Orqaan ter verspreiding der Christelijke Beginselen in Zeeuwseh-Vlaanderen.
No. 186.
Woensdag 22 October 1919.
2e Jaargang.
F E U 1 L i E T 0 N.
Buitenlandsch Overzicht.
llit liet Buitenland.
Uit het Binnenland.
Uit de Pers.
JAN WAANDERS.
3 ABONNEMENT- Bii bezorging f 1,15 per drie maanden. Franco per post voor Nederland f 1.25.
Uitgave van de Christelijke Persvereeniging „Zeeuwscli-Vlaanderen te Ier Neuzen.
Alle stukken, de redactie en administratie van dit blad betreffende, moeten worden ge-
zenden aan
den redacteur, H. S. v. HOUTEN, Vlooswpstraat G2, Ter Neuzen.
ABONNEMENT Bij bezorging f 1,15 per drie maanden. Franco per post voor Nederland f 1.25.
ADVERTENTIËN: Van 1—4 regels ƒ0.40. Elke regel, meer ƒ0.10. Handelsadvertentiën
over twee kolom 8 cent per regel. Abonnementen per contract. Crisistoeslag zo-
Inzending van advertentiën tot 12 uur 's middags op de verschijndagen bij den drukker
Inzending
I). H LITTOOIJ Az. te Ter Neuzen.
Telefoon Nr. 20.
V Waar het halen
In September vloeiden de Rijksmidde
len weer ruim. Er kwam ruim negen
millioen méér in dan in de overeen
komstige maand van 1018.
In totaal bedroeg de opbrengst een
30 millioen, of bijna 12 millioen meer
dan de minister geraamd hau.
Zooveel bracht vroeger éèn maand
ongeveer op.
Hoewel er dus 1111 méér inkwam, wat
vóór den oorlog de opbrengst der be
lastingen was, hoewel de staatsinkomsten
steeds stijgen, wordt töch de schuld
telkens grooter.
't Is er mee, als met een oppassend
huisvader, die z'n best doet meer voor
z'n gezin te verdienen, 't Gelukt hem,
maar.... z'n verkwistende huisvrouw
„kan de meerdere verdienste wel aan.
Ze maakt toch nog schulden.
Zoo gaat 't met den staat.
En waarlijk met den onze niet alleen,
't Schijnt wel, dat men royaler is ge-
woiden, nu er zooveel méér geld al
heeft 't een deel van z'n waarde dan ook
ingeboet door de handen glijdt.
Wat regiering ziet nu op een slordige
millioen 1
Een millioentje maar I
Men geeft er bijtjjientallen gelijk uit.
In Berlijn geeft 'min 22 millioen mark
uit, om de woning van den socialistischen
riikspresident Ebert wat „op te knappen.
Of die proletariër ook een mooi huis
zal krijgen
Het geld uit te geven is dus geen
kunst.
Mocht onze regeering al te eeniger tijd
geen weg meer weten met de haar toe-
stroomende rijksdaalders, dan late ze
Troelstra maar even de baas spelen.
Hij en zijn vriendjes zullen dan wel even
aan de Duitsche „kameraden" vragen,
hoe te doen. Of misschien hebben de
heeren de plannen ai klaar.
Er wordt wel eens meer een huid
verkocht, alvorens de beer is geschoten
En in November hoorden we van zoo
rare vergissingen.
Voorloopig echter weet de regeering,
voortgestuwd door de Kamer er nog
wel weg mee.
Onze schuldenlast groeit steeds aan
De uitgaven overtreffen verre de in
komsten.
Wel roept men overal„bezuinigen'.
Maar in de praclijk komt er niet van.
Geen mensch en geen staat wil be
ginnen
Of het moest dan misschien Engeland
zijn
Daar peinst men in allen ernst over
sterke beperking van leger en vloot.
Men ziet er in, dat zooals 't nu gaat,
het niet langer kan.
Moge het er in Engeland toe komen.
Envinde het navolging
Oók in Nederland, waar de militairis-
tische slokop nog elk jaar meerdere
millioenen verslindt.
Laat de Kamer straks bij de Begroo
tingen van Oorlog en Marine jiaar taak,
de uitgaven terdege controleeren weer
eens opvatten, 't Scheen de laatste jaren
wel, of de Kamer zich tot taak stelde,
om de ministers tot telkens meerdere
en grootere uitgaven te dwingen.
Beginne van Engeland de victorie
En hoore Nederland onder de eerste
navolgers
39)
Z ELAND IA.
HOOFDSTUK XII.
Het had een heel „scène" gegeven
tusschen Jan Waanders en zijn vader,
toen het dezen bekend werd, dat zijn
zoon zich geheel en al aan de Kerk ging
onttrekken. Juist, zooals mama had ge
vreesd. Wat moesten de menschen er
niet van zeggen 1 Waanders Sr., die in
zoo veel vereenigingen zat, die zoo'n
„hervorragende" figuur was, die voor
zitter was van deze, en secretaris eener
andere organisatie; de man, die „voor
ging" in dankzegging of gebed op zoovele
bijeenkomsten, die nog pas op de „gros
lijst" stond voor ouderling, hoe zou hij
in de achting dalen, hoe zou het hem
schaden!
Maar Jan was niet te bewegenhij
wilde nu zijn eigen gang gaanhij had
er genoeg van aan den leiband te loopen.
Hij was wel in staat zelstandig een oor
V Eigen schuld.
In „Cijfers en Feiten" lezen we
„In Amsterdam zijn sociaal-democrati
sche Wethouders met bestuursverant-
woordelijkheid belast. Daar wordt het
doen van een liooger bod door ..liet
Volk" zeer kwalijk genomen, ook al moet
erkend, dat de loonen der gemeente
werklieden te laag zijn."
Maar in de Kamer staat men niet te
genover sociaal-democratische Ministers
Di'uir kunnen de Heeren Days c.s. met
amendementen, die millioen kosten, kwis
tig strooien. Daar kunnen zij ook tm
genoverhet Rijkspersoneel veel „royaler"
doen dan in Amsterdam tegenover de
gemeente-werklieden. Daar behoeven
ze zich om linancieelen noch technische
moeilijkheden te bekommeren. Daar
kunnen zij alleen op kiezersvangst uit
gaan.
Ze meenen althans, dat zij dit onge
straft kunnen doen.
Maar het zal zich wreken.
Zooals de sociaal-democratische tactiek
zich ook reeds in de gemeenteraden be
gint te wreken.
De heeren durven bijna nergens een
portefeuille als Wethouder voor sociale
zaken te aanvaarden. Het heeft groote
moeite gekost, om den heer Drees in
Den Haag daartoe te bewegen. Maar
in Amsterdam, Utrecht en elders lieten
zij deze portefeuille gaarne aan Recht
sche mannen over.
Zij vreezen voor teleurstelling. 01
juister, zij vreezen dat de Wijnkooperi
anen hun'oude rol zullen overnemen.
De S. D. A. P. is na een bestaan van
25 jaren reeds in schier onoplosbare
moeilijkheden gewikkeld.
Vooral door eigen schuld.
deel te vellen over wat hem paste, en,
in ieder geval, in conscientie-zaken wou
hij geen dwang dulden.
De plotselinge ernst, die vader Waan
ders nu ging toekennen aan zaken, waar
aan hij voorheen zoo bitter weinig aan
dacht had geschonken, moest op Jan
wel een vreemden indruk maken. Nim
mer had hij met zijn zoon (gesproken
over deze dingen. Alles ging immers goed
Tot de crisis gekomen was(een
crisis, waarvan hij het komen zelfs niet
had vermoed, omdat hij geestelijk langs
zijn zoon had heengeleefd
Eu mama, ach, wat vond ze het naar
Al die tooneelen, die praatjes! Waarom
was alles niet gebleven, zooals 't was
Wat had Jan daar nu aan? Je hoefde
het toch niet zóó nauw te nemen je
kan daarom toch nog wel naar de kerk
gaan Waarom liet-ie zich maar niet
„aannemen"? Dan was toch alle moeite
de wereld uit. Dominé's, die kon je niet
tellen die namen dat allemaal zoo zwaar
op nou dat was ze niet kwalijk te nemen,
dat was zoo wat eisch, dat waren zo
aan hun ambt verplichtTrouwens, alle
maal waren ze ook weer niet zoo. Do-
miné Deelman, bij wien zij indertijd, toen
ze nog aan de „groote JKerk" hoorde,
Het naderend ev 'e der Russische
radenrepubliek P
BERLIJN, 18 October. Volgens berich
ten uit Russische bion zijn de aanvoer
ders van het bolsjewistische leger lot de
overtuiging gekomen, dat het sowjetbe-
wind niet meer te Irouden is en doen zij
pogingen om in aanraking te komen met
anti-bolsjewistische gezinde kringen om
door mede te werken aan den val der
sowjutregeering hun eigen positie te
redden.
Succes met een hongerstaking.
LONDEN, 17 October. (Reuter). De
burgemeester van Dublin heeft vanavond
aangekondigd, dat alle gevangen gezette
Sinn Feiners morgen in vrijheid gesteld
zullen worden. Deze gevangenen hadden
geweigerd te eten.
Vreeselijk wederzien.
Te Neuenkirchen (Mecklenburg) ver
heugde zich een ouderpaar op een groote
boerenhofstede zeer over de teiugkomst
van hun zoon uit Engelsche krijgsgevan
genschap. In een nacht der vorige week
kwam de beminde zoon werkelijk huis
waarts. Hij ontdekte echter bij zijn thuis
komst in den runderstal twee mannen,
die bezig waren een geslachte koe zijns
vaders de huid af te stroopon. Tusschen
hem en de roovers ontstond een ver
woed gevecht met het verschrikkelijk
resultaatdat de vader den volgen
den morgen liet, lijk van zijn zoon vond
in den koeienstal, gewikkeld in de huid
van het gestolen dier.
Tegen de woeker.
Naar Mc. Curdy meegedeeld heeft, zijn
er in de enkele weken, dat de wet op
de woekerwinsten in Engeland van kracht
is 1350 vervolgingen ingesteld, die geleid
hebben tot 1320 veroordeelingen. Het
gezamenlijk bedrag aan boetes, die op
gelegd zijn, beloopt 7060 pond sterling
De Engelsche regeering heeft een
aantal personen uitgenoodigd, om plannen
over te leggen tot het bouwen van hou
ten huizen. De Minister van gezondheid
Dr. Addison wilde houten huizen niet in
discrediet brengen. Hij zou blij zijn, als
hij ze voor f 3000 zou kunnen krijgen
en verwachtte aanbiedingen van men
schen, die ze daarvoor konden leveren.
De gemiddelde prijs, dien de Regeering
thans betaalt voor de huizen die nog in
aanbouw zijn, is f 8280. Deze huizen
hebben dan een fundeering van beton
voor f 8652 krijgt men er lichtleiding,
verwarmingsleiding en waterleiding bij.
AAN DE GRENS.
Men leest in het „Maeseyker Week
blad": Sedert eenige dagen wordt de
brug weer streng bewaakt langs den
Hollandschen kant. Een dertigtul sol
daten zijn daar aangekomen en laten
niemand meer door. Zelfs vertelt men,
dat men daar een soort barricade heeft
opgericht, om een mogelijken inval van
het Belgisch leger te stuiten. Langs
den kant van Maastricht schijnt liet
toezicht nog scherper en liet getal
Ilollundsclie soldaten nog grooter.
Men vraagt zich af wat a! die maat
regelen te beteckenen hebben en waar
voor zij kunnen dienen. Laten wij hopen,
dat al dat geharrewar spoedig een einde
néme en dat wij-met otrze bnreh van de
overkant weer spoedig op goeden voet
geraken, lijk dat altijd is geweest en
altijd had moeten blijven.
Uit Veldwezelt meldt men aan hetzelf
de blad onder het opschriftat wil
dat alles zeggen o. m. Sedert den nacht
van Woensdag op Donderdag der verleden
week is de grens wederom afgezet dooi
de Hollandsche soldaten, die op do
groote wegen wachtposten ingericht
hebben, verbonden met de kazerne bij
middel van den telefoon en des nachts
de baan met hout versperren.
Het in- en uitgaan voor personen is
ma-ar enkel toegelaten aan hen, die
vpor/.ien zijn van een geregeld paspoort.
Natuurlijk van Belgische zijde wordt ook
oog in het zeil gehouden en doen de
gendarmen meer dan ooit patrouilledienst
aan de grens.
BELGIË ZIET AF VAN ZIJN
MINIMUM EISCI1EN.
De „Nation Beige" heeft van iemand,
die heel nabij de onderhandelingen in
Parijs volgt, een schrijven ontvangen,
waarin bevestigd wordt, dat de Belgische
afgevaardigden niet vasthouden aan hun
rninimum-eischen, in Augustus gesteld.
De heer Segers schijnt, zoo zegt de
schrijver, geen afbreking der onderhan
delingen te vreezen. Zijn zorg schijnt
te zijn in België terug te keeren niet
met 'een diplomatieke overwinning, maar
met economische voordeden, ook al zijn
zij geringer dan door hem in Augustus
werden ontwikkeld.
Men zou namelijk afzien van de opening
der Schelde in tijd van oorlog en elke
militaire garantie, wat Limburg betreft.
De heer Segers bepleit echter bij de
Belgische Regeering en de Nederlandsche
diplomaten een Nederlandsch Belgisch
alliantie. Men brengt deze volte face
van Segers in verband met zijn samen
gaan op dezelfde kieslijst als van Cauwe
laert.
ONZE VAN GROENENDAEL.
Het Hbl. besluit aldus een artikel
over het beruchte Kamerlid
„Groenendaeleiis" heet een zeker soort
honden.
Ze zijn mooi en zwart, maarBel
gisch.
Hebben wij er zoo een in onzen
Hollandschen kennel
DE ZEEUW SCHE SPOORWEG-
-DIENST.
Het lid der Tweede Kamer De Buisonjé
heeft aan den minister van waterstaat
de volgende vraag gericht
Is het den minister bekend, dat zij,
die in Zeeland en Zeeuwsch-\ laanderen
wonen, belemmerd worden in het doen
van zaken door do slechte spoor- en
tramverbindingen met Zuid-llolland
dat zij de Maandagbeurs te Rotterdam
daardoor zeer moeilijk kunnen bezoeken,
waarvan het gevolg is, dat zij naar de
beurzen in Antwerpen, Gent en Brugge
gaan
Zoo ja, is de minister bereid zoodanige
maatregelen te treffen, dat deze men.
schen hun zaken gemakkelijker in ons
land kunnen doen
DE MUNITIE IN DE DEURLOO.
Het Ned. Corr. Bureau verneemt, dat
de Minister van Buitenlandsche Zaken
aan het gezantschap te Londen heeft
opgedragen, de aandacht van de Britsche
regeering te vestigen op het feit, dat
een sleepboot en een lichter, die blijk
baar belmoren tot de Britsche marine-
reserve, zonder daarvoor vereischte
vergunning der Nederlandsche regeering
tg hebben, het Nedeilandsch gedeelte
van de Schelde Hebben bevaren en in
Nederlandsche wateren munitie over
boord hebben gezet.
DE NIEUWE MEESTER.
In het „Geïllustreerd Volksblad dicht
Anonymus, naar aanleiding van de af
schaffing van het Raadsgebed te Amster
dam
De nieuwe Meeste r.
Aan den Raad van Amsterdam
Gij meent, het geeft geen pas,
in zoo „verlichte" dagen
Als de onze, bij uw werk
Gods zegen nog te vragen,
En, als ik wèl zie, hebt gij recht!
Nu 't schrikk'iijst Ongeloof
zóó driest kan triomfeeren,
Zijt gij, bij 't Stadsbestuur,
niet meer in dienst des Heeren,
Maar werdt ge, o Raaddes Boozen
[knecht
had gecatechiseerd, wat J'n gemoedelijk
man was dat nietoch ja, die gunde
een jong mensch wel wat.Maar bij de
Gereformeerden, ja, daar waren ze toch
wel wat zwaar op de handtenminste
velen. Want in hün kring van ken
nissen waren ze toch werkelijk tamelijk
ruim van opvattingen
Dominé en ouderling waren nog een
paar maal geweest; Waanders Sr. had
gezorgd mee tegenwoordig te zijnhij
had gemeend met dwang en harde woor
den te zullen winnen; dominé, moest
toch Weten, dat hij zijn gezag zou laten
gelden 't Had alles een uitwerking
gehad, van gansch tegenovergestelden
aard, dan gehoopt werd.
En Waanders Sr. kwam niet voor op
de „dubbeltallen", toen nieuwe ouder
lingen moesten gekozen worden. En hij
had er zoo op gerekend. En op nog
meerWant stond hij maar eenmaal op
de lijst, dan, hij twijfelde er niet aan,
zou hij wel gekozen zijn. En hem „am
bieerde" zulk een post, wel. IIij behoorde
niet juist tot degenen, die afkeerig waren
van de vooraanzittingeu. En bovendien,
nu, met het stelsel der verplichte af
treding, moest het toch wel in 't oog
loopen, als je nooit eens een kans kreeg.
Nu kwam Jan's koppigheid schoone ver
wachtingen doen vervliegen. Wie weet,
wat ze er op de kerkeraadsvergadering
van gemaakt hadden
Jan werd een en ander niet onduidelijk
te verstaan gegeven. En in zijn „op
rechtheid" wekte het zijn ergernis te
meer op. Ja, zóó ging hetEen jacht
was het om baantjesWat 'n duffe at
mosfeer.
Eenige maanden bedenktijd kreeg Jan
van den Korkera'ad. Maar hij verklaarde,
daaraan geen behoefte te hebben. Ver
zocht zelf, dat men hem maar officieel
zou „loslaten" hij was immers toch niet
voornemens terug te keeren.
Zoo geschiedde. Tot groote ergernis
van Waanders Sr. en mevrouw, werd,
onder den stroom van officieele mede-
deelingen aan het eind van den ochtend
dienst aan de gemeente kond gedaan,
dat „Jan Waanders, dooplid, de gemeen
schap met Jde Gereformeerde kerk had
verbroken."
Jan's kerkgaan was nu weinig meer.
Was het mooi weer, dan maakte hij een
wandelingliet de weersgesteldheid zulks
niet toe, dan musiceerde hij wat met
enkele vrienden, of verdiepte zich in zijn
lectuur.
Het lied des Ouderdoms.
Het „Friesch Dagblad" merkt op
Eens was hij eeu der meest gevier
de „Tachtigers".
Zijn „Kleine Johannes" betooverde
velen.
Later werd hij wereldhervormer.
„Walden" in 't Gooi, zou 't begin
worden èeuer nieuwe maatschappij,
waarvan hij de vader zou zijn
Al zijn levenswerk zag hij afgebro
ken.
En thans is hij zoo ongeveer „ge
strand", dr. Fred, van Eeden en woont,
vergeten, te Wijk aan Zee. Hij voelt er
zijn levensmislukking en gaf daaraan
uiting in kreupelige strofen als deze:
Melancholie,
is wat ik zie
of 't avond is of morgen.
Al wat er blinkt
Vergaat verzinkt,
in een zwart meer van zorgen.
Mijn werk miskend,
mijn kracht ten end,
mijn daden zonder werking,
hier brengt geen raad
geen bidden baat
geen smeeken om versterking.
Zoo iets wekt onwillekeurig mede
lijden.
Maar ook iets anders dan dat
We denken aan een figuur als van
den grooten heiden-apostel Paulus,
die zeker meer nog van de smaad en
de miskenning der menschen heeft te
lijden gehad, dan Fred, van Eeden.
Hij in zijn ouderdom spreekt anders:
„Ik heb den goeden strijd gestre-
Op eeu Zondag, na kerktijd 's ochtends,
toen hij van een clubvergadering „Om
de Kunst" huiswaarts keerde liep hij
Van Donk togen 't lijf. Van Donk, zijn
oude, maar eerlijke tegenstander van
„Jonathan".
Hij wou hem wel graag ontweken
hebben, maar Van Donk kwam recht
op hem aan.
„Bonjour, Waanders!" Hij reikte liem
de hand. die maar flauwtjes door dezen
werd gedrukt.
„Bonjour", antwoordde hij.
Ze waren nooit zoo bijzonder bevriend
geweest. W'fit moest die Van Donk toch
„Ik loop een eindje met je mee op,
als 'k magstelde Van Donk voor.
„Och ja, waarom nietklonk het,
weinig aanmoedigend.
Van Donk [bemerkte het wel, maar
liet toch niet los.
„We zien je nooit meer op Jonathan,
nam Van Donk zijn aanloop.
„Nee, daar zie je me nooit meer,"
grinnikte Jan Waanders, met een boozen
ironischen lach.
(Wordt vervolgd).
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
DOOR
De verschijnselen, dat het met de Russi
sche Sovjet-republiek ten einde loopt, ver
meerderen thans in zulk een ernstige mate
en beginnen zich zoo nadrukkelijk te ver-
toonen, dat men met een ontknooping- van
het Russische vraagstuk binnen afzienbaren
tijd moet rekening houden.
Het voornaamste feit is de bezetting van
Peteisburg door' de troepen van generaal
Joedenitsj, den bevelhebber van het Noord
west Russische leger.
Dit kan van beslissende beteekems zijn
voor den binnenlandschen toestand der Sov
iet-republiek.
Vooral omdat dit succes met op zichzelt
staat. Immers blijft ook Denikin oprukken
naai Moskou en heeft deze reeds Orel be
reikt, terwijl de anti-bolsjewistische troepen
uit Toerkestan eveneens vorderingen maken
en Oeralsk hebben bereikt.
Alleen van het front van Koltsjak en van
het Archangelfront vernemen wij niets. Nu
maakt het uitblijven van bericht uit de buurt
van de IJszee ook niet zooveel uit- Doch
dat de bolsjewisten zich in het Oeral-gebied
nog zoo staande houden, is iets, dat bij een
beoordeeling van den algemeenen toestand
in Oud-Rusland niet vergeten mag worden.
Van grooter beteekenis dan de militaire
successen van Denikin en Joedenits, doch
daarmede ongetwijfeld nauw samenhangend,
zijn de berichten over den gespannen toestand
in Moskou, van de boeren-opstanden achter
het bolsjewistische front en vooral over de
demoralisatie in 't bolsjewistische leger, ten
gevolgen, waarvan, volgens 't legerbericht
van Joedenitsj, niet meer de geringste sa
menhang in de operaties de roode troepen
heerscht.
De conclusie van de „Vossisclie", dat Renin
en zijn vrienden op een kruitvat zitten,
waarvan de lont al een heel eind is opge
brand, schijnt men op het oogenblik zonder
bedenking te kunnen aanvaarden.
