Orgaan ter verspreiding der Christelijke Beginselen in Zeeuwsch-Vlaanderen.
No. 132.
Woensdag 16 April 1919.
2e Jaargang.
F E I L L E T 0 N.
Buitenlandscli Overzicht.
Uit het Buitenland.
Uit het Binnenland.
JAN WAANDERS.
Uitgave van de Christelijke Persvereeniging „Zeeuwsch-Vlaanderen' te f'eV Neuzen.
Alle stukken, de redactie en administratie van dit blad betreffende, moeien worden ge
zonden aan den redacteur, H. S. v. HOUTEN, Vlooswijkstraat 62, Ter Neuzen.
ABONNEMENT: Bij bezorging 1,15 per drie maanden. Franco per post voor Nederland f 1.25.
ADVERTENTIËNVan 1 4 regels 0.40. Elke regel nieer ƒ0.10. Handelsadvertentiën
over twee kolom 8 cent per regel. Abonnementen per contract. Crisistoeslag 15%.
Inzending van advertentiën tot 12 uur 's middags op de verschijndagen bij den drukker
H. LITTOOIJ Az. te Ter Neuzen. Telefoon Nr. 20.
V Na den slag.
De stembusstrijd is gestreden. Het
resultaat is gunstig geweest voor rechts.
Onze christelijke regeering kan blijven
steunen op een overwegend rechtsche
Eerste Kamer. Met 'toog op bet feit,
dat de Tweede Kamer vrijwel op bet
doode punt staat en het ministerie daar
dus geen krachtige meerderheid heeft,
is dit van zeer veel belang.
Maar meer reden tot dank aan God,
die ons de zege schonk, ligt nog in liet
feit, dat ons volk na de revolutie poging
van November, beslist partij koos tegen
liet socialisme.
Schier overal ging het socialisme
achteruit on wonnen wij in aantal.
In Brabant en Limburg het minst.
Wie daar uit Home's kerk overgaat tot
het-socialisme, is er een overtuigd aan
hanger van. Die laat zich door geen
revolutionaire aanslag afschrikken, maar
juicht die eer toe.
Ook in Noord-Holland bleef het socia
lisme op zijn aantal stemmen van
verleden zomer. In Amsterdam gingen
ze zelfs vooruit. Het Volk schrijft dit
aan den invloed der socialistische pers
toe. In Noord-Holland zijn de partij-
genooten grootendeels lezer van Het
Volk. Daarom bleven ze rood stemmen.
In al de andere provineie's viel voor
de soci's verlies te boeken. Volgens
bet oordeel van Het Volk vooral, omdat
de parlijgenooten daar veelal een z.g.
neutraal blad lezen, en dus geeu goede
socialistische kost onder de oogen krijgen.
Daarom is daar dus ook in Zeeland
een krachtige actie voor de roode pers
noodig.
Deze opmerking bevat leering ook
voor ons. Niet door allerlei neutrale
kranten, die in den grond der zaak
liberaal zijn, worden de kiezers beginsel
vaste mensclien, die onder alle omstandig
heden de partij trouw blijven.
We hebben het thans gewonnen bij
de stembus laten we nu die overwinning
bevestigen, door tegenover de socialis
tische actie voor lrun roode pers, de
onze. voor ZeeuwschVlaanderen" te
stellen. Ook ouze menschen moeten er
nog meer van doordrongen worden, dat
de pers een machtig wapen is, dat haar
geregeld weerkeerend woord van voor
lichting en waarschuwing invloed oefent.
Laat ieder daarom propagandist zijn
voor ons blad, en nieuwe lezers trachten
te winnen.
De groot-e strijd gaat niet tegen liet
uitstervend liberalisme, maar tegen bet
socialisme. En die strijd vraagt bezieling
en trouw.
De uitslag.
I)e Antirevolutionaire partij injZeeuwsch
Vlaanderen kan tevreden zijn. In Hulst
brachten we 1090 stemmen uit en in
Sluis 481. Vooral liet cijfer voor de
kieskring Sluis valt mee. Bijna 500!
Onze mannen hebben zicli daar kranig
gehouden. Al is hun moeite nu nogjniet
ten volle beloond, omdat Mr. van Bortel
niet verkozen werd, toch zijn het de
stemmen van West Zeeuwsch-Vlaande
ren geweest, die er den tienden man
van onze partij hebben gebracht. Die
voldoening mogen de Antirevolutionairen
uit 't land van Cadzand althans smaken.
18)
Z ELAN DIA.
„Nee Jan, praat er niet over", zei ze,
zoo beslist, dat 't Jan heel onaangenaam
aandeed. „Naar de opera ga 'k niet. In
geen geval. We hóóren er niet!"
„Maar wat steekt er dan in Wat voor
doodzonde bega je daar dan mee?"
Hij had liet wel half en half verwacht,
dat ze zou weigeren maar zóó bruut,
zoo beslist, nee, dat viel hem tegen. Hij
had zich gevleid, dat mocht ze heel wat
bezwaren opwerpen, hij die wel zou kun
nen wegredeneeren. Daar scheen nu wel
geen sprake van te zijn. Botaf weigerde
ze. „We hóóren er niet
Het ergerde hem. En die ergernis klonk
óók in den toon, waarop hij zijn laatste
vragen had gesteld.
„Je weet wel, Jan, dat ik je graag een
plezier doe", antwoordde ze, op zacliten,
overredenden toon. Ze had aan zijn spre
ken wel bemerkt, dat hij zich over haar
ergerde. Misschien lukte het haar, door
Het zal thans zaak zijn, de organisatie
nog'meer te vervolmaken. Met hard
werken is er voor de gemeenteraden
nog hetl tvat te winnen. Ook ons blad
moet er nog meer verspreid. Na de
drukte van de gemeenteraadsverkiezin
gen hopen we er voor ons blad 11
flinke organisatie te helpen vormen. En
de uitslag van de Statenverkiezingen,
èii de belangstelling en sympathie die ons
den laatsten tijd bleek voor „Zeeuwsch-
Vlaanderen" te bestaan, vooral in Schoon-
dijke, geven goede hoop op succes.
Ook do kieskring Hulst heeft zicli goed
gehouden, al waren de stemmen wat te
veel verdeeld, en ware het beter ge
weest meer zich te houden aan 'tadvies
stemt nummer éénIn Axel en Zaamslag
ging het verreweg 't, beste. Maar Neuzen
en Hoek weken niet onbelangrijk van
't partijadvies af.
Laten we hopen, dat liet straks bij de
gemeenteraads-verkiezingen beter zal
gaan. We kunnen in dit opzicht een
lesje nemen bij de Staatkundig Gerefor
meerden, die bijna als één man op den
beer Dekker stemden.
Overigens is er gegronde hoop, dat
we bij een volgende verkiezing er onzen
eersten candidaat zelf brengen. De in
spanning kan wel iets grooter zijn. En
dan halen we den kiesdeeler.
Als or flink aangepakt wordt, is er
kans dat Axel, Zaamslag, Neuzen en
Hoek alle vier een rechtsche meerderheid
halen. Laat dat tot 20 Mei aller ideaal
zijn, dan wordt liet waarschijnlijk wer
kelijkheid.
V Het congres te Arnhem.
Op 23 en 24 April zal in „Musis
Sacrum" te Arnhem een congres worden
gehouden tegen liet Neo-Malthusianisme,
en t.er bespreking van liet bevolkings
vraagstuk.
De minister van Binnenlandsche Zaken
zal liet openen, en bekwame sprekers
(o.a. prof. Kouwer, prof. Slotemaker de
Bruijue, Ds. Schouten) zullen bun licht
doen schijnen over genoemde vraag
stukken.
Voor slechts f 3,— kan men lid worden
en ontvangt dan na afloop de volledige
Handelingen van al het gesprokene. Bij
den heer W. A. J. de Winkel te Arnhem
kan men zich opgeven.
De strijd tegen het Neo-Malthusianis
me, dat door voorbehoedmiddelen of door
vruchtafdrijving het aantal kinderen
gering wil houden, verdient onze volle
sympathie. Het Neo-Malthusianisme is
een gruwelijke zonde, die ziel en lichaam
verwoest en mede den ondergang van
ons volk veroorzaken zal, indien liet
kwaad, dat voortvreet als de kanker,
niet wordt gestuit. Laten onze kerke
raden en ook verschillende staatkundige
en sociale vereenigingen een afgevaar
digde sturen, of althans lid worden.
Ook particulieren kunnen zich als lid
opgeven.
De Beiersche Radenrepubliek
is reeds weer ten val gebracht.
Al van den aanvang af, stond ze wan
kel. En toen de regeering van Hoffmann,
hoewel ze naar Bamberg de wijk moest
nemen, weigerde af te treden was hot
zachtheid en vriendelijkheid hem van zijn
voornemen af te brengen. „Maar, heusch,
naar de opera ga ik liever niet. Daar
is onze plaats toch immers niet
„En waarom niet?" viel hij haar on
geduldig in de rede.
„We moeten de wereld niet gelijkvor
mig worden. En als we beginnen met
de opera, waar is dan 't end
„Nou, als je daar ook al kwaad in ziet",
zei hij, koel.
„Ja", zei ze, „ik zie er kwaad in en
daarom doe ik 't niet".
Hij kende haar karakter. Meegaand
was ze. Maar als ze eenmaal overtuigd
Was, dat een of ander streed met haar
beginsel, dan gaf ze niet toe. Hij wist
dat.
„Je valt me tegen", viel hij uit. „Je
zal daar niet van bederven, eens een
keertje mee te gaan naar de opera".
„Dat is de vraag niet", antwoordde ze,
óók wat geprikkeld, „of ik er van be
derven zal".
„Zoo, wat dan
„Of ik liet met een vrijgeweten kan
doenzei ze zacht.
Hij zweeg een poos.
„Dus je doet 't niet?"
„Nee, Jandat doe ik niet".
lot van de nieuwe sovjetrepubliek beslist, j
Minister Hoffman organiseerde de be
volking tegen de bob iewiki. De aanvoer
van voedsel en kolen naar München werd
stopgezet, en dit leidde tot het fiasco
van de radenrepubliek.
Dit lijkt on-. vei --1 belang. Immers
slomi te vreezen, dat. heel Duitscldand
Beieren zou volgen. De gevolgen daarvan
zouden voor liet overig Europa niet te
overzien zijn. Nu is er echter voor 't
eerst een radenrepubliek ingesteld, die
zicli niet heeft kunnen handhaven. Voor
'L eerst stroomt de roode vloed terug.
Moge dit befceekenen dat het hoogtepunt
is bereikt en dat nu de eb begint.
Toch is liet in Duitschland nog aller
minst een paradijs.
In Saksen is de minister van oorlog
door een opgewonden troep revolutio
nairen vermoord. Ecnige honderden
oorlogsinvaliden kwamen voor liet mini
sterie van oorlog bijeen. Minister Neurink
ontving een deputatie en zegde vervul
ling van vele vvensolien toe. Toen echter
ook gewapende Spartaciërs binnendron
gen, wierp een regeeringssoldaat een
handgranaat. Hoewel niemand gewond
werd, sleepten de bolsjewisten minister
Neurink naar buiten en wierpen hem
te water.
Toen de minister al zwemmende de
overzijde trachtte te bereiken, werd hij
door de revolutionairen doodgeschoten.
Van de Vredesconferentie
komt telkens veel maar helaas geen
vredesnieuws. Het ontwerp volkeren
bond dat bekend gemaakt wordt, is
meer een verbond van de geallieerden
tot bevestiging van hun overwicht en
beveiliging van den behaalden buit, dan
wel een bond van alle volken.
De Duitsclie bladen blijven daarom
dreigen met verwerping van de vredes
voorwaarden en aansluiting bij Rusland.
Zelfs maken ze een aanbod van Rusland
en Hongarije tot hulp in een nieuwen
oorlog tegen de entente openbaar.
Duitschland zou dan 500000 man hulp
troepen krijgen. Of eigenlijk is dat niet
juist. Het zou een leger van eeu half
millioen soldaten mogen vormen uit de
Russische krijgsgevangenen uit Duitsch
land.
We geiooven, dat het heele bericht
niets anders beteekent, dan een poging
om door schrikaanjaging invloed op de
vredesconferentie te oefenen. Dat Ilus-
laud en Hongarije Duitschland willen
bijstaan, als dit bolsjewistisch wordt,
wisten we wel. Daarvoor was geen tele
gram noodig. Maar dat Duitschland
slechts in 't uiterste geval daartoe zal
overgaan is eveneens zeker. Het bedoelde
bericht moest dienen, qm de geallieerden
die bezig zijn de eindvoorwaarden samen
te stellen, de mogelijkheid nog eens te
berin neren.
Ook een minister
Over den Müncheuer volkscommissa
ris voor buiteulandsche zaken, dr. Lips,
deelt het blad „Frankischer Tagepost"
het volgende medeLips is reeds twee
maal wegens hoogmoedswaanzin in een
krankzinnigengesticht opgesloten geweest
Toen hij wegens majesteitschennis aan
„Ik vind je flauw".
„Dat moest je niet zeggen, Jan, dat
weet je wel beter
„Kinderachtig; erg kinderachtig ook".
„Laten we d'r niet meer over praten
en den avond bederven".
„Jij bederft ein. Da's makkelijk; er
niet meer over praten. Maar ik heb liet
er op gezet. En ik ga ook
Llij wond zich op. Zijn oude kwaal,
als men hem tegensprak.
,,'k Zou het niet doen Jan. Ik hoor er
nietmaar jij evenmin
,,'k Zou niet weten, waarom niet. Jij
ziet, geloof ik, overal zonde in
„Je bent onredelijk. Jan
„Natuurlijk, ik ben onredelijk. Jij niet
jij bent redelijk. Als je me nog zoo'n
klein plezier niet wilt doen
„Niet kan doen
„Och, wat praal. Niet kan
Hij gaf haar koeltjes do hand, en ver
wijderde zich.
Ze bleef nog een poosje staan, de tra
nen kwamen haar in de oogen. Zou hij
nog niet terugkomen
Hij sloeg den hoek om. Verdween.
Zoo was hij nog nooit van haar weg
gegaan. En waarom nu Ze voelde het
het was meer dan een gewoon verschil
geklaagd was, week bij uit naar Italië,
waar hij, behalve correspondent voor de
„Corriere della Sera" ook spion voor de
keizerlijk Duitsclie regeering was Als
zoodanig bewees bij gedurende den oorlog
belangrijke diensten voor de politieke
afdceiing van den Duitsclien generalen
sfaf.
Lips nam ook deel aan de conferentie
te Zimmerwald en leidde als lid dezer
conferentie de revolutionaire beweging
in Italië.
In het voorjaar van 1917 werd hij te
Stuttgart in verzekerde bewaring geno
men, omdat hij zich daar voordeed als
behoorende tot den grooten generalen
staf te Berlijn. Steeds leverde hij tot
voor het uitbreken van de revolutie, be-
riebteu aan den generalen staf. Sedert
verdween hij een poosje van het, tooneel
doch is thans weer in nieuwe heerlijk
heid als minister te München op gekomen*
Spartacus als diplomaat-
Toen Spartacus in Mannheim lieerscli
te, bezocht een Spartaeus-patrouille van
ongeveer vijftien man de villa van een
Zwitser om het een en ander of alles
in beslag te nemen. Terwijl de plunde
raars hunne zakken aan bet vullen wa
ren, merkte de éigenaar op, dat liet.
voor ben raadzamer was alles weer neer
te leggen, want hij was buitenlander en
diplomatische moeilijkheden zouden te
verwachten zijn. ï)e Spartacuslieden
beraadslaagden even onder elkaar en
daarna zeide de Spartacus-commandaut
Wij willen ook geen diplomatische ver
wikkelingen en daarom heeft u eenvou
dig de verklaring te onderteekenen,
waarmede alle moeilijkheden opgeheven
worden". En of hij nu wilde of niet,
de Zwitser had eene verklaring te ou-
derteekenen, waarin hij „vrijwillig" van
zijn bezittingen afstand deed ten behoe
ve van Spartacus.
Toch nog bekend.
Te Parijs morsten Woensdag twee
mannen onthoofd worden, Ilumberto
Sacco heette de eene de ander noemde
zich Sarmazaro. Zij werden er van be
schuldigd in Mei van het vorige jaar
een logemèuthoudster vermoord te heb
ben om haar te berooven. Sacco had
echter tijdens de instructie voortdurend
volgehouden, dat bij wel meegedaan bad
aan den diefstal, maar niet aan den
moord op de logementhoudster. San-
nazaro verzekerde integendeel, «lat Sac
co een prop watten in den mond van
liet slachtoffer gestopt had. Beide man
nen werden ter dood veroordeeld.
Woensdag in den nanacht v»as alles voor
de terechtstelling gereed. Toen men
Sacco gewekt had protesteerde hij op
nieuw tegen zijn vonnis en vroeg ver
volgens te mogen biechten en de mis
te hooien. Terwijl Sacco naar de kapel
ging, verzocht Sannazara, die den bijstand
weigerde, den rechter van instructie te
spreken, omdat hij een mededeeling te
doen had. En hij vertelde, dat Sacco
inderdaad niet aan de moord luid mede
gedaan, wel aan de diefstal. Toen San-
uazaro gevraagd werd, waarom hij dan
gelogen had, antwoordde hij, dat hij ge
meend had, dat er in Frankrijk nooit
twee menschen voor een zelfde misdaad
terecht gesteld werden. Na deze be
kentenis van Sannazaro is er bevel ge
geven de terechtstelling van Sacco op
van meeninghet ging dieper, 't Was
hun verschil van levensbeschouwing.
Moést dat geen botsing geven
HOOFDSTUK VII.
Een paar dagen later.
Jan Waanders bad juist zijn middag
maal genuttigd. Het was een uur of vier.
Om iialf zes moest hij weer op 't kantoor
zijn. Hij had dus nog een uurtje om uit
te blazen.
Papa was uit. Moe zat bij hem ver
diept in de lectuur.
Hij stak een sigaar op. Haalde een
krant naar zich toe. Zette zicli om te
lezen. „De Standaard". Nee,'t zinde hem
niets, die vóórkant. Allemaal politiek.
Vooral nu de verkiezingen in 't zicht
waren. Driestar op driestar. Nou, de lui
konden er op boffen de stijl mocht zoo
schitterend wezen als 't maar kón bah,
hij vond er niets aan. Politiek Waar
een mensch z'n ziel toch mee kon kwel
len 't Was per slot van rekening toch
maar om de Laantjes te doen. Wel ja.
Eerzucht, anders niets. En daar haalden
ze dan den Bijbel nog bij te pas. Nee,
hij moest daar absoluut niets van hebben.
Laat loopen. Kon zijn tijd wel beter be
steden. Daar bad je Van Donk die was
te schorten. Toen de rechter van in
structie aan Sannazaro vroeg of hij thans
ook zijn waren naaui bekend wilde ma
ken, antwoordde de moordenaar Neen
ik heb fatsoenlijke familie; zij moet van
mijn eerloozen dood onkundig blijven.
Di ie van mijn broers zijn aan het front
gesneuveld. Laat mijn familie denken,
dat ook ik daar den dood gevonden
heb.
Debeul verrichtte vervolgens zijn werk.
DE ARBEIDSWET VAN MINISTER
AALBERSE.
De acht-uren-dag. De arbeidsduur in
fabrieken, werkplaatsen en kantoren
wordt 8 uur per dag en 45 uur per
week. In winkels, apotheken, koffie
huizen, hotels en ziekenhuizen hoogstens
10 uur per dag en 55 uur per week.
Arbeiders buiten deze werkplaatsen
mogen mede hoogstens 10 uur per dag
en 55 uur per week werken.
Voor landarbeiders en dienstboden
geldt de wet niet.
In fabrieken en werkplaatsen is nacht
arbeid (tussehen G uur 's avonds en 7
uur 's morgens) alleen in geval van
technische of maatschappelijke nood
zakelijkheid geoorloofd, en dan nog alleen
als liet ploegenstelsel in toepassing
wordt gebracht. Voor vrouwen is het
verboden.
Zondagsrust wil de wet bevorderen.
Voor jeugdige personen en vrouwen is
Zondagsarbeid vrijwel geheel verboden.
In fabrieken en werkplaatsen eveneens
voor mannen. Apotheken, koffiehuizen
en hotels moeten eens per week een
onafgebroken rusttijd van 36 uren geven
waaronder een zeker aantal Zondagen
Een vrije Zaterdagmiddag zal voor
vele bedrijven worden verordend.
Bakkersnachtarbeid wordt verboden
tussehen 8 uur 's avonds en 6 uur 's
morgens, 's Zaterdags mag om 4 uur
worden begonnen.
Voor de huisindustrie worden geen
regelen vastgesteld. De minister hoopt
dat later te doen en dan minimum-
loonen vast te stellen. Ook is dan
verbod van arbeid in fabrieken en
werkplaatsen voor de gehumde vrouw
te verwachten.
VALSCHHEID IN GESCHRIFTE.
Men schrijft aan de L. K.
De politie te Scliiiineri heeft een
ingeleverde candidatenlijst in beslag
genomen en wel op grond le. dat die
lijst door meerdere personen is onder
teekend geworden, zonder dat daarop
de naam van een caudidaat voorkwam
2e. dat die lijst ter onderteekening op
eeu tafel is gelegd Se. dat er ernstige
verdenking bestaat, dat op de lijst
verschillende valsclie handteekeningen
voorkomen.
DE ROODE TERREUR.
In liet „Vad." lezen wij
Van verschillende kanten hooren wij,
dat bet Roomsch-Katboliek en Christe
lijk treinpersoneel (te Den Haag) erger
lijk door de („moderne") bondsleden
geterroriseerd word.
Het is te hopen, dat de directie daar
aan een eind maakt."
Wéér een staaltje uit vele
nog zoo onnoozel, zich daar warm voor
te maken. Had lièm ook nog in't gareel
willen slaan. Hij zou wel wijzer zijn.
Nee, die vóórkant was niets. Omvou
wen dan. „Binnenland".... hm weinig
interessants „Tweede Kamer"
sla over! „Kerknieuws".... trok ook al
zeer weinig. „Letteren en kunst"....
dat ging beter. Kijk: „Christelijke Orato-
riumvereeniging". Ja, dat moest ie inzien.
Opera nee, dat stond er niet. Toch
scheen hij het er te lezen. Opera
ja, 't was toch feitelijk wel broertje en
zusjeLas hij nu Zijn oogen waren
gevestigd op de rubriekmaar nee, hij
las niét. Schoof daar telkens niet Jo's
naam achter die zware kapitalen? Jo....
hij was nog niet bij de Vlietstra's ge
weest, sinds eergisteren. Gisterenavond
had hij niet gekimd eerlijk niet't was
heel laat geworden op 't kantoor. Wat
was ze toch halsstarrig geweest. In zoo'n
kleinigheid niet es te willen toegeven
je kon waarlijk wel overal een principe
van maken. Als dat ook al niet geoor
loofd waswat mocht je dan Op den
duur welHoe hij het ook keerdehij
vond 't kleinzieligEn tóch, hij had
er ook geen vrede mee, dat ze zóó ge
scheiden waren. (Wordt vervolgd).
DOOK
iHiiiiiBwt vjwsm—fm yiBHiffmmbcq
