Orgaan ter verspreiding der Christelijke Beginselen in Zeeuwseh-Vlaanderen.
No. 124.
'Woensdag 19 IVIaart 1919.
2e Jaargang.
ff E U i L 1, E T 0 N.
JAN WAANDERS.
Bitenlandsch Overzicht.
Uit hel Buitenland.
Uit liet Bimienland.
Uitgave ran de Christelijke Persvereeniging „Zeeuwseh-Vlaanderen" te Ter Neuzen.
Alle stukken, de redactie en administratie van dit blad betreffende, moeten worden ge
zonden aan den redacteur, H. S. v. HOUTEN, Vlooswpstraat 02, Ter Neuzen.
ABONNEMENT Bij bezorging ƒ1,15 per drie maanden. Franco per post voor Nederland 1.25.
ADVERTENTIËNVan 1 4 regels ƒ0.40. Elke regel meer ƒ0.10. Handélsadvertentiën
over twee kolom 8 cent per regel. Abonnementen per contract. Crisistoeslag 15%.
Inzending van advertentiën tot 12 uur 's middags op de verschijndagen bij den drukker
D. H. LITTOOIJ Az. te Ter Neuzen.- Telefoon Nr. 20.
V De algemeene Bonden en
de vakvereenigingen.
Er zijn nog steeds trj/ynschen, die ter
goeder trouw, meencn, dat de vakver
eenigingen bet bestaan van Patrimonium
eu van den Christ. Nationalen Werk
mansbond overbodig maken.'
Vooral dezulken, die voor de algemeene
Bonden hun krachten en talenten hebben
gegeven, zien somwijlen in de opkomst
der vakbeweging een gevaar. Ten on
rechte evenwel.
Er is voor beide een plaats, voor beide
een taak. Naast Patrimonium kan heel
goed een afdeeling van den Christ.
Bandarbeidersbond, een vakvereeniging
van timmerlieden of schilders bestaan.
De algemeene Bonden (Patrimonium
en de Werkmansbond) moeten de sociale
kwestie's bespreken, de inzichten ver
helderen, ook aan niet-arbeiderskringen
der maatschappij meer en meer sociaal
besef bijbrengen en beginselvaste, goed
ontwikkelde leiders geven aan de vak
vereenigingen.
Eveneens kunnen de algemeene Bonden
de leiding nemen in zaken, waarbij niet
één speciale groep, doch alle arbeiders
betrokken zijn. Hier denken we aan
coöperatie, woningbouw, sociale ge
meentepolitiek, bureaux voor advies, enz.
Ook het houden van cursussen behoort
tot de taak der algemeene Bonden. Zoo
moeten straks de onderwerpen, die op
het Tweede Christelijk Sociaal Congres
zijn behandeld, op de vergaderingen der
algemeene Bonden worden ingeleid en
besproken.
Op kleinere plaatsen, waar het moeilijk
gaat vakvereenigingen op te richten,
moeten de arlgemeene Bonden doen
wat anders taak der vakvereeniging is.
Doch op grootere plaatsen moeten ze
samenwerken niet uit valsche concur
rentiezucht elkaar tegenwerken. x
De vakvereeniging moet opkomen
voor goede arbeidsvoorwaarden, wat
aangaat loon, arbeidsduur, bescherming
en persoonlijke behandeling.
Ze moet er naar streven, dat recht
en gerechtigheid op het terrein van den
arbeid heerschen.
Daarbij moet zc bedenken, dat niet
de macht der arbeiders tot zulk een
hoogte mag opgevoerd, dat deze de baas
zijn. Dat zou de dood voor het bedrijf
en dus schade voor patroon en arbeider
beteekenen. De socialistische arbeider
streeft naar de alleenheerschappij in het
bedrijf. Daartoe dwingt hem zijn leer
van dan klassenstrijd, die den stand der
patroons wil vernietigen. De christelijke
arbeider vraagt slechts medezegging-
schap in liet vaststellen der arbeids
voorwaarden, en erkent dus het be
staansrecht van beide partijen.
Ook heeft, de vakvereeniging tot taak,
het bedrijf op te voeren door den arbeider
theoretisch en practisch te bekwamen
voor zijn taak.
Zoo zien we, dat er voor beide een
plaats is onder de zou. Voor de alge
meene Bonden en voor de vakvereeni
gingen
V De Bond van Dienstplichti
gen.
De actie ten gunste van de gedemobili-
12)
ZELAN0IA.
„Ook geen voorspel dan meer er bij..."
viel Jan weer in.
„Ja, maar zeg jij me nu eens, Jan,
waarvoor dient feitelijk een voorspel
Kijk, dat was nu weer echt zoo iets
van Vlietstra. Zoo onnoozel weg. Maar
dan lxad-ie meestal wat gereed.
„Nou, da's óók een vraag. Zou U dan
willen, dat de voorspelen allemaal afge
schaft werden ontweek hij.
„Nee nee, volstrekt niet. Maar zeg nu
eens eerst je gedachte".
„Ja, ik geloof, dat de muziek, ik bedoel
dan zoo'u voorspel moet dienen, om een
zekere stemming te geven een
inleiding op hetgeen moet worden ge
zongen".
„Kijk, nu worden we liet al goed eens.
Precies mijn meening. En denk je nu
waarlijk, dat dan een lang voospel noo-
dig is. Ik geloof er niets van. Integen
deel, dat brengt soms uit de stemming.
seerden, waaraan ook wij meedoen en
waarover een volgend maal, heeft een
gevaarlijken kant. Maar al te veel blijkt,
dat er van socialistische zijde getracht
wordt de beweging voor de gedemobili-
seerden te gebruiken om propaganda te
voeren voor bun partij. Het gaat dan
minder voor de verlofgangers dan wel
om hen.
We hadden dat van den beginne af
verwacht. En dit was een der redenen,
waarom we in 't belang der gedemobili
seerde!) aan de actis meenden te moeten
deelnemen. In Ter Neuzen verliep de
zaak dan ook naar wensch. Na een zeer
geanimeerd debat tusschen de heeren
De Pauw als voorstander en Van Houten
als tegenstander van den Bond van
Dienstplichtigen, werd met overgroote
meerderheid besloten om zich niet bij
bedoelden Bond aan te sluiten en deze
kwestie als afgedaan te beschou
wen.
Ook andere afdeelitigen, als Hoek,
Philippine, Zuiddorpe en Koewacht ver
klaarden van geen aansluiting bij den
Bond van Dienstplichtigen te willen
weten.
Toch schijnen er nog personen te zijn,
die do actie weer willen beginnen.
't Lijkt ons daarom niet ondienstig
even te vertellen, dat de Bond van
Dienstplichtigen socialistisch is. Men
moge al beweren dat men lid kan
worden zonder socialist te zijn, vergeet
niet, dat ge dan toch de veranhvoorde-
lijkheid meedraagt voor de daden en
handelingen van den Bond van Dienst
plichtigen.
Reeds op 5 November verklaarde
Mr. Troelstra in de Kamer, dat de Bond
een vereeniging van sociaal-democraten
was.
Op de vergadering waar de revolutie
werd besproken, yvas mat het bestuur
van de S. D. A." E. en van het roode
Nederlandsche Vakverbond, ook het
bestuur van den Bond van Dienstplich
tigen. De secretaris van den Bond, de
lieer Butselaar, verklaarde toenAls
Zondag wordt besloten tot vorming van
soldatenraden, moet dat niet meer noodig
zijn, omdat in elke plaats zal bestaan
een afdeeling van den Bond van Dienst
plichtigen."
Daarvoor moet dus de Bond dienen,
't Moet de roode „burgerwacht" zijn, die
op Troelstra's bevel de revolutie ont
ketent, en met afzetting van de wettige
overheid zelf het bewind in handen
neemt.
En na de mislukking van de revolutie
op 't Rotterdamsch Congres, vroeg de
afgevaardigde van den Bond van Dienst
plichtigen, de lieer Hartog, nadat hij
Troelstra hulde gebracht en trouw be
loofd had, een som van f 500,van de
S. B. A. P. om propaganda te voeren
voor het socialisme.
Wie zich aansluit bij den Bond van
Dienstplichtigen kiest daarmee partij
voor liet socialisme, voor de revolutie
en tegen alle orde en gezag. Wie dat
niet wil, wachtte zich voor den lokkenden
stem van den vogelaar, die roept
„vrede, vrede en geen gevaar! Met
klem stellen we er tegenoverDe Bond
van Dienstplichtigen is wel een gevaar.
Een landsgevaar. Past er dus voor op,
en waarschuwt anderen.
Bovendien, alles hangt van den organist
af. Het voorspel moet zoowel verband
houden met hetgeen pas gesproken is,
als met wat volgt, en dat naar belmoren
te doen, gaat boven de kracht van de
meesten. De bediening van het Woord,
de preek is nommer één en al#het andere
moet daar ondergeschikt en dienstbaar
aan wezen".
„Wel, vadertje, wat een speech hebt
U nou afgestoken", schertste Jo. Ze
voelde, dat Jan geprikkeld was en trachtte
wat af te leiden.
„Nee hoor, heelernaal geen speech, we
hebben maar samen eens wat gekeuveld,
wat jij Janj?"
Jan meesmuilde.
Daar kwam hij op een idee.
„'tKan wel wezen, dat U gelijk hebt",
stemde hij toe. „Maar wat denkt U er
dan van, als men eens naar een plaats
gaat, waar uitsluitend goede muziek te
hooren is. Daar is dan wel niets tegen
„Niet 't minste", gaf Vlietstra toe.
„Tenminste
„Kijk nou", viel Jan in de rede. „Ik
zei toch goede muziek".
„En de plaats?"
„Nu ja, wat hindert dat Ik bedoel,
als het een fatsoenlijke omgeving is, wat
V Eensgezind.
De heeren De Vos van Steenyvijk en
van Bunschot hebben namens de geheele
rechterzijde, de Ministers van Arbeid en
Financiën onvoorwaardelijk steun toe
gezegd voor hun pr< gram. Alle recht-
sche leden, zonder eenige uitzondering,
is dat program volkomen sympathiek.
Een verblijdend bericht. Er blijkt uit,
dat de in meerderheid rechtsehe Eerste
Kamer eensgezind den nieuwen koers
inslaat. Van vastgeroest conservatisme
is geen sprake. Met het waarlijk niet
weinig democratische program van mi
nister Aalberse gaat de lieele Kamer mee.
Wie onze Regeering wil steunen, om
voor onze werklieden op sociaal gebied
zegenrijk werkzaam te zijn, om de chris
telijke school uit haar financieele druk
te helpen, zorgt op 3 April voor een
sterke rechtsehe meerderheid in de
Staten. Wat meer stemmen er op Mr.
Dieleman en op Mr. van Bortel wordeu
uitgebracht, wat krachtiger steun dat
beteekent voor de Regeering at meer
kans er ook is, dat de Eerste Kamer,
die de regeering ten voile steunt, ••echts
blijft.
De voorloopige vrede
zal omstreeks Paschen worden geteekend.
Zóó verzekert men van verschillende
kanten. Als de conferentie klaar is,
zullen de Duitschers naar Versailles
worden geroepen om er kennis te nemen
van de voorwaarden, zooals de over
winnaars die hebben vastgesteld. Méér
hebben ze niet te doen. Een week
daarna, want de geallieerden die zoo
lang hebben getreuzeld en zooveel tijd
hebben verpraat - beginnen baast te
krijgen, moet de vrede geteekend zijn.
't Zal dus zijn: aannemen of weigeren.
En dan stelt men van ententezijde
zoo'n vrede nog als een Paascligeschenk
voor, waar de wereld trotscn op en
dankbaar voor mag zijn
Gelukkig, dat Wilson de besprekingen
nog een paar dagen heeft opgehouden,
om de voorwaarden zelf eens rustig en
grondig te onderzoeken. Het ligt voor
de hand, dat Wilson zal probeeren, die
voorwaarden te verzachten. Of't lukken
zal? Voorzoover hij daarbij op den steun
van Engeland kan rekenen zeker, anders
vfeezen we. Want de slimme Brit laat,
niet na munt te slaan uit liet feit dat
hij als t.usschenman tusschen het onver
zoenlijke Frankrijk en het meer tot een
rechtvaardigen vrede neigende Amerika
staat.
't Is anders te hopen, dat de vrede
spoedig komt. De verwarring en de
ellende neemt overal toe.
In Roemenië zakken telkens personen
van uitputting op straat ineen. Handel
en verkeer staan stil. De sociale revo
lutie schijnt aanstaande
In Spanje wordt de politieke toekomst
steeds somberder, en dreigt een ernstige
crisis
In Oostenrijk is de toestand waarschijn
lijk het bangst. De beenderenvervveeking
neemt er, als gevolg van de groote uit
putting onrustbarend toe. Kinderen,
ouden van dagen en zwakken sterven
weg, wijl 't versterkend voedsel ontbreekt.
zou er dan tegen zijn
„O, soms nog heel wat. Dat is trou
wens zoo met 'n lxeeleboel dingen. B v.
is biljarten af te keuren
„Maar vader toch!" kwam moeder
Vlietstra.
„Ja, vrouwtjeik meen het zit daar
kwaad in
„Welwee", oordeelde Jan.
„Dat zeg ik ook", hernam Vlietstra.
„Op zich zelf nietsmaar er is iets aan
verbonden en dat maakt, dat we er ons
toch voor wachten zullen, denk ik. 't Is
de plaats weer, die 't bezwaar meebrengt.
Om te biljarten moet ik in een café zijn.
En daar hóór ik niet, als ik er geen
dringende zaken heb".
„Je hebt heel nette café's", protesteer
de Jan.
„Zeker wel En toch moet een Christen
zulke plaatsen eerder mijden, dan zoeken".
„Nu dwaalt U weer af, vadertje",
kwam Jo. Ze kende beter Jan's opvat
tingenal deelde ze die niet steeds, toch
wilde ze liever verhinderen, dat de avond
haar vergald werd door gesprekken over
onderwerpen, die tot botsingen leiden
moesten. „We hadden 't nu over hef
bezoeken van plaatsen, waar je genieten
kan van mooie muziek. Wat denkt U
De hongersnood dreigt er meer te dooden,
dan de vijand er een gewelddadige!) dood
deed sterren. Grenzenlooze verwarring,
plundering en roof zijn er aan de orde
van deiji dag
In Hongarije zijn hevige gevechten
gaande tusschen de soldaten en bolsje-
vviki
Etx of in Duitschland, om van de Rus
sische hel maar te zwijgen, de nu inge
treden en zeer betrekkelijke rust, duur
zaam is
De mogelijkheid, dat er in plaats van
een volkerenbond, een chaos zal komen
is helaas niet denkbeeldig. De kans op
een strijd tusschen een aan vertwijfeling
en wanhoop overgegeven bolsjewistisch
Oost-Europa en een West-Europa, dat
nog aan de oude orde vasthoudt, woidt
steeds grooter.
Een al te straf vredesverdrag, een te
lang treuzelen met het tot stand bren
gen daarvan kan voor heel Europa nood
lottig worden. Alleen een spoedige vrede
en een ruime verstrekking van levens
middelen aan de centrale mogendheden
kan xnenschelijkerwijs de wereldrevolu
tie riog voorkomen. Maar 't schijnt, dat
de stnat-lieden der entente door wraak
zucht verblind, dat niet inzien. Geluk
kig schijnt er groote kans te bestaan
dat althans een hoeveelheid voedsel
zij het ook op onmenschelijk harde voor
waarden aan Duitsclxland wordt
toegewezen. Als nu de toegezegde hulp
maar niet te laat komt.
Een grootsch plan.
Men weet, dat het plan van den tunnel
ouder hot Kanaal de verwezenlijking een
stuk nader is gekomen. De ingangen
komen, naar het Petit Journal uit Londen
vernoemt, twee tot drie K.M. landin
waarts, waardoor bij militaire noodzaak
deze orxdergrondsche uiteinden kunnen
worden vernield, terwijl het bouwwerk
zelf, dat vijf milliard frank zal kosten
'en waarvan de bouw op acht jaar wordt
gesteld, ongeschonden kan blijven. De
lengte zal 48 K.M. zijn. Er komen twee
kokers naast elkaar, 45 M. ongeveer
onder den bodem van liet Kanaal. De
aanleg zal van beide kanten tegelijk
beginnen. Beide landen hebben voor de
helft daarvan op te komen. De stalen
doorgangen zullen in doorsnee 5 M. 50
meten. Men rekent, dat per jaar van
beide kanten drie K.M. kan worden
aangelegd. Twee honderd man ongeveer
zullen voor beide landen zes uur per
dag bet boorwegk verrichten, terwijl het
buitenwerk vermoedelijk aan meer dan
10,000 man arbeid zal verschaffen.
Weer open.
Havas seint uit Gent, dat de vaart
op liet kanaal Gent—Ter Neuzen geheel
open is. Schepen van 8 meter 75 kunnen
vrijelijk de haven van Geut binnenvaren.
Oorlogswee.
Dg Belgische regeering heeft bekend
gemaakt dat België in 1914, 817,000
paarden bezat tegen 169,000 iu 1919, zoo
dat de Duitsche bezetting er dus 148,000
heeft doen verdwijnen. Voor bet rund
vee bedraagt het cijfer 1,877,000 in 1914
tegen 898,000 in 1919; voor de varkens
1,494,000 in 1914 tegen 319,000 in 1919.
daar nou van
„Wat ik daar pas a! zei, Jo. 't Hangt
af, van de plaats, waar je ze kunt hoo
ren".
„o Maar", luchtigde ze, „Jan zou im
mers ook niet naar een plaats willen,
waar ie niet thuis hoorde".
Maar haar pleidooi, want zóó voelde
Jan haar spreken, ergerde dezen. Het
oude verschil in denkwijze tusschen hem
en de Vlietstra's had zich weer eens
duidelijk geopenbaard. Wat 'n bekrom
penheid toch. Hij voelde zich warmer
worden, als hij er aan dacht. Overal
zagen ze hier zonde in. Wat was dan
ten slotte nog geoorloofd! En Jo, ja, die
viel hem wel niet direct af tegenover
haar vadermaar hartelijk zijn partij
kiezen, nee, dfit deed ze toch ook niet.
„Kom", zei hij, ,,'t wordt zoetjes aan
mijn tijd".
Hij stond op.
„Nou al?" zei moeder Vlietstra harte
lijk. Ze mócht Jan wel, al zag. ze zijn
gebreken niet over 't hoofd.
,.'k Vind bet hier tóch warm op den
duurik wou nxe nog wel even wat op
luchten. 'k Zit zoo den heelen dag binnen,
moet U denken. „Loopen we nog 'n
eindje op, Jo stelde hij voor.
Kinderen die hinderen
De Parijsche „Figaro" vertelt van een
hoofdofficier van den geneeskundigen
dienst, een liooge, met vier strepen op
zijn mouw, die vruchteloos trachtte een
woning te huren. Hij had er een te huur
zien staan, heel mooi gelegen op don
boulevard Raspail.
„Heeft u een etage te huur?" vroeg
hij aan de concierge.
„Ja mijnheer, is 't voor u
„Ja zeker."
„Dau zal 't niet gaan De eigenaar
wil geen dokters, geen kinderen en geen
honden in zijn huis."
En zoo is het niet alleen in Parijs.
Het schijnt n.l., dat men in België meer
en meer den weg opgaat, van Frankrijk
in lAnlwerpeu althans lijkt onder de
huisheeren het parool te zijn uitgegeven
geen huis verhuren aan menschen met
kinderen. De verhuurders, die zelf nog
wel genogen zouden zijn aan gezinnen
met kinderen te verhuren, beweren, dat
ook zij daarvan moeten afzien, omdat
de families op de andere étages of in
bet beneden- of bovenhuis in dat geval
zouden vertrekken.
Het „Handelsblad van Antwerpen"
vestigt de aandacht op dit toenemende
euvel, 't wélk ten slotte de welvaart,
het geheele bestaan van bet land be
dreigt. Laat men zich, waarschuwt het
blad, toch spiegelen aan Frankrijk, waar
dergelijke avereclxtsche opvattingen.mede
voor een groot deel schuldig staan aan
de ontvolking van dat land.
ZOMERTIJD.
Van 7 April tot en met 28 Septem,
her zal de zomertijd weer worden
ingevoerd.
BONDSDAG VAN DEN NED. BOND
VAN JGNGELINGS-VEREEN. OP
GEREF. GRONDSLAG
Hemelvaartsdag hoopt genoemde Bond
zijn jaarlijksclxen toogdag te houden te
Dordrecht.
VADERLANDSCHE BETOOGING.
Vrijdag werd te Utrecht, uitgaande
van het „Alg. Ned. Verbond" een groote
Vaderlaudsche betooging tegen de Bel
gische inlijvingsplannen gehouden.
Ruim 80Ü gemeenten zijn er vertegen
woordigd. Uit iedere provincie trad een
spreker op.
Men kan in den volsten zin des woords
zeggen, dat geheel Nederland aan deze
betooging deelnam.
SOLDATEN-COMMISSIES.
Er zijn thans in ket leger drie verschil-
letxde soorten commissies opgericht, sa
mengesteld uit soldaten, korporaals en
onder-officieren, n.l. kazerne-, voeding
en cautinecommissies. Zij dienen om in
overleg met de comnxandeerende officie
ren, compagnies commandanten e.d. de
belangen van soldaten, korporaals en
onderofficieren te behartigen, ten opzich
te van legering, voeding en cantinebo-
heer.
STEM MING RA A DS VER KIEZINGEN.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft aan Gededuteerde Staten bericht,
dat de candidaatstelling voor de a.s.
Jo keek vader vragend aan. Die knikte
toestemmend
Jan was stil, toen ze buiten liepen.
Jo merkte wel, dat hem iets hinderde,
en ze bevroedde ook wel, wat.
„Wat ben-je stil, Jan".
„Och", zei hij, op een toon, die te ken
nen moest geven, dat. zulks toch heusch
niet te verwonderen was.
„Je moet zoo gauw niet boos zijn.
Vader bedoelt het immers niet kwaad".
„Nou", viel Jan uit, „en mij hindert
't ontzettend. Bij jullie is alles zonde,
geloof ik" zei hij.
't Was niet de eerste maal, dat hij zich
over de Vlietstra's ergerde. En zijn licht
geprikkeld humeur, waar tegen hij nim
mer had leeren strijden, bedierf menig
uurtje.
Ze zweeg op die grofheid, schoon het
haar moeite kostte.
„Laten we nou es over wat anders
praten, 't Is veel te warm om je boos
te maken immers", probeerde ze te
schertsen.
„Och jaook altijd dat gezanik. Is je
vader liet nou ooitjes met me ééns?"
„Wel ja, dikwijls genoeg, malle jongen.
(Wordt vervolgd).
KXXSBttBEEasresrVKi&diXtWtiRCBW*» 2"33CVi: .-. £KSHI 2*01I
atam»^is?wn-taflaa£fiKggg^aEs^aMBi^^tf aaneiaB^ i«mw—easac
ZEEU WSCH - VLAANDEREN
DOOR
