Orgaan ter verspreiding der Christelijke Beginselen in Zeeuwseh-l/laanderen.
No. 140.
Woensdag 14 Mei 1919.
2e Jaargang.
F E UIL L E T 0 KL
Buitenlandse li Overzicht.
Uit het Bisiïien laud.
JAN WAANDERS.
Uitgave van de Christelijke Persvereeniging „Zeeuwsch-Vlaanderen" te Ter Neuzen.
Alle stukken, de redactie en administratie van dit, blad betreffende, moeten worden ge
zonden aan den redacteur, H. S. v. HOUTEN, Vloosvvijkstraat 62, Ter Neuzen.
Wegens extra groote oplage van
ons blad, worden advertentie» voor
het Vrijdagnummer aangenomen tot 's morgens
10 uur.
ABONNEMENT Bij bezorging f 1,15 per drie maanden. Franco per post voor Nederland f 1.25.
ADVERTENTIËNVan 1-4 regels ƒ0.40. Elke regel meer ƒ0.10. Handelsadvertentiën
ovei twee kolom 8 cent per regel. Abonnementen per contract. - Crisistoeslag 15%
Inzend mg du ad verten tien tot 12 uur 's middags op de verschijndagen bij den drukker
D. H. LinoOIJ Az. te Ter Neuzen. - Telefoon Nr. 20.
In de goede richting.
Het zijn meest „mannen van naam."
Ik doe er maar een greep uit:
Prof. Casimir, van Leiden dr. C. P.
Gunning uit Amsterdam Heerema, in-
stituteur aldaar; prof. Kohnstamm van
Amsterdam prof. Kouwer van Utrecht
prof. H. Treub van Amsterdamdr.
Westerliuis uit Arnhem, en tal van an
deren.
Die hebben, mede namens honderden
andere leerkraclite bij het onderwijs",
tot de Tweede Kamer een adres gericht
dat de moeite van lezen waard is
Daarin wordt n.l. bet volgende ver
zocht
1. de aan de orde zijnde salariee-
ring van de onderwijzers bij het lager
onderwijs aldus te willen regelen
a. dat ongehuwde mannelijke en
vrouwelijke leerkrachten eeu gelijk
salaris ontvangen, waarvan zij, ook bij
stijgenden leeftijd, overeenkomstig de
eischen van hnn positie, behoorlijk
kunnen leven
b. dat de gehuwde onderwijzer bo-
veu dit salaris ontvange een verhoo-
giug van 15 pet. en voor elk kind he
neden de 18 jaar eeu verhooging van
10 pet.
c. dat deze verhoogingen bij huwelijk
en hij kinderbezit niet worden uitge
keerd wanneer de vrouw in overheids
dienst is, en evenmin, wanneer zij
naast haar plichten van echtgenoote
en moeder arbeid verricht, welker be-
looniug liet bedrag der huwelijksver
hoogiug te boven gaat
d. dat deze verhoogingen evenals de
z.g. periodieke verhoogingen geheel het
karakter van rechtmatige loon hebben
en mederekenen in den pensioengrond
slag.
2. de salarieeriug ook bij het ove
rige onderwijs bij de eerstkomende ge
legenlieid op overeenkomstigen voet
te willen regelen, evenals die van alle
overheidspersoneel
3. te willen uitspreken de wensche-
Jijkheid van de voorbereiding van een
rjjkskinderverzekering teu bate van
overeenkomstige loonregeling bij het
particulier bedrijf;
4. te willen bevorderen, dat zoo
wel ongehuwden als gehuwden met
de geheele zorg voor familieleden be
last, eenigen duurtebijslag blijven ge
nieten, zoolang de tegenwoordige om
standigheden niet belangrijk gewijzigd
zijn
5. ook bij wetgeving van socialen
en anderen aard allereerst te willen
rekening houden met de hooge en
heilige rechten der ouders, als eerste
voornaamste voortbrengers en onder
houders van alle volkskracht, zonder
welker daadwerkelijke erkenning in
het bijzonder het onderwijs en de so
ciaal-hygiënische voorzorgen van wei
nig waarde-zullen blijven en de hier
toe gevoteerde gelden weinig effect
zullen sorteeren voor het algemeen
volksgeluk.
2)
Z ELAND IA.
Ai, daar gingen ze een restaurant
binnen. Ze zouden hem ontgaan Wacht,
aan de overzij was een café. Daar kon
hij een plaatsje hij het raam zoeken en
dan wachten. Hij had den tijd, waarom
zou hij zich haasten. Hij zat hier goed.
Van de straat af niet te zien. En stil
kon hij genieten. Zooals hij wel meer
deed. Z'n grogje. Ja, zoo'n grogjezoo,
stil; alleen; heerlijk. Wat! Hoefde dat
ieder te weten? Wien deed hij er mee
te kort Hij mocht ook wel eens wat
hebben.
En hij genoot zijn zoet, bedwelmend
genot.
Een half uurtje duurde het.
Toen kwamen Waanders en Selms
weer te voorschijn.
Nu gauw zijn gelag betaald en hen na.
Ja, nog juist bij tijds. Ze sloegen den
hoek om. Waar zouden ze heen willen
Hij had niet lang te gissen. De schouw-
Zulk een adres klinkt als een klok
Op bizonderheden ingaan doen we nu
nietde lieeren staan of vallen ook niet
met 'n procent
Maar 't geheel is zulk een heugelijk
verschijnsel.
Ziehier mannen van allerlei politieke
richting die te zamen komen verzoeken,
dat men nu eens radicaal brekemethet
zoogenaamde „beginsel" van gelijk loon
bij gelijken arbeid dat men oog hebbe
voor de merkelijkheid van 't leven en
voor de schromelijk onbillijke toestanden,
waarvoor veler levenspraktijk ons plaatst.
Zulk een adres is een krachtig getui
genis tegen hen, die nog smalend van
een „fokpremie" durven spreken.
V Begrijpelijke klacht.
Op den len Mei zoo brengt het
Centrum in herinnering, werden de Duit-
sclie feestvierders te Berlijn ook toege
sproken door minister Scheidemann.
Volgens den berichtgever van liet Hbi.
klaagde hij in zijn rede
„Dat er nu zes maanden voorbij zijn
gegaan sinds deze regeering tot stand
kwam en dat zij helaas in deze zes
maanden nog weinig tot stand heeft
kunnen brengen- Het volk is onte
vreden over de regeering, maar de
regeering is ook ontevreden over het
volk. Het volk heeft de regeering
toch door domme stakingen en andere
tegenwerking in haar noodzakelijken
arbeid gehinderd. Het is waarlijk
geen genoegen om in deze revolutie
tijden in een regeering te zitten en
zich in allerlei grove termen te laten
uitschelden."
Daarover merkt dan het Centrum op
De socialisten oogsten thans storm,
omdat zij wind hebben gezaaid.
De staking is, ook in Duitschland,
altijd een door hen veelvuldig aange
prezen wapen geweest.
Zij spoorden er te pas en te onpas
toe aan. dat men het gebruiken zou.
Thans nu zij aan de regeering zijn
gekomen, beklaagden zij er ziqhover,
dat men het banteeren blijft, en zou
den zij wel willen, dat het opgeborgen
werd.
Maar konden zij dan wel iets an
ders verwachten?
Wie het volk jaren en jaren lang
heeft opgezweept en het hoofd vervuld
van ontevredenheid en revolutionaire
ideeën, is wel erg natief wanneer lijj
meent, dat het bij een veiandering
van regeering plotseling zijn houding
zal wijzigen er zich gematigd en ver
standig toonen zal.
De "domme stakingen" waarover
Scheidemann toornde, zijn eeu
straffe aanklacht tegen de opvoeding,
welke de sociaal-democratie aan liet
volk gegeven heeff.
Zeg zelf: zou het hier auders gaan?
Het mom is weggeworpen.
De voorloopige vredesvoorwaarden
brengen de ware oorlogsdoelen der ge
associeerden aan het licht.
Thans blijkt zonneklaar, waarom het
te doen was.
Ondanks alle mooie woorden en plech
tige verzekeringen van Lloyd George,
burg bleek liet doel van hun reis. Een
rij van vigilantes en equipages brachten
de bezoekers. Van flensen wist liet nu.
Daar moesten die lui zijn. Ze waren al
binnen. Och, wat kon je ook anders ver
wachten van menschen, als Jan Waan
ders, die op Zondagavond naar de muziek
uitvoering in 't, Park gingen.
Nou, hij wist het dan. 't Kon te pas
komen.
Zou Jo dat weten flitste het in eens
door zijn hersens. Of zouEen val-
sche glimlach plooide zijn lippen. Hij
was er. Ja, nou wist hij 'het. Nou wist
hij het.
Hij nam den terugweg aan. Hé, wie
had hij daar nu weer Was het ze
Ja, hij kon zich niet vergissen, 't Was
Truus Breedveld. Wat zag die er sjiek
uit. Ze was alleen. Waar moest die op
uit Ging,die ook. al naar de
comedie? Hé? Wat? Zeg, maar
nee, nou begon hij liet pas goed te be
grijpen. Nou was hij er heelemaal
Hij had toch geen spijt van z'n uurtje,
met spionneeren doorgebracht. Jonge
nee
Selms en Waanders zaten parterre.
Ze waren 'nog rijkelijk vroeg. Het orkest.
van Wilson zelfs, moest Duitschland uit
de rij der Staten worden weggevaagd,
het Duitsche volk tot slaven en ver
schoppelingen worden vernederd. Het
plechtig gegeven \voord hij den wapen
stilstand is schaiid. ijk verbroken. De
bekende 14 punten van Wilson zijn in
den hoek geworpen.
Hierover is bijna de gansclie pers
huiten de Entente landen het eens. Ja,
zelfs ook in. Engeland stemt menig blad
liet toe, dat deze voorwaarden geen stap
zijn tot den vrede, maar tot den oorlog.
Het gaat niet aan in een klein blad
als het onze, ook zelfs maar een uit
treksel uit het verdrag te geven. Voor
een allerbeknopst resumé zou ons geheele
blad nog te klein zijn. Maar toen wij
een paar uur achtereen voorwaarde na
voorwaarde hadden gelezen en daardoor
eeu flauw begrip hadden gekregen van
de onduldbare vernedering, die het Duit
sche volk wordt aangedaan, vroegen wij
ons af hoe het mogelijk is, dat staats
lieden van den eersten rang zulke eischen
durven stellen.
Is er dan geen greintje edelmoedigheid
en ridderlijkheid meer over hij den
overwinnaar voor den overvvonneue en
is hier enkel de haat aan 't woord
Hebben door het lange bloedvergieten
recht en onrecht stuivertje gewisseld?
Of wel, weten de geassocieerden het
ook wel, dat aan die onmogelijke voor
waarden door Duitschland niet kan
worden voldaan, maar was men liet
onderling zoo oneens, dat men tenslotte
maar alle wenschen daarin heeft opge
nomen, omdat men toch eindelijk met
voorwaarden komen inoest?
Dat Duitschland alle aangerichte schade
moet herstellen, ook die welke op reke
ning van zijne vijanden moet worden
gesteld, dat het réuzeusommen heeft te
betalen, is niet liet ergste: daarop was
gerekend.
Dat liet de volle schuld krijgt van
den oorlog, dat alle andere oorlogvoe
renden vrij uitgaan en dus alleen de
ex-keizer en de Duitsche schuldigen
zullen terecht staan, niet voor onpartij
dige rechters, maar voor een rechtbank,
van bevooroordeelde vijanden het is
wel grievend en stuitend onrecht, maar
laat zich nog verklaren. Ook dat de
beste deelen van Duitschland worden
geamputeerd, dat het Elzas-Lotharingen
verliest, het Saar-gebied voot; 15 jaar
moet afstaan, in het Z. O. zijn kolenrijke
gebieden, in het Oosten en N. O. lie'ele
stukken moet afgeven aan Polen en zelfs
Dantzig niet behouden kan, hoe verne
derend ook, dat zelfs is nog niet het
ergste.
Maar dat het alle koloniën verliest
dat liet voor de grondstoffen zijner in
dustrie geheel van anderen afhankelijk
wordt, en van wat liet zelf bezit nog
het meeste moet afgeven dat het al
zijne schepen verliest en op de werven
slechts bouwen mag voor de Entente
dat het zijne arbeidskrachten moet stellen
in dieust van de oude vijanden, geen
leger meer bezitten mag,grooter dan
van het Nederlandsche dat het in
alles voor jaren de slaaf wordt, die den
nek kromt onder den vertrappeuden
voet van den overwinnaar, dat doet ons
niet denken aan een vrede, die voeren
moet tot een volkerenbond, zelfs niet
aan een vrede, die de kiem in zich
was bezig de instrumenten te stemmen.
Het scherm was nog gezaktde lange
rij voetlichten brandde reeds.
W aanders zat niet geheel op zijn ge
mak. 't. Was alles zoo vreemd hier. Hij
was wat onrustig had een gevoel, alsof
hij op verboden terrein zich bevond.
Selms praatte logde uitwas druk
wees verschillende bezoekers, die zoetjes
aan de plaatsen bezetten.
„Kijk es, zeg, wat 'n sjieke jonge
dame", en zijn oogen spietsten in de
richting der bedoelde.
'tWas Trims Breedveld. En tóen Jan
Waanders Selms aanduiding volgde, ont
moetten zijn blikken de verbaasde, glan
zende oogen van Truus.
Ze kwam op hen toe.
„Wat een verrassing", lachte ze.
Jan was min of meer verlegendeze'
ontmoeting leek hem niet ongevaarlijk.
Hij groette wat stijfjesSelms vol be
wondering.
„Alleen vroeg Jan, om toch wat te
zeggen.
„Ja; vreemd hé? Maar je weet, 'k
ben voor de kunst. En
k Heb hier nog eeu plaats open",
viel Selms in de rede. „Als de juf
frouw of hebt U soms besproken
draagt van een nieuwen oorlog, maar
die reeds de voortzetting van den oorlog is.
De vraag, die de wereld in spanning
houdt, is uu Wat zal Duitschland doen,
teekenen of niet tevkeneu?
Komt het er veel op aan
Niet teekenen. Dat wil zoggenvoort
zetting van den oorlog door blokkade
en voedsel onthouding, verwildering en
dus revolutie, die straks overslaat naar
de Entente-landen tot ook daar alles in
elkaar stort. Teekenen dan. Maar dat
beteekeut, dat het Duitsche volk zich
verbindt tot zelfmoord en loopt eveneens
uit op de revolutie. De gansclie wereld,
voor zoover ze niet verblind is door den
haat, is het er dan ook over eens, dat
we thans de meest ernstige dagen be-
ieven van den gansclien oorlog. Van de
11 j>miten van Wilson is niets overge
bleven. Hij heeft het Legen den ouden
tijger Cleuieiiceau moeten afleggen.
Deze Clemenceau, in het bewustzijn
zijner kracht, heeft gezegd tot Von
Brockdorff-Rantzau„Het uur om de
zware rekening te vereffenen is aan
gebroken. Gij liebt ons den vrede ge
vraagd. Wij zijn geneigd u dien toe te
staan, maar de volle schuld ligt op uw
volk.
Eu Graaf Rantzau heeft geantwoord
„Wij kennen de hevigheid van den haat,
dien men hier tegen ons koestert. Men
eisclit, dat wij erkennen alleen verant
woordelijk te zijn voor den oorlog. Die
erkenning zou in mijn mond een leugen
zijn. Wij pleiten Duitschland niet vrij,
maar het Duitsche volk was overtuigd,
slechts een verdedigingsoorlog te voeren.
Het imperialisme in alle Staten van
Europa draagt schuld aan den oorlog en
de algemeene mobilisatie iu Rusland
heeft liem ontketend. Wij zijn bereid
te erkennen wat wij hebben misdaan
en te herstellen vooral in België wat
wij hebben vernield. Maar wat hebt
Kfl gedaan? Wij hebben 6 weken moe
ten wachten op den wapenstilstand en
maanden op de vredesvoorwaarden.
Honderduizenden niet strijders, vrou
wen en kinderen, zjjn sedert 11 Novein
ber door uw hongerblokkade omgekomen.
Denkt daaraan en herinnert u voorts,
dat wij de wapens hebben neergelegd
na de ontvangen belofte, dat uw vredes
voorwaarden zouden gebaseerd zijn op
de 14 bekende punten van Wilson. Bij
dat licht zullen wij Uw document onder
zoeken."
En Clemenceau Hij zweeg.
Dat was ook maar het beste.
DE UITVOER NAAR ENGELAND.
De beperkingen op den invoer van
bepaalde goederen, w. o. zekere land-
bouwbenoodigdlieden, worden in Enge
land opgegeven.
HOOGE RAAD VAN ARBEID.
De instellingen van den Hoogen Raad
van Arbeid kan binnen niet al te lan
gen tijd worden tegemoet gezien. De
desbetreffende maatreger vrn bestuur is
reeds sedert eenigen tijd hij den Raad
van State.
DE VROUWEN AAN DE STEMBUS.
De Tweede Kamer heeft het ontwerp
Marchant in zake het vrouwenkiesrecht
aangenomen.
„O nee", zei Truus gretig. En happig:
Als 'k zoo vrij mag zijn
..o Graag", benaarstigde Selms.
Ze zette zich zonder omwegen naast
Waanders.
En druk als steeds, praatte ze, praatte
ze ongedwongen naar het scheen en
haar oogen glinsterden.
„Dat je dat vanmiddag nou niet gelijk
zei", kwam ze, familiair tot Jan.
„'k' Had er ook nog geen plan op",
bekende hij.
Haar familiariteit verraste, vermande
hem. Ze deed. of ze heel oude, vertrou
welijke kennissen waren. En onwillekeu
rig begon hij tegen haar denzelfden toon
aan te slaan, dien lossen, ongedwongen
conversatietoon, van haar.
Wat was ze vrij, ongedwongen. Wat
prettig gezelschap eigenlijk. Hoe kon Jo
toch zoo antipathiek zijn tegen Truus.
Want dat was ze. Dat had hij wel al
meer dan eens kunnen merken.
V rooi ijk was ze vast. Luchthartig. Dat
mocht hij wel. Blij was hij, dat zij er
nu bij gekomen was. Op Selms conver
satie was hij niet zoo bijster gesteld,
't Trof nu juist goed zoo.
Zóó waren zijn indrukken gedurende
het half uurtje, dat ze daar samen zaten,
Naar aanleiding van een amendement-
Breumer, om de wet met 1 Jan. 1922
iu wei king te doen treden, merkte Mi
nister Ruys op, dat er geen verband
behoeft te bestaan tusschen de aanne
ming van het ontwerp en Kamerontbin
ding, zooals de lieer Beumer vreest,
Met 64 tegen 10 stemmen werd aan
genomen de vrouwen het kiesrecht te
geven.
Tegen stemden de liceren A. P. Staal
man (Clir. dem.i, Schokking (Chr.-hist.),
Duymaèr van Twist, Zijlstra, De Monte
er Loren, De Wilde (allen antirev.),
Snoeck Ilerikemans (Chr.-hist.), Beumer,
an der Voort van Zijp, Heemskerk
(allen antirev.).
Hierdoor zullen 1 J/a millioen vrouw
tjes 25 jaar aan des tembus kunnen ver-
'jnen.
Na ile Kamervergadering werd de
heer Marchant door de kiesrechtvrouwen
gehuldigd met bloemen en woorden.
Toen de stemming in de Tweede Ka
mer plaats vond was de lieer Troelstra
verdwenen, waarom de leden riepen
„Waar is Troelstra, waar blijft hij?"
„WAAKT!"
Het eerste uo. van „Waaktorgaan
van het hoofdcomité van actie uit de
kath. sociale actie en bet, lioofdcomité
van actie uit de chr. organisaties, is
verschenen.
In pittige artikelen wordt gewezen op
liet gevaar der rovolutie in haar oor
zaak en gevolgen en op de kracht van
de kath. en chr. organisaties, welke
alle rangen en standen omvat.
We begroeten „Waakt!", dat om de
14 dagen verschijnt, met vreugde. Het
is een bewijs van activiteit, door ons
volk ontwikkeld, al voegt zich hierbij
de wensc.li, dat spoedig blijken moge,
dat we weer rustig in ons goede vader
land kunnen leven. Moge „Waakt!"
meer en meer de oogen openen voor
liet soc. dem. gevaar
Het adres van genoemde hoofdcomi-
té's is Daan 13, Den Haag.
VERBOND TUSSCHEN BELGIË
EN ONS LAND.
Iu de Belgische „Standaard" bepleit
Frans van Cauwelaert de noodzakelijk
heid van een verbond tusschen België
en ons land.
DE MEIMAAND.
De Meimaand, in zijn blij gewaad,
weêr overal te blinken staat,
vol groene en versche blaren
o mensch, wat zal 't hierboven zijn,
wat zal 't in 's hemels hoven zpn
Dat zal u, zal u varen
Vergeet toch uwen Schepper niet,
als g'hier Zijn schoone Meimaand ziet,
en tracht Hem niet te onteeren,
in woord of werk 't zij vroeg of laat,
maar peinst hoe dat 't hierboven gaat,
in 't eeuwig huis des Hecreu
't En duurt hier niets, hoe lief en schoon
't mag heeteu maar de hemelkroon
zal nimmermeer verslenzen
ontvangt dan dat gij hebben meug't
des hemels onverwelkte vreugd,
ver boven de aardsche grenzen
GUI DO GEZELLE.
vóór men begon te spelen.
En dan liet spelWat een prachtige
decoratie wat oogverblindende schitte
ring wat fraaie costuums. Maar dat
gold alles slechts liet uitwendige, den
omtrek dat raakte de kern niet. Neen,
en tóch, het hoorde er ook weer hij. 't
Hielp mee aan de vorming van'tgeheel,
aan liet scheppen ran een stuk leven.
Met de gretige begeerigheid en de
kritieklooze bewondering van één, die
voor t eerst al die vreemde gewaardin-
geu ondergaat, keek en luisterde hij toe.
Hij volgde al dat gebeuren daar, op de
planken hij lééfde er in. En toen bij
liet slottafreel Simsons armen de zuilen
omklemden toen zijn sterfkreet daverde
„Mijn ziel sterve met den Filistijn
toen de pilaren bogen en het schokkend
angstgegil de ruimte doorsneedtoen
liet gordijn langzaam zaktetoen was
liet, of hij met een ruk uit een andere
wereld getrokken werd, zoodat hij ver
gat te applaudisseeren.
„Nou, wat zeg ge d'r van?" infor
meerde Selms, die al opstond om te
vertrekken.
„Prachtig, eenig oordeelde hij opge
togen, na een poosje.
(Wordt vervolgd).
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
09
DOOR
