Orgaan ter verspreiding der
ginselen in Zeeuwsch-Vlaanderen.
No. 127.
Zaterdag 29 Maart 1919.
2e Jaargang.
ÏJit het Buitenland.
Uit de Pers.
Uitgave van de Christelijke Persvereeniging „Zeeuwsch-Vlaanderen" te Ter Neuzen.
Alle stukken, de redactie en administratie van dit blad betreffende, moeten worden ge
zonden aan den redacteur, II. S. v. HOUTEN. Vlooswjjkstraat G2, Ter Neuzen.
ABONNEMENT: Bij bezorging ƒ1.15 per drie maanden. Franco per post voor Nederland/11.25.
ADVERTENTIËNVan 1-4 regels /'O 40. Elke regel meer fOTO. Handelsadvertentiën
over twee kolom 8 cent per regel. Abonnementen per contract. Crisistoeslag ^"Zo-
Inzending van advertentie» tot 12 uur 's middags op de verschijndagen bij den drukker
I). H. LITTOOIJ Az. te Ter Neuzen. Telefoon Nr. 20.
Het nummer van 5 April zal
als VERKIEZINGSNUMMER in zeer
vergroote oplaag
verspreid worden.
Advertentie's moeten 's morgens
vóór 10 uur op den dag der uitgave ter
drukkerij zijn.
DE ADMINISTRATIE.
V Op voor ons rechtsch
ministerie.
Het gaat bij de stembus van 9 April
er om, of de Eerste Kamer rechts zal
blijven, en of dit ministerie, dat zoo
krachtig tegen de revolutionaire woelin
gen optrad, dat aan de overheersching
door allerlei regeerings en distributie-
ambtenaren een einde wil maken en er
dan ook al honderden ontslag gal, dat
met zijn sociale wetten onze arbeiders
stand wil verheffen, en door de school
wetgeving ons christelijk onderwijs wil
helpen.
Zullen we dat ministerie versterken
in zijn positie of het verzwakken?
0»ze rechtsche ministers zijn hun
werk toevertrouwd. Zelfs de tegen
standers geven dat toe.
Een liberaal blad zegt van minister
de Visser, dat HIJ IS HE RECHTE
MAN OP DE RECHTE PLAATS, een
minister, die lust heeft in zijn moeilijke
taak, en er volkomen geschikt en be
voegd voor is.
Een tnooi getuigenis, vindt ge niet?
Vooral als 't komt van de tegenstan
ders, zooals hier het geval is.
Het Vaderland, het groote dagblad
der unie-liberalen, zegt van ons minis
terie
Ruys de Beerenbrouck heeft alle
jeremiaden over zijn jeugd doen ver
stommen door de gouvernementeele
kracht, die van hem uitgaat en zijn
onmiskenbare democratische gezind
heid; Alting van Geusau laat het
allerminst bij woorden, nu zich een
nieuw tijdperk voor ons legerwezen
opentDe Visser blijkt in alle op
zichten de rechte man op de rechte
plaats te wezen, en Heemskerk is, nu
hij aan het Departement zit, waar
zijn eigenlijke plaats is, een kracht
voor het Ministerie."
En vergeet dan vooral ook Aalberse
niet, die aan onze ouden van dagen een
verhoogd pensioen gaf. Hij verhoogde
het van f3,— op f5,—, en straks krijgen
alle' oudjes liet, óók zij, die nu niets
krijgen.
Bovendien heeft minister Aalberse een
stel sociale wetten klaar, dat zelfs door
de sócialisten geprezen werd.
Is 't dan niet noodig, dat onze kranige
ministers rustig kunnen doorwerken
Een rechtsche Eerste Kamer is echter
daarvoor noodzakelijk.
Op dus voor ons ministeriel
Stemt Mr. Dieleman of Mr. Van
Bortel
A De Waarheid.
Ook nu weer doen de socialisten hun
best, onze Christelijke arbeiders te be
wegen op hun candidaten te stemmen.
Met vuur verkondigen ze dan, dat
christendom en socialisme best kunnen
samengaan.
Zij zijn wel geen christen, maar och,
dat hindert niet. Daarom kunt gij't wel
zijn. Blijft gerust naar kerk gaan, leest in
den Bijbel, bidt, zooveel als ge wilt,
indien ge maar rood stemt.
Ge vervult dan uw godsdienstplichten
en komt tegelijk op voor uw stoffelijke
belangen'
Kan 't mooier
Ge hebt steeds gemeend, dat ge niet
God kondt dienen en de wereld. Geluk
kig, dat ge het nu beter weet. Als ge
God maar dient in uw private leven
(godsdienst is privaatzaak) dan is 't mooi
genoeg. In de politiek behoeft go dan
niet met Hem te rekenen. Dan zijt ge
socialist.
Wat een uitkomst hè?
Nu kunt ge van twee wallen eten
Laat ons zien
„Hetzij dan dat gijlieden eet, hetzij dat
gij drinkt, hetzij dat gij iets anders doet,
doet het AL ter eere Gods".
Maar dan heb ik óók in de politiek
de eere Gods te zoeken, zegt ge. Juist,
mijn vriend. Oók in de politiek. Ge moet
Christus erkennen als Koning op alle
terrein des levens of ge verwerpt Hem
Een tusschenweg is er niet.
Maar bovendien, staat het socialisme
niet vijandig tegenover den godsdienst
„De godsdienst is de hoeksteen eener
wormstekerige maatschappij en zoolang
de mensch nog met één draad aan den
hemel hangt is er geen heil op aarde
zoo verklaart een Fransch socialist.
En Bebel, de leider der Duitsdie
socialisten sprak het uit: CHRISTEN
DOM EN SOCIALISME STAAN TE
GENOVER ELKAAR ALS VUUR EN
WATER.
In ons land is het niet beter.
Kleerekooper die ilke week ook in
de Baanbreker schrijft noemde onlangs
Jezus „den allerbesten Bolsjewiki-Jood
aller eeuwen."
Het Volk spotte dat Jozef en Maria
dachten, toen Jezus drie dagen zoek was,
dat Hij onder de electrische tram was
geraakt. Verachtelijk schreef de Baan
breker voor enlrffle maanden, dat uit
Bethlehem niets goeds was voortgekomen
dan de kindermoord.
Voelt ge niet Christus-belijder, dat
voor u in een gezelschap van zulke
spotters en godsdiensthaters geen plaats
is
Bernstein, een der socialistische voor
mannen in Duitschland roept het u ten
overvloede nog toe: „De leuze, dat de
godsdienst privaatzaak is, is VALSCH.
Men heeft die leugen uiUjevonden, omdat
men de kleine lui en VOORAL DE
PL A TT EL AND SB E VOLKING niet wil
de afschrikken."
Het socialisme staat vijandig tegenover
den godsdienst. Volkomen terecht liet
Troelstra zich in een openhartig oogen-
blik ontvallen: VOOR DEN ARBEI
DER, DIE IIET ERNSTIG MEENT
MET ZIJN GELOOF, IS ER GEEN
PLAATS BIJ DE SOCIALISTEN.
Onthoudt dat, gij allen, die men poogt
over te halen om rood te stemmen.
Christendom en socialisme gaan niet
samen, 't Is 't één of 'tander. Beide
aanhangen gaat niet.
Zóó en zóó alleen is de waarheid
V Verleden en toekomst.
Aan den vooravond der verkiezingen
loont het de moeite eens na te gaan,
wat rechts jn het verleden zooal voor
de sociale wetgeving heeft gedaan.
En dan blijkt aan ieder duidelijk, dat
wij op een staat van dienst kunnen
wijzen, waarmee die van links zelfs niet
is te vergelijken. We noemen eenige
van de meest bekende wetten.
Het was onder het eerste ministerie
van rechts, dat in 1889 de Arbeidswet
werd uitgevaardigd, die uit den fabrieks
arbeid van vrouwen en jeugdige personen
menige ongerechtigheid weerde.
Minister Kuyper betrad een geheel
nieuwen weg, door de bescherming uit
te breiden ook tot volwassen arbeiders.
11ij beperkte ook den arbeid van mijn
arbeiders en spoorwegpersoneel.
Niet minder actief was minister
Talma. Door zijn arbeidswet van 1911
deden we zoo'n groote schrede vooruit,
dat ons land in de internationale arbeids
wetgeving een eereplaats inneemt.
Denk ook aan zijn pensioen- en invali
diteitsverzekering, die nu eindelijk, on
danks bet verzet van socialisten en
liberalen zal worden ingevoerd.
Vergeet ook niet liet sociale program
dat minister Aalberse beeft bekend
gemaakt.
Onze conclusie isin het verleden
hééft rechts verrmveg het meeste gedaan
voor onze werklieden, en als dit minis
terie aanblijft en rustig kan doorwerken,
dan zal er dit jaar en de eerstvolgende
jaren een rijke oogst van sociale wetten
worden binnengehaald.
Laten de kiezers daarom zorgen, dat
dit ministerie krachtig versterkt wordt.
Dat kan, door als één man te stemmen
op Mr. Dieleman of Mr. Van Bortel.
A De eischen van den
nieuwen tijd.
Uit het verslag der rede van Mr. P.
Dieleman op 28 Februari te Ter Neuzen,
knippen we
Op 't gebied van 't onderwijs is nog
veel te doen. In Ter Neuzen moet
spoedig een ambachtsschool komen. In
Axel en Breskens vakteekenseholen.
Eveneens moet in Ter Neuzen een land
bouvvschool komen. Dat is een dringende
eiscb voor oen zoo bloeiende landbouw
streek als Zeeuwsch-Vlaanderen. Land-
bouwcursussen moeten in nog veel meer
plaatsen worden gehouden, waar ook de
arbeiders zich theoretisch moeten be
kwamen voor het landbouw- en tuinders-
bedrijf, opdat ze straks, als ze land (door
de laudarb.wet) krijgen, voor hun taak
berekend zijn.
Voor de verkeersmiddelen ligt even
eens een groot veld ter bearbeiding
bloot. De wegen moeten beter en bree
der worden de groote verbindingswegen
tusscben de plaatsen moeten provinciale
wegen worden, zooals de nieuwe weg
tusscben 't Oostelijk- en Westelijk deel.
Het tra m wegen net moet uitgebreid
worden. Van Hoofdplaat naar Bréskeus
moet een lijn worden aangelegd Even
eens van Drie-Schouwen over Hulst, de
oostelijk van Hulst gelegen polders (uu
bijna onbereikbaar en daardoor voor
't klein bedrijf ongeschikt), naar Kloos-
terz.ande.
Ook de bootverbindiugen moeten beter
geregeld. Daarbij komt de vraag ter
sprake: moet het Rijk of de Provincie
de bootdienst exploiteeren
Spreker is voor het laatste, al acht
hij subsidie van het Rijk noodig. Dat
is namelijk noodig om het budget van
de Provincie te ontlasten. Hoewol dit
ook gebeuren kan, doordat het Rijk de
kosten van de krankzinnigenverpleging
óf van liet vakonderwijs op zich neemt.
De waterafvoer moet ook verbeterd
worden. Nu staan's winters nog stukken
land onder water. Dat is een verkeerde
toestand. Een flink pompstation te Ter
Neuzen zou heel wat verbetering kunnen
brengen.
Electriseering van de heele Provincie
is in voorbereidim?. De centrale zal te
Vlissingen of te Middelburg komen. Met
kabels ouder de Schelde door zal de
stroom naar hier worden gevoerd. Nij
verheid en landbouw kunnen daarvan
dan profiteeren. En de lichtkwestie is
meteen opgelost.
Een waterleiding staat eveneens op
het program. Dat is echter een kostbaar
en moeilijk werk. Zeeuwsch-Vlaanderen
telt 34 gemeenten En 't water zal onder
de Schelde door uit Noord-Brabant,
moeten komen. Alle gemeenteu hebben
echter reeds steun toegezegd. Terwijl
de minister van Binnenlandsche Zaken
beloofd beeft, dat hij er ons aan zal
helpen. Voor de veehouders zal het ook
een uitkomst zijn.
De nijverheid, die in verband staat
met de landbouw, moet krachtig worden
ter baud genomen.
Vlas suiker-, aardappelmeel-, siroop
karton- en zuivelfabrieken, moeten hiel
de welvaart verhoogen.
Consulaten moeten in Ter Neuzen
gevestigd zijn, waar onze handelaars en
landbouwers voorlichting kunnen krijgen.
Bij al deze dingen en er zijn meer
wenschen, die spreker om des tijds wille
onbesproken moet laten moet er een
leidende gedachte voo^itten.
Energieke mannen moeten we z.oeken
om ons te leiden. Dan zal ons Zeeuwsch
Vlaanderen weer een brandpunt worden
van welvaart en beschaving, als in de
middeleeuwen.
De spreker eindigde met uit te spreken,
dat Zeeuwsch-Vlaanderen door geschie
denis, taal, zeden en gewoonten Neder-
landsch is, en dat het getoond heeft op
voor ieder duidelijke wijze, dat te willen
blijven.
De keurige rede werd met onverdeelde
aandacht aangeboord. De indruk was,
dat bier een dier energieke, leidende
mannen aan 't woord was, die door zijn
kennisen voortvarendheid voorZeeuwsch-
Vlaanderen van groot belang kan zijn".
De Antirevolutionaire pari ij beeft liet
voorrecht in Hulst èn in Sluis op nummer
één candidaten te hebben, die energieke
mannen zijn, die leiding kunnen geven.
Beiden, Mr. Dieleman en Mr. Van
Bortel hebben ook in de anti-annexatie-
beweging een leidende rol gespeeld. Kon
het trouwens anders?
Hun kennis, positie en belangstelling
voor Zeeuwsch-Vlaanderen dwong hen
er toe.
Voor den nieuwen tijd, dien we tege
moet gaan, zijn zij bekwame gidsen om
ons te leiden.
Op 9 April stemt elk Zeeuwsch-
Vlaming, die bet belang en de toekomst
van Zeeuwsch-Vlaanderen wil dienen, op
Mr. Dieleman of op Mr. Van BorJel.
A Voor Nederland en Oranje.
't Gaat bij deze stembus er mee-om,
of ons Nederland door een sterk Chris
telijk ministerie bestuurd zal worden, dan
wel of heele en halve revolutionairen,
door een stembusoverwinning iu hun
boos opzet versterkt, hier de bolsjewis
tische gruwelen van Rusland en Duitsch
land zal na volgen.
Zeker, maar 't, gaat óók om Oranje.
De socialisten willen het koningschap
afschaffen. In zijn grootheidswaan droomt
Troelstra niet van een ministerschap,
maar als partijgenoot Ebert wil hij pre
side)?? worden van de republiek Neder
land. Zult ge daartoe meewerken
We hebben ze onlangs gezien en toe
gejuicht, onze edele landsvorstinne. Haar
tocht door Zeeuwsch-Vlaanderen was een
ware zegetocht. Toen ons 't gevaar van
annexatie dreigde, spoedde Koningin Wil-
lmlmina zich naar de bedreigde gewesten.
Met een traan in haar oog verzekerde
ze ons, dat Zeeuwsch-Vlaanderen Neder-
landsch zou blijven. Voor de eenheid en
vrijheid des vaderlands streden de voor
ouders onzer vorstin, zij /.al er desnoods
baar kroon en troon voor wagen.
Zullen we nu op 9 April mindere trouw
aan onze vorstin bewijzen
„De kronen rollen over de straten",
is er gezegd.
Zeker, maar Gode zij dank niet
over onze straten. Ons volk blijft zijn
Koningiime trouw
Op voor Nederland en Oranje
Kiest daarom op 9 April de candidaten
van „Nederland en Oranjekiest Mr.
Dieleman of Mr. van Bortel.
Dan stemt ge iu 't belang van volk
en vorstenhuis, dan komt ge op voor
Nederland en Oranje
A Trouw aan het beginsel.
De strijd op 9 April zal een beginsel
strijd zijn. Het gaat er om, of onze re
geering door een sterke rechtsche Eerste
Kamer gesteund ook verder ons land zal
kunnen besturen volgens de beginselen,
neergelegd in Gods Woord. O/dat straks
een revolutionair gezinde reaeering zal
optreden.
Tusscben die twee mogelijkheden moet
ge straks kiezen.
Geen kleine belangen, geèn persoon
lijke grieven mogen een onzer weerhou
den om op 9 April onzen plicht te doen.
In dezen strijd is neutraliteit onge
oorloofd. Ook onmogelijk.
„Wie niet vóór Mij is, is tégen Mij",
sprak eenmaal de Heiland.
Dat geldt ook nu.
Kiezen we dan voor de Christelijke
beginselen, die ons lief en dierbaar
moeten zijn.
Laten we ijveren voor onzen Koning,
ook op 't staatkundig terrein.
Mat alle geoorloofde middelen moeten
we voor onze mannen, voor Mr. Diele
man en Mr. Van Bortel, werken, opdat
aan liet Christelijk beginsel de overwin
ning kome.
Lauwheid en laksheid mag er onder
ons niet zijn, opdat we aan den avond
van den negenden April, hoe ook de
uitslag zij, het weten wij hebben onzen
plicht gedaan.
hokje voor den naam van Mr. Dieleman
of voor den naam van Mr. van Bortel
zwart.
A Lastig die feiten.
Wij zijn er steeds voor geweest. Altijd
hebben we het goed recht van het Cliis-
telijk onderwijs erkend. Al in 1902 namen
we in Groningen een motie aan, die ge
lijkstelling bedoelde.
Neen Christelijke arbeider, daarom
kunt ge gerust rood stemmen.
Zóó spreken de socialistische propa
gandisten.
Maar de feiten spreken anders
In 1903 verschenen de sociaal-demo
cratische voorstellen tot grondwetsher
ziening, maarvan liet onderwijs
stond er niets in. Dat was vergeten
Toen Dr. Kuyper in 1905 probeerde
de Christelijke school uit den knellenden
band te verlossen, toen waren de
socialisten de felste tegenstanders. Ze
waren luiii motie glad vergeten
Uit de feiten blijkt, dat de socialisten
nooit een hand hebben uitgestoken om
ons recht te doen op schoolgebied. Ze
dachten er niet aan, te zorgen, dat de
Christelijke arbeiders bun kinderen voor
minder schoolgeld konden doen genieten
van Christelijk onderwijs. En toch namen
ze in 1902 al zoo'n mooie motie aan
Sterker nog.
Mr. Mondeis, het .socialistische Kamer
lid liet duidelijk uitkomen, dat de motie
niets anders was dan een parade
paard. Letterlijk zei bij, dat de motie
eisclit. wat wij nooit zullen toegeven.
Als dus een sociaal democratische pro
pagandist u spreekt van zijn liefde tot
iiet Christelijk onderwijs, vraag hem dan
eens naar die mooie Groninger motie.
Wijs hein dan op de feiten, die bewijzen,
dat de socialisten bittere vijanden zijn
van onze Christelijke scholen.
Niet van socialisten of liberalen heb
ben we recht voor onze scholen te wach
ten, alleen de rechtsche partijen kunnen
het Christelijk onderwijs, dat op meer
dan één plaats zucht onder de gevolgen
der dure tijden, helpen.
Als ge voor uw kind Christelijk onder
wijs begeert, stein dan op 9 Juli op de
Anti-revolutionaire lijst. Maak dan het
Met haastige spoed
is de vredesconferentie thans aan '1 wei k
getogen. Vermoedelijk te laat. Voor drie
of vier maanden waren de Duitschers
blij geweest met een v redes verding, dat
ze nu zullen verwerpen.
De entente zal van heel wat eischen
afstand moeten doen, v*i! ze de vrede
tot stand zien komen. Duitscliland's
wenschen en belangen tellen thans weer
mee, want achter Duitaclilands weigering
grijnst het bolsjewisme, gaapt de afgrond
eener wereldrevolutie
Vandaar de spoed, waarmee men nu
werkt.
De Raad van Tien is ingekrompen tot
vier man: Wilson. Lloyd George, Cle-
menceau en Orlando. En reeds loopén
er geruchten dat Cleiiieiiceau, de onver
zoenlijke af zal treden en worden ver
vangen door Briand, die veel meer
vredesgezind is.
Ondertussclien gaan de Duitschers
ijverig voort met dreigen de conferentie
te beïnvloeden. Men beeft bet vroegere.
Duitschland verweten, dat het zijn btii-
tenlandsche politiek steeds door sabel-
gekletter kracht poogde bij te zetten.
Het revolutionaire Duitschland doet niet
anders.
Zoo schrijft de socialistische Vorrvdrts
Als de vredesvoorwaarden te hard zijn,
weigeren we te teekenen, en sluiten ons
aan bij liet bolsjewisme.
Dan storten wij naar beneden, ver
drinken wij, en denken er nog slechts
aan wat wij op onze reis naar den af
grond met ons mee kunnen sleepen.
Waut dat is dan bet eenigste en laatste
middel. Dan is de lijpe generatie na
deze ten doode opgeschreven, de komende
draagt den kiem van den dood in zich
en liet komt er dan nog maar op aan
de derde te redden en baar een vader
land te bereiden, waarin zij vrij en ge
lukkig kan leven.
De vroegere minister Dernburg schrijft
Als men Duitschland dan toch ten gronde
wil richten, dan zullen we trachten de
gene» die het doodvonnis over ons vel
den, mee te sloepen in onzen val. Dan
sluiten we ons aan bij de Russische af-
biaakpolitiek.
En helaas, we mogeu dit niet alleen
als bluf beschouwen. Het voorbeeld
van Hongarije bewijst boe groot liet ge
vaar is, dat wanhopige vaderlandsliefde
en gekrenkte nationaltrots het bolsje
wisme aangrijpt als wraakmiddel tegen
ëe overweldigers van het vaderland.
De conferentie staat anders voor een
moeilijk probleem. Men wil schadever
goeding van Duitschland vragen en
liefst niet weinig maar ziet in, dat
Duitschland dan eerst economisch op de
been moet worden geholpen. En dat
wil men weer niet, want men meent,
dat dat de eigen industrie en handel
benadeeld.
In beeldspraak zou men het aldus
kunnen uitdrukken: „De entente wil
veeren plukken van een kikker. Dat nu
gaat niet. Men zou het zoo kunnen op
lossen, dat men eerst veeren aan die
kikker bevestigde, maar daar is weer
tegen, dat men dan zichzelf benadeelt.
En dan zou men liet nog eens moeten
worden over de verdeeling van de veeren
onder de plukkers, En dat is het lastig
ste punt".
Feit is echter, dat een zenuwachtige
stemming op de conferentie niet te ont
kennen valt. Men ziet liet gevaar, voelt
door bet eindeloos gepraat, zelf de oor
zaak te zijn, en weet niet hoe bet bolsje
wisme er onder te houden. De raad van
de Fransclie pers, om met wapengeweld
liet bolsjewisme te onderdrukken is wel
eenvoudig, zelfs zóó eenvoudig, dat liet
doet denkeu aan de raad, dat wie een
musch wil vangen, bet diertje zout op
de staart moet leggen, maar het middel
is te gevaarlijk.
De entente kan niet meer op eigen
volk vertrouwen. Het gist en woelt
overal.
Ook in Spanje is door allerlei stakingen
de toestand ernstig geworden. De staat
van beleg is reeds afgekondigd.
Moge de vrede spoedig komen
Beroepsarbeid der gehuwde vrouw.
Opmerkelijk was de besliste afkeuring
die op het Christel ij k-Sociaal Congres
werd uitgesproken over den beroepsar
beid der gehuwde vrouw.
WB,HB,11wn1r,.rp..iIM».'.jll.il k c.r >jB2KSCirjetxames.
i: »ayfc-«-ir/attrarr<gmv^a«*<a'Ka^^ ■.t^errpfc.yacwca -^acaaaa.-gi«
•r
Aw
