Orgaan ter verspreiding der Christelijke Beginselen in Zeeuwsch-Vlaanderen.
No. 122. Woensdag 12 Maart 1919. 2e Jaargang.
F E U L L F T 0 N.
Uit het Buitenland.
Uit het Binnenland.
Uit de Pers.
JAN WAANDERS.
ABONNEMENT: Bij bezorging f 1,15 per drie maanden. Franco per post voor Nederland f 1.25.
Uitgave van de Christelijke Persvereemgwg „ZeeuwschA laanderen te Ier Neuzen. ADVERTENTIËNVan 1-4 regels fOAO. Elke regel meer ƒ0.10. Handelsadvertentiën
Alle stukken, de redactie en administratie van dit, blad betreffende, moeten worden ge- over twee kolom 8 cent per regel. Abonnementen per contract. Crisistoeslag 15%.
zonden aan den redacteur, II. S. v. HOUTEN, Vlooswijkstraat 62, Ter Neuzen. l Inzending van advertentiën tot 12 uur 's middags op de verschijndagen bij den drukker
I). H. L1TTOOIJ Az. te Ter Neuzen. Telefoon Mr. 20
De stem des volks.
Met rassche schreden nadert de dag
der verkiezingen voor de Provinciale
Staten.
Om meer dan één reden zullen die
verkiezingen belangrijk zijn.
Allereerst al om de gewichtige werk
zaamheden, die de Provinciale Staten
hebben te verrichten. Dan omdat ze de
Gedeputeerde Staten kiezen, die zooveel
invloed kunnen uitoefenen op de regee
ring onzer gemeenten.
Niet minder telt mee, het feit, dat de
Provinciale Staten de leden der Eerste
Kamer kiezen. Nu voelt ieder, welk een
slag het zou wezen voor de Regeering,
als de Eerste Kamer „om" ging, en er
daardoor botsingen zouden komen tns-
schen deze Kamer en de Regeering. Van
vruchtbare wetgeving op Christelijken
grondslag zou alsdan weinig sprake meer
kunnen zijn.
Doch meerdere beteekenis meenen we
nog aan de komende Statenverkiezing
te mogen toeschrijven.
Tusschen de Kamerverkiezing in Jnli
en de Statenverkiezing die in April zal
plaats hebben, liggen de gebeurtenissen
van November. Toen hebben de socia
listen hun waren, revolutionairen aard
getoond. Dreigend met arbeiders- en
soldatenraden trad Mr. Troelstra op mat
den eisch, dat de Regeering zou opstap
pen, om zelf naar 't voorbeeld van zijn
Duitschen vriend Ebert de leiding in
Nederland in handen te nemen. Sinds
dien werd de revolutie wel uitgesteld,
niet afgesteld. De leider werd door de
S. D. A. P., niettegenstaande zijn „ver
gissing" gehuldigd.
De kiezers zullen nu uitspraak moeten
doen. Willen ze rood stemmen De kans
op revolutie vergrooten Willen ze libe
raal stemmen Maar die staan princi
pieel op 't standpunt der Fransche revo
lutie, en kunnen daarom 't socialistisch
beginsel niet afdoende bestrijden.
Dat kan alleen rechts!
Wie anti revolutionair is, wie orde en
rust mint, wie 't trezag eert, als van God
ingesteld en verordend, die stemt op de
Antirevolutionaire lijst. Dat is voor
Zeeuwsch-Vlaanderen op Mr. Dieleman
en Mr. van den Bortel. Op niemand
anders
Maar 't volk zal zich over meer moeten
uitspreken. Het ministerie heeft de on-
derwijsbevrediging ter hand genomen
heeft goede sociale wetten ingediend.
Wie dat alles wil helpen tot stand bren
gen, steune de Regeering.
Als de Eerste Kamer omgaat komt
dat alles op losse schroeven te staan.
Zorgt er daarom voor, dat er zooveel
mogelijk Antirevolutionairen in de Staten
en dus in de Eerste Kamer komen. Dan
steunt ge de Regeeringdan helpt ge
't bijzonder onderwijsdan bevordert
ge een goede sociale wetgeving.
Over veel zal ons volk zich dus heb
ben uit te spreken bij de aanstaande
Statenverkiezingen. Laat er daarom
actie zijn. Er moet worden gewerkt. Op
dat de stem des volks zich klaar en dui
delijk uitspreke voor onze Regeering die
bij haar besturen rekening houdt met de
Christelijke beginselen.
V Denk om de verhuizingen.
Voor de op 9 April te houden Staten-
11) ZELANDIA.
Nee, Jo hoorde niet tot dat slag van
damesleden, zooals ook „Excelsior" er
telde, die uitsluitend schijnen te komen,
om onhebbelijk te babbelen, onder alle
partijen door, den directeur zijn taak
bijna onmogelijk maken en voor wie het
glanspunt der wekelijksche repetities de
pauze is. Nee, Jo, was een ernstige zan
geres, een der „krachten" van „Excel-
cipr"en dat had Jan -in haar bijzonder
aangetrokken zij tenminste, toonde, naar
zijn waardeering, eerbied voor de kunst.
Ja, hij vond Jo ook wel wat eenvoudig;
ze was altijd stemmigjes gekleedmaar....
dat moest hij zich öèk bekennen, zij had
geen opschik noodig, om te trekkenal
had ze ook sjofeltjes in de kleeren ge
zeten, ze zou er haar bekoorlijkheid niet
bij ingeboet hebben. En toch was het
ook weer niet uitsluitend haar lichamelijk
schoon, dat hem had aangetrokken meer
had dat, haar inborst gedaanhaar op-
verkiezing in Zeeland geldt nog de oude
kiezerslijst. Dezelfde dus van het vorig
jaar. Wie bij de Kamerverkiezing in
Juli j.l. stemmen moest, mag dit weer.
En wel op dezelfde plaats.
Laten onze kiesvcreenigingen daarom
nagaan, welke kiezers er sinds Juli
verhuisd zijn. Als de afstanden niet al
te bezwaarlijk en de kosten niet te groot
zijn, moeten die kiezers op 9 April over
komen. Thans met de Evenredige Ver
tegenwoordiging heeft elke stem waarde.
Voer de gemeenteraadsverkiezingen
staat de zaak anders. Als de stemdag
wordt bepaald op een dag na 15 Mei,
en dat zal op de meeste plaatsen wel
het geval zijn dan geldt de nieuwe
lijst.
Anders, de oude ook voor de gemeente
raadsverkiezingen.
Maar nu blijft alles zéker bij het oude
Keizer Wilhelm.
LONDEN. De commissie van rechts
geleerden benoemd om de schuldkwestie
inzake den oorlog te onderzoeken besloot,
dat tegen een Staatssouveieiu niet zal
worden geprocedeerd. Het besluit moet
echter door de vredesconferentie gerati
ficeerd worden.
Een gevallen grootheid.
Zwitsersche bladen melden, dat admi
raal von Tirpitz zijn geheele vermogen
verloren heeft en sedert -de revolutie in
Duitschland de gast is van den Zwitser-
schen generaal Wille. De zoon van von
Tirpitz is op het oogenblik bankbeambte,
terwijl zijn dochter gouvernante te
Zürich is.
De admiraal bewoont een huisje te
Wildegg, in het kanton Aargau.
De opstand weer bedwongen.
BERLIJN. Donderdagavond half 8
waren de partieele gevechten in de stad
geëindigd. De regeeringstrpepen wisten
zware verliezen te voorkomen, door
weinig gebruik te maken van infanterie,
maar vooral artillerie, mijnwerpors en
machinegeweren te gebruiken.
Er werden talrijke gevangenen ge
maakt.
Muiterij van Canadeesche soldaten
in Engeland.
LONDEN. Officieel wordt gemeld, dat
de onlusten van Donderdagavond in het
kamp te Rhijl (in Wales) geëindigd zijn
met een omsingeling der oproerige
Canadeezen. De rust is nu in het kamp
hersteld en er bestaat geen vrees voor
verdere vvanordelijkheden.
De Canadeesche autoriteiten herstelden
de orde zonder hulp der Britsche troepen.
Zij deelden het Ministerie van Oorlog
mede. dat zij niet wenschten, dat het
vervoer verhaast zou worden als gevolg
van oproer, daar zij niet gedwongen
willen worden.
De Canadeesche autoriteiten aanvaar
den de volle verantwoordelijkheid voor
de disciplinaire actie. Zij hebben een
aantal manschappen, die bij de schiet
partij betrokken waren, in hechtenis
genomen.
De onlusten waren zuiver plaatselijk
en niet het gevolg van een wijd verspreide
ontevredenheid Tweehonderd manschap
pen met langen diensttijd, die beweerden,
rechtheid, haar afkeer van aanstellerij,
haar hartelijkheid. Hij vond iets in haar,
wat hij bij de meeste dier andere miste
en haar toewijding bij het zingen, de
moeite, die zij zich gaf, om haar partij
in te studeeren, de ergernis, die ze niet
altijd vermocht te verhelen, als sommige
damesleden zich zoo „dol" amuseerden.
Menig genoeglijk uurtje hadden Jo en hij
samen bij hem thuis doorgebracht, als
ze hun partijen instudeerden op de piano.
Bij Vlietstra was zulk een instrument
niet aanwezig, wel een orgelmaar Jan
beweerde altijd, dat de piano er zich
beter toe leende.
Jan had jarenlang les genomen en be
zat wel eenige bedrevenheid in het spel
Jo hield meer van orgelmuziek.
Een poos aaneen was het stil geweest
in de tuinkamer gezellig- knetterde de
spiritus met helgele schitteringen in het
diep blaufv.
„Wat had Beremans gisterenmorgen
een prachtig voorspel bij Psalm 150",
begon Jan een algemeen gesprek.
„Ja, eenig", oordeelde Jo. „Trouwens,
die geeft altijd wat schoons".
„Alleen vind ik, dat-ie't soms wel wat
lang maakt", zei moeder Vlietstra een
voudig.
dat jongere troepen eerder gerepatrieerd
waren, hadden de onlusten verwekt.
Bij de onlusten zijn 12 man gedood,
o.w. twee officieren.
Het kamp telde 25,000 man.
Volgens andere be-riehten zijn 5 per
sonen gedood en 40 gewond.
Laffe daden der Spartacisten.
BERLIJN. Gedurende de onlusten te
Halte werd Maandag 1.1. een officier mid
den op straat door Spartacisten aange
rand, mishandeld en daarop in de Saaie
geworpen. Toen do officier zwemmend
den oever weder bereikte, werden hem
beide handen afgehakt, en nadat hij we
der in het water was teruggeworpen
werd hij in de rivier, nog steeds zwem
mend, doodgeschoten.
Naar thans blijkt, was deze officier
luitenant-kolonel Von Klueber, die gedu
rende de laatste jaren voor den oorlog
Duitsch militair-attaché te Brussel en
later te Parijs was, en die in den oorlog
als chef van den generalen staf aan de
militaire afdeeliug in Lotharingen en bij
het 1ste leger in 'hampagne groote dien
sten bewees.
Von Klueber was door de rijksregeering
belast met de organisatie van de militaire
bescherming der Nationale Vergadering
te Weimar en had zich daartoe naar
Halle begeven. Zijn tragische dood heeft
algemeeue en levendige deelneming ge
wekt.
De hongerziekte te Weenen.
WEENEN. Bij de ziekte, waarvan
melding gemaakt werd, vormen zich bla
ren, terwijl de patiënt het t ermogen om
zich te bewegen verliest.
Het aanraken der beenderen veroor
zaakt hevige pijnen. In één enkel zieken
huis werden gisteren 60 gevallen gecon
stateerd. De ziekte verbreid zich snel,
zoodat Weenen doe* een catastrofale
hongersnood-epidemie bedreigd wordt.
De beste geneeswijze is het gebruiken
van fosfoor en levertraan, waaraan ech
ter juist gebrek is te Weenen.
Wilson naar Parijs terug.
PARIJS, 8 Maart. President Wilson
zal den 13en Maart te Brest aankomen.
Een waarschuwing van Amerika aan
Italië.
V\ ASIIINGTON. Amerika heeft aan
Italië de waarschuwing gericht, dat,
tenzij Italië ophoudt met liet belemmeren
der voedselvoorziening van de nieuw
opgerichte Joego-Slavische Staten, stap
pen zullen worden ondernomen, om Italië
van allen toevoer van Amerikaansche
voedingsstoffen af te snijden.
DE ORANJEKAZERNE AFGEBRAND.
De groote Oranjekazerne in Den Haag,
waar ons keurkorps, de Grenadiers en
Jagers, gelegerd was, is totaal afgebrand.
Niets dan de muren zijn overgebleven.
Met ongekende hevigheid woedde de
brand, die begon in een rustkamer. Er
wordt aan kwaadwilligheid gedacht. Dit
vermoeden wordt versterkt door het
feit, dat tijdens den brand de brandweer
herhaaldelijk werd gealarmeerd, zonder
dat er ergens brand was.
MEER GELD.
Minister De Vries acht een nieuwe
„Zeg maar gerust te lang; moeder",
stemde Vlietstra'in.
„Nou, meneer", weerlegde Jan „dat
kan ik u niet toegeven. Mooie muziek
kan haast niet te lang duren. Ik voor
mij hoor ze graag en Beremans' muziek,
al zijn z'n voorspelen dan misschien voor
sommigen wat lang, is in elk geval heel
wat stichtelijke!- dan dat jachtig dreunen
van dien sui van de Wester".
„Wel, ik hou op. mijn manier ook wel
een beetje van muziek hoor", zei Vliet
stra goedmoedig, bij Jan 's min of meer
opgewonden spreken, „maar er zijn toch
grenzen. Een voorspel van 'n minuut of
tien is me te machtig",
„o Ho, vadertje", bemiddelde Jo, „nu
gaat U overdrijven".
„Ja, dat is wel mogelijk Jo", gaf vader
Vlietstra toe; „nou, ik heb er nog nooit
bij op m'n horloge gekeken maar me
dunkt toch, dat Beremans het wel eens,
ja. wel eens dikwijls te lang maakt".
„Maar, meneer Vlietstra, hoe kunt U
dat nou vinden? Zulke mooie muziek",
kwam Jan weer met ergernis in zijn stem.
„Wel", legde de oude heer bedaard
uit, „ik vind het heel mooi hoor, zooals
ik zeimaar een voorspel moet toc.li geen
orgelconcert worden
crisisleeniug van f 400 millioen noodig,
evenals fiscale herziening van de invoer
rechten en een belasting op weelde
artikelen.
De minister is tegen belasting op
waardevermeerdering van onrocTend
lioed, nalatenschapsbelasting en staats-
erfrecht.
DISTRIBUTIE VAN RIJWIELBANDEN
OPGEHEVEN.
Het „Vad." meldt, dat de distributie
van rijwielbinne.ii- en buitenbanden is
opgeheven.
EEN KAMER-TOONEELTJE.
Uit het Kamer-overzicht van het
Handelsblad knippen we het, navolgende
„Volksgezondheid!
Terwijl daarbeneden de heeren en
een vrouw! daarover praatten, zat juist,
daarboven in de loge van den president
het levend beeld der- volksgezondheid.
Daar keek, uit het zwarte vierkant
van die opening, een blozend rond
meisjesgezicht met franke ronde oogen
en een kleinen ronden mond, en heel
die jeugdige blozende rondheid was
omlijst door liet kartelrandje van ten
Overijsselsche boerinnemuts en rees op
uit de stemmigheid van een zwart
staatsiejaponnetje, waarlangs een gouden
kettinkje zeeg.
'tWas, naar verteld werd, de dochter
van een der Kamerleden dien men
dan ook eenige oogenblikken nevens die
fleurige en allerliefst-stemmige jeugd in
de loge zag. Hij mocht zich trots ge
voelen op zijn dochter die zich blijkelijk
en met reden gelijk haar vader
trots gevoelt op haren boerenstand,
waarvan ze de landsdracht eerde.
Zoo vorstelijk is de presidiale loge nog
niet gehuldigd.
Als door de aanwezigheid van dit fijn-
blozende boerinneke.
De Hollandsche Volksgezondheid
Och heeren, gaat naar 't land
Het hier bedoelde Kamerlid was de
heer Weitkamp, zooals men allicht be
grijpen zal.
Belgie's losmaking.
Toen we met Spanje's vorst als onzen
wettigen Souverein in de onderscheidene
gewesten van Zuid- en Noord-Nederland
in oorlogstoestand geraakten, stonden dc
Zuidelijke Nederlanden in 't gemeen
liooger dan de Noordelijke, en eerst in
1575 kwam deze historische verhouding
tot haar keerpuut. Sinds bleven we,
de Barrière-vestingen uitgenomen, dan
ook gescheiden. In groote menigte trok
men uit Vlaanderen naar Nederland, en
de Zuidelijke landen bleven onder Habs-
burgs heerschappij. Dat duurde tot de
Fransche Revolutie den toenmaals be-
staanden toestand geheel verbrak, en
tenslotte heel België als straks de zeven
Provinciën onder Frankrijk kwam.
Op het Congres te Weenen is aan
deze wanverhouding een einde gemaakt
en van toen af werd België in Noord-
Nederland ingelijfd. Dit had nooit onze
sympathie, en de pogingen door Koning
Willem I aangewend, om de Belgische
bevolking ook op religieus terrein meer
geschikt voor aansluiting aan Nederland
te maken, konden we nimmer prijzen.
„Voor mijn part", viel Jan in, zich
een beetje warm makend, „mocht hij
nog langer bezig zijn. Ik vind het eenig.
En jij, Jo?"
„Och", zei Jo, ontwijkend, „je weet,
ik hou van muziek".
„Je zegt liet, of je je verontschuldigen
moet", kwam Jan weer, prikkelbaar.
„Och welnee" zei ze.
„Nee maar, je begrijpt me misschien
niet goed", hernam Vlietstra weer, kalmp
jes. „Muziek is heel goed, maaralles
op z'n tijd en alles op z'n plaats",
„Mag dan begon Jan alweer
„'t Ligt er maar aan", zette Vlietstra
bedachtzaam verder uiteen, „hoe je de
zaak beschouwt. Naar mijn opinie mag
de muziek niet nommer één worden in
de kerk. Nommer één is en moet, geloof
ik, ook blijven, de bediening van het
Woord
„Dan konden ze feitelijk de orgels wel
heelemaal uit de kerk zetten", weer
streefde Jan, korzelig. Hij, die zich altijd
geroepen voelde, het voor de kunst op
te nemen, voelde zich warm worden, bij,
hetgeen hem toescheen, haar miskenning
en achteruitzetting. „Muziek is toch ook
een gave van God
„Zeker wel, stellig, maar
Dit echter doet 't feit niet te niet, dat
de gewesten van België toentertijd bij
ons land zijn ingelijfd, zoodat in 1830
39 niet een nieuwe Staat naast de onze
verrees, doel), heel anders, een in opstand
geraakte provinciegroep door hatir Sou
verein niet meer in zijn macht kon wor
den gehouden, omdat het machtige Frank
rijk met zijn leger het land introk, en
Antwerpen overrompelde.
Er was alzoo geen sprake van, dat
twee zelfstandige staten in oorlog waren
geraakt. Wat later België werd, was
een deel van Nederland sinds 1815; dat
deel kwam in opstand, viel van ons af.
In 1839 hebben we dit feit moeten
erkennen. Echter zóó altijd, dat er geeu
sprake was van twee Staten, die de
één met den ander in oorlog waren ge
raakt, maar eeniglijk van één Staat,
waarvan de iielft in opstand kwam, en
afviel.
Men mist dan ook in in volstrekten
zin het recht, om te beweren, dat het
tractaat van 1839 thans verviel, en dat
tengevolge van het wegvallen van dit
traclaat, België thans niet alleen rech
ten van zelfstandigheid tegenover ons
kan doen gehien, maar zelfs stukken
van ons land kan opeischen. Het trac
taat van 1839 kan vooreerst niet verval
len zonder onze toestemming en mede
werking, en ten andere keert, zoo men
het vervallen laat, niet anders terug dan
de toestand die voor 1830 bestond, en die
vanzelf de beslissing en beschikking in
onze handen zou leggen.
Wat de Indép.-Belge en andere Pers
organen beweren, is dan ook niet anders
dan een poging, om de stand van zaken,
die in 1839 in was getreden, iustêevan
uit het Weener Congres uit het feit van
den opstand af te leiden, en juist dat is
historisch een volstrekt onhoudbaar be
weren. (Standaard).
De eerbied voor het inenschelijk
leven.
Steeds meer demoraliseert zich onze
tijd door het verzwakken van den eer
bied voor het uienschelijk leven. Er
kunnen gevallen zijn, waarin ge zelfs
uw eigen leven niet sparen moogt denk
slechts aan de martelaren, die juichend
zich in den dood gaven en zoo de een-
wigheid ingingen. En zoo kan het ook
in den oorlog toegaan lietkan zijn, dat
uw vaderland het offer van uw leven
van u vergt. Heel de Schrift getuigd
er van. Maar wat thans zoo pijnlijk
aangrijpt en blijkbaar niet tot staan
schijnt te brengen is, de misdaad die
tegen het Gij zult niet doodenniets
sparend en alle gezag opzij zettend in
gaat.
Wat geven de Bolsjewiki ten slotte
nog om een menschelijk leven. Liofst
heele standen der maatschappij trachten
ze uit te roeien. Doch wat nog pijnlij
ker hindert is, dat in de Vereenigde
Staten van Amerika telkens weer gelijke
boosheid insluipt. Mac Kinley werd na
Lincoln, als President vermoord, en nu
reeds zijn weer op Wilson twee aansla
gen, kort na elkander, beproefd, en men
staat er schier verbaasd over, dat hij er
van beide aanvallen het. leven afbracht
Hoog staat Amerika in cultuur en
ontwikkeling, maar de zedelijke maat
staf blijft er niet op peil. Dc menschen-
„Nu", kwam Jan, voorbarig, „waarom
moet dan aanmerking gemaakt worden
op een voorspel, Gat wat lang duurt
„Zoo voort geredeneerd", weerlegde
Vlietstra, nog immer even kalm, „zóu je
het ook kunnen verdedigen, om énkel
muziek te geven dan kon de preek wel
achterwege blijven".
„Nou, Bach heeft
„Ja ja, ik weet het. Maar Bach is
iedereen niet. En daar, bij dien godde-
loozen keurvorst, was geen ander middel,
om hem te treffen en daarom is dat
ook niet af te keuren".
„Nee", kwam Jan, triomfeerend.
„Nee", herhaalde Vlietstra, „maar
daarom kan dat voorbeeld óók niet die
nen, om daar nu een algemeenen regel
naar te maken".
Jan voelde, dat hij te vroeg geglori
eerd had. Die Vlietstra was zoo'n kalme,
secure, nuchtere baas. Nuchter, juist
nuchter, al te daarom had die toch im
mers eigenlijk ook geen recht over zulk
een onderwerp mee te spreken.
„Ik wil de muziek niet weg hebben
uit de Kerk, heelemaal niet, maar ze mag
niet de eerste rol spelen het orgel moet
begeleiden
(Wordt vervolgd).
ZEEU WSCH -VLAAN DEREN
DOOR