Orqaan ter verspreiding der Ghristelijke Beginselen in Zeeuwseh-Vlaanderen.
No. 174.
Woensdag 10 September 1919.
2e Jaargang.
FEUILLETON.
JAN WAANDERS.
Buitenlandsch Overzicht.
Uit het Buitenland.
ABONNEMENT: Bij bezorging 1,15 per drie maanden. Franco per post voor Nederland 1.25.
Uitgave van de Christelijke Persvereeniging „Zeeuwsch-Vlaanderen" te Ter Neuzen.
Alle stukken, de redactie en administratie van dit blad betreffende, moeten worden ge
zonden aan den rédacteur, H. S. v. HOUTEN, VlooS/wijkstraat 62, Ter Neuzen.
ABONNEMENT: Bij bezorging
ADVERTENTIËNVan 1-4 regels ƒ0.40. Elke regel meer ƒ0.10. Handelsadvertentiën
over twee kolom 8 cent per regel. Abonnementen per contract. - Crisistoeslag lo
Inzending van advertentiën tot 12 uur 's middags op de verschijndagen bi] den drukker
D. H. LITTOOIJ Az. te Ter Neuzen.
Telefoon Nr. 20.
Een bedreiging.
Het Volk meldt, dat de socialistische
wethouder Wibaut de volgende brief
kaart ontving
„Daar justitie in gebreke blijft om jou
gemeeue opruier naar belmoren te straf
fen, heeft de arbeidersvereeniging „Alge
meen Belang" besloten jou, op jou manier,
naar de andere wereld te zenden.
Door het Jot is een lid aangewezen
om dien sluipmoord te volbrengen.
Honderden heb jij broodeloos en onge
lukkig gemaakt, niet in het belang der
arbeiders, maar om ten hunnen koste
de groote heer te spelen en een lekker,
lui Teven te leiden. Al de zoogenaamde
ongelukken op schepen en elders zijn
voor jou rekening.
Het moet uit zijn met jou spekuleeren
op de domheid der arbeiders.
Het Kornitee der
zelfbewuste arbeiders."
In een onderschrift zegt Het Volk
Men kan van oordeel zijn, dat blaffende
honden niet bijten en een te voren
aangekondigde moordaanslag weinig kans
op verwezenlijking heeft en toch een
open oog er voor hebben, welk een
jammerlijke geestesstemming het jan-
hagel-geraas van een blad als „De
Tribune" ten gevolge heeft.
Natuurlijk keuren we een optreden
als dit „komite der zelfbewuste arbei
ders" ten scherpste af, en hopen we dat
óf de politie door haar optreden de
aanslag kan voorkomen, óf dat deze
mislukt, óf wat nog 't beste is dat
de dreigers afzien van 't volvoeren van
hun zondige en slechte daad.
Toch moeten ons een paar opmerkingen
van 't hart.
In de eerste plaats hebben ook de
socialisten in November zoo hard geblaft,
dat ze niet konden bijten, en konden ze
hun van te voren aangekondigde revolutie
niet verwezenlijken. In dit opzicht
hebben ze hun anarchistische broeders
niets te verwijten.
En in de tweede plaats wekt Het Volk
een zelfde jammerlijke geestesstemming
als De Tribune, door dag aan dag het
wettig gezag te ondermijnen, door de
wijze waarop het misstanden en onte
vreden stemmingen van arbeiders uit
buit. Onafgebroken hield Het Volk de
massa op, dreigt de regeering en de
„kapitalisten".
Eén voorbeeld uit de laatste dagen.
De socialisten verklaren zich steeds
voor afschaffing van nachtarbeid, en
begeeren toch aan Het Volk een ochtend
blad te verbinden. Natuurlijk is daar
voor nachtarbeid noodig door redactie,
zetters en drukkers. De Middelburgsche
Courant maakte o.a. de opmerking, dat
Het Volk, hoewel het tegen nachtarbeid
heet te zijn, toch maar heel boos zou
zijn, als de minister aan dit orgaan het
uitgeven van een ochtendblad verbood.
Het Volk van 8 Juli j.l. leverde daarop
de volgende ontboezeming: „Natuurlijk
zouden we dat. Wij zijn tegenstanders
van privaat bezit, maar als een Roomsche
minister een socialistischen fabrikant zijn
bedrijfskapitaal afneemt, en het den
anderen laat houden, dan slaan mij zoo n
minister de hersens in."
En verder op
„Maar als Aalberse het socialistische
ochtendblad zou willen verbieden, terwijl
hij de liberale en klerikale liet bestaan,
dan sloegen mij hem dood."
Is dit niet evengoed een janhagel-
geraas
Van wien zou De Tribune het schelden
en 't ruw uitvallen geleerd hebben En
de anarchisten hun dreigen? Van wien
anders dan van de socialisten Immers,
wie wind zaait, zal storm oogsten.
De zorgen der entente.
In het Berliner Tageblatt schrijft
Theodor Wolff, de bekende Duitsche
schrijver .„Wanneer wij thans over de
Europeesche- en wereldplannen der
Entente spreken, komen wij ons zelf
voor als een arme drommel, die, wanneer
hij langs het huis van Rothschild gaat,
tot zichzelf zegtwat een zorgen moet
die man toch hebben. De zorgen van
den rijke zijn immers vaak een zekere
troost voor den arme."
Zoo is het ook wanneer we de Duitsche
pers zien schrijven over de moeiten en
zorgen van de Entente. Dit neemt echter
niet weg, dat die moeiten en zorgen
bestaan, even zeker als ook de rijkste
millionair zijn zorgen des levens kent.
Onder de zorgen der Entente behoort
ook de loop der zaken in Finland.^ Dit
land heeft zijn vrijheid hernomen. Weder
rechtelijk was het door den Czaar tij
Rusland ingelijfd. Met behulp der Duit-
schers toen die nog oppermachtig
waren in 't Oosten is Finland echter
weer onafhankelijk geworden. Eerst was
het het plan om een Duitschen prins op
den Finschen troon te plaatsen. De
Finnen hadden er al om „gevraagd.
De ineenstorting van het Duitsche rijk
maakte echter dat plan, evenals zoovele
idealen, onmogelijk.
De Entente-invloed in Finland steeg.
|4 Doch nu moest er een president
worden gekozen. De Entente schoof
Mannerheim naar voren. Echter werd
niet deze, maar prof. Stahlberg verkozen.
Een leelijke tegenvaller.
Het Russische vraagstuk baart dei-
Entente niet minder zorg. Vooral in
Frankrijk vreest men er voor, dat
Duitschland zich op een goeden dag met
Rusland zal verstaan en een nieuw blok
in Oost- en Midden-Europa vormen. Het
schuldige geweten, dat spreekt van
onmenschelijke wreedheid bij het bepalen
der vredesvoorwaarden, maakt de Fran-
schen erg ongerust. Wel heeft de val
van Bela Kun en het herstel voor
hoelang van den invloed der Entente
in Hongarije heeft de gemoederen wel
eenigermate verlicht, maar men beseft
heel goed dat Hongarije nog verre van
rustig is en nog heel wat zorgen kan
baren. Bovendien hebben Moskou en
Petrograd voor de ontwikkeling der
dingen een veel grootere beteekenis dan
Boedapest. Wat zal er van Rusland
worden en wat zal het doen
De Entente vreest voor een geleidelijke
omzetting van de Russische Sovjet
republiek in een socialistische, volgens
democratische beginselen bestuurde repu
bliek. En dan is toenadering tot Duitsch
land zeer wel mogelijk, zelfs waarschijn
lijk.
Op den Balkan gaat het de Entente
evenmin naar den zin. Aan Roemenië,
dat de Ilongaarsche buit in de wacht
tracht te sleepen, is nu al een heele
serie waarschuwingen en vermaningen
gezonden. Alles vruchteloos. Nu komt
er bij de verdeeliug van het district
Temesvar, dat Roemenië en Servië
beide begeeren. Zo it.aan nu al tot de
tanden gewapend tegenover elkaar, en
er is maar een vonkje noodig om de
brand te doen uitslaan. Wel verluidt,
dat de Entente aan Roemenië een ulti
matum gezonden heeft, maar of de
Roeineniërs daar veel om zullen geven
is een andere zaak.
Voorts is er de regeling van de
Bulgaarsche grenzen, die maar weer is
uitgesteld. Dan het getwist over Cyprus,
dat Engeland aan Griekenland wil
„geven", en dat Frankrijk voor zichzelf
opeischt. Voorts de kwestie van Fiume,
dat Italië en Tsjecho-Slowakije ieder
voor zich willen hebben.
En om niet te vergeten, de verdeeling
van de Turksche erfenis.
De sultan is tegelijk hoofd van de
Mohammedanen. En nu vreest Engeland,
dat millioenen Mohammedaansche onder
danen heeft, voor opstand van dezen,
als hun geestelijk opperhoofd, de sultan
wordt beleedigd, en hem Konstantinopel
ontnomen. Het gist nu al gevaarlijk in
Indië, in Egypte en Syrië.
Er is echter nog meer.
Frankrijk begeert Syrië. Dit gewest
is altijd voor Frankrijk een land van
liefde, verlangen en speculatie geweest.
Bij 't geheime verdrag in 1916 tusschen
de geallieerden is Syrië aan Frankrijk
beloofd.
Denys Cochin wijst er nu op, dat de
Frausche ambtenaren in Syrië worden
lastig gevallen. Hij verwijt Engeland,
dat dit zijn verplichtingen niet nakomt.
Robert de Caise noemt de dingen iets
duidelijker bij hun naam. „Het gaat er
bij de Engelschen om, schrijft hi], den
Franschen invloed uit te schakelen, of
althans te beperken tot een zeer klein
gebied, tot de kuststreek De Engelschen
hebben zelfs nieuwe kaarten uitgegeven,
waarop alleen de kuststreek Syrië heet.
Tegen pro-Fransche betoogingen wordt
streng opgetredenbewegiugen van
auti Fransche strekking bevorderd."
De Engelsche „Times" weet te ver
tellen, dat de inwoners van Syrië het
Britsche bestuur wenschen. De kust
streek schijnt echter meer voor Frankrijk
te gevoelen.
Of in goed llollandschEngeland wil
Syrië zelf houden Frankrijk moet met
een kleine strook lands langs de kust
tevreden zijn.
Misschien dat Engeland met Syrië zal
doen, als- het dezer dagen met Perzië
heeft gehandeld. Op „verzoek der be
woners het bezetten. Dan kunnen de
Franschen weer op hun neus kijken.
Waar de bondgenooten zóó handelen,
is het niet verwonderlijk, dat de vredes
conferentie er niet in slaagt aan de
wereld de vrede te hergeven.
Het platste egoïsme, de grootst moge
lijke zelfzucht heerscht er, en bepaalt
de besluiten, die genomen worden.
Aan Wilson is tijdens de onderhande
lingen een Bijbel geschonken. Blijkbaar
is die als „ingekomen stuk ter griffie"
gelegd. Was die meer gebruikt, en
hadden de staatslieden zich inplaats van
door hebzucht, door het Woord Gods
laten leiden, het ware heel wat beter
geweest.
Wie God verlaat, Zijn Woord verwerpt,
moet vallen. Dat geldt óók voor den
staatsman. Wat wijsheid toch zouden
ze hebben, waar ze 't beginsel der wijs
heid missen
Geve God, dat er een terugkeer kome
tot de Wet en een opwaken tot de
dienst des Heeren.
Dan eerst is er vrede en rust te
verwachten.
De Duitsche concurrentie.
In Engeland begint men zich ongerust
te maken over de concurrentie, die de
Duitschers den Britschen handel zullen
aandoen. In Londen zouden zich al ver
tegenwoordigers van Duitsche firma's
bevinden, die hun artikelen voor prijzen
veel minder dan die de Engelsche nij
verheid vraagt, aanbieden.
Vooral op het gebied van speelgoed-
waren en boeken vreest men zware con
currentie. Een Hamburgsche firma bood
aan Engelsche firma's mechanisch speel
goed te koop voor ca. f40 het gros, ter
wijl dit in eigen land f 55 bij den groot
handel moet opbrengen. Een Keulscli
handelshuis bood mechanisch speelgoed
aan, dat voor den oorlog f8.10 het do
zijn kostte, voor f5.65. De Britsche
fabrikanten vragen er f 13.15 voor. Een
andere Duitsche firma bood 15.000 gros
knoopen aan voor f 0.371/2 h_et gros, ter
wijl dit voor den oorlog f 0.5?7j moest
opbrengen.
De boekhandelaren, die voor kinder
boeken f5 a 7Vg het dozijn bij Engel
sche firma's moeten betalen, kunnen
voor betere kwaliteit in Duitschland te
recht voor f 1.85 a f2.50.
Naar wij in de „Times" van 30 Au
gustus lezen, zond een welbekende firma
van wolfabrikanten in Leeds oetiige weken
geleden een vertegenwoordiger naar
Duitschland. Aan den eersten brief die
dien deze vertegenwoordiger naar huis
schreef, ontleent het blad o.a.
„De financieele positie is hier zeer
slecht en dat is een beletsel voor het
doen van zaken. Ik toonde monsters
aan de beste huizen en zou groote za
ken hebben kunnen doen, wanneer de
geldquaestie niet in den weg had geze
ten. De Duitsche mark is zoo laag ge
vallen, dat de Duitschers ons bijna vier
maal zooveel voor onze goederen moeten
betalen. Er worden krachtige pogingen
aangewend, om de waarde van den
mark te doen stijgen en, wanneer die
slagen, zullen er zaken met Engeland
kunnen gedaan worden. Gedurende de
laatste drie maanden hebben Parijsche
firma's hier veel verkocht tegen hooge
prijzen, maar dat is alles nu voorbij.
Niemand hier is geneigd te koopen, ten
zij tegen matige prijzen!
Een hooge rekening.
President Wilson heeft verleden Vrij
dag de rekening ingediend van de Ame-
rikaatische afvaardiging te Parijs. De
rekening bedraagt de kleinigheid van
5.200.000 dollar en werd aan den Amerl-
kaanschen Senaat voorgelegd. Er werdt
niet gezegd, welk gezicht gemelde Senaat
trok.
34)
Z E L A N D I A.
Mama koos een ander onderwerp van
gesprek.
„En heb je je nog al kunnen amusee
ren informeerde dienzelfden ochtend
mevrouw Waanders, toen ze met Jan
aan de ontbijttafel zat.
't Ging wel. We hebben wat muziek
gemaakt en er is gezongen".
Meer liet hij niet los.
Het scheen, dat hij liever niet op dit
onderwerp doorging. Mama bemerkte het
aan den toon, waarop hij zijn antwoor
den gaf."
Hij had er zijn reden toe.
Hij was het niet met zich zelf eens.
Na hetgeen den vorigen avond was voor
gevallen, kwam de reactie. Hij ken het
zich niet volkomen begrijpen, er zich
niet voldoende rekenschap van geven,
dat hij zóó intiem was geweest met
Truur Breedveld. Was hij dan Jo reeds
in die paar dagen zoo geheel en al ver
geten was hij totaal los vau haar, dat
hij alweer deel kon nemen aan partijtjes,
zónder haar? Niet, omdat liij er niet
van buiten kon, maar „con amore"
En terwijl zijn moeder hem stillekens
zijn ontbijt liet nuttigen, dacht hij na.
Neen, als hij eerlijk wou zijn, dan moest
hij bekennen, dat hij nog volstrekt niet
los van Jo was. Hij was naar de Breed-
velds heengegaan, nu ja, omdat hij het
had beloofdomdat hij baloorig was,
omdat hij zich wat verzetten woudaar
om. Maar.... in zijn hart was wrevel
geweestwrevel tegen Jo, tegen haar
stramme ideeën, tegen haar bekrompen
heid, die een einde had gemaakt aan
hun omgang. Diep in zijn hart leefde
toch het verlangen naar haaral wilde
hij het tegenover derden met laten mer
ken. En om te toonen, dat hij het zich
niet aantrok, was hij naar de Breedvelds
gegaanJa, was het zoowerkelijk
zoo? Trok hem inderdaad niets naar de
Breedvelds
En het was hem op dit oogenblik, of
hij de schitterende oogen van Truus hem
vóelde bestaren. Daar was iets in die
oogen, dat aantrok, aantrokmaar,
foei, wat leelijke gedachte, en tóch, de
vergelijking drong zich op dit oogenblik
met kracht aan hem op, muarer
was in die oogen een sterke gelijkenis
met dat geglinster van die eener slang,
zooals hij dat eeniger tijd geleden had
waargenomen in den dierentuin.
En toch, dat oogengeglinster trok hem
aan, of hij het erkennen wilde of niet.
Er was iets onbehaaglijks iner ging
evenzeer een aantrekkingskracht van uit.
Voelde hij, nu, op dit zeilde oogenblik
zelfs niet die kracht op zich inwerken
Truus en JoNeen, hij wou, hij
zou niet gaan vergelijken. Maar zonk Jo,
de eenvoudige, kalme, bescheiden Jo niet
wèg bij Truus Truus was anders héél
anders'; óók in haar opvattingen ze was
ruimer, modernerook solieder
Wat dwaasheid van hem, dit gedenk
't Was immers afgedaan met Jo. Afge
daan voorgoed
En toch kon hij niet nalaten telkens
weer aan haar te denken. En vreemd,
telkens plaatste zich in zijn gepeins naast
haar beeltenis die van Truus Breed
veld.
Hij zou haar al spoedig weer ontmoe
ten. Ze had hem gevraagd, of hij lust
had aanstaande week Vrijdag nogmaals
een opvoering van „Samson en Dalila"
Voor wie het interesseest, hier een
paar posten uit de rekening
13.000 dollar voor geheime fondsen
wat eenigszins vreemd doet opkijken, als
men bedenkt, dat Wilson in zijn tijd
voor de afschaffing was van de geheime
diplomatie
14.000 dollar voor aankoop van auto's
31.000 voor het huren van hotellinnen;
325.000 dollar voor het huren vanhethotei
Crillou52 000 dollar voor loon aan de
hotelbedienden 128.000 dollar voor mond
voorraden, enz.
De president meldde terzelvertijd dat
er van nu tot 1 Januari ë.k. nog een
millioentje dollar zou bij komen.
Oostenrijk neemt de vredesvoorwaarden
aan.
WEENEN, 6 September. (Wolff.) De
nationale vergadering heeft de vredes
voorwaarden aangenomen.
Borms ter dood veroordeeld.
BRUSSEL, 6 September. (Havas.)
Het gezworenenhof heeft Borms, gede
legeerde van den iaad van Vlaanderen
voor de natonale verdeging gedurende
de Duitsche bezetting, ter dood veroor
deeld.
De jumeelen van den prins von Wied.
Maandag is te Trelfeberg het geding
nopens het smokkelen der juweelen van
den prins von Wied begonnen. De be
klaagden Dr. von Stockhausen en gravin
A. von Solms-IIildenfeldt waren niet aan
wezig een bekend Stockholmsch advo
caat vertegenwoordigde hen. Uit het
verhoor bleek, dat de beklaagden getracht
hebben te vluchten, nadat zij de pakket
ten hadden opgeraapt, die door de vlieg
machine naar beneden waren geworpen.
Later hebben zij getracht de politie op
een dwaalspoor te brengen.
De verdediger verklaarde, dat de prins
von Wied dringende redenen had gehad
om zijn sieraden uit Duitschland weg te
zenden. De veiligheid liet daar veel te
wenschen over, plunderingen waren er
aan 'de orde van den dag. Als gewezen
vorst van Albanië had hij het recht zijn
bezittingen naar Zweden over te brengen.
Hij had toestemming daarvoor gevraagd,
maar daar die niet zoo gauw gegeven
werd, als hij wenschte, had hij zelf de
zaak in handen genomen. Er wordt zoo
veel geplunderd op de Duitsche treinen,
dat hij bevreesd was dat dit. met zijn
zaken ook het geval zou zijn, gezien hun
hooge waarde. Daarom nam hij zijn toe
vlucht tot een vliegtuig. Hij wilde niet
handelen tegen de Duitsche wetten, want
hij meende werkelijk, dat er geen uit
voerverbod voor juweelen uit Duitsch
land bestond. Hij wilde evenmin de
Zweedsche regeering bedriegen en zou
de inkomende rechten die 270.000 kronen
of ongeveer 1 millioen mark bedragen
natuurlijk hebben betaald. Een eigenaar
dige bijzonderheid in het geding is, dat
een Zvveedsch assistent Jörnssen ge
naamd, de eerste was, die de aanhouding
van het paar eischte. Volgens de Zweed
sche wet krijgt de regeering 1/i van het
goed, als het in beslag genomen wordt
en Jörnssen de rest. Tegen wil en dank
zou de gewezen Mbret van Albanië dan
een Zweed tot millionnair hebben ge
maakt. De behandeling der zaak is tot
29 September verdaagd. (N. R. Ct.)
bij te wonen. Zij welzij ging vast; ze
vónd het eenig, verrukkelijk, in de opera.
Dat was nog eens kunst! zei ze opge
togen. En hij hield immers óók zoo van
de kunst? En haar oogen hadden hem
bewonderend aangekeken.
Hij had nog niet beslist. Maar zijn
plan stond feitelijk reeds vasthij deed
hethij zou er lieengaan hij zou genie
ten hij zou er Truus zipn
HOOFDSTUK X.
Jan Waanders sloeg van nu aan beslist
den nieuwen koers in.
De opera bezocht hij geregelden
naast de opera werd al spoedig de
schouwburg niet vergeten. Waarom ook
Was daar niet evenzeer van de kunst
te genieten; zij het dan.kunst op ander
gebied in anderen vorm En stak er
zooveel kwaad in, dat een enkele maal
de bioscoop werd bezocht De boog kon
toch niet altijd gespannen zijnmen
moest toch een enkelen keer er eens uit
zijn
Het had al eens woorden gegeven
thuis. Pa en Moe namen het nu wel niet
zoo heel nauwmaar ze waren er toch
voor, vooral Pa, dat men zich wat ontzag
voor wat „men" zei. Och nee; ze zagen
er nu wel niet direct zonde in, eens uaar
de opera te gaanmaar, 't was toch
beter, het niet te doen't gaf maar aan
leiding tot allerlei praatjes er waren in
hun kring, ja daar vooral toch zulke be
krompen meuschcn. En de schouwburg
Och, mevrouw Waanders was er, vóór
haar trouwen, ook wel eens heen ge
weest, ze kon er soms nog met zekeren
weemoed, als aan een veidoren paradijs,
aan denken. En mijnheer Waanders, die
zag er ook op zich zelf geen kwaad in
maar och, 't was toch maar beter, er
niet aan mee te doen alle stukken waren
ook niet even goed en je kwam licht
zoo van 't een in 't andere
Ja, er waren al eens al eens woorden
over gevallen, maarde argumenten
van pa en moe waren niet bijster sterk
geweestze hadden hém althans niet
overtuigd. Tegenover één argument con
tra, stelde hij er tien pro en hij was
geëindigd te verklaren, dat hij meende
oud en wijs genoeg te zijn, om te weten,
wat hij doen en laten moest. Hij was
niet van plan zich te laten muilkorven
zich op te sluiten en zijn jonge leven
te verkniezen.
(Wordt vervolgd).
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
DOOR
