwijs dient ook hier zij het dan in minder erge mate gestreden te worden. Het waren de Roomsch-Katholieken, die zich het eerst" van een en ander bewust werden, en zoo een anderen, den goeden koers gingen nemen. Zij stichtten nl. voor enkele jaren hun eerste landbouwwinterschool te Bokstel, die weldra gevolgd werd door een t weetal nieuwe, nl. te Breda en Rozendaal. Nog slechts zeer korten tijd geleden werd een vierde school te Raalte geopend en als een vijfde krijgen we nu die te Hulst. Men ziet het dus, de Roomsch Katho 71) Z ELAND IA. Hij had met drift gesprokende harts tocht laaide in zijn onstuimige woorden en al voortgaande had hij in heete passie haar arm gevat, dien ze met geen moge lijkheid losrukken kon. Ze dacht er zelfs op dit oogenblik niet meer over, dit te doen. Het duizelde haar, als stond ze op den rand van een grondelooze diepte Zijn gloeiende, hartstochtelijke woorden hadden haar de oogen volkomen geopend. Ze had met vuur gespeeld. Haar on trouw aan haar man, haar haat tegen hom hadden haar op dezen weg gevoerd Kón ze nog terug „Nietwaar?" drong hij weder aan. „Je zegt ja Nog een twintig minuten heb ben we maar tijd. De grond brandt me onder de voeten. Ga meekrabbel nou niet terug. Je kimt niet meer. En"., vleiend Huisterden zijn lippen, „je wilt immers ook niet meer terug?".... In eens rukte ze zich los. „Nee", hijgde ze„nee, nooit. Nee lieken pakken in dit opzicht hun zaken goed aan. Gelukkig, dat ook de Protestantsche Christenen zich thans op een enkele uitzondering na van hun roeping te dezen opzichte bewust worden, en bet met, name de Christelijke Boeren- en Tuindersbond is, die nu ook meent te moeten overgaan tot het stichten van landbouwwinterscholen op Christelijken grondslag. En naast Haarlemmermeer en Harden- berg heeft deze Bond nu ook haar pogingen te Zaamslag met succes zien bekronen, zoodat we vermoedelijk spoedig op een drietal Christelijke landbouw winterscholen kunnen wijzen. Hetgeen echter nog niet wil zeggen, dat we daarmee tevreden zijn. Neen, want we hebben zoolang te werken, tot het met de overheersching van de neutraliteit over het Christelijke onderricht, ten einde is. Inconsequent is het in verband daar mee we mochten er reeds eerder op wijzen dat er mannen onder ons zijn, mannen van Christelijke belijdenis, die ten opzichte van het landbouwonderwijs de neutraliteit huldigen en die openlijk of bedekt afbreuk doen aan de pogingen, die worden aangewend om te komen tot Christelijke landbouwwinterscholen. Zeker, ze zijn ten volle van het ver keerde van neutraal onderwijs door drongen, doch achten het niet noodig, den strijd, eenmaal voor ons Christelijk lager-, middelbaar- en hooger onderwijs gevoerd, ook op dit speciale terrein over te brengen. Daar zijn er anderen, die het verkeerd achten, rim door het stichten van een Christelijke landbouwwinterschool, tot wat zij noemen, verbrokkeling over te gaan. En in de derde plaats zijn er nog onder ons, die zeggen dat het landbouw onderwijs alleen een technisch karakter draagt en dus kwesties, het beginsel rakende, er in 't geheel niet bij ter sprake komen. Tegen al deze beschouwingen dienen we echter een scherp protest te laten hooren. Een scherp protest dan allereerst tegen hen, die bang zijn voor strijd en waarvan sommigen den raad gevenLaten we onze jongens maar gerust naar de „neutrale" landbouwwinterscholen stu ren. Zijn de gewone lessen daar ge ëindigd,' dan zal er wel gelegenheid bestaan om aan hen nog een extra uur les te geven in de gewijde geschiedenis en maatschappijleer. Is het echter niet of we bij dien raad den zuiversten liberalen politicus van de zeventiger jaren hooren spreken Immers ook zij zeiden hetDe neutrale school is voor allen bereikbaar en voor hen die voor hun kinderen godsdienst onderwijs begeeren, kan zulks immers na de gewone schooltijden plaatshebben." Hoe hebben wij het dan nu Staan onze mannen dan thans op het standpunt, dat vooreen vijftig jaren door de liberalen gehuldigd werd en waar tegen onze vaderen toen met alle kracht den strijd hebben aaugebonden Maar waarheen gaan we dan toch! nee nooit ga ik met jou nooit. Ik wil er niet over denken, geen oogenblik zelfs. Verspil je tijd maar niet aan me, ik ga niét mee, nooit, met jou Er was zulk een onzegbare verachting in den blik, waarmee ze hem aanzag, dat het hem, ook in zijn hartstocht, niet kon ontgaan. „Je moet, je moet, je kunt niet terug. Ik zorg, dat allen weten, allen, hoor je, wie jij bent, wat jij gedaan heb. Je moet" Er was een angstig zich-zelf overreden, om te gelooven wat hij sprak, in die woorden, uitgesproken in sterke drift. „Nooit", sprak ze weer. „Nooit, dan moet er maar van komen wat wil. Ik heb me zelf niets te verwijten. Je kunt doen, wat je wil. 't Kan me niet schelen". AI lisar gevoel kwam in opstand tegen zijn voorslag. Ze walgde van hem er aan te denken, met hèm saam televen, bah Alles liever dan dit Hij kwam vóór haar staan. „Denk er om", siste hij, „weet wat je doet. Als je met mij meegaat, volg je je geluk ga je terug, dan loop je in je ongeluk. Wat kan jou Jan Waanders schelen; niets, heelemaal niets; dat heb je genoeg bewezen. En hij zal alles weten, De neutraliteitsleuze is voor het onder wijs in het algemeen door ons zeer terecht als onwaarachtig gebrandmerkt, doch wordt ze dan bij een onderdeel er van door een achterdeurtje weer binnen gelaten Dat gaat echter niet, en daartegen dienen we een sche- protest te laten hooreD. Heeft die valsche leuze voor het eene haar bestaansrecht verloren, dan even goed voor het andere. Dat diene vast te staan. Een protest in de tweede plaats tegen hen, die o, zoo huiverig zijn voor ver brokkeling. Die gaan redeneeren Als we zoo tot splitsing overgaan, krijgen we straks misschien in een landstreek met een betrekkelijk klein getal bewoners een drietal landbouwwinterscholen, nl. een Christelijke, een Roomsch-Katholieke en een neutrale. Alle drie scholen zullen dan zoo om en bij het minimum aantal leerlingen hebben en met moeite blijven bestaan. Waarom in de plaats van de drie kleine, kwijnende schooltjes dan niet één groote, bloeiende neutrale? Daar zou alles veel beter geregeld kunnen worden en dit kwam dan ten zeerste het onderwijs ten goede. We vragen echter dezulken, die alzoo redeneeren Als onze vaderen ook eens zoo gedacht en gedaan hadden, hoever zouden we dan thans zijn met onze Christelijke scholen voor lager-, middel baar- en hooger onderwijs? Laten wij ons dan zoo gauw ont moedigen We mogen toch vertrouwen, dat bij het stichten van een Christelijke land bouwwinterschool 's Heeren zegen over die inrichting wordt gevraagd. En zullen we dan nog versagen In de derde plaats een protest tegen lien, die beweren, dat het landbouw onderwijs alleen een technisch karakter draagt, dat het daar alleen gaat om practische bekwaamheden, waarbij het beginsel in 't geheel niet ter sprake komt. Mogen we dezulken allereerst wijzen op de natuurkundige vakken, die toch een voornaam deel van het landbouw onderwijs in beslag nemen Komt daarbij niet telkens de tegen stelling tusschen schepping en evolutie? Is alles vrucht, van ontwikkeling of wijst het ons terug naar het eerste hoofdstuk van Genesis Hangt alles af van natuur-wisselvallig- heden of staat alles onder Gods voorzienig bestel Men ziet het, de antithese, de groote tegenstelling komt telkens uit. Maar daar is nog meer, bijv. de leer van de plantenziekten. Een middenweg is daarbij niet mogelijk, men moet al of niet uitgaan van de zondeval. Daar is voorts bijv. de maatschappij leer. Kan men „neutraal" beweren, dat zoowel patroon als knecht, zoowel boer als arbeider voor al hun daden ook in den steeds terugkeerenden socialen strijd van staking en uitsluiting ver antwoording schuldig zijn aan God Rekent men met de anti-revolutionaire 0f laten we het ergste, de revolutio naire nog maar niet eens nemen met de vrijzinnige staatsleer en beginselen Daar is eindelijk nog de omgeving, het milieu waarin onze jongens verkeeren. Dacht men, dat ook dit, juist op hun gevaarlijksten leeftijd niets beteekeut Waarlijk we mogen wel degelijk op onze hoede zijn en hebben die rede neering, dat liét, landbouwonderwijs heel goed neutraal kan zijn, dan ook verre van ons te werpen Hiermee meenen we de bezwaren tegen het Christelijk landbouwonderwijs voldoende recht te hebben laten weder varen. Onze conclusie is na een en ander dan ook tenslotte, dat we hebben te strijden tecjen de neutrale en voor de Christelijke landbouwwinterscholen. Dat we ons in dien strijd niet laten ontmoedigen, doch onder biddend opzien tot onzen God voorwaarts gaan op den ingeslagen weg. En geve Hij ons ook daar Zijnen onmisbaren zegen alles. Denk je, dat hij dan nog langer van je gediend zal zijn En waar moet je dan heen Gebruik je verstand ga met mij mee ik heb twee plaatskaarten in den trein naar Frankrijk, de plaatsen zijn besprokenalles is gereed. Geen haan kraait er naar; niemand ziet ons hier ooit meer terug. Je zult alles heb ben, wat je hart begeertde fijnste toiletten geld heb ik genoeg meer dan genoeg" „Geld heb jé, ja; gestolen geld, denk je, dat ik je medeplichtige wil zijn. Ja, dreig maar", vervolgde ze onvervaard, toen hij bij haar laatste woorden woe dend de vuist balde en zijn groenige oogen vonken schoten „dreig maar ik doe het nietik doe het nooitik laat niet alles, mijn kind niet achter voor jou Hij hoonlachte. „Mijn kind! o ja, jij, je bentnog'moe- der ook. Hoe durf je er over te spre ken, jij, wat maal je om je kind Zeg, wat bekommer jij je daarover. Kom stel je zoo deugdzaam niet aan. Je meent er niemendal van. 't Is allemaal komedie, allemaal aanstellerij. Ga mee voor 't laatst raad ik het je. Ik heb geen tijd meer, ik moet weg. Kom Merkwaardige mededee- lingen. De heeren Cachin en Frossard men weet wel, de beide Fransche socialisti sche Kamerleden, die de toestanden in Sovjet-Rusland eens goed zouden bestu deeren zijn thans in Frankrijk terug gekeerd. Uit redevoeringen, die ze voor hun vertrek uit Moskou hielden, bleek reeds, dat ze „dweepten" met het Russische Sovjetstelsel. Dat ze zich dus thans voordoen als geestdriftige bolsjewisten, behoeft abso- lunt niet te verwonderen. En evenmin, dat ze een groote propa ganda voor hel bolsjewisme zijn begon nen. Daarop is het dan ook niet, dat we thans de aandacht wilden vestigen. Het was ons echter om enkele merk waardige dingen te doen, die het Fran sche blad „Le Matin" opdiept uit de mededeelingen van Frossard. Allereerst deelde deze Fransche bolsje wist mee, dat de communistische partij in Rusland aan den vooravond van de revolutie van October 1917 nauwelijks 30.000 leden telde. Thans is die partij geklommen, mannen en vrouwen te zamen tot 630.000. Dit is een snelle groei en zoo op het oog gezien, lijken dus de „echte" com munisten in Rusland een groote macht te vertegenwoordigen. Hierbij dient echter niet vergeten te worden, dat Rusland ongeveer 180.000.000 inwoners telt, zoodat derhalve aldus „Le Matin" die „solide belichaming van de dictatuur van het proletariaat" 0,35 procent van het Russische volk ver tegenwoordigt. Vertelde geen geestdriftige bolsjewiek ons het cijfer van die 630.000, dan zou het bijna niet te gelooven zijn. Een land geregeerd door 0,35 procent van de bevolking? Menigeen zal zich dan ook afvragen, hoe zulks mogelijk is. De oplossing daarvan is echter deze, dat de groote massa door de communis- Hij greep naar haar arm en wilde ze meetrekken. Zijn arm omknelde den haren als een schroef, zijn gezicht boog zich naar haar over ze voelde zijn hee- ten adem langs haar wangen strijken. „Je zult alles hebben, alles; weelde, overvloed ik zal Met een forschen ruk maakte ze zich vrij. „Nooit, ga weg ga weg falsaris Vuurvlammen schenen zijn oogen. Hij zag in, dat hij zich had misrekend. Dat al zijn woorden vruchteloos bleven. Dol zinnige woede overmeesterde hem. Hij had liaar kunnen slaan, trappen, mishan delen „Dat zeg jijbrieschte hij. „Jij lage....!" Hij noemde den naam, dien elke vrouw, die nog aanspraak maakt op eenige eer baarheid, op het allerdiepst moet grie ven en onteeren. Er naderden wandelaars, die zeker enkele woorden hadden opgevangen die althans opvallend hun tred vertraagden, nu ze in hun nabijheid kwamen. Hij durfde niet blijven staan de woe de die hem bezielde deed hem nochtans het gevaar niet uit het oog verliezen. „Alles zullen ze weten, alles!" beet hij haar toe. ten is meegesleept en een leger van leeg- loopers en misdadigers zich achter hen heeft gevoegd, zonder dat deze tot de eigenlijke partij belmoren. Waarbij nog komt, dat ze door de gruwelijkste geweldmiddeleu hun heer schappij gevestigd hebben en houden, en zoodoende dus met het volste recht van dictatuur gesproken kan worden. Van de verdere mededeelingen van Frossard noemen we zijn bestudeering van de communistische organisatie van de regeering van Saratof aan de W olga. Daar zijn verschillende bestuurssecties ingesteld een 1100 tal en een daarvan, de hoofdsectie, telt 4044 leden. „Op die 4044 zijn, aldus „lm Matin", 2022 arbeiders, 1105 employés, 502 iutel- lectueelën, 82 hoeren. Het aantal „intel- lectueelen" is in verhouding buitenge woon groot, en vooral voor Rusland. Maar Frossard vertelt nog meer over deze bewonderenswaardige sectie. Op die 4044 zijn maar 565, dat is 14.2 pro cent boven de 40 jaar, 2362 zijn van 23 tot 40 jaar en 11Ó7 van 16 tot 23 jaar. Jongens, meisjes en jongelieden, waarvan nog maar een gedeelte nauwelijks de kinderschoenen ontwassen is en de meeste zeker nog niet rijp voor eenig bezonnen oordeel zijn, nemen in deze model sectie tweemaal zooveel plaats in als degenen, die den veertig-jarigen leeftijd bereikt hebben". Merkwaardig dus ook al weer deze cijfers. Op die 4044 maar 565 boven de 40 jaar en 1107 van 16 tot 23 jaar! Zoodat wij dus wel de vraag moeten stellen: Wordt Saratof dan door kinde ren geregeerd Immers er zijn bestuurders bij van 16 jaren 1 En toch is Frossard, en met hem Cachin, teruggekeerd uit Rusland als een geestdriftig bolsjewist. En toch zullen die heeren nu in Fran krijk door hun uitgebreide propaganda ook daar probeeren een dergelijke re geering in te stellen. Moeten we daarbij niet onwillekeurig denken aan den Spreukendichter, die sprak van het land, welks Koning een kind is? Moet die dictatuur van een zoo gering aantal menschen ons niet des te meer op onze hoede doen zijn en nog steeds meerdere waakzaamheid van ons vragen? Dat we daarop dan bedacht zijn Eerst maar weer iets over den Poolsch- Russischen oorlog. Dadelijk kunnen we dan melden, dat Warschau nog steeds niet is ingenomen, en dat de Russen er weer veel vorder van verwijderd staan dan eenige dagen geleden. Of m a.w. de Poolsche aanvallen heb ben succes. Zelfs-de stafberichten van de Russische bolsjewiki moeten dat erkennen, al zeg gen ze het ook met een heele omhaal van woorden. Laten we om dat aan te toonen, eens het laatst gepubliceerde bolsjewistische stafboricht nemen. Dit zegt „In de streek van Plonsk en Cicchanof duren de hevige gevechten voort. Ze antwoordde niet. Zijn laaghartige beleediging de heftige scène, die zich afspeelde, schenen haai de spraak benomen te hebben hijgend van boosheid bleef ze staan. „Voor jou tien andere, slethoonde hij nog. Een groepje voriqde zich eenige passen van hen af. Hij spoedde zich weg, zonder moer naar haar om te zien. „Hm spotte er een, „ook niet veel bijzonders Truus hoorde het. Waarvoor zag men haar aan Ze kwam tot bezinning. Haastig keerde ze zich om. Weg moest ze, weg, naar huis, naar haar kind, naar haar schande Alles, alles zullen ze weten o, wat heeft ze zich verlaagdWat zullen ze op haar neerzien. Gp haar, die haar man bedroog, die haar ziek kind verliet om Zal ze wel terug keeren Maar waarheen kan ze En toch, binnen enkele uren wellicht weet Jan all En dan Zal hij haar nog in zijn nabijheid dul den (Wordt vervolgd). DOOK «f if ff ff ff ff

Krantenbank Zeeland

Luctor et Emergo | 1920 | | pagina 1