Orgaan ter verspreiding der Christelijke Beginselen in Zeeuwseh-Vlaander en.
No. 126.
Woensdag 26 iVLaart 1919.
2e Jaargang.
F E U I L L E T 0 N.
Buiteiihiiidsch Overzicht.
Uit het Buitenland.
Uit het iSimieiilaiid.
JAN WAANDERS.
vergroote oplaag
Ook nu nummer één.
V „De Katholieken en de Cal
vinisten hebben het land
gered".
Z E L A N D I A.
Naar den afgrond
Mrvwr?Tun7\im DM i4' 1 IX A m>i n uiljii ïVonpn nor nnct uonr Ni^rlpr 1« nfl f 1 2,>.
Uitgave van de Christelijke Persvereeniging „Zeeuwsch-VIaanderen" te Ter Neuzen.
Alle stukken, de redactie en administratie van dit blad betreffende, moeten worden ge
zonden aan den redacteur, H. S. v. HOUTEN, Vlooswjjkstraat 62, 1 er Neuzen.
ABONNEMENT: Bij bezorging 1,15 per drie maanden. Franco per post voor Nederland 1.25.
ADVERTENTIËNVan 1—4 regeis ƒ0.40. Elke regel meer ƒ0.10. Handelsadvertentiën
over twee kolom 8 cent per tegel. Abonnementen per contract. Crisistoeslag lo"/o.
Inzending van advertentiën tot 12 uur 's middags op de verschijndagen bij den drukker
1). 11. LITTOOIJ Az. te Ter Neuzen. Telefoou Nr. 20.
De nummers van 29 Maart
en 5 April zullen als VERKIE
ZINGSNUMMERS in zeer
verspreid worden.
Advertentie's moeten 's morgens
vóór 10 uur op den dag der uitgave ter
drukkerij zijn.
DE ADMINISTRATIE.
Bij de Statenverkiezingen op 9 April
is het parool weer, evenals ten vorigen
jare stemt nummer één
Onze partij is toen weigevaren met
liet opvolgen van dat advies.
Méér nog dan toen, is liet nu noodig.
Bij de Statenverkiezingen zijn de can-
didaten ons gemeenlijk van nabij bekend.
Dikwijls hebben ze een wijdvertakte
familie- of vriendenkring in liet district.
Als de kiezers nn niet vasthouden aan
het adviesstemt nummer één, dan
wordt het een personenstrijd. En dat
opent de deur voor allerlei geknoei en
gekonkel.
Dan worden er geen dragers van be
ginselen, maar personen om allerlei bij
komstige redenen gekozen. En dat nu
mag niet. Daarvoor is de sti ijd te ernstig.
liet systeem van voorkeurstemmen
geeft aanleiding tot strijd in de partij
en verbrokkelt dus de brachten.
Maar bovendien, de partij stelde de
lijst vast. Elk lid der Antirevolutionaire
kiesvereeniging is in de gelegenheid ge
weest zijn invloed voor een of ander
candidaat te laten gelden. Eerst na breed
overleg, en langs volkomen wettigen
organisatorischen weg heeft de partij,
vastgesteld door stemming, dat zij die
mannen, die nu op onze lijst staan, be
geert en bepaaldelijk in die volgorde.
En nu moet die lijst van de partij
dóór do partijgenooten aanvaard en ge
kozen worden. Dan alleen komt goede
trouw tot haar recht en wordt veel el
lende voorkomen.
Op 9 April stemt ieder Antirevolutio
naire kiezer op nummer één. Dat is in
Hulst op Mr. P. Dieleman, in Sluis op
Mr. P. J. van Bortel.
Prof. Valckenier Kips van de Tech
nische Iloogescliool te Delft behoort niet
tot onze geestverwanten.
Des te opmerkelijker is daarom liet
getuigenis dat bij in zijn geschrift Voor
Koningin en Vaderland aflegt omtrent
de houding van ons Kabinet tegenover
de revolutie.
Zonder commentaar kan het worden
overgenomen. Aldus schrijft hij
„Dat ditmaal de aangekondigde om
wenteling ineenzakte als een barsten
de zeepbel, is in de eerste plaats de
groote verdienste van liet huidige
Ministerie.
Voor hun kloeke en beleidvolle hou
ding verdienen onze bewindsmannen
warme hulde en lof. Met groote
st.aatsmanswijsheid is door den Minis-
14)
DOOK
„Dat je niet wil, moet je ten slotte
zélf weten, en verantwoorden", hernam
Van Donk met scherpte. „Maar daarom
hoef je dadelijk bij een ander geen ou
edele drijfveeren te veronderstellen, 't
Gaat om meer dan een eerebaantje 't
is de strijd voor ons beginsel, 't Gaat
om de eere Gods", zei liij met klem en
overtuiging.
„Och ja, dat komt er bij jullie overal
bij. De eere Gods! Wees toch zoo on-
noozel niet, dat allemaal maar te slikken".
„Bij jullie?" herhaalde Van Donk.
„Reken je je zelf niet meer bij ons Een
liberaal zou niet hatelijker kunnen spre-
„Daar heb je 't nou. Denk jij nou, dat
er bij de liberalen geen eerlijke, achtens
waardige lui zijn. Waarom stel je je zelf
toch zoo ver boven ze
„Hoor es", zei Van Donk, „'k geloof,
dat 't beter is, dat ik je niet langer lastig
val. Ik hob me tot mijn spijt vergist in
je".
ter-President gesproken reeds op 18
November, ter waarschuwing en af
weer, maar niet mir.der met rustige
kracht eu rijp beleid in de welspre
kende slotrede van 20 November.
Bijzonder gehikkig was de Regecring
vooral in de uitstekende wijze waarop
dadelijk het volk door haar is voor
gelicht en een verstandige en gezonde
leiding aan de openbare meening is
gegeven.
Daarin is het Ministerie op schitte
rende wijze bijgestaan door de orga
nisaties der Katholieke en Calvinisti
sche arbeiders, later ook met neutra
le vereenigingen en personen aange-
vuld.
De door deze organisaties versprei
de manifesten, in kloeken, weispreken
den stijl gesteld, de pakkende aan
plakbiljetten, het een na het ander
hield den goeden geest er in bij de
bevolking, en maakte ze wakker.
Er is gezegd „de Katholieken en
Calvinisten hebben het land gered".
In dit woord ligt groote waarheid.
Waarlijk, 't ware denkbaar geweest
dat het onder andere leiding anders
ware gekomen. Wij hadden het voor
recht, een Ministerie aan het bewind
te zien, dat op zoo krachtige en trou
we keurbenden kon steunen. Men
mag zich de vraag stellen, of dit van
elk Ministerie, hoe ook samengesteld
zou kunnen worden getuigd."
Op voor dit ministerie!
Hongarije, en dat waren de bolsjewiki.
En heel het volk volgde hem na.
Het behoeft nauwelijks gezegd, dat deze
aansluiting van Hongarije bij de bolsjewiki
een groote versterking voor dezen beteekent.
Maar erger nog is dit geheele nieuwe
elemeutde aansluiting bij de bolsjewiki uit
tot wanhoop gebrachte vaderlandsliefde en naiio-
nalctrols.
Evenals het bolsjewisme zelf zal ook deze
nieuwe beweging zich uitbreiden als een
besmettelijke ziekte.
In Duitschlaud worden de stemmen die
aansporen tot navolging van het Hongaarsche
voorbeeld steeds sterker. Zelfs de Frankfurter
Zeitung, het blad van de groote bankiers
spreekt het uitals de entente een voor
Duitscfcj.'.nd smadelijken vrede wil, laten we
dan de onderteekening weigeren, en de bolsje
wiki inhalen als boudgenooten.
In Beieren behoeft maar heel weinig meer
te gebeuren, of bet volgt Hongarije na.
In Italië hebben de socialisten besloten
uit de internationale te gaan, en zich aan
te sluiten bij de communisten of bolsjewiki.
En in ons land helt Troeistra bedenkelijk
over naar het bolsjewisme.
Voorwaar Europa is een rommelende vul
kaan gelijk, dia elk oogenblik kan losbarsten.
En als God 't niet genadig verhoed, is de
wereldrevolutie onvermijdelijk. Zal op de
puinhoopen van de#Westorsche beschaving
Lenin soms als een geesel Gods, een nieuw
rijk stichten
De afgrond gaapt dreigend
Beware God ons werelddeel, ons land eu
volk voor do ram peener algemeene revolutie
Zóó vraagt menigeen zich af, die het
wereldgebeuren gadeslaat.
Hongarije heeft zich aangesloten hij de
bolsjewiki iu Rusland. Het wil met Lenin
een aanvallend- en verdedigend verbond
sluiten, en erkend hem als den leider van het
internationale proletariaat. Als de profeet van
de revolutie de vorst, die de geesten uit den
afgrond leiden moet.
't Is een machtig besluit dat de vorige
week in Hongarije is genomen.
Met hartstochtelijke liefde hangt de Hon
gaar aan zijn vaderland. En nu dreigde dat
vaderland verloren te gaan. Aan stukken
uit elkaar gescheurd. Roemenen, Serviërs
en Tsjechen roofden onder goedkeuring der
geallieerden de rijkste provincies van Honga
rije weg. Machteloos stonden de Hongaren
er tegenover.
Toen rijpte het wanhopige plan. dat thans
is uitgevoerd. Want de aansluiting van
Hongarije bij de bolsjewiki is een wanhoops
daad. Anders niets. Moet het vaderland ten
onder gaan, dat dan de heele wereld mee
naar den afgrond worde gesleurd, zóó is de
wensch der Hongaarsche patriotten.
't Is een daad als van Van Speyk, die de
lont in het kruit wierp en zijn schip in de
lucht deed vliegen, toen de Belgische oproer
lingen hem te machtig werden.
Want Hongarije was niet bolsjewistisch.
Voor enkele weken werden nog bolsjewiki
vermoord door bet woedende volk. En graaf
Karolyi, de minister-president, die de regee
ring over gaf in handen van het proletariaat,
is een man van de hoogste afkomst. Zijn
vader was de intieme vriend van keizers en
koningen zjjn moeder was een prinses. Hij
was een rijke landbezitter, maar beeft zijn
landgoed onder de boeren verdeeld.
Maar Karolyi is vóór alle3 Hongaar. Uit
tot wanhoop gebrachte vaderlandsliefde beeft
hij zich aangesloten bij de vijanden van
„Je liadt de moeite kunnen sparen",
zei Waanders even koel.
„Goeienavond", groette Van Donk en
nam den terugweg.
't Speet Waanders wel eenigermate,
om Van Donk.
Maar dat gefemel kón hij ook niet uit
staan. Dat overdrevene. Moest nu niet
overal de godsdienst bij komen? Voor
hem wai het een uitgemaakte zaak, dat
de politiek „vuil" was. En het maakte
hem min of meer wrevelig, dat Van Donk
nü juist met zoo iets was aangekomen,
't Had zijn stemming bedorven. En hem
bovendien nog opgehouden ook, die ont
moeting. Juist, nu hij zijn tijd zoo noodig
had. Eer hij nu nog thuis was geweest en
zich gereed gemaakt om uit te gaan, was
het al wel zóó laat geworden, dat hij
niet vóór de pauze op „Excelsior" kon
zijn.
o
Jo Vlietstra had het warm gekregen.
Ze was een goede steun voor de sopra
nen de directeur waardeerde haar hulp.
Ze hadden nog juist vóór de pauze een
lastige passage uit Mendelsonu een paar
malen óver moeten zingen. Nu was ze
blij, dat ze wat kon uitblazen.
De pauze gaf altijd gewenschte gele
genheid tot conversatie. Er waren er wel.
die de pauze het glanspunt van den avond
Groote ontploffing in België.
Het Laatste Nieuws schrijft over de
geweldige ontploffing bij Grimde
Vrijdagmiddag werd de stad Tienen
opgeschrikt door een geweldige ontplof
fing. Slag na slag weerklonk, de ramen
trilden, de huizen daverden. Voorbij
gangers liepen haastig heen, zochten een
schuilplaats in de huizen en lang duurde
het eer men wat kalmer werd en zich
afvroeg wat er eigenlijk gebeurde.
Al dat geweld kwam uit de richting
Grimde, waar het uitgestrekte votmings-
station is, eenige kilometers slechts van
de stad. Vela inwoners liepen dien kant
uit, maar allerlei neervallende stukken
ijzer en andere voorwerpen verhinderden
de nieuwsgierigen verder te gaan.
Men meldt dat een houderdvijftigtal
munitiewagens in de lucht gevlogen zijn.
Een tweede telegram over deze ont
zettende ramp geeft de volgende bijzon
derheden
De vreeselijke ontploffing te Grimde,
welke Vrijdagmiddag zoo talrijke wagens
Duitsche munitie heeft vernield, kostte
het leven aan verschillende militairen
en burgers. Drie soldaten en een adju
dant worden vermist en zijn waarschijnlijk
dood. De schade is onberekenbaar.
Uren in den omtrek zijn de vensterruiten
gebroken. D<3 stapelhuizen der raffinaderij
zijn erg beschadigd. Een naburige pacht
hoeve met. den ganschen inboedel is
afgebrand. liet vee kwam in de vlammen
om.
Duitschlaud en de sovietrepuhliek.
BERLIJN. Wijzende op de mogelijk
heid, dat het sluiten >au den vrede op
de onaannemelijke eischen van de entente
zal afstuiten, waarschuwt de Frankfurter
Zeiting de Duitsche regeering, Duitsch-
vonden en dan feitelijk ook het best
uitkwamen.
Truus Breedveid behoorde tot de laat
ste. Dan was ze altijd het middelpunt
van een kringetje. Dan kon men haar
boven de anderen uit hooren. Do heeren
zochten haar gezelschapzij meed het
hunne niet.
Truus was het eenigst kind van be
middelde ouders: Breedveid,eenparvenu-
aehtig type, liet zich genoegzaam voor
staan op zijn financieelen welstand.
Schel jachtte haar lach boven het
stemmen gegons sommigen vonden haar
onnatuurlijkverdachten haar van aan
stellerij. Overdreven zij Zij gaf er min
stens aanleiding genoeg toe.
Wat afgezonderd van het luidruchtig
clubje, dicht hij een der ramen, waar
het wat frisscher leek en een verrader
lijk tochtje streelde, zat Jo.
Ze had weinig behoefte 'om zich in het
gesprek te mengen, dat op eenigen af
stand van haar, in het drukke kringetje
van Truus werd gevoerd. Bovendien
ze mocht Truus' niet al te best lijden
zo voelde zoo'n innerlijken tegenzin tegen
haardien ze moeilijk had kunnen ver
klaren, noch minder rechtvaardigen; en
tóch, ze kon tegen Truus nooit zijn, als
tegen de anderen er was iets, dat haar
instinct matig op een afstand deed blijven.
land niet door de entente te laten
gebruiken als een voorpost tegen het
bolsjewisme. Integendeel, als het niet
mogelijk is met de entente een recht
vaardigen vrede te sluiten dan is de
eenige mogelijkheid voor Duitschlaud,
zich solidair met de Russische sovjet
republiek te verklaten.
Een vaderlandslievende daad.
Reuter seint uit L'onden
De Bank van Engeland heeft niet
alleen het gedeelte der winst, waarop
het rijk volgens de statuten recht heelt,
maar de geheele overwinst, die zij sedert
het begiri van den oorlog heeft gemaakt,
aan de regeering afgedragen.
Het land van 'belofte.
De dienstbodennood neemt in Engeland
onrustbarende afmetingen aan, en myn
zint op allerlei middelen om liet kwaad
te keeren. Zoo heeft men thans te
Bristol een scheidsgerecht voor dienst
boden ingesteld, waarin een gelijk aantal
huisvrouwen en dienstboden zitting heeft,
die in de brandende quaestie moeten
beslissen. Iedereen moet zich aan dc
yitspraak onderwerpen. Üm te beginnen
heeft het scheidsgerecht een minimum
loon vastgesteld, waarhij rekening ge
houden wordt met leeftijd en bekwaam
heid. Op dffze basis heeft een gewone
dienstbode op achttienjarigen leeftijd een
jaarlijksch loon van 20-, op 19-jarigen
leeftijd 22-, op 20 jarigen leeftijd 24 pond
sterling enz. Het levensonderhoud (de
z.g. kost) wordt op 50 pond per jaar
berekend. (Een pond sterling is 12
gulden). Voorts behoort de dienstbode
een half uur vrij te hebben om bet
ontbijt te gebruiken, een half uur voor
de afternoon-tea en een uur voor het
middagmaal. Verder in den avond twee
uren vrij, en bovendien iedere week een
middag en een avond vrij, terwijl zij
den halven Zondag te barer beschikking
moet hebben. Ook over slaapgelegenheid
beslist liet scheidsgerecht.
Een geniale misdadiger.
De jonge inbreker van 16 jaar, die in
vijf maanden tweehonderd inbraken heeft
gepleegd, heeft nu van den rechter te
Leeds zijn vonnis gekregen.
De rechter sprak hem als volgt toe
„Het is duidelijk, dat je een jonkman
met groote bekwaamheden moet zijn,
en het is heel ongelukkig dat je je
bekwaamheid gebruikt hebt voor het
begaan van misdrijven. Je gedrag heeft
over je zeer achtenswaardige en geachte
ouders de grootste schande eu ellende
gebracht. Als je ouder geweest waart,
zou ik je tot dwangarbeid veroordeeld
hebben, maar, bij het zien van je jeugd,
zal ik je in plaats daarvan voor drie
jaar naar een tuchtschool zenden. Als
je, na die instelling verlaten te hebben,
weer tot, misdaad vervalt, zal elk rechter
die met je te doen krijgt, niets anders
overblijven dan je tot een langdurige
tuchthuisstraf te veroordeelen."
ONZE LEVENSMIDDELEN
VOORZIENING.
De Minister van Landbouw beeft een
bedrag van honderd millioen gulden
Ze wuifde zich met haar zakdoek wat
koelte toe de inspanning zooéven had
haar nogal verhit. Ze gunde dien anderen
hun pretzij hield zich nu liever wat
bedaard, om straks weer friscli te zijn
na de pauze.
Wat was die Truus toch weer druk
Geen oogenblik zweeg ze altijd en altijd
maar was ze aan 't woord nu met dezen,
dan weer met een ander en altijd maar
door scbrilde haar lach en lonkten haar
oogen. Nee, zoo iets kón zij gewoon niet.
Dat je vroolijk waspret hadpraatte,
al vvas het dan ook maar luchtig schert
send, dat kon ze begrijpen; maar dat je
zóó kon doen als die Truus Breedveid
Truus liet ze zich noemen Eigenlijk
heette ze Geertruidaen toen ze samen
op school gingen hadden ze d'r altijd en
allemaal Trui genoemd. Maar nu had ze
't den laatsten tijd iu d'r hoofd gezet
met Truus aangesproken te moeten wor
den Truus klonk toch veel sjieker dan
zoo heel gewoon Trui. Foei, hoe was ze
nu weer aan 't veroordeelen waarom
moest ze toch bij Truus zulke minder
edele drijfveeren veronderstellen? Wat
was het toch eigenlijk, dat baar zoo te
gen Trui Breedveid innam
Waar zou Jan toch blijven Hij had
immers beloofd te komen Misschien
wat oponthoud gehad. Of niet vrij af
aangevraagd om de levensmiddelenvoor-
zienintr gedurende de eerste 4 maanden
van dit jaar op den huidigeu voet voort
te zetten.
BEGIN MEI HET EINDE DER
RANTSOENEERING
Naar de meening van den Minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel
zal, zooalS1 blijkt uit het ingediende wets
ontwerp tot aanvulling en verhooging
der Laudbouwbegrooting voor 1919 eerst
nu-t ingang van Mei mogelijk zijn vast
te stellen langs welke banen de levens
middelenvoorziening zich in de toekomst
zal hebben te bewegen.
Naar liet zich laat aanzien zal dan van
tal van artikelen een zoo groote voorraad
aanwezig kunnen zijn, die het mogelijk
maakt met bet rantsoeneeringsstelsel te
eindigen, terwijl dan ook bij het proces
der levensmiddelenvoorzieniug voor tal
van artikelen de handel in al zijn ge
ledingen weer zal kunnen worden inge
schakeld.
GOEDKOOPE WOLLEN KOUSEN EN
SOKKEN.
De Rijkskleedingvoorzieuiug stelt oen
millioen paar sokken en kousen ter
beschikking der gemeenten.
Deze voetbekleedingen zijn of worden
gebreid uit inlandsche wol 1918, die
weer verwerkt is tot zwarte 3-draadsche,
zuiver wollen sajet.
De maximum-distributie-prijzen zijn als
volgt: Manssokken f 1.40; kinderkousen,
maat 3, f 1.23idem, maat 4, f 1.40
jongens- en meisjeskousen, maat 5, f 1.65
idem, maat 6, f 1.90vrouwenkousen,
maat 7, f2.
De levering aan de gemeenten begint
tussehen 5 en 15 April a.s. -
EEN NIEUWE PARTIJ!
„De Loods" deelt mede, dat er een
nieuwe partij in wording is.
Stichter is de lieer Herckenrath die
een geheel nieuw denkbeeld heeft, waar
van hij de oplossing der sociale kwestie
verwacht.
Alle erfenissen worden geconfiskeerd,
de opbrengst er van afgedragen aan een
aantal districtsbauken, die aan ieder
Nederlander op diens 21e jaar hieruit
een kapitaal zullen uitkeeren van f3000
a f4000.
In Den Haag is reeds een afdeeling
opgericht. Geen wonder Hokus pokus
en dé partij toovert je 3000 gulden in
je handen. Wie volgt
HET CONFLICT IN HET TURF-
BJ5DRIJF.
Aan de „Tel." wordt uit Assen gemeld,
dat in de te Emmer Compascuum ge
houden vergadering van den Verveners-
bond werd besloten voorloopig het turf
graven stop te zetten.
STEUNREGELING TUSSCI1EN
1 APRIL EN 31 JULI VOOR GEDEMO-
B1LISEERDEN.
(Officieel). Binnenkort zal in de ge
meenten bi] openbare kennisgeving alge
meene bekendheid worden gegeven aan
de tot stand gekomen steunregeling
nopens militairen, wier verblijf onder de
wapenen eindigt in liet tijdvak 1 April
31 Juli 1919.
De steun wordt slechts verleend,
kunnen krijgen Maar Henk van Ren-
sen dan die was toch op 't zelfde kan
toor met Jan en dié was er toch. Jan
zou zeker niet verzuimen, als hij éventjes
van de partij kon zijn hij hield immers
dol veel van zang en muziek, zoo wel
als zij. De uurtjes op „Excelsior" waren
voor hun tweeën altijd van de aange
naamste der heele week
Jammer, dat Jan het zoo dikwijls on
eens was met haar vader Het laatste
gesprek, gisterenavond had weer weinig
goed gedaan. Jan was een beste kerel
ze hield werkelijk veel van hem maai
bij was soms zoo erg.... prikkelbaar;
zoo gauw geraakt; en.... ja, op som
mige punten had hij wel wat vrije ideëen
en dat moest dan wel botsingen geven
Maar overigens, 'n hart van goud had-ie.
Eerlijk was ieen van gekonkel en ge
knoei had ie een hartgrondigen afkeer.
Ze moest hem maar verstandig zien te
leidenvoor oen zacht woord was hij
wel toegankelijk en die vreemde ideeën,
die hij er op na hield, och, die zouden
zoo gaandeweg wel wat uitslijtendat
zou toch geen verwijdering hoeven te
geven. Verwijdering Hoe kwam ze er
aan
(Wordt vervolgd).
